۲-۹- گلستان
گلستان، یکی از شاهکارهای زبان فارسی و با ارزش ترین آثار منثور ادبیات فارسی به شمارمی رود. نثر سعدی در گلستان، نثر مسجّع «آهنگین» بوده بسان شعر گونه است. حکایات و داستان‌های آموزنده در گلستان مملو از ظرافت‌های شعری بوده است.
این کتاب در نقل حکایات و محتوای مطالب آن، از هیچ کتابی و اثری، چیزی را به عاریت نگرفته و از جذّابیت و اصالت خاصّ برخوردار است.
صور خیال در این کتاب به اندازه‌ای دلکش و زیبا است که خواننده را غرق در رؤیای تصاویر خیال انگیز خود می‌کند.
گلستان در یک دیباچه و هشت باب به نثر مسجّع نوشته شده است.
باب اوّل«در سیرت پادشاهان»، باب دوّم «در اخلاق درویشان»، باب سوم«در فضیلت قناعت»، باب چهارم«در فواید خاموشی»، باب پنجم«در عشق و جوانی»، باب ششم«در ضعف و پیری»، باب هفتم «در تأثیر تربیت» باب هشتم«در آداب صحبت»
سعدی به دلیل داشتن این کتاب، استاد سخن لقب یافته است و سبب تألیف گلستان را در دیباچه به بیانی زیبا چنین آورده: یک شب در حالی که تأمّل در ایّام گذشته کرده و با خودش خلوت کرده است، تصمیم می‌گیرد که دیگر حرف نزده و گوشه عزلت را انتخاب کند که ناگهان دوستی از در وارد می‌شود و سوگند می‌خورد که تا سعدی مثل گذشته سخن نگوید از آنجا نرود. بالاخره سعدی مجبور می‌شود که سخن بگوید و این سخنان را در کتابی به نام«گلستان» تصنیف کند و خودش سال تألیف آن را که به سعد بن ابوبکر زنگی تقدیم کرد ۶۵۶ هجری قمری بیان می‌کند.

بهار، خصوصیّت سبکی «گلستان» را چنین بیان می‌کند: «هنر و استادی و شخصیّت سعدی را در گلستان باید یافت و اگر این کتاب کوچک حجم، بزرگ مایه نبود دو ثلث از شخصیّت و بلندی مقام سعدی ناپیدا بود شاید نثر فارسی از چنین ذخیره‌های عظیم و پر بها محروم می‌ماند زیرا نه در زمان گذشته و نه در زمان آینده، ممکن نیست نظیری برای «گلستان» پیدا کرد» ( بهار، ۱۳۸۶: ۱۵۵).

