Transport
شکل۱-۴ پیش بینی روند صعودی استفاده از pv تا سال ۲۰۳۰[۱۰]
Metal grid
۲-۳-اجزای سیستم:
در زیر بلوک دیاگرام سیستم فتو ولتاییک برای کاربرد Stand-alone یا off-grid را مشاهده می کنید. برای کاربرد on-grid معمولا دو قسمت charge controller و battery استفاده نمی شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در زیر توضیح مختصری در مورد برخی از اجزا می دهیم:
Pv generator: از اتصال سری تعدادی سلولهای خورشیدی ، ماژول pv و از اتصال چندین ماژول آرایه pv (pv array) حاصل می شود که در نهایت خروجی چند آرایه، خروجی pv generator را در اختیار می گذارد.
Charge Controller: در واقع یک محدود کننده شارژ برای حفاظت از باتری است که حضور آن در سیستم اجباری نیست و بسیاری از سیستم های pv کوچک فاقد این بلوک می باشند، اما حضور آن ، عملکرد بهتر سیستم و افزایش عمر باتری و در نتیجه کاهش چشمگیر هزینه ها را بدنبال دارد. وظیفه اصلی این بلوک جلوگیری از overcharge شدن یا discharge شدن pv می باشد. هم چنین جلوگیری از اعمال ولتاژ بسیار بالا به باتری، جلوگیری از معکوس شدن جهت شارژ به سمت سلولها، و جلوگیری از افزایش دمای بیش از حد باتری از جمله وظایف این قسمت می باشد.
Inverter : یک قسمت بسیار مهم مخصوصا در سیستم ongrid می باشد. نقش آن تبدیل خروجی dc سلول خورشیدی به ولتاژ ac با فرکانس ۵۰ هرتز قابل اتصال به شبکه می باشد. هم چنین تنظیم ساعت کاری سیستم و شروع و پایان آن ، تطبیق سیستم با شرایط نقطه کار متغییر (با تغییر تابش خورشید و تغییر دمای سیستم). یک سیستم مبدل و کنترل کامل، شامل MPP ، یعنی تطبیق مداوم سیستم با حالتی که در آن ماکزیمم توان ممکن را تولید کند(maximum power point tracking) و سیستم حفاظتی نیز می باشد.
۲-۴-تشریح پدیده فیزیکی حاکم بر pv
۲-۴-۱ مدل فیزیکی نیمه هادی[۱]
مواد از نظر رسانش الکتریکی به سه دسته رساناها ، نیمرساناها و نارساناها تقسیم می شوند. موادی که برای ساخت سلولهای خورشیدی به کار گرفته می شوند ، از نیمرسانا ها هستند. از نظر شکل وساختار وآرایش ملکولها نیز مواد به دو دسته مواد بلوری و مواد بی شکل(amorphous) دسته بندی می شوند. در مواد بی شکل ، هیچ گونه ساختار متناوب یا منظمی در آرایش اتمها و ملکولها دیده نمی شود. از طرف دیگر، مواد بلوری دارای ساختار متناوب اتمی می باشند. فهم ویژگی های فیزیکی این نوع مواد ساده تر است. بنابر این در بیان فیزیک سلولهای خورشیدی، نیمه هادی های کریستالی(بلوری) مورد بررسی قرار می گیرند.
سیلیکون یکی از نیمه هادی های بلوری است. هر اتم سیلیسیم ۴ الکترون ظرفیت دارد و با ۴ اتم سیلیسیم مجاور پیوند کووالانسی تشکیل می دهد. مجموعه اتمهای سیلیسیم در کنار یکدیگر، تشکیل شبکه الماسی (diamond lattice) می دهند. برای هدایت الکتریکی وجود الکترون آزاد لازم است، بنابراین برخی از این پیوندها باید شکسته شوند.
برای تشریح پدید فیزیکی حاکم بر pv ، ابتدا بایستی توضیح مختصری از ساختار نواری مواد نیمه هادی بیان کنیم. اگرچه این مباحث برای تمام انواع pv مشترک است، اما بررسی فیزیکی دقیق آنچه رخ می دهد، برای pvهای ساخته شده از مواد مختلف کمی متفاوت است. در اینجا حالت کلی را بیان می کنیم.
در مواد نیمه هادی ، مانند مواد نارسانا ، ترازهای انرژی الکترونها تشکیل نوارهایی می دهند که برخی کاملا پر و بقیه خالی از الکترون هستند. اما فاصله انرژی بین دو نوارband gap(انرژی ناحیه ممنوع) بین بالاترین نوار پر(نوار ظرفیت) و پایین ترین نوارخالی(نوار رسانش) در نیمرساناها بسیار کمتر از این فاصله در نارساناهاست. در دمای صفر مطلق، هیچ الکترونی به نوار رسانش نمی رود و نیمه هادی مثل یک عایق عمل می کند، اما کوچک بودن این فاصله انرژی موجب می شود که حتی در دمای معمولی، تعدادی از الکترونهای نوار ظرفیت با برانگیختگی گرمایی،انرژی لازم برای گذار بین نواری از نوار ظرفیت به نوار رسانش را بدست آورده و به نوار رسانش بروند.(این انرژی بین چند دهم تا ۲ الکترون ولت می باشد.) در واقع این الکترونها از شکسته شدن برخی از پیوندهای بین اتمهای سیلیسیم حاصل شده اند. وقتی این الکترونها بعضی از ترازهای انرژی نوار رسانش را اشغال می کنند، در اطراف خود تغداد زیادی از تراز های انرژی اشغال نشده ای می بینند که فاصله انرژی بسیار کمی با تراز خود دارند. بنا براین اگریک میدان الکتریکی خارجی به ماده اعمال شود، این الکترونها با حرکت در جهت این میدان،مرتبا انرژی خودرا افزایش داده، به ترازهای بالاتر می روند. بنابراین با افزایش دما خواص نیم رساناها به خواص رساناها نزدیکتر میشود. البته شکل دقیق ترازهای انرژی نوار ظرفیت به صورت سهموی است ، اما در نزدیکترین نقاط دو نوار (مینیمم نوار رسانش و ماکزیمم نوار ظرفیت) میتوان آن را به صورت دو خط موازی در نظر گرفت.
در مدل سهموی اگر ناحیه ماکزیمم انرژی نوار ظرفیت مقابل ناحیه مینیمم انرژی نواررسانش قرار گیرد(مانند شکل) چنین نیمه هادی را اصطلاحا نیمه هادی با فاصله نواری مستقیم^۱ ودر غیراینصورت آنرا نیمه هادی با فاصله نواری غیرمستقیم گویند.(Direct band gap semiconductor)
در اینصورت هم الکترونهایی که به نوار رسانش رفته اند و هم حفره هایی که به خاطر رفتن این الکترونها از نوار ظرفیت ، در این نوار ایجاد شده اند می توانند در رسانش الکتریکی شرکت کنند.
اما برای افزایش تعداد حاملان بار در یک نیمه هادی، روش دیگری نیز وجود دارد وآن اضافه کردن عناصر باظرفیتهای متفاوت به شبکه عنصر نیمه هادی است. بدین ترتیب که با جایگزینی اتمهایی از این عناصر به جای اتمهای نیمه هادی (سیلیسیم)، این اتمهای ناخالصی را در پیوند کووالانسی با اتمهای همسایه شرکت می دهند و به جای الکترونهای اتم سیلیسیم، ترازهای انرژی در نوار ظرفیت را اشغال می کنند. حال اگر عنصر ناخالصی دارای یک ظرفیت اضافی باشد، یک الکترون اضافی باقی می ماند(مثل فسفرو ارسنیک) که بر روی تراز جدیدی به نام تراز دهنده قرار می گیرد که در فاصله کمی در زیر نوار رسانش قرار دارد.( donors)چون فاصله این تراز از نوار رسانش بسیار کم است،تنها مقدار کمی انرژی برای رفتن به تراز رسانش نیاز دارد، در نتیجه در نوار رسانش علاوه بر الکترونهای ذاتی یک الکترون دیگر نیز خواهیم داشت. این نیمرسانا نیمرسانای نوع n نام دارد و بیشتر حاملان بار در آن از نوع منفی هستند.به همین ترتیب درصورتیکه ناخالصی اضافه شده ظرفیت کمتری داشته باشد، مثلا ایندیوم ۳ ظرفیتی را به سیلیسیم اضافه کنیم، در اینصورت ۳ الکترون ظرفیت اتم ناخالصی در پیوند بین اتمهای سیلیسیم شرکت می کنند؛ ولی برای کامل شدن پیوند بین اتمها یک الکترون کمبود داریم،(acceptors) پس الکترونهای نوار ظرفیت سیلیسیم با جذب کمی انرژی جای این الکترون را پر می کنند. این عمل باعث می شود که یک حفره اضافی در نوار ظرفیت ایجاد شود و در عمل رسانش شرکت کند. به نیمرسانای جدید که بیشتر حاملهای بار در آن مثبت(حفره ها) هستند ، نیمرسانای نوع p گویند.
نیم رسانای دوپینگ شده دارای فاصله (gap) انرژی کمتری نسبت به نیمرسانای ذاتی نیز می باشد، مخصوصا اگر عنصر ناخالصی اضافه شده، تراز انرژی نزدیک وسط فاصله نوار رسانش و نوار ظرفیت ایجاد کند که تراز بازترکیب نام دارد.(recombination) در صورت وجود این تراز، الکترونها وحفره های آزادشده ممکن است در این تراز همدیگر را خنثی کنند. بنابراین این باریک شدن زیاد band gap برای طراحی سلول خورشیدی مطلوب نیست وسلولهای خورشیدی به گونه ای طراحی می شوند که از بروز این اثر جلوگیری شود.
تراز گیرنده(acceptor) در نیمرسانای p
تراز دهنده(donor) در نیمرسانای n
با اتصال نیمه هادی های دوپینگ شده از نوع n وp ،پیوند pn تشکیل می شود. با کنار هم قرار گرفتن این دو، یک میدان الکتریکی بین الکترونهای اضافی ناحیه n و حفره های اضافی ناحیه p ایجاد میشود. این میدان باعث می شودکه الکترونهای ناحیه n که نزدیک محل پیوند هستند، به طرف ناحیه p جذب شوند و یونهای مثبت ساکن را به جای بگذارند. به همین ترتیب حفره های طرف p نیز به طرف n می روند و ناحیه ای از بارهای منفی ثابت را به جای می گذارند. عبور این حاملها جریان انتشار نام دارد. ناحیه پیوندی به دلیل برخورد الکترونها و حفره های عبوری یک ناحیه خنثی است که آن را ناحیه تهی(depletion region) می نامند. البته ناحیه تهی عرض معینی دارد زیرا میدان ایجاد شده توسط یونهای ثابت، از رفتن الکترونهای بیشتر از ناحیه n و حفره ها از ناحیه p جلوگیری می کند. بنابراین این حرکت تا جایی ادامه می یابد که یک تعادل بین انتشار حاملها و میدان الکتریکی ایجاد شده، برقرار شود.
۲-۴-۲پدیده فتوالکتریک و جذب نور:[۱]
اساس کار سلولهای pv ، پدیده فتوالکتریک است. وقتی که نور به سلول خورشیدی می رسد، ممکن است از آن عبور کند، منعکس شود ویا جذب شود. تنها انرژی فوتونهای جذب شده میتواند به انرژی الکتریکی تبدیل شود. فوتونهای جذب شده باعث ایجاد زوجهای الکترون حفره می شوند. وقتی الکترونهای بیشتری برانگیخته می شوند ، حفره های بیشتری نیز به جای می ماند، پس زوجهای الکترون حفره بیشتری بر جای می ماند.
اگرانرژی فوتون با طول موج λ (این انرژی برابراست باE=   که h ثابت پلانک و c سرعت نور درخلا می باشد) از انرژی فاصله ممنوعه بزرگتر باشد، فوتون تقریبا به طور کامل جذب می شود. بنابراین نیاز به نور با طول موج کوچک داریم. در غیر اینصورت نوراز نیمه هادی عبور می کند. برای مثال برای سیلیکون ، طیف مادون قرمز مناسب است.( λ ∼ ۱.۱۱ µm)
میزان انرژی جذب شده توسط سیلیکون را میتوان بر اساس اختلاف شدت نور ورودی و خروجی اندازه گرفت. البته تنظیم ضخامت کریستال نیز برای جذب کامل انرژی نور ورودی بسیار اهمیت دارد چرا که این کاهش انرژی با ضخامت به صورت نمایی متناسب است.
هر فوتون حامل انرژی نسبتا زیادی است اما تکانه(momentum) زیادی ندارد( p=   ) پس در موقع جذب، انرژی کریستال افزایش می یابد اما تکانه آن تقریبا ثابت می ماند.
در شکل بعد ، نمودار انرژی کریستال مستقیم بر حسب مومنتم آن رسم شده است. انرژی فوتون جذب شده به اندازه همان E=hυ می باشد.
شکل ۲-۷ انرژی جذب شده به ازای یک فوتون در نیمه هادی مستقیم [۱] page16
اما در نیمه هادی غیرمستقیم وضعیت فرق می کند. چرا که مینیمم نوار رسانش و ماکزیمم نوار ظرفیت در یک نقطه از ممنتم قرار ندارند. بنا براین برای برانگیخته شدن الکترون، علاوه بر انرژی لازم، به تغییر مومنتم نیاز داریم. این عمل توسط فونون(phonon) انجام می پذیرد. فونون علی رغم اینکه انرژی بسیار کمتری نسبت به فوتون دارد، ممنتم زیادی دارد. اما در این حالت احتمال جذب نسبت به حالت نیمه هادی مستقیم بسیار کمتر است ، چرا که موفقیت در عمل جذب متاثراز عمل دو ذره می باشد. سیلیکون یک نیمه هادی غیرمستقیم است. بنابراین ضریب جذب آن برای فوتون هایی که انرژیشان نزدیک به انرژی band gap است، کم می باشد. بنابراین برای جذب این فوتونها به ضخامت زیادی از ماده نیاز است.(با توجه به فرمول جذب فوتون: Fx = Fx,0 exp( − αλ (x − x0)))
شکل ۲-۸انرژی جذب شده به ازای یک فوتون در نیمه هادی غیر مستقیم [۱] page17
حال دوباره به پیوند pn باز می گردیم. هر جا که فوتون جذب شود، درهمان جا زوج الکترون-حفره ایجاد می شود. میدان موجود درناحیه تهی، حاملهای اقلیت هر قسمت را به طرف دیگر هدایت می کند و سبب ایجاد یک جریان می شود. در شکل ۲-۴ شماتیکی از پدیده جذب نور را مشاهده می کنید. در این حالت ، نیمه هادی از تعادل حرارتی خارج شده است، پس این جریان از نیمه هادی خارج و وارد بار می شود. در زیر می بینیم که چگونه در نمودار جریان-ولتاژ سلول خورشیدی در حالت تابش نور، یک جریان اضافی حتی در ولتاژ صفر داریم.
شکل ۲-۹ برخورد نور، جذب فوتون و برقراری جریان[۱]

