*وضعیت بازداشت شدگان در جریان مخاصمه مسلحانه غیر بین‌المللی در چارچوب مبارزه با تروریسم

در مخاصمات مسلحانه غیر بین‌المللی وضعیت اسیر جنگی وجود ندارد. به عبارتی وضعیت رزمنده قانونی که مستحق مشارکت مستقیم در مخاصمه است . چرا که دولت ها تمایلی به اعطاء مصونیت از رسیدگی ها به اعضاء نیروهای مخالف دولتی ندادند. لذا این گونه اشخاص در صورت دستگیری ممکن است بر طبق حقوق داخلی کشور دستگیر شونده محاکمه شوند. البته در چنین مواقعی نیز مفاد ماده ۳ مشترک ،پروتکل دوم الحاقی، حقوق عرفی بشر دوستانه و حقوق بشر مربوط به تضمین دادرسی عادلانه بایستی رعایت شود.

بند چهارم – حقوق بشر دوستانه از حادثه ۱۱ سپتامبر تا کنون

الف- حقوق بشر دوستانه در فاصله سال ۲۰۰۱ تا سال ۲۰۰۲

۱-حقوق قابل اعمال:

حقوق بشردوستانه حاکم بر مخاصمات مسلحانه

۲-وضعیت بازداشت شده گان:

الف)رزمندگان قانونی: کنوانسیون سوم- صرف مشارکت قابل محاکمه ومجازات نیست.

ب )رزمندگان غیر قانونی: کنوانسیون چهارم: صرف مشارکت قابل محاکمه و مجازات است.

دولت ایالات متحده تصمیم گرفته است تا وضعیت اسیر جنگی را به بازداشت شده گان ندهد. انکار وضعیت اسیرجنگی برای رزمندگان دشمن آن ها را از لحاظ قانونی با خلا مواجه نمی کند.آن ها در غیر اینصورت بایستی به عنوان غیر نظامی تلقی شده و مشمول کنوانسیون چهارم باشند.بازداشت شدگان غیر نظامی نیز بایستی مشمول کنوانسیون چهارم ژنو باشند. اما در صورتی که این اسیران متهم به ارتکاب جنایت جنگی باشند بایستی بعد از رسیدگی از سوی مرجع صالح مورد مجازات قرار گیرند. تنها نکته مهم این است که در خصوص کلیه بازداشت شدگان در فرایند مبارزه با تروریسم در چارچوب مخاصمه مسلحانه بایستی کنوانسیون های ژنو، اعمال شوند.

ب- حقوق بشر دوستانه از سال ۲۰۰۲ تا به امروز

۱-حقوق قابل اعمال:

حقوق بشردوستانه حاکم بر مخاصمات مسلحانه غیر بین‌المللی

۲-وضعیت بازداشت شده گان:

*رزمنده قانونی: مفاد ماده ۳ مشترک ، پروتکل دوم و حقوق عرفی ناظر بر این مخاصمات

قطعنامه ۱۳۷۳ شورای امنیت و طرح پیشنهاد اصلاح کنوانسیون های ژنو و پروتکل های الحاقی:

قطعنامه ۱۳۷۳ در قالب یک سند ضد تروریستی یکسری موازینی در خصوص فرایند مبارزه با تروریسم ایجاد نمود. به موجب این قطعنامه دولت ها موظف به همکاری با یکدیگر، ارائه گزارش اقدامات صورت گرفته در این راستا، مبارزه با تأمین مالی تروریسم و تصویب قوانین داخلی در این باره هستند.اما این قطعنامه چیزی فراتر از کنوانسیون های چهار گانه ژنو در مبارزه با تروریست مقرر نمی دارد. لذا علی‌رغم تأثیر این قطعنامه روی حقوق توسل به زور، به نظر می‌رسد قطعنامه ۱۳۷۳ تاثیری در خصوص چگونگی اعمال حقوق بشر دوستانه بر مخاصمات مسلحانه در قالب مبارزه با تروریسم نمی گذارد. به طوری که طرح مسئله War On Terror مورد اجرای حقوق بشر دوستانه را کم و زیاد نمی کند و تاثیری بر آن ندارد.[۶۶]