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۱۰- تلمیحات قرآنی سعدی
- آیات قرآن الگوی سعدی در بکارگیری تلمیح‌های ادبی است.
بهره گیری از تلمیح‌های ادبی و اشاره مستقیم و غیر مستقیم به آیات و مفاهیم قرآنی از
ویژگی‌های قلم سعدی است. توجّه سعدی به آیات قرآن، بهره گیری از نوعی حکمت شرعی و نبوی است، در دیدگاه وی تأکید بر این است که انسان باید شکرگزار خالق باشد. از پلیدی ها دوری کند و باید برای آراستگی به مکارم و فضایل اخلاقی تلاش کند.
در واقع الگوی اصلی سعدی در آثارش قرآن است :
به اذعان کارشناسان ادبی، اشعار سعدی به حکمت یونانی و یا حکمت ابن سینایی شبیه نیست و نباید انتظار داشت که در آن از مباحث هستی شناختی و شناخت شناسی آن طور که در حکمت و فلسفه متعارف یونانی بحث می‌شود، مباحثی یافت.
خداشناسی و انسان شناسی دو مبحث اصلی مورد توجّه در آثار سعدی است و در پی آن به
انسان پروری و انسان دوستی توجّه داشته است.
- سعدی در طرح فلسفه‌ اخلاق خودش بیش از هر جا از قرآن الهام گرفته است.وی سالها در مرکز علم آن زمان جهان اسلام یعنی نظامیّه‌ی بغداد که ورود هرگونه اندیشه‌ی فلسفی یونانی به آن ممنوع بوده است، درس خوانده است.حکایت ها از گلستان سعدی به تلمیحات قرآنی آن اشاره و معنای برخی از واژگان را توضیح داده است.) (سایت رسمی ادبیات تبیان www.tebyan.net)
-تأثیر پذیری سعدی از قرآن در اوّلین سطرهای گلستان در حیث فرم و شکل اثر ادبی، محتوا و معنا آشکار است و دیدگاه قرآنی در آثار وی نفوذ دارد. سعدی از آیات قرآن در زمینه مدح و ستایش خداوند، آموزش نکات اخلاقی و اسلام و نتیجه‌های کاربردی در زندگی بهره گرفته است.
۲-۱۱- اساس و انگیزه‌ی تأثیر پذیری سعدی از قرآن
نحوه‌ی تکوین شخصّیت، زمانه و استادان، سه رکن اصلی توجّه سعدی به قرآن است. عوامل مؤثر بر آثار سعدی را علاوه بر فضای اسلامی قرن هفتم هجری و تحصیل سعدی در مدرسه‌ی نظامیّه^‌ء بغداد،
بهره مندی وی از محضر استادان قرآنی می‌توان دانست.
نوع تفکّر امام محّمد غزالی (وفات. ۵۰۵ هـ. ق) و شاگردان وی و تفاسیر و تعالی قرآنی آن ها مورد
استفاده‌ی سعدی بوده است .
همچنین ابن جوزی، استاد قرآن دیگری است که در مبانی تربیتی و ادبی آثار سعدی تأثیر گذار بود.
- در بسیاری از بخش‌های گلستان اشاره مستقیم به متن آیه نشده امّا مفاهیم قرآنی است و در پایان حکایت متن آیه را ذکر می‌کند. مثلاً در مقدّمه‌ی گلستان مفاهیم حمد و ستایش، تقرّب، پروردگار و عجز انسان ذکر می‌شود و در پایان آیه‌ی ۱۳ سوره مبارکه «سبا» می‌آید:
«اعملوا آل داود شکراً و قلیل مِن عبدی اشکور»
ای خاندان داود سپاس بگذارید و اندکی از بندگانم سپاسگزارند (در برابر نعمت هایی که به آنان عطا شده است)
سعدی بنیاد آموزه‌های قرآن را در آفرینش فضای اشعار و حکایت ها به کار می‌گیرد و بیان هنری سعدی بیش از هر چیز مدیون قرآن است.
نوع جمله بندی ها، تمایل به سجع و فاصله و حتّی آهنگ جملات وی مشابه قرآن است.
-تسلّط سعدی بر آیات و احادیث، عامل دیگر رویکرد قرآنی آثار سعدی است بیش از ۱۲۰۰ مورد در آثار سعدی به داستان‌های مختلف قرآنی اشاره شده است و بیشترین استفاده، از داستان سلیمان و یوسف است.
چون داستان، امکان تعبیر پذیری، فضا سازی و جذّابیت دارد، مورد توجّه سعدی قرار گرفته است.
- در اندیشه‌های سعدی، فرهنگ مدارا با هم نوعان و حتّی مخالفان وجود دارد که این امر در آیات قرآنی ریشه دارد و مورد تأکید در سیره‌ی نبوی هم بوده است.
برّرسی دقیق معانی کلمات دیباچه‌ی گلستان سعدی، ما را به آیات مختلف قرآن رهنمون
می کند. مثلاً عبارت «منّت خدای را عزّ و جل» اشاره به آیه‌ی «یمنون علیک ان اسلموا» (حجرات: ۱۷ دارد. بر تو منّت می‌نهند که اسلام را پذیرفتند.) سعدی می‌گوید منّت فقط مخصوص خداوند عزّ و جل است و خود صفت عزّ و جل هم از عزیز، مهر، جلیل گرفته شده است.
یا عبارت «به شکر اندرش مزید نعمت» اشاره به«لئن شکرتم لازیدنکم»( ابراهیم :۷) دارد. هر کس شکر کند، خدا نعمت هایش را زیاد می‌کند و هر کس کفر ورزد، خدا نعمت‌های او را می‌گیرد.
- همچنین سعدی تأکید می‌کند که هر آنچه دارید از ساده ترین کار نفس کشیدن، همه متعلّق به خداست و مهّم ترین نعمتِ حق به انسان، دم و بازدم است(سایت رسمی ادبیات تبیان www.tebyan.net).
فصل سـوّم
معـرّفـی تفـاسیـر
(عاملی، خسروی، نور، جلاء الاذهان و جلاء الاحزان )
۳-۱- تفسیر چیست؟
تفسیر در لغت به معنی برگرفتن نقاب از چهره یا برداشتن پوشش می‌باشد و در اصطلاح عبارت است از توضیح و رفع اجمال و ابهام و گشودن گره ها و پیچ‌های لفظی و معنوی قرآن. اصل تفسیر از تَفسِره است و آن محتوای ِ شیشه‌ی بیمار است که بر طبیب عرضه کنند تا در آن در نگرد و دستورِ خود سازد تا به علّت بیمار راه بَرَد؛ و چنانکه طبیب به نظر در آن از حال بیمار کشف کند، مُفسِّرکشف کند از شأن نزولِ آیه و قصّه و معنی و سببِ نزول آیه (حلبی،۲۳:۱۳۸۶).
و در تعریف علم تفسیر گفته‌اند که: علمی است که از معنیِ نظم قرآن (= ارتباطِ آیات با همدیگر) به حَسَبِ طاقتِ بشری، و به حسب آنچه قواعد عربیّت اقتضا دارد، بحث می‌کند ( همان: ۲۳).
تعریف دیگر این است که: تفسیر علمی است که از احوالِ الفاظ کلام خدا بحث می‌کند از این حیث که بر مُرادِ خدای تعالی دلالت می‌کند (همان:۲۳).

V ولتاژ، W عرض نمونه، I متوسط شدت جریان عبوری و l طول فاصله الکترودها می باشد.
بررسی سطح نمونه‌ها
به‌ منظور بررسی سطح نمونه‌ها پس از لایه‌نشانی توسط نانوذرات فلزی، پلیمر رسانا و نانولوله­های کربنی از نمونه­ها از میکروسکوپ الکترونی پویشی نشر میدانی مدل S -4160 ساخت هیتاچی ژاپن استفاده شد.
میکروسکوپ الکترونی پویشی با بهره گرفتن از یکسری پرتوهای الکترونی پرانرژی، سیگنال­های متفاوتی بر روی سطح نمونه­­های جامد ایجاد می­ کند. هنگامی که پرتو الکترونی به سطح نمونه برخورد می­ کند و در اثر برهم­کنش با اتم­های نمونه­، سیگنال­هایی به شکل الکترون­های ثانویه تولید می­شوند که اطلاعاتی در مورد توپوگرافی سطح زیرلایه می­ دهند.
شکل ‏۲‑۷- تصویر میکروسکوپ الکترونی پویشی نشر میدانی
تعیین چگونگی برهم­کنش شیمیایی پلیمرها و نانولوله­ی کربنی با پارچه
طیف سنجی مادون­قرمز براساس جذب تابش و بررسی جهش­های ارتعاشی مولکول و یون­های چنداتمی صورت می­گیرد که از آن برای تعیین ساختار و اندازه ­گیری گونه­ های شیمیایی استفاده می­گردد. برهمکنش تابش مادون­قرمز با یک نمونه باعث تغییر انرژی ارتعاشی پیوند در مولکول­های آن می­ شود و روش مناسبی برای شناسایی گروه ­های عاملی و ساختار مولکولی است. شرط جذب انرژی مادون­قرمز توسط مولکول این است که گشتاور دو قطبی در حین ارتعاش تغییر نماید. در طیف الکترومغناطیسی ناحیه بین  ۴۰۰-۸/۰ مربوط به ناحیه مادون­قرمز است ولی ناحیه­ای که در جهت تجزیه شیمیایی مورد استفاده قرار می­گیرد، بین  ۵۰-۸/۰ است. ناحیه بالاتر از  ۲۵-۸ را ناحیه اثر انگشت می­نامند. هر جسم در این ناحیه یک طیف مخصوص به خود دارد که برای شناسایی گروه ­های عاملی آن به کار می­رود. برای شناسایی کیفی یک نمونه مجهول، نوع گروه ­های عاملی و پیوندهای موجود در مولکول­های آن، طیف مادون­قرمز را بدست آورده و با مراجعه به جداول مربوطه که موقعیت ارتعاش پیوندهای مختلف و یا طیف IR اجسام را نشان می­ دهند، طول موج یا عدد موج گروه­ ها و پیوندها را شناسایی می­ کنند. به همین منظور جهت بررسی چگونگی اتصال پلیمر و نانولوله­های کربنی با پارچه، از پارچه قبل و بعد از لایه نشانی طیف FT-IR (Magna-IR 560, Nicolet Ltd., England) گرفته شد (شکل ۲-۸).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

شکل ‏۲‑۸- تصویر دستگاه طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه
بررسی میزان انعکاس نور از سطح نمونه­ها
برای تعیین ویژگی های انعکاسی نمونه­ها در محدوده مرئی از طیف سنج انعکاسی مدل Colour-Eye 7000A ساخت شرکت X-Rite آمریکا استفاده شد. اندازه ­گیری­های انعکاسی در محدوده طول موج ۳۶۰ تا ۷۵۰ نانومتر با فواصل ۱۰ نانومتر انجام شد. این دستگاه میزان انعکاس کلی را در این محدوده نشان می­دهد.
شکل ‏۲‑۹- تصویر اسپکتروسکوپی انعکاسی
ولتامتری چرخه­ای^[۲۹]
ولتامتری چرخه ای تکنیک قدرتمندی در مطالعات الکتروشیمیایی است که اطلاعات زیادی در مورد پتانسیل و فرایند های الکتروشیمیایی که بر روی سطح انجام می‌گیرد، می‌دهد. به طوری که قادر است پارامترهای سینتیکی را برای گستره وسیعی از مکانیزم‌ها تعیین کند. این روش به طور گسترده در مطالعات جذب فرایندهای اصلاح^[۳۰] سطح، انتقال فاز و سینتیک الکترودها بکار گرفته می‌شود. همچنینCV روش خوبی برای تشخیص آلودگی‌های محلول و کیفیت آماده سازی الکترود می‌باشد [۱۰۰]. CV عبارت است از روبش پتانسیل الکترود بین دو حد E₁ و E₂ با سرعت معین در( ν (، اما به محض رسیدن به پتانسیل E₂، روبش پتانسیل به جای تمام شدن ( معمولا با همان سرعت روبش) در جهت معکوس انجام می‌گیرد. روبش پتانسیل پس از رسیدن مجدد به پتانسیل E₁ ممکن است متوقف یا دوباره در جهت معکوس و تا مقدار E دیگر ادامه یابد. جریان در CV بر حسب تابعی از پتانسیل اعمالی ثبت می‌شود [۱۰۰]. برای اندازه ­گیری نمودار ولتامتری چرخه­ای نمونه­ها از دستگاه Potentiotate Galvanostate- Auto lab استفاده گردید. در این روش اندازه ­گیری از الکترود مرجع Ag/AgCl ، الکترود کمکی پلاتین و الکترود کار (نمونه­های لایه­نشانی شده با پلیمر رسانا و نانولوله­های کربنی) غوطه­ور شده در محلول الکترولیت (لیتیم پرکلرات ۱/۰ مولار، لیتیم یدید ۱۰ میلی­مولار و ید ۱ میلی­مولار در استونیتریل) استفاده شد. اندازه ­گیری با سرعت اسکن ۱۰ میلی­ولت بر ثانیه و محدوده­ ولتاژ اعمالی ۸/۰- تا ۶/۱ انجام شد.

شکل ‏۲‑۱۰- دستگاه ولتامتری چرخه­ای
فصل سوم
نتایج و بحث
.
مقدمه
همانطور که پیش­تر اشاره شد هدف از پروژه فوق، در ابتدا تکمیل منسوج با پلیمرهای رسانا و سپس نانولوله­های کربنی می­باشد. برای این منظور از پارچه­ی پلی­استر به عنوان زیرلایه استفاده شد جهت آماده ­سازی دو نوع عملیات هیدرولیز قلیایی و عمل­آوری با پلاسمای اکسیژن بر روی نمونه­ها انجام شد. تعدادی از نمونه­ها با نانو ذرات مس و نیکل پوشش­دهی شدند. سپس لایه­نشانی پلیمر رسانا بر روی زیرلایه­های فوق توسط روش پلیمریزاسیون شیمیایی انجام شد.
بررسی خصوصیات منسوج لایه­نشانی شده با بهره گرفتن از میکروسکوپ نوری، میکروسکوپ الکترونی روبشی نشر میدانی، اسپکتروسکوپی مادون قرمز تبدیل فوریه، اسپکتروسکوپی انعکاسی، ولتامتری چرخه­ای انجام شد.
بررسی مورفولوژی نمونه­های آماده شده با پلاسمای اکسیژن و هیدرولیز قلیایی
قبل از لایه­نشانی سطح منسوج کاملا صاف و تمیز و بدون هیچ گونه خراشی می­باشد. در طی فرایند آماده ­سازی با توجه به نوع فرایند یکسری خراش یا فرسایش روی سطح ایجاد می­ شود که می ­تواند باعث بهبود بسیاری از خواص منسوجات مثل ترشوندگی، چسبندگی، قابلیت چاپ، اصطکاک، مقاومت در برابر لک و … می­ شود. به عبارت دیگر با اصلاح سطح می­توان خصوصیات و عملکرد متنوع و مطلوبی را در منسوجات ایجاد کرد اما در ویژگی­های اصلی ماده تغییری ایجاد نمی­ شود. [۹۷].
هیدرولیز شیمیایی با ایجاد فضاهای لازم برای به تله افتادن ذرات لایه نشانی شده بطرز بسیار ملایمی انجام شده است که بصورت سطوح موجدار و یا بصورت زبری بر روی سطح ظاهر می­ شود.
بعد از آماده ­سازی نمونه­ها با پلاسمای اکسیژن، تغییراتی در مورفولوژی سطح الیاف مشاهده شد که این به علت تخریب موضعی پلیمر در لایه­ های سطحی می­باشد. این تغییرات مورفولوژی به صورت زبری­هایی بر روی سطح مشاهده می­گردد.
شکل ‏۳‑۱- تصویر میکروسکوپ الکترونی پویشی پارچه­ی پلی­استری الف) خام، ب) عمل­شده با پلاسمای اکسیژن، ج) عمل­شده با سدیم هیدروکسید
بررسی طیف سنج مادون قرمز تبدیل فوریه
به منظور بررسی تشکیل گروه ­های هیدروکسیل بر روی سطح پارچه­ی پلی­استری آماده ­سازی شده با پلاسمای اکسیژن و سدیم هیدروکسید از طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه استفاده شده است که طیف حاصل در شکل ۳-۲- مشاهده می­ شود. پیک ظاهر شده در ^۱- Cm3437 مربوط به ارتعاشات کششی –OH می­باشد. شدت و پهنای این پیک بعد از فرایند آماده ­سازی تغییر کرده که می ­تواند نشان­دهنده تشکیل گروه ­های هیدروکسیل توسط فرایند آماده ­سازی در سطح پارچه ­باشد. شدت تغییرات در طیف مربوط به پارچه­ی آماده ­سازی شده با پلاسما بیش­تر می­باشد که نشان­دهنده تاثیر بیش­تر فرایند پلاسمای اکسیژن در تشکیل گروه ­های هیدروکسیل در سطح پارچه است.
پلاسما از طریق برخورد الکترون­ها و فرآیندهای فتوشیمیایی باعث قطع ارتباط مولکول­ها و درنتیجه تولید رادیکال­های آزاد با چگالی بالا می­ شود. این عمل باعث اختلال پیوندهای شیمیایی در سطح الیاف و پلیمرها و درنتیجه شکل­ گیری گونه­ های شیمیایی جدید می­ شود. هم شیمی سطح و هم توپوگرافی سطح تحت تاثیر پلاسما تغییر می­ کند اما در ویژگی­های اصلی ماده تغییری ایجاد نمی­کند[۹۵, ۹۸].
شکل ‏۳‑۲- طیف مادون قرمز پارچه­ی پلی­استر خام، عمل شده با پلاسمای اکسیژن، عمل شده با سدیم هیدروکسید
بررسی مورفولوژی نمونه­های لایه­نشانی شده با نانوذرات مس و نیکل
در مرحله بعد جهت پوشش­دهی پارچه­ها با بهره گرفتن از نانوذرات مس و نیکل از روش لایه­نشانی احیایی استفاده ­شد. با مقایسه­ شکل ۳-۱ و ۳-۳ واضح است که مورفولوژی سطح تغییر کرده و به طور کامل با بهره گرفتن از نانوذرات فلزی پوشش­دهی شده است. در پارچه­های عمل شده با پلاسما، مورفولوژی نانوذرات مس به صورت مخروطی است که در جهت­های مختلف رشد پیدا کردند. این نوع مورفولوژی باعث ایجاد خلل و فرج در سطح می­ شود.
نانوذرات نیکل پوشش­دهی شده بر روی سطح پارچه دارای مورفولوژی مخروطی یا گل­کلمی هستند به همین دیل نسبتا سطح صاف­تری داشته و خلل و فرج کم­تری روی سطح منسوج لایه­نشانی شده مشاهده می­ شود.
شکل ‏۳‑۳- تصاویر میکروسکوپ الکترونی پویشی الف) لایه­نشانی شده با نانوذرات نیکل ب) لایه­نشانی شده با نانوذرات مس
(فرایند آماده ­سازی با بهره گرفتن از پلاسمای اکسیژن انجام شد.)
در پارچه­های هیدرولیز شده برای نانو ذرات مس، ذرات مخروطی شکل مشاهده نشده و ذرات به صورت گل­کلمی و همراه با خلل و فرج می­باشند. مورفولوژی سطح یکنواخت­تر و خلل و فرج کم­تری نسبت به حالت پلاسما مشاهده می­گردد.
برای نانوذرات نیکل نوع فرایند آماده ­سازی تاثیر زیادی بر شکل نانوذرات لایه­نشانی شده نداشته و فقط در میزان تراکم لایه ایجاد شده تفاوت حاصل شد.
لایه نانوذرات فلزی تشکیل شده بر سطح پارچه ای که به روش پلاسما عمل شده از تراکم و پیوستگی بسیار زیادی برخوردار است اما در روش هیدرولیز شیمیایی از تراکم بسیار کمتری برخوردار می­باشد که این امر تایید کننده میزان مقاومت الکتریکی بالاتر در منسوج آماده سازی شده به روش پلاسما می­باشد.
شکل ‏۳‑۴- تصاویر میکروسکوپ الکترونی پویشی الف) لایه­نشانی شده با نانوذرات نیکل ب) لایه­نشانی شده با نانوذرات مس
(فرایند آماده ­سازی با بهره گرفتن از هیدرولیز قلیایی انجام شد.)
از نمونه­های لایه­نشانی شده با نانوذرات مس و نیکل و نمونه­های خام عمل شده با پلاسمای اکسیژن و سدیم هیدروکسید به عنوان زیرلایه برای مراحل بعدی استفاده شد.
نمونه­های عمل­شده با پلاسمای اکسیژن که با نانوذرات مس لایه­نشانی شدند به دلیل مورفولوژی ایجاد شده و شکل مخروطی نسبت به سایر نمونه­های نیکل خلل و فرج بیش­تری داشته درنتیجه در چسبندگی و میزان لایه­ی پلیمر رسانا بر روی سطح زیرلایه موثر می­باشد.
بررسی خصوصیات منسوج لایه­نشانی شده با پلیمر رسانای پلی­انیلین و پلی­پیرول
بررسی منسوج لایه­نشانی شده با پلی­انیلین
جهت لایه­نشانی منسوج با پلی­انیلین به روش پلیمریزاسیون شیمیایی از زیرلایه­های مختلف (پارچه­خام، پارچه­ی پوشش­دهی شده با نانوذرات مس، پارچه­ی پوشش­دهی شده با نانوذرات نیکل که آماده ­سازی هر کدام از این زیرلایه­ها به دو روش هیدرولیز قلیایی و پلاسمای اکسیژن انجام شد) استفاده شد. لایه­نشانی پارچه­ی خام که با پلاسمای اکسیژن و سدیم هیدروکسید مورد عمل قرار گرفت با موفقیت انجام شد و یک لایه­ی یکنواختی از پلی­انیلین بر روی سطح منسوج تشکیل شد که باعث تغییر رنگ منسوج از سفید به سبز تیره گردید. اما هنگام لایه­نشانی پارچه­های پوشش­دهی شده با نانوذرات مس و نیکل با پلی­انیلین رفتار جالبی مشاهده گردید. پس از اتمام پلیمریزاسیون و خروج نمونه­ها از محیط واکنش مشاهده شد که رنگ نمونه کاملا سفید و تمامی نانوذرات مس و نیکل که بر روی سطح پارچه پوشش­دهی شده بودند، وارد محلول شدند.
البته این اتفاق ناشی از اسیدی بودن محیط و وجود اکسیدکننده آمونیوم پرسولفات می­باشد. مس و نیکل به دلیل ویژگی­های خوبی همچون رسانایی بالا و فراوانی در صنعت زیاد مورد استفاده قرار می­گیرند. با قرار گرفتن در محیط اسیدی این فلزات دچار خوردگی می­شوند. تحقیقاتی جهت جلوگیری از خوردگی مس و نیکل در محلول اسیدکلریدریک ۵/۰ مولار به کمک مواد بازدارنده انجام شد[۱۰۱, ۱۰۲]. ویلیام برای حکاکی مس از یک محلول رقیق آمونیوم پرسولفات استفاده کرد. ویلیام یک حلقه­ی مسی را وزن کرد و به مدت یک ساعت در محلول آمونیوم پرسولفات قرار داد و پس از خروج و اندازه ­گیری وزن حلقه متوجه کاهش وزن آن شد.این آزمایش برای فلزات دیگری همچون نیکل، آهن هم انجام شد و کاهش وزن مشاهده شد[۱۰۳].
همانطور که در فصل ۲ گفته شد پلیمریزاسیون انیلین در شرایط اسیدی(مونومر در اسید کلریدریک ۵/۳ مولار و آمونیوم پرسولفات در اسیدکلریدریک ۱ مولار حل شد.) انجام شد. برای بهتر کردن شرایط جهت جلوگیری از انحلال نانوذرات مس و نیکل، محلول مونومر هم در اسید کلریدریک ۱ مولار حل شد اما باز هم تمامی نانوذرات فلزی وارد محلول شد. اگر اسیدیته محیط پایین (اسیدی) نباشد پلیمر حاصل رسانا نخواهد بود[۴۵]. برای حل این مشکل از کلرید آهن (FeCl₃) به عنوان آغازگر و اسیدکلریدریک به غلظت ۰۵/۰ مولار استفاده شد اما پس از اتمام پایان فرایند پلیمریزاسیون باز هم نتیجه­ مشاهده شد که نانوذرات فلزی در محلول حل شد. کلرید آهن کسیدکننده­ی ملایم­تری نسبت به آمونیوم پرسولفات است که برای انجام پلیمریزاسیون به زمان بیش­تری هم نیاز است که در این مدت انحلال نانوذرات هم اتفاق می­افتد[۱۰۴].
به طور کلی محیط اسیدی و استفاده از ماده­ اکسیدکننده برای پلیمریزاسیون پلی­انیلین به شکل رسانا، ضروری است اما باعث انحلال نانوذرات فلزی در محلول می­ شود. لذا برای لایه­نشانی زیرلایه­هایی پوشش­دهی شده با نانوذرات مس و نیکل از روش­های دیگری استفاده شد. میزان مقاومت الکتریکی سطحی و درصد افزایش وزن پارچه­های خام (آماده ­سازی شده با هیدرولیز قلیایی و پلاسمای اکسیژن) در جدول ۳-۱ گزارش شده است.
در روش غوطه­وری و اسپری از محلول ۲و ۵ درصد حاوی پلی­انیلین ، AMPSA (با نسبت ۱ گرم پلی­انیلین و ۹/۰ گرم AMPSA) در حلال دی­کلرو استیک اسید استفاده شد. دی­کلرو استیک اسید یک اسید قوی با فرمول شیمیایی CHCl₂COOH می­باشد. در هر دو روش (اسپری، غوطه­وری) هنگامی که نمونه را در آون قرار می­دهیم تا خشک شود نمونه حالت خمیری می­گیرد که ناشی از تاثیر اسید بر ساختار پارچه می­باشد. برای رفع این مشکل از استون استفاده شد. درنتیجه پارچه پس از لایه­نشانی با محلول مورد نظر به مدت چند ثانیه در استون غوطه­ور شد تا حلال از روی سطح پارچه خارج شود اما در این روش هم لایه­نشانی با کیفیت خوب انجام نشد چون بخشی از محلول وارد استون شد. در حین اسپری کردن، نمونه­ها را بر روی سطح هیتر قرار داده شد تا حرارت ببیند اما باز هم همان حالت خمیری در پارچه­ها مشاهده شد. پارچه­ی پلی­استری خام بعد از ۴۰ دقیقه غوطه­وری در دی­کلرو استیک اسید، کاملا در آن حل شد اما پارچه­ی پوشیده شده با نانوذرات فلزی حل نشد اما بسیار ترد و شکننده شد که نشان­دهنده تخریب ساختار پلی­استر توسط اسید می­باشد.
بررسی مورفولوژی منسوج لایه­نشانی شده با پلی­انیلین
شکل ۳-۵ تصویری از پارچه­پلی­استری خام و پارچه­ی پلی­استری لایه­نشانی شده با پلی­انیلین را نشان می­دهد. سطح الیاف قبل از لایه­نشانی کاملا صاف و تمیز است اما در پارچه­ی لایه­نشانی شده با پلی­انیلین مورفولوژی سطح تغییر کرده و سطح توسط ذرات پلیمری پوشیده شده است. همانطور که در تصویر نیز مشخص است پوشش­دهی سطح الیاف با پلی­انیلین در کاملا یکنواخت نیست که بر روی مقاومت الکتریکی سطح نمونه­ها ناثیر می­ گذارد.
شکل ‏۳‑۵- تصویر میکروسکوپ الکترونی پویشی پارچه­ی پلی­استری الف) خام ب) لایه­نشانی شده با پلی­پیرول
بررسی منسوج لایه­نشانی شده با پلی­پیرول

خدمات زیربنایی حمل و نقل نامناسب از جمله شبکه راه آهن ریلی، عدم وجود اتوبان مناسب جاده ای و…

تمرکز خدمات برتر مانند بانکداری، بورس، پارک­های علمی- فناوری

تمرکز مراکز عمده حسابداری، حقوقی، دفاتر نهادهای سیاسی و کنسول‌گری­ها

تمرکز مراکز بهداشتی- درمانی

جدول ۳-۶ عوامل فرهنگی- مذهبی

مؤلفه

شاخص‌ها

فرهنگی-
مذهبی

وجود بارگاه امام رضا (ع) در شهر مشهد

حضور سالانه میلیون­ها گردشگر

تمرکز مراکز دانشگاهی در شهرهای بزرگ استان از جمله مشهد، سبزوار، تربت حیدریه، نیشابور و…

تمرکز موزه­ها و بناهای تاریخی- فرهنگی در چند شهر بزرگ استان

تمرکز کتابخانه ­ها و کتاب­های منتشره و مطبوعات (مجلات، روزنامه­ها) در چند شهر از جمله مشهد، سبزوار و…

۳-۱- ۴- جامعه آماری و حجم نمونه
جامعه آماری مورد مطالعه این پژوهش در بخش تحلیل ثانویه، شهرهای استان خراسان رضوی است که در سال ۱۳۹۰، ۷۲ شهر بوده است.
در بخش پرسشنامه، جامعه آماری شامل کارشناسان استانداری، راه و شهرسازی استان و شهرستان­های این استان، شهرداران، کارشناسان جهاد دانشگاهی و همچنین اساتید جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد متخصص در این زمینه می­باشد.
با توجه به اینکه جامعه آماری در نظر گرفته شده کارشناسان مرتبط و مطلع به پرسشنامه هستند و ۱۷۰ نفر برآورد شده است که حجم نمونه با توجه به جدول مورگان ۱۱۸ پرسشنامه خواهد بود.
۳-۱-۵- روش جمع‌ آوری داده‌ها
در این پژوهش داده ­های مورد نیاز از طریق دو دسته اطلاعات کتابخانه­ای و پرسشنامه­ای تهیه شده ­اند. در بخش کتابخانه­ای با دو سلسله مراتب روبرو هستیم، اولین سلسله مراتب مربوط به سلسله مراتب جمعیتی و دومین سلسله مراتب در رتبه عملکردی شهرها است.
در بخش سلسله مراتب جمعیتی شهرها از شاخص­ های نخست شهری (شاخص نخست شهر، شاخص دو شهر، چهار شهر کینزبرگ، چهار شهر مهتا و موماو و الوصابی) و شاخص تمرکز هرفیندال، عدم تمرکز هندرسون و همچنین مدل رتبه- اندازه استفاده می­ شود و تعادل فضایی با بهره گرفتن از مدل آنتروپی سنجش شد.
ضمن اینکه در بخش اسنادی- کتابخانه­ای از سلسله مراتب جمعیتی از داده ­های سرشماری سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۰ و همچنین در بخش سلسله مراتب عملکردی از سالنامه آماری و مرکز آمار ایران ۱۳۹۰ استفاده شد و در بخش دیگر، داده ­ها از طریق پرسشنامه جمع­آوری گردید.
۳-۱-۶- آزمون مقدماتی
آزمون مقدماتی با ۳۰ نفر از افراد جامعه آماری انجام گرفت. سپس اطلاعات بدست آمده از این پرسشنامه ­ها بعد از کد گذاری مورد تحلیل قرار گرفته و قابلیت اعتماد هر یک از مقیاس­های بکار رفته در آن مورد بررسی واقع شد. همچنین تلاش گردید گویه ­هایی که در حین مصاحبه برای پاسخگویان مبهم بوده یا پایایی لازم را با دیگر گویه ­ها نداشتند، حذف کرده یا در صورت امکان به شکل جدیدتری مطرح گردند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۱-۶-۱- روایی و پایایی پژوهش
برای تعیین روایی پرسشنامه، متن آن در اختیار اساتید دانشگاه و چند کارشناس قرار گرفت و مواردی در جهت رسیدن به روایی اصلاح گردید.

۴۸) Li H, Yang Y, Yo Y. 2004. Acrylic Emulsion Pressure-Sensitive Adhesives Reinforced With Layered Silicate. Journal of Polymer Science and Technology, 18: 1759-1770.
۴۹) Lim JC, Lee MC, Lim TK, Kim BJ. 2014. Synthesis of Sorbital Based Nonionic Surfactants and Characterization of Interfacial and Adhesive Properties for Waterborne Pressure-Sensitive Adhesives. Science Direct, 446: 80-89.
۵۰) Moblit DF. 1972. Engineer’s Handbook of Adhesives. Great Britain: Whitefriars Press, p: 40.
۵۱) Mason TJ. 1991. Ultrasonic Intensification of Chemical Processing and Related Operations Institution of Chemical Engineering. Institution of Chemical Engineers, 74: 511-516.
۵۲) Metaxas AC. 1996. Foundations of Electroheat: A Unified Approach. New York: John Wiley sons, pp: 220.
۵۳) Moghbeli