شکل ۲-۱۰ منحنیi-v سلول خورشیدی برای دو حالت تاریک و در معرض نور[۱]
۳- روابط ریاضی ومعادلات حاکم بر سلول های خورشیدی
۳-۱-مقدمه
در این قسمت به بررسی معادلات اصلی حاکم برسیستم فتوولتاییک و وضعیت این معادلات در شرایط بهره برداری از سیستم می پردازیم. در این معادلات ،جریان و ولتاژ یک ماژول فتوولتاییک تحت تاثیر عوامل محیطی همچون دمای هوا و تابش خورشید می باشد که این تاثیرات در روابط ریاضی حاکم بر این منبع انرژی، در نظر گرفته می شود. مدل در بر دارنده این روابط، مدل مداری سلول‌های فتوولتاییک می باشد که به دو صورت چهار پارامتری و پنج پارامتری که شامل منبع جریان تولید شده توسط نور، جریان اشباع معکوس دیود و مقامت‌های سری و موازی سلول‌ها است، در نظر گرفته می شود. ([۳],[۴])
مدلسازی سلول‌های فتوولتاییک یکی از مهمترین مراحل طراحی و بهره برداری ازسلولهای خورشیدی است که به دو صورت تجربی و ریاضی وجود دارد. مدل‌های ریاضی سلول‌های فتوولتایی عموماً با یک مدار الکتریکی معادل، وروابط حاکم برآن نشان داده می شود. مدل پنج پارامتری کامل این سلول‌ها از یک منبع جریان تولید شده توسط نور )  (، جریان اشباع معکوس دیودِ بوجود آمده در محل پیوند P-N )  (، مقاومت سری)  (، مقاومت موازی)  ( و ضریب ایده‌آلی دیود)  ( تشکیل شده است[۳]. در مدل چهار پارامتری سلول، مقاومت موازی بینهایت در نظر گرفته شده و از اثر آن صرف‌نظر شده است.
با توجه به پارامترهای توصیف کننده مدل، کارآیی ماژول فتوولتاییک به شرایط آب و هوایی محل نصب ماژول بستگی دارد. به دلیل تفاوت نسبتا زیاد میان شرایط تست استانداردِ ماژول‌های فوق که توسط کارخانه سازنده انجام می‌شود، و شرایط کاری محل نصب، نتایج بدست آمده در شرایط تست استاندارد و شرایط کاری بسیار متفاوت است. بنابراین دانستن مشخصه‌ های مهم ماژول‌های فتوولتاییک، تحت شرایط کاری، مهم‌ترین فاکتور در طراحی و بهره برداری از سیستم می‌باشد. با توجه به اهمیت این مسئله، روش های اندازه گیری ومحاسبه این پارامترها به دو صورت عددی(پارامترها به صورت تکرار شونده محاسبه می شوند) و تحلیلی، باید مد نظر قرار گیرد. ([۳],[۷])
۳-۲- روابط اساسی
: مدل اساسی ماژول فتو ولتاییک به صورت شکل زیر است:
شکل ۳-۱:مدار الکتریکی معادل برای ماژول فتوولتایی[۳]
معادله اساسی سلول فتو ولتاییک بر معادله دیود به صورت زیر است:[۳]
معادله ۳-۱
که در آن  جریان تولید شده توسط نور بر حسب آمپر می‌باشد.(A)  جریان اشباع معکوس دیودهای بوجود آمده در محل پیوند P-N سلول‌ها است،   مقاومت معادلی است که سلول‌ها به صورت سری از خود نشان می‌دهند،   مقاومت معادلی است که سلول‌های ماژول به صورت موازی با بار از خود نشان می‌دهند،  تعداد سلول‌های سری‌شده،  ضریب ایده‌آلی دیود که حاصلضرب   ، اغلب یک پارامتر در نظر گرفته می‌شود و با نماد m نشان داده می‌شود.  همان ولتاژ گرمایی است و بستگی به درجه حرارت کاری سلول دارد و با رابطه زیر تعریف می‌شود[۳] :
معادله ۳-۲
که در آن  دمای کاری سلول،  ثابت بولتزمان و  بار یک الکترون می‌باشد.
بدست آوردن جریان و یا ولتاژ ماژول، برای بدست آوردن انرژی تولیدی از سیستم‌های فتوولتاییک ضروری است. توان تولیدی توسط ماژول فتوولتایی بستگی به مشخصات تکنیکی ماژول و متغیرهای محیطی دارد. از آنجا که یک مدل، اغلب شامل موثرترین مشخصه‌ ها و عوامل محیطی است، پیدا کردن مدلی که بتوان در آن تمامی عوامل موثر بر کارآیی ماژول را در نظر گرفت، تقریباً غیر ممکن است. مدل‌ها شامل پارامترهایی هستند که عموماً توسط سازنده ماژول ارائه می‌شود. مانند بازدهی الکتریکی در شرایط نامی استاندارد، جریان اتصال کوتاه، ولتاژ مدار باز و ضرایب دمایی. پارامترهای دیگر مثل ضرایب دمایی ولتاژ و جریان در شرایط توان حداکثری، و هم چنین ضرایبی که توصیف کننده اثر air mass ، زاویه برخورد نور، میزان پخش تابش، معمولا توسط سازنده ارائه نمی شود.

آری مؤمنین حقیقی برای مرگ لحظه شماری می کنند، چراکه همانطور که ذکر گردید، دوستان و اولیای خدا، نه تنها هیچ گونه هراسی از مرگ ندارند، بلکه یکی از نشانه های ایمان و صدق گفتار و اعمال ایشان همین آروزی مرگ و شوق به لقاءالله است «أَلَا إِنَّ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ لَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لَا هُمْ یحَْزَنُون»^[۶۰۵] چراکه اینان به واسطه ایمانی که در قلبشان دارند، اعمال و نیاتشان صالح گشته و با ایمان به «وَ الْآخِرَهُ خَیْرٌ وَ أَبْقى»^[۶۰۶] و اینکه چه چیزی در انتظارشان است، دنیا در نظرشان پست و حقیر جلوه می کند و هر لحظه آرزوی خلاصی از زندان دنیا را می نمایند.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ایشان معنای «وَ ما هذِهِ الْحَیاهُ الدُّنْیا إِلاَّ لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَهَ لَهِیَ الْحَیَوانُ لَوْ کانُوا یَعْلَمُون» را با قلبشان دریافتند و زندگانی و حیات حقیقی را برگزیدند. با مشاهده حیات بزرگان و ائمه دین این مسأله به وضوح مشاهده می شود.
از آن جمله اشتیاق حضرت مولی الموحدین (عیله آلاف التحیه و الثناء) است به مرگ، ایشان در سخنی می فرمایند: «وَ اللَّهِ لَابْنُ أَبِی طَالِبٍ آنَسُ بِالْمَوْتِ مِنَ الطِّفْلِ بِثَدْیِ أُمِّه‏»^[۶۰۷] این است علاقه ایشان به مرگ و لقاءالله، که برای درک شدت و حقیقت آن باید علی (علیه السلام) را و البته حقیقت لقاءالله را شناخت و کجا میتوان به کنه این دو پی برد؟ این است که هنگامی که ضربت بر فرق مبارکشان خورد، بر رستگاری و عاقبت نیکوی خویش قسم خورد، قلب مبارکش بر دیدار خدا و نبی اکرم و دخت گرامیشان آرام گرفت.
حضرت قاسم ابن الحسن (علیهما السلام) در شب عاشورا، در پاسخ عموی بزرگوارشان که فرمودند: مرگ در نظرت چگونه است؟ عرضه داشت: «أحلی من العسل»، آیا چنین کسی از مرگ فرار می کند و یا نسبت به آن بی توجه و بی تفاوت است؟ کلا و حاشا! اینان مرگ را در آغوش می کشند و آن را می نوشند و برای ملاقات آن لحظه شماری می کنند.
حضرت امیرالمؤمنین (علیه آلاف التحیه و الثناء) در نهج البلاغه شریف در وصف متقین جملاتی دارند که ضمن آن می فرمایند این متقین کسانی هستند که: «لَوْ لَا الْأجَلُ الَّتِی کَتَبَ اللَّهُ لَهُمْ لَمْ تَسْتَقِرَّ أَرْوَاحُهُمْ فِی أَجْسَادِهِمْ طَرْفَهَ عَیْنٍ شَوْقاً إِلَى الثَّوَابِ وَ خَوْفاً مِنَ الْعِقَاب‏»^[۶۰۸] براستی آن ها که ایمان در قلبشان نفوذ کرده و همچون کوه استوارند، اگر مهلت مقرر زندگی و حیاتشان نبود، لحظه ای در این دنیای فانی صبر نمی کردند و هر لحظه مرگ را به پیش می خواندند و به دیدار معشوق می شتافتند.
مرگ اگر مرد است گو نزد من آی تا در آغوشش بگیرم تنگ تنگ
۵-۱-۲-۲ آرزوی شهادت زیبا ترین تجلی شوق به مرگ
توصیفات زیادی از مرگ در قرآن کریم بیان شده است، اما نوعی مرگ است که خداوند آن را از دیگر مرگ ها متمایز می کند، و آن را مرگ نمی داند، بلکه از آن تعبیر به حیات می کند. شهادت مرگی است که انسان را حیات می رساند، حیاتی که جز از طریق کشته شدن بدست نمی آید.
در مرام خدای تعالی شهادت مرگ نیست «وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْیاءٌ وَ لکِنْ لا تَشْعُرُون»^[۶۰۹]بلکه نوعی حیات است، حیاتی برتر از حیات دیگر موجودات و البته درک آن برای چشم های دنیا بین و مادی غیر ممکن است. مقام شهید، همجواری و قرب خاص پروردگار است. و حیاتی که او دارد حیات عادی که همه موجودات در برزخ به آن حیات زنده هستند، نیست.
بلکه به فرموده آیه شریفه «وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذینَ قُتِلُوا فی‏ سَبیلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُون»^[۶۱۰] «بحث در زندگى پس از حیات دنیا نیست که در آن عالم همه مخلوقات داراى نفس انسانى به اختلاف مراتب از زندگى حیوانى و مادون حیوانى تا زندگى انسانى و ما فوق آن زنده هستند، بلکه شرف بزرگِ شهداى در راه حق، «حیات عند الرّب» و ورود در «ضیافه اللَّه» است.
این حیات و این روزى غیر از زندگى در بهشت و روزى در آن است. این لقاء اللَّه و ضیافه اللَّه مى‏باشد. آیا این همان نیست که براى صاحبان نفس مطمئنه وارد است فَادْخُلِی فِی عِبادِی وَ ادْخُلِی جَنَّتِی» که فرد بارز آن سید شهیدان- سلام اللَّه علیه- است. اگر آن است چه مژده‏اى براى شهیدان در راه مرام حسین- علیه السلام اللَّه- که همان سبیل اللَّه است، از این بالاتر که در جنتى که آن بزرگوار شهید فى سبیل اللَّه وارد مى‏شود و در ضیافتى که آن حضرت حاضرند، به این شهیدان اجازه دخول دهند که آن غیر از ضیافتهاى بهشتى است و آنچه در وهم من و تو و شما نیاید، آن بُوَد.»^[۶۱۱]
۵-۱-۲-۲-۱ نظر به وجه الله
در اینکه وجه الله چیست سخن بسیار است و البته عقل و قلم قاصر. اما اجمالا این مطلب را در کلام امام عزیز (ره) اینگونه می یابیم: در روایتى از رسول اکرم- صلى اللَّه علیه و آله و سلم- نقل شده است^[۶۱۲] که براى شهید هفت خصلت است که اوّلى آن عبارت است از اینکه اول قطره‏اى که از خون او به زمین بریزد تمام گناهانى که کرده است آمرزیده مى‏شود. و مهم آن، آخرین خصلتى است که مى‏فرماید. مى‏فرمایند که- به حسب این روایت- که شهید نظر مى‏کند به‏ وجه اللَّه و این نظر به وجه اللَّه راحت است براى هر نبى و هر شهید.
شاید نکته این باشد که حجاب هایى که بین ما و حق تعالى هست و وجه اللَّه است و تجلیات حق تعالى هست، تمام این حجاب ها منتهى مى‏شوند به حجاب خود انسان. انسان خودش حجاب بزرگى است که همه حجاب هایى که هست، چه آن حجاب هایى که از ظلمت باشند و آن حجاب هایى که از نور باشند منتهى مى‏شود به اینکه حجابى که خود انسان است. ما خودمان حجاب هستیم بین خودمان و وجه اللَّه.
و اگر کسى فى سبیل اللَّه و در راه خدا این حجاب را داد، این حجاب را شکست، و آنچه که داشت که عبارت از حیات خودش بود تقدیم کرد، این مبدأ همه حجابها را شکسته است، خود را شکسته است، خودبینى و شخصیت خودش را شکسته است و تقدیم کرده است. و چون براى خدا جهاد کرده است و براى خدا دفاع کرده است از کشور خدا و از آئین الهى و هر چه داشته است در طبق اخلاص گذاشته و تقدیم کرده است، خود را داده است، این حجاب شکسته مى‏شود.
شهدایى که خداى تبارک و تعالى و در سبیل خداى تبارک و تعالى و راه خداى تبارک و تعالى جان خودشان را تقدیم مى‏کنند، و آنچه که در دستشان است و بالاترین چیزى است که آنها دارند تقدیم خدا مى‏کنند، در عوض خداى تبارک و تعالى این حجاب که برداشته شد جلوه مى‏کند براى آنها، تجلى مى‏کند براى آنها. چنانچه براى انبیا هم چون همه چیز را در راه خدا مى‏خواهند، و آنها خودى را نمى‏بینند و خود را از خدا مى‏بینند، و براى خودشان شخصیتى قائل نیستند، حیثیتى قائل نیستند در مقابل حق تعالى. آنها هم حجاب را برمى‏دارند. «فَلَمَّا تَجَلّى‏ رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَکّاً»^[۶۱۳] تجلى مى‏کند خداى تبارک و تعالى در کوه طور و یا در جَبَل انیّت خودِ موسى و موسى «صَعْق»^[۶۱۴] [برایش پیش مى‏آید].
آنها در حال حیات، انبیا و اولیا نظیر انبیا و تالى تِلو انبیا در زمان حیاتشان آن چیزهایى که‏ حجاب بوده است بین آنها و بین حق تعالى مى‏شکنند و صَعْق براى آنها حاصل مى‏شود و موت اختیارى براى آنها حاصل مى‏شود.
خداى تبارک و تعالى بر آنها تجلى مى‏کند، و نگاه مى‏کنند به حسب آن نگاه عقلى، باطنى و روحى و عرفانى، و ادراک مى‏کنند و مشاهده مى‏کنند جلوه حق تعالى را، و شهید هم به حسب این روایتى که وارد شده است، نظیر انبیا، وقتى که شهید شد چون همه چیز را در راه خدا داده است، خداى تبارک و تعالى جلوه مى‏کند به او و آن هم «یَنْظُرُ الى‏» جلوه خدا، الى‏ وَجْهِ اللَّه این آخر چیزى است که براى انسان، آخر کمالى است که براى انسان هست.
در این روایتى که نقل شده است، انبیا را مقارن شهدا قرار داده است که در جلوه‏اى که حق تعالى مى‏کند بر انبیا همان جلوه را هم بر شهدا مى‏کند. شهید هم یَنْظُرُ الى‏ وَجْهِ اللَّهِ و حجاب را شکسته است. همان طورى که انبیا حجاب ها را شکسته بودند. و آخر منزلى است که براى انسان ممکن است باشد. مژده داده ‏اند که براى شهدا این آخر منزلى که براى انبیا هم هست، شهدا هم به حسب حدود وجودى خودشان به این آخر منزل مى‏رسند.^[۶۱۵]
شهدا در قهقهه مستانه‏شان و در شادى وصولشان «عِندَ رَبِّهِم یُرزَقون» اند؛ و از «نفوس مطمئنه‏اى» هستند که مورد خطاب «فَادخُلِی فِی عِبادِی و ادخُلی جَنَّتِی»^[۶۱۶] پروردگارند. اینجا صحبت عشق است و عشق؛ و قلم در ترسیمش بر خود مى‏شکافد.
۵-۱-۲-۳ درخواست مرگ
مسأله ای در این جا ممکن است به عنوان شبهه و یا اشکال مطرح شود، این است که آیا آرزوی مرگ کردن، کفران نعمت و ناشکری نسبت به نعمت حیات و نعم دیگری خداوند به انسان ارزانی داشته، نیست؟ آیا کسی که در سلامت کامل عقل و جسم است و از نعمت هدایت برخوردار گشته، اگر چنین کسی آرزوی مرگ کند، ناسپاسی و بی توجهی نسبت به عنایت پروردگار نکرده است؟
در پاسخ و البته بر اساس آنچه در مبحث قبل گذشت، چه بسا بتوان اینگونه عرض کرد، که آروزی مرگ نیز مانند معانی دیگری که بیان کردیم دارای مراتبی است. انسان های مختلف، به دلایل گوناگون و با نیات متفاوت، ممکن است تمنای مرگ کنند. لکن این ها همه در یک سطح نیستند و همه نوع تمنای مرگی مورد تأیید نیست.
در مستدرک الوسایل آمده است که حضرت موسی بی جعفر (علیهما السلام) شنیدند شخصی آرزوی مرگ می کند، به او فرمودند: آیا بین تو خداوند نزدیکی و قربی وجود دارد که به آن تکیه کنی؟ گفت خیر، سپس فرمودند: آیا اعمال نیکت بر سیئاتت غلبه دارد؟ گفت خیر، ایشان فرمودند: پس اگر اینگونه است تو هلاکت ابدی خود را آرزو می کنی «فَإِذَا أَنْتَ تَتَمَنَّى هَلَاکَ الْأَبَد».^[۶۱۷]
و مجددا نقل شده که ایشان به شخص دیگری که آرزوی مرگ می کرد فرمودند: آرزوی مرگ نکن، چرا (بالاخره) که خواهی مرد، بلکه از خداوند عافیت طلب کن^[۶۱۸]. و البته خوب است که بدانیم که عافیت قلب از جسم و عافیت آخرت از دنیا مهم تر است. لکن طلب عافیت را به طور کلی دستورفرموده اند.
بر این اساس آنچه مذموم است عدم توجه به امر آخرت و مرگ و غرق شدن در دنیا، لذات و مشکلات آن است. لذا آرزوی مرگ برای کسی که خود را آماده سفر آخرت نکرده و قلب خود را متوجه لقاء الله ننموده است، امری مذموم و منع شده است. به راستی چگونه از خدا طلب مرگ می کند کسی که اندک رنج و ناراحتی ای در زندگانی دنیا او را به جزع و فزع می اندازند و کوچکترین لذت و نعمتی او را سرمست می نماید؟
۵-۱-۲-۳-۱ سیمای آرزوی مرگ در سیره ائمه
گفتیم که آرزوی مرگ در صورتی که برای ملاقات آن آمادگی کسب نشده باشد از دید ائمه هدی (علیهم السلام) امری مذموم و ناپسند است؛ و در مقابل البته انتظار می رود کسی که به لقای پروردگار خویش امید بسته و هرلحظه خود را برای آن آماده می سازد، شوق به لقاءالله آنچنان در وجودش شعله بکشد، که بی قراری بر دوری از محبوب او را به تمنای مرگ بکشاند.
مذهب تشیع بر اقرار به امامت پاکانی استوار است، که قرآن ناطقند و حقیقت وحی. ایشان در صورت و سیرت، باطن کتاب الله اند و تاریخ زندگی پر برکتشان، آن به آن، مانند کلمات و حروف قرآن، دارای اسرار و لایه هایی عمیق است، که تدبری معصوم گونه را در درک خویش می طلبد.
بر این اساس، این بزرگواران هرآنچه عمل نموده و یا افاضه فرموده اند، می تواند و البته باید، مورد مداقه و توجه خاص قرار گیرد. یکی از این رفتارها که در نگاه سطحی و عوام، عملی خلاف عقل و شرع به نظر می رسد، آرزوی مرگ است. لذا به مناسبت موضوع، اشاره ای به دلایل یا اسرار این تمنا از سوی پیشوایان دین، می نماییم.
۵-۱-۲-۳-۱-۱ نعمت حیات
در سیره ائمه معصومین نعمت حیات، بزرگترین نعمت الهی است که به موجودات، ارزانی داشته شده است.لذا وظیفه شکر این موهبت الهی بر همگان واجب و ضروری است، و البته بهترین و زیباترین شیوه شکرگزاری از یک هدیه ارزشمند، حفظ و صیانت از آن است. نعمت حیات نیز ازین مقوله خارج نیست.
در شریعت اسلام، جان ارزشی فوق العاده مهم دارد، بطوریکه قرآن کریم فرموده است، قتل یک نفر مانند قتل همه مردم است،^[۶۱۹] و یا برای قتل عمد یک نفس مؤمنه، آتش ابدی وعده داده شده؛^[۶۲۰] بر این اساس و با نگاه به سیره ائمه معصومین (علیهم السلام) واضح است که حیات و زندگی تا چه اندازه با ارزش و مورد توجه است. و همانطور که بیان شد، حفظ و نگهداری آن از اوجب واجبات است. منتها آنچه باید بدان توجه شود، معنای صیانت و حفاظت است.
انسان تنها موجودی است که مراتب وجودش، همه درجات عالم را دربر می گیرد؛ به عبارت دیگر تنها انسان است که در او قوه رسیدن به برترین و یا پست ترین مراتب وجودی نهاده شده است و البته این خود اوست که با اعمالش از ملک پران شود^[۶۲۱] یا پست تر از حیوان^[۶۲۲].
مسأله صیانت از حیات، با عنایت به مطلب فوق رنگ و روی دیگری می یابد. در حقیقت آنچه خداوند به انسان عطا فرمود، یک امر ساده به معنای زندگی دو روزه مانند سایر موجودات نیست، بلکه نفس انسانی، به جهت قابلیت هایی که در سیر مراتب وجودی دارد، از یک حیات ویژه برخوردار است، که اگر شخص به اهمیت و مراقبت آن توجه نداشته باشد، آن را در سراشیبی سقوط به پست تر از حیوان تبدیل خواهد کرد و این امر چیزی نیست، جز هلاک کردن نفس انسانی و البته به تباهی کشاندن نعمت حیات.
بنابراین آن مرگی که باید از آن بترسیم و فرار کنیم، مرگ قلب است نه مرگ بدن؛ و اگر توجهی به مرگ بدن می شود به جهت هشدار بر مغتنم شمردن فرصت حیات دنیاست برای احیای قلب.
۵-۱-۲-۳-۱-۲ آرزوی مرگ به جهت حفظ حیات حقیقی
در دستورات مأثوره از ائمه معصومین (علیهم السلام) صیانت از حیات دارای مراتبی است، و هرچه مرتبه آن بالاتر رود، مسلما و ضرورتا، اهمیت مراقبت و صیانت از آن نیز بیشتر می شود. در کلامی از مولای متقیان امیرالمؤمنین (علیه آلاف التهیه و الثناء) آمده است: «إِذَا حَضَرَتْ بَلِیَّهٌ فَاجْعَلُوا أَمْوَالَکُمْ دُونَ أَنْفُسِکُمْ وَ إِذَا نَزَلَتْ نَازِلَهٌ فَاجْعَلُوا أَنْفُسَکُمْ دُونَ دِینِکُمْ وَ اعْلَمُوا أَنَّ الْهَالِکَ مَنْ هَلَکَ دِینُهُ وَ الْحَرِیبَ مَنْ سُلِبَ دِینَهُ»،^[۶۲۳] ایشان به خوبی در این کلام گهربار مراتب حیات و اولیویت صیانت از آن را بیان می فرمایند، در حقیقت آنچه انسان بدان زنده است دین است و لاغیر؛ و اگر دین نداشته باشد، البته نفس انسان پست تر از حیوان خواهد بود.
این مسأله در زندگی سراسر نور ائمه طاهرین (علیهم السلام) به خوبی قابل مشاهده است. از جمله آرزوی مرگ حضرت صدیقه طاهره (سلام الله علیها) در اواخر عمر شریفشان از این نمونه است. ایشان جان خوییش را در راه ولایت و دین فدا نمودند و البته برای این جان فشانی دعا می کردند.^[۶۲۴] نمونه دیگر آروزی مرگ امیرالمؤمنین (علیه آلاف التهیه و الثناء) است، ایشان نیز با نفرین مردمانی که پشت به ولایت کردند در خواست مرگ نمودند، لکن کیست که بتواند منکر احیای دین و هدایت انسان های پاک سرشت به وسیله خون مطهر ایشان شود.
با تدبر اندکی در سیره اولیای دین در می یابیم که آنچه از اهمیت و اولویت برخوردار است، حفظ و اعتلای دین و کلمهالله است. لذا می بینیم که پیشوایان معصوم در طول حیات دنیایی، زندگی خود را وقف این مهم نمودند و هنگامی که درمی یافتند که خونشان بیشتر از حضورشان در بین مردم به پیشرفت و تعالی دین کمک می کند، درخواست مرگ می نمودند، که فرمود: «قُلْ إِنَّ صَلاتی‏ وَ نُسُکی‏ وَ مَحْیایَ وَ مَماتی‏ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمین».^[۶۲۵] والله أعلم.
مسأله در خواست مرگ در زندگی متمسکین به ولایت ائمه طاهرین نیز مشهود و قابل دفاع است. بارزترین و ملموس ترین مصداق آن، در هشت سال دفاع مقدس به خوبی در سلوک و وصیت نامه شهدا دیده می شود. این مقام (درخواست مرگ برای اعتلای دین) وقتی در ارتباط با نفوس عادی جامعه تحقق یافته باشد، دیگر جای سؤال از چگونگی و حقیقت حیات وممات بزرگانی همچون حضرت امام خمینی (ره) باقی نمی ماند. فتأمل.
۵-۱-۲-۳-۱-۳ آرزوی مرگ به جهت تنگ شدن زندگی دنیا
دنیا محل آسایش و راحتی برای احدی نیست، زندگی دنیا سراسر رنج و سختی و مشقت است. همانطور که خدای تعالی فرمود: «یا أَیُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّکَ کادِحٌ إِلى‏ رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلاقیه»^[۶۲۶] و فرمود: «لَقَدْ خَلَقْنَا الْانسَانَ فىِ کَبَد».^[۶۲۷] لکن انسان به دلایل فراوان، حقیقت دنیا را ندیده و ماهیت آن را نشناخته است و لذا آن را جایگاه همیشگی خود فرض می کند و برای آسایش دروغین آن تلاش بیهوده می نماید.
اما مؤمن به جهت ایمانی که دارد، نوری برایش قرار داده شده، که در لایه های ظلمت در هم پیچیده دنیا، ماهیت حقیقی آن را می بیند. همانطور که پیامبر گرامی اسلام و ائمه هدی (علیهم صلوات الله) به کرات می فرمودند: «اللّهُمَّ ارنا الأشیاء کما هی‏»^[۶۲۸] و تعابیری مشابه این.^[۶۲۹] کاملا واضح و مبرهن است که اگر این دعا در حق بنده ای مستجاب شود، لزوما وی دنیا را با همان سختی و ها مصائب مشاهده می کند.
برای مؤمن، دنیا محبسی است با انواع دردها و شکنجه ها، «الدُّنْیَا سِجْنُ الْمُؤْمِن»^[۶۳۰]‏ این مسأله بارها و بارها در روایات ائمه معصومین (علیهم السلام) تکرار شده است، که از آن می توان شدت عذاب و سختی مؤمن در دنیا را دریافت. آنچه که مؤمن می بیند، تنها سختی دنیا و رنج زندان تن مادی نیست، بلکه وی با قلبش، روح و راحتی نعیم بهشتی و آزادی از غل و زنجیر ماده را نیز درک می نماید. این است که در طول حیات مادی، مؤمن انتظار راحتی می کشد و از مرگ استقبال می کند.

این مدل با بهره گرفتن از برنامه‌ریزی خطی به تصمیم‌گیری در مورد خرید و سفارش دادن مواد اولیه کمک می کند.

Gao
&
Tang

۲۰۰۱

۲۰

تحلیل مارکف

ارزیابی هزینه قرارداد

این مدل ابزاری است که بوسیله آن می‌توان هزینه مورد انتظار یک قرارداد را بوسیله تحلیل مارکف بررسی نمود.

Grossman
&
Rohleder

۱۹۸۸

۲۱

مدل مفهومی واگذاری

ارتباطات کلان در جریان واگذاری

مدل مزبور ارتباطات میان سیستم‌های داخلی و سیستم تأمین کننده خارجی را در حالت واگذاری نشان می‌دهد. این مدل چهار مرحله مختلف واگذاری استراتژیک را نیز بیان می‌کند.

Momme
&
Hvolboy

۲۰۰۱

۲۲

مدل مفهومی تحلیلی

ارزیابی تأثیرات تارکات الکترونیک

تدارکات الکترونیک روش تأمین و تدارک اقلام در دنیای دیجیتال است. مدل مزبور با بهره گرفتن از یک تحلیل هزینه‌ای اثرات تدارکات الکترونیک بر سازمان را بررسی می‌کند.

Boer
&
Marnik

۲۰۰۲

۲-۲- چابکی در مدیریت زنجیره تأمین

در آغاز قرن بیست و یکم جهان با تغییرات چشمگیری در تمامی ابعاد خصوصاً رقابت در بازار، نوآوری‌های تکنولوژیکی و نیازهای مشتریان مواجه شد. بازارهای انبوه به علت اینکه تقاضا و انتظار مشتریان در آنها به سرعت بالا می‌رود، به دنبال تقسیم‌بندی بازارهای خود هستند. شرکت‌ها دریافته‌اند که چابکی برای بقاء و رقابت‌پذیری آنها ضروری و اساسی است. به علاوه مشهود است که هیچ شرکتی تمامی منابع لازم برای وضع هرگونه فرصتی را در بازار ندارد. بنابراین، برای کسب مرز رقابتی در بازار جهانی، شرکت‌ها باید با تأمین کنندگان و مشتریان جهت یکپارچگی عملیات همگام شده و برای کسب سطح قابل قبولی از چابکی با یکدیگر مشارکت کنند که در مجموع، از آن به عنوان زنجیره تأمین چابک^[۲۶] یاد می‌شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۲-۱- سیر تکاملی پارادایم‌های عملیاتی

صنعت تولید همواره در شرف تغییر پارادایم بوده است(هرمزی، ۲۰۰۱). پاردایم‌های تولید را می‌توان به چهار دوره زیر به ترتیب زمانی تقسیم کرد.
تولید دستی^[۲۷]
تا حدود قبل از سال ۱۹۰۰ تولید به صورت دستی و با ابزارآلات ساده اما منعطف انجام می‌گرفت ویژگی‌های اساسی این دوره عبارتند از: تولید بسیار پایین، نظام استاد شاگردی، کیفیت پایین محصولات، وجود کارگران ماهر، وجود ماشین‌های چندمنظوره، تولید سیستم کارگاهی، وجود سازماندهی غیرمتمرکز و قیمت بالای محصول.
تولید انبوه^[۲۸]
همزمان با اوج گرفتن جریان محصولات صنعتی و عدم توانایی در پاسخگویی تولید دستی هنری فورد^[۲۹] در سال ۱۹۱۳ تولید انبوه را در صنایع خودروسازی مطرح کرد. از ویژگی‌هایی که تولید انبوه را از تولید دستی متمایز ساخت می‌توان به این موارد اشاره نمود: مشاغل تخصصی، رویه‌های عملیات ثابت و سیستم‌های کنترل عمودی می‌باشند که در واقع در هر تولید انبوه تقاضا نسبتاً بالا و شرکت‌ها از عرضه و پوشش کامل تقاضا ناتوان بودند و به همین دلیل به انبارکردن موجودی‌ها می‌پرداختند. قیمت به عنوان عامل مهمی که ترجیحات مصرف کننده را تعیین می‌کرد مطرح بوده و تنها هدف تولیدکنندگان، تولید انبوه کالاها در قیمت پایین بود.
تولید ناب^[۳۰]
پس از عصر تولید انبوه، رویکردها و مباحث جدیدی به وجود آمده و گسترش یافته‌اند که هدفشان جبران خلأهایی بود که در تفکر انبوه وجود داشتند. در اواخر دهه ۱۹۷۰ و اوایل دهه ۱۹۸۰ توجه به علائق مشتری و حق انتخاب او مطرح شد. در این دوره قیمت به عنوان یک عامل رقابتی مهم شناخته می‌شد و تمرکز بسیار زیادی بر کیفیت صورت می‌گرفت و مفاهیمی چون برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP)^[31]، برنامه‌ریزی مواد (MRP)^[32]، توسعه کارکرد کیفیت (QFD)^[33]، مدیریت کیفیت جامع (TQM)^[34] و مهندسی مجدد فرآیندها (BRP)^[35] با درجات مختلف از موفقیت در سازمان‌ها اجرا شدند. هرچند تولید انبوه اکنون با تولید در مقیاس‌های کوچکتر جایگزین شده و این در حالی است که رقابت بر مبنای چابکی می‌رود تا جای رقابت براساس تولید انبوه را بگیرد و الگوی حاکم بر محیط سازمان شود(گلدمن، ۱۹۹۵).
در اوایل دهه ۱۹۹۰، تولید در کلاس جهانی یا تولید ناب مقوله‌ای نوین در قاموس مدیریت تولید بود که برای پاسخگویی به افزایش روزافزون پارامترهای رقابتی مطرح شد. پارامترهای رقابتی فراتر از قیمت و کیفیت با مفاهیمی چون علاقه‌مندی به معرفی محصولات و خدمات جدید، تحویل به موقع و انعطاف‌پذیری برای رقابت در سطح بین‌المللی اهمیت ویژه‌ای یافتند.
تولید چابک^[۳۶]
شیوه تولید چابک در اوایل قرن بیست و یکم مطرح گردید. چابکی بر فعال بودن به عنوان یک مزیت نسبی استراتژیک می‌اندیشد و تنها به انطباق با تغییرات اکتفا نمی‌کند، بلکه به دنبال یافتن تغییرات و بهره‌برداری از ان تغییرات به منزله فرصت‌های ارزشمندی برای رشد و شکوفایی است. در این شیوه تولید مفاهیمی چون ارتباط نزدیک با مشتری، یکپارچگی منابع داخلی سازمان و نیز یکپارچگی با منابع سازمان‌های دیگر از اهمیت خاصی برخوردارند. از قواعد کلی تولید چابک می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

۱٫۳٫ مقدمه
مخازن خطای نرم افزار سالهاست که به کمک مهندسین نرم افزار و مدیران برای پیاده سازی پروژه ها کوچک و بزرگ نرم افزاری ، متن باز یا بسته آمده است. هر خطا در این مخازن به صورت فرآیندی جداگانه برای ثبت تمام رویدادها و اعمال نظرهای منطقی وموثر، درطول رفع مشکل و خطا از روی پروژه، از سوی افراد دخیل در پروژه ثبت می شود. این کار علاوه بر مزایای مربوط به پی- گیری روند رفع خطا ، مجموعه ای از دانش نهفته در این اطلاعات را در اختیار ذینفعان قرار می دهد. اگر این اطلاعات با حساسیت لازم و دقت کافی استخراج شود در روند تکمیل پروژه اثر به سزایی خواهد داشت. از آنجا که این داده ها بیشتر حاوی متون هستند نیاز به الگوریتم ها و معیارهایی برای بررسی متن احساس می شود. بیشتر این مخازن و کارهای قبلی انجام شده از روش های ساده و یا از موتورهای جستجوگر معمول برای استخراج دانش مفید استفاده کرده اند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

یکی از نکاتی که پایه این تحقیق و روش قرار گرفته است، تشابه بین متن توضیحی درباره خطای جدید و متون موجود در موضوع، توضیحات و دیگر متون ثبت شده مربوط به هر خطا است. این تشابه قابل اندازه گیری است و به یقین متن با تشابه بالاتر مربوط به خطا با تشابه بالاتر به خطای جدید است. این خطا شانس برطرف کردن خطای جدید را بالاتر برده و زمان رفع آن و در نتیجه هزینه های مربوط به آن را کاهش می دهد. به خاطر دلایلی که در فصل قبل بیان شد، انتخاب یک روش بر پایه تشابه معنایی ضروری است. در این فصل از روش محاسبه تشابه معنایی بر پایه مجموعه و تشابه خطی برای استفاده در یک بانک خطای نرم افزاری نمونه برای یافتن راه حل خطا و در نهایت محاسبه پیچیدگی خطا با بهره گرفتن از محاسبه طول عمر خطا استفاده می شود. شکل ۳-۱ مراحل مختلف روش ارائه شده در این تحقیق را نشان می دهد .
شکل ۳-۱- مراحل مختلف روش ارائه شده
در مرحله اول تعدادی خطا به عنوان نمونه کوچکی از یک بانک داده از داده های موجود در Bugzilla انتخاب شده. خلاصه، زمان ایجاد و زمان خاتمه (پاسخ قابل قبول) هر کدام استخراج می شود. در مرحله بعد میزان تشابه بین نمونه ها با جمله نمونه خطای جدید در پنج مرحله محاسبه و لیست این تشابهات که اعدادی بین ۰ و ۱ هستند استخراج می شود. در مرحله سوم طول عمر خطا ها محاسبه می شود این عدد پیچیدگی آنها را نشان می دهد.(شکل ۳-۲)
شکل ۳-۲- مراحل دسته بندی خطا
و در مرحله نهایی این دو لیست داده عددی خوشه بندی می شوند تا بتوان نمونه های منتخب را برای کمک به حل خطا و نیز پیش بینی مقادیر لازم مورد استفاده قرار می گیرند.
۲٫۳ . محاسبه تشابه معنایی بر پایه مجموعه و تشابه خطی
Islam در روش خود۳ روش تشابه را برای برطرف کردن ضعف آنها ترکیب کرد. این روش روشی متداول در رفع نواقص الگوریتم هاست. برای محاسبه تشابه بین دو جمله یا متن در این روش سه مرحله کلی وجود دارد. ۱٫ محاسبه تشابه خطی بین کلمات ۲٫ محاسبه تشابه معنایی بر پایه مجموعه ۳٫ محاسبه تشابه بر اساس کلمات متداول ۴ . محاسبه تشابه مجموع(محاسبه نهایی).
۱٫۲٫۳ . شباهت خطی بین کلمات
یکی از روش های مورد انتظار در این نوع اندازه گیری روش طولانی ترین زیردنباله مشترک (LCS )^[52]با کمی تغییرات و نرمال سازی است. سه نسخه اصلاح شده متفاوت از LCS به کار رفته و سپس وزن های بدست آمده با هم جمع می شوند. به این نکته باید توجه کرد که نسخه های اصلاح شده LCS نتایج بهتری (دقت و جامعیت بالاتر) را نسبت به LCS و یا معیارهای شباهت دیگر خواهند داشت.

Melamed با تقسیم طولانی ترین زیر رشته مشترک به طول رشته طولانی دیگر سعی کرد که LCS را نرمال سازی کند. وی روش را LCSR نامید. اما در این روش طول رشته های کوتاهتر که گاهی اوقات در محاسبه شباهت دارای ارزش بالاتری بودند، در نظر گرفته نمی شود و این خود ضعف محسوب می شود.
اما در این روش LCS با در نظر گرفتن توامان طول رشته کوتاهتر و بلندتر نرمالسازی می شود(NLCS)^[53].

در حالی که در LCS توالی کاراکترها مهم و ضروری نیست، اما این توالی برای داشتن درجه بالایی از تطبیق در رشته لازم است. این نکته در روش ^[۵۴]MCLS مورد توجه قرار گرفته است. در این روش ابتدا با توالی حداقل کاراکتر MCLS₁ شروع و تا حداکثر کاراکتر MCLSn پیش می رود. الگوریتم ۱ MCLS₁ در زیر نشان داده است. همچنین الگوریتم۲ MCLSn ، روند کار را مشخص کرده است.
الگوریتم ۱MCLS1:( LCSباحداکثرتوالیn=1 )

الگوریتم۲ :MCLSn ( LCSبا حداکثر توالیn=n )

در الگوریتم اول دو رشته به عنوان ورودی گرفته حداکثر رشته متوالی مشترک در هر دو رشته که با کاراکتر اول رشته کوتاه تر آغاز شده باشد به عنوان خروجی برگردانده می شود. اگر الگوریتم ۲ همین کار را برای تک تک کاراکترها تکرار کرده و بزرگترین رشته متوالی از هر دو رشته را به عنوان خروجی باز می گرداند. این دو الگوریتم نیز نرمالسازی می شوند.
فرمول ۳-۱
فرمول ۳-۲
مقادیر وزنی بدست آمده از سه قبلی₁ و ₂ و ₃ با ضرایب وزنی₁ و₂ و ₃ که ₁+₂+₃=۱ با هم جمع شده و میزان شباهت دو جمله بدست می آید.

در این جا برای ها ارزش برابر در نظر گرفته می شود. به عنوان مثال فرض کنید که روش را روی دو رشته زیر پیاده کنیم.

میزان شباهت
۲٫۲٫۳ .تشابه معنایی بین کلمات
در روش مورد بررسی توجه بر روش های اندازه گیری بر پایه مجموعه است، زیرا این روش ها انواع گسترده ای از متون را پوشش می دهند متونی که در دنیای واقعی استفاده می شود در حالی که در روش های بر پایه دانش به این نکته توجه نشده است.
PMI-IRیک روش ساده برای محاسبه شباهت متنی مجموعه ای از کلمات است که با بهره گرفتن از اطلاعات نقطه به نقطه متقابل به صورت زیر تعریف می شود

وکلمات و احتمال رخ داد توامان دو واژه است. اگر دو کلمه از نظرآماری مستقل باشند  و در غیراینصورت امکان پدیدار شدن همزمان را با هم در متن دارند و   .
PMI-IR توسط موتور جستجوگر آلتاویستا^[۵۵] برای جستجو نحوی و محاسبه احتمالات استفاده می شود. در ساده ترین حالت دو کلمه هنگامی که در یک سند یافت شوند، احتمال رخ داد همزمان را دارند. این احتمال با بازیابی اسناد قابل اندازه گیری به صورت تقریبی است.

تعداد متونی است که حاوی کلمه x بوده اند.
روش رخ داد همزمان مرتبه دوم (SOC-PMI)PMI^[56] لیستی از کلمات همسایه با دو کلمه مورد نظر در یک مجموعه بزرگ را، بر اساس اطلاعات متقابل نقطه به نقطه مرتب می کند.
مزیت دیگر این روش این است که شباهت میان دو کلمه در هر جای متن نیز می توان اندازه گیری کرد. حتی اگر در کنار هم نباشد. تنها کافی است کلمات همسایه مشابه داشته باشند.
مزیت دیگر این روش (PMI-IR ) این است که شباهت میان دو کلمه در هرجای متن نیز می توان اندازه گیری کرد. حتی اگر در کنار هم نباشند. تنها کافی است که کلمات همسایه مشابه داشته باشند.
در این روش از مجموعه ملی بریتانیا (BNC) به عنوان یک منبع برای متون استفاده می شود. کلماتی که در هر دو فهرست مشترک است لیست شده و جمع ارزش PMI ( از لیست مقابل) برای محاسبه برای بدست آوردن نسبت ارزش معنایی محاسبه می شود. تابع نقطه به نقطه اطلاعات متقابل برای کلماتی که دارند، تعریف می شود.
فرمول ۳-۳  تعداد دفعاتی است که t_i در مجموعه ظاهر می شود.  تعداد دفعاتی را کهو در یک قاب^[۵۷] ظاهر می شود را نشان می دهد. تعداد کل توکن ها در مجموعه است. برای کلمه مجموعه کلمات به صورت زیر تعریف می شود.

بدل در لغت به معنای جانشین ، جایگزین ، قائم مقامی در اشیاء و اموال است و این جایگزینی می تواند در نتیجه عقدی از عقود یا به حکم قانون . ^[۳۶]
بدل قانونی : هر مالی را که بتوان به حکم قانون جایگزین اتلاف مال کسی و یا تباه کردن حقوق مالی و غیر مالی کسی گردد ، بدل قانونی است . مثلاً خسارتی که بابت لطمه زدن به آبروی کسی پرداخت می‌شود از مصادیق بدل قانونی است . ^[۳۷]
بدل قرار دادی : به این معنا که اگر در نتیجه عقدی از عقود طرفین متعهد گردند که در صورت تلف و یا عدم دسترسی مال ، مال دیگری جایگزین مال تلف شده گردد .
بند اول : بدل حیلوله
در صورتی که مال نزد غاصب تلف نشود ولی به جهتی از جهات رد عین به مالک ممکن نباشد در حکم تلف خواهد بود . چنانکه مال در رودخانه یا چاه بسیار عمیق بیفتد که در آوردن آن ممکن نباشد و یا دزد آن را برباید و نتوان به آن دسترسی پیدا نمود . این است که قسمت اخیر ماده ۳۱۱ قانون مدنی می گوید : « … و اگر به علت دیگری رد عین ممکن نباشد باید بدل آن را بدهد . » فقهای امامیه بدل مزبور را (بدل حیلوله ) می‌گویند ، زیرا در موردی که عین تلف نشود ولی به جهتی از جهات دسترسی به آن نباشد تا بتوان آن را به مالک رد نمود ، غاصب در اثر عمل خود بین مال و مالک حایل و مانع شده است و او نمی تواند از مال خود استفاده نماید ، بر خلاف موردی که بدل تالف داده می شود ( که در بند دوم این گفتار به آن پرداخته خواهد شد ) که آن در عوض مالی است که از ملکیت مالک خارج شده است .
پرسشی که در مورد بدل حیلوله پیش می‌آید آن است که هرگاه پس از دادن بدل مزبور به مالک ، مال مغصوب به دست آید ، متعلق به چه کسی خواهد بود ؟ در پاسخ باید گفت ، مالی که به جهتی از جهات رد آن به مالکش ممکن نباشد از ملکیت مالک آن خارج نمی‌شود و همچنان در ملکیت او باقی است و الزام غاصب به دادن بدل در مقابل محرومیت مالک از انتفاع آن است . بنابراین پس از پیدا شدن و به دست آمدن مال مغصوب ، باید آن مال به مالکش رد شود و بدل به مالک که غاصب است مسترد گردد ، زیرا پس از رد مال مغصوب به مالکش هرگاه بدل نزد او باقی بماند ، بدل و مبدل منه نزد یک فرد جمع شده و موجب استفاده بلا جهت خواهد بود.^[۳۸]

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بند دوم : بدل تالف ( بدل عام )
بدل مال تالف ، عبارت است از دادن مثل مال در صورتی که مال تلف شده مثلی باشد و پرداخت قیمت آن در صورتی که قیمی باشد . به عبارتی بدل تالف ، عوض مال تلف شده است . خواه آن عوض مثل باشد یا قیمت. مواد مختلفی در قانون مدنی وجود دارد که به جهت جبران خسارت وارده حکم به دادن بدل تالف می کند . از جمله این مواد می توان به ماده ۳۱۱ ^[۳۹]و ۳۲۸^[۴۰] قانون مدنی اشاره نمودکه در هریک از این مواد، در صورتی که مال تلف شده مثلی باشد، تالف، ضامن دادن مثل آن است و در صورتی که مال تلف شده قیمی باشد ، ملزم به دادن قیمت آن خواهد بود.
تفاوت بدل تالف و بدل حیلوله در این است که بدل تالف زمانی داده می‌شود که عین مال تلف شده باشد و در نتیجه برای جبران زیان وارده به مالک ، باید جایگزینی به او داده شود و برای اینکه به بهترین شکل، زیان وارده جبران شود باید وضعیت مالک به حالت قبل از تلف مال عودت یابد و این امر میسر نمی‌شود مگر اینکه نوع مال از لحاظ مثلی یا قیمی بودن آن شناسایی شده و در صورتی که مثلی باشد مثل آن و در صورتی که قیمی باشد قیمت آن مال پرداخت گردد . در صورتی که بدل حیلوله زمانی به زیان دیده داده می شود که عین مال موجود است اما بواسطه عواملی امکان دسترسی به آن وجود ندارد ، نظیر زمانی که انگشتری به داخل رودخانه عمیقی می‌افتد.
- فصل دوم : بررسی مفهوم اجرا و انواع عملیات اجرایی
با توجه به موضوع این رساله که بررسی مثل و قیمت در اجرای احکام و اسناد است ، لذا لازم می‌آید تا با مفهوم اجرا و انواع عملیات اجرایی آشنا شویم.
مبحث اول : مفهوم اجرا
اجرا در لغت به معنی روان و جاری ساختن است و در اصطلاح به معنی به مرحله اجرا گذاشتن حکمی که قطعیت یافته است و در مورد سند ، عملی ساختن و برآوردن تعهدی است که شخص در ضمن سند بر عهده گرفته است .
در تعریف دیگری از مفهوم اجرا آمده است .« اجرا در معنای حقوقی آن عبارت است از اعمال قدرت عمومی برای اجبار محکوم علیه و متعهد به انجام تعهدات و الزاماتی که به امر قانون و یا به تمایل خود عهده دار گردیده است .» ^[۴۱]
توجه به تعریف مذکور وجود چند عنصر را در اجرای احکام و اسناد نشان می‌دهد که عبارتند از :
۱- اعمال قدرت عمومی یا دخالت قوه قهریه عمومی در مواردی که محکوم علیه با متعهد از اجرای مفاد حکم یا سند استنکاف می کند و محکوم له و متعهد له نمی‌توانند مفاد حکم و سند را به مورد اجرا گذارد ، بلکه این اثر پس از طی تشریفات لازم از طریق مقامات صالحه با بهره گرفتن از قوای عمومی صورت می‌پذیرد .
۲- وجود حکم قضایی یا سند لازم الاجرا ، تنها در صورتی که حکم قطعی و لازم الاجرایی از مرجع قضایی صالح صادر شده باشد ، یا سندی رسمی به مرحله اجرا رسیده باشد ، اجرا با دخالت قوای عمومی انجام می‌گیرد .
۳- استنکاف محکوم علیه یا متعهد از اجرای مفاد حکم یا سند ، چنانچه محکوم علیه یا متعهد یک حکم قضائی یا سند لازم الاجرا طوعاً مفاد حکم یا سند را به مورد اجرا گذارد نوبت به مرحله اجرا نمی‌رسد و شرط دخالت متصدیان اجرا ، عدم تسلیم محکوم علیه یا متعهد به اجرای اختیاری حکم یا سند لازم الاجرا است . ^[۴۲]
مبحث دوم : انواع عملیات اجرایی
با توجه به تعاریف ذکر شده و مستنبط از قوانین مختلف اجرایی از جهت موضوع دو نوع از اجرا منفک از هم و قابل توجه است . اول : اجرای اسناد رسمی و لازم الاجرا ، دوم : اجرای احکام
گفتار اول : اجرای اسناد
یکی از دسته بندی های عملیات اجرائی ، اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا می باشد . به موجب باب پنجم از قانون ثبت اسناد و املاک مصوب ۲۶/۱۰/۱۳۱۰ ، مدلول کلیه اسناد رسمی راجع به دیون و سایر اموال منقول و معاملات املاک ثبت شده ، بدون احتیاج به حکم دادگاه ، لازم الاجرا است و عموم ضابطین دادگستری و سایر قوای دولتی مکلفند در صورت مراجعه مامورین اجرا در اجرای مفاد اجرائیه با آنها همکاری نمایند و ادعای جعلیت سند رسمی نیز عملیات راجع به اجرای آن را متوقف نمی‌کند ، مگر در مواردی که قرار مجرمیت متهم از طرف بازپرس صادر و به تأیید دادستان برسد . ^[۴۳]
بند اول : اسنادی که می توان تقاضای اجرای آن را نمود
برای اینکه سندی از طریق مراجع ثبتی قابلیت اجرا داشته باشد ، باید دارای شرایطی باشد:
الف : رسمی و یا در حکم سند رسمی باشد .
۱- سند رسمی : در قانون ثبت تعریف دقیقی از سند رسمی ارائه نشده است . ولی از مطالعه مجموع قوانین مربوطه چنین استنباط می شود که سند رسمی از نظر قانون ثبت سندی است که در اداره ثبت اسناد و املاک و یا دفاتر اسناد رسمی یا در نزد سایر مامورین رسمی در حدود صلاحیت آن ها بر طبق مقررات قانونی تنظیم شده باشد . ^[۴۴]
۲- اسناد در حکم سند رسمی لازم الاجرا : اسنادی وجود دارد که نه از نظر قانون مدنی سند رسمی محسوب می‌شود و نه از نظر قانون ثبت ، معذالک قانون برای مصالحی ، آنها را در ردیف اسناد رسمی ثبتی قرار داده و لازم الاجرا کرده است . از آن جمله است چک های صادره به عهده بانک ها و همچنین قرار دادهایی که بین اشخاص و بانک ها در اجرا قانون عملیات بانکی بدون ربا منعقد می‌شود ، مشروط بر اینکه موضوع قرارداد ، معامله مربوط به اموال غیر منقول یا منقولی که ثبت آن قانوناً لازم شناخته شده است نباشد.^[۴۵] و همچنین موارد دیگری که در قوانین خاص به آن ها اشاره شده است .
ب : سند منجز باشد .
مطابق تبصره ۲ ماده ۴ آئین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا ، مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا ، ورقه اجرائیه را فقط نسبت به موضوعاتی می‌توان صادر کرد که در سند منجزاً قید شده باشد ، بنابراین شرط صدور اجرائیه نسبت به سند رسمی منجز بودن موضوع مورد تقاضای صدور اجرائیه است و نسبت به موضوعات غیرمنجز و مشروط و معلق نمی توان اجرائیه صادر کرد و باید برای اثبات تحقق شرط در دادگاه عمومی ذیصلاح اقامه دعوا نمود. ^[۴۶]
بند دوم : مرجع صدور اجرائیه در اجرای اسناد
مرجع صدور اجرائیه در مورد اسناد رسمی و اسنادی که در حکم اسناد رسمی لازم الاجرا باشد متفاوت است .
الف : مرجع صدور اجرائیه در مورد اسناد رسمی
۱- اگر سند ثبت شده راجع به دیون و اموال منقول و املاک ثبت شده و یا املاک مورد وثیقه و اجاره مشمول قانون روابط مالک و مستاجر باشد اعم از اینکه مورد، ثبت شده یا نشده باشد ، درخواست اجرای مفاد آن از دفتر خانه‌ای که سند را ثبت کرده به عمل می آید .
۲- در مورد قبوض اقساطی مربوط به اسناد رسمی ، درخواست صدور اجرائیه از اداره ثبت محل و در تهران از اداره ثبت باید به عمل آید .
۳- اگر موضوع لازم الاجرا مهریه یا تعهداتی که ضمن قباله نکاحیه یا طلاق نامه یا رجوع نامه شده است باشد ، در صورتی که راجع به مال منقول باشد ، درخواست صدور اجرائیه از دفتر ازدواج یا طلاقی که سند را ثبت کرده است به عمل می آید . (بند ج م ۱ ، آئین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا )
ب : مرجع صدور اجرائیه در مورد اسناد در حکم اسناد رسمی لازم الاجرا
درخواست صدور اجرائیه برای سایر اسناد لازم الاجرا از قبیل چک و اظهار نامه موضوع ماده ۱۰ قانون تملک آپارتمان ها و غیره از اداره ثبت محل به عمل می‌آید . ^[۴۷]
گفتار دوم : اجرای احکام
یکی دیگر از عملیات اجرایی، اجرای احکام صادره از دادگاه های ذیصلاح می‌باشد . اجرای حکم ، غایت و هدف نهایی از دادرسی است . اما حکم برای اینکه به مرحله اجرا در آید نیازمند دارا بودن شرایطی است که ذیلا ذکر می‌شود.
بند اول : احکامی که می توان تقاضای اجرای آن را نمود
با توجه به قانون اجرای احکام مدنی، علاوه بر احکام صادره از دادگاههای داخلی ، احکام صادره از محاکم خارجی نیز در ایران قابلیت اجرا دارد. اما شرایط لازم برای اجرای احکام صادره از محاکم خارجی متفاوت از شرایط لازم برای اجرای احکام داخلی است که در ذیل شرایط لازم برای اجرای هر یک از این احکام را بررسی می‌نماییم.
الف: شرایط لازم برای اجرای احکام محاکم داخلی
طبق ماده ۱ قانون اجرای احکام مدنی ، « هیچ حکمی از احکام دادگاه‌های دادگستری به موقع اجرا گذارده نمی شود مگر اینکه قطعی شده یا قرار اجرای موقت آن در مواردی که قانون معین می‌کند ، صادر شده باشد ».
بنابراین حکم صادره برای به اجرا در آمدن نیازمند قطعیت است . البته حکم باید جنبه اجرایی داشته باشد، زیرا وقتی صحبت از اجرای حکم است در حقیقت ویژگی اجرایی بودن حکم باید موجود باشد. اجرایی بودن حکم در برابر اعلامی بودن آن است. حکم اجرایی حکمی است که مدلول آن بیانگر الزام محکوم علیه به انجام عملی باشد.^[۴۸] لازم به ذکر است که در حال حاضر در نظام قضائی ایران قرار اجرای موقت حکم وجود ندارد .
ب: شرایط لازم برای اجرای احکام محاکم خارجی
در مورد احکام صادره از محاکم خارجی هم این احکام باید طبق ماده ۱۶۹ قانون اجرای احکام مدنی مورد شناسایی قرار گیرد. به موجب این ماده :«احکام مدنی صادره از دادگاههای خارجی در صورتی که واجد شرایط زیر باشد در ایران قابل اجرا است مگر اینکه در قانون ترتیب دیگری مقرر شده باشد:
۱- حکم از کشوری صادر شده باشد که به موجب قوانین خود یا عهود یا قراردادها ، احکام صادر از دادگاههای ایران در آن کشور قابل اجرا باشد یا در مورد اجرای احکام معامله متقابل نماید.
۲- مفاد حکم ، مخالف قوانین مربوط به نظم عمومی یا اخلاق حسنه نباشد.
۳-اجرای حکم مخالف با عهود بین المللی که دو لت ایران آنرا امضاء کرده یا مخالف قوانین مخصوص نباشد.