ج- واکنش کشورهای ثالث به اقدامات تروریستی در چارچوب یک مخاصمه مسلحانه

بر طبق کنوانسیون های ژنو، دولت های عضو نه تنها متعهد به اجرای مفاد این کنوانسیون ها هستند بلکه موظف به تضمین اجرای آن نیز می‌باشند. لذا دولت های عضو بایستی کلیه اقدامات لازم را برای جلوگیری از ارتکاب این گونه اقدامات انجام دهند و اگر اقدامات تروریستی نقض شدید کنوانسیون های ژنو بوده کلیه کشورها موظف به پیگیری و مجازات مرتکبین آن ها می‌باشند. ارتکاب اقدامات تروریستی زمانی که یک جنایت جنگی باشد می‌تواند مشمول صلاحیت جهانی کشورها بوده و یا در مراجع کیفری بین‌المللی مورد رسیدگی واقع شود.

در نهایت باید اذعان داشت که حقوق بشر دوستانه اعم ازکنوانسیون های چهارگانه ژنو، پروتکل های الحاقی، حقوق عرفی و سایر معاهدات موجود در این زمینه بدون هیچ استثنائی اقدامات تروریستی ارتکاب یافته در جریان یک مخاصمه اعم از داخلی یا بین‌المللی را ممنوع می‌کنند. حقوق بشر دوستانه نقض های عمده کنوانسیون های ژنو در قالب اقدامات تروریستی را یک جنایت جنگی معرفی کرده و دولت ها را موظف می‌کند تا متهمین به ارتکاب جنایات جنگی را در قالب صلاحیت جهانی نزد محاکم خود تعقیب و مجازات کنند. از سوئی دیگر اقدامات صورت گرفته در راه مبارزه با ترورسیم و محاکمه افراد متهم به اقدامات تروریستی بایستی با رعایت حقوق بشر دوستانه باشد و در خصوص کلیه کسانی که در فرایند مبارزه با تروریسم دستگیر می‌شوند بایستی حقوق بشر دوستانه را رعایت نمود. رعایت کامل حقوق بشر دوستانه در مبارزه با تروریسم و اقدامات ضد تروریستی نقش مؤثری در کاهش اقدامات تروریستی دارد.

بخش دوم

حقوق بشر دوستانه در اسلام و عرصه بین الملل

فصل اول- حقوق بشر دوستانه در اسلام

دین مبین اسلام به ‌عنوان یکی از ادیان آسمانی در زمینه حقوق بشر دوستانه سر آمد قواعد و اصول اولیه در حق انسان‌ها در زمان بروز مخاصمات است و کتاب مقدس قرآن کریم با لقد کرمنا بنی آدم روی این قضیه صحه گذارده است لذا در این فصل طی دو مبحث اصول اولیه حقوق بشر دوستانه و قواعد آن را بررسی می نماییم تا بر ما روشن گردد که اساساً دین اسلام چه روش هایی را در این خصوص ملاک عمل دارد.

مبحث اول – اصول اولیه حقوق بشر دوستانه در اسلام

دسته ایی از موارد رعایت اصول نسانی وجود دارد که گریز از آن در حق انسان‌ها تخلف محسوب شده و نمی توان به سادگی از آن چشم پوشی کرد این موارد اصول اولیه حقوق بشر دوستانه است که دین مبین اسلام همواره علاوه بر آنکه خود آن ها را رعایت می کند به سایرین هم توصیه می کند که در این مبحث طی چند گفتار ابعاد آن را بررسی می نماییم.

گفتار اول- رعایت حقوق بشر دوستانه در مخاصمات

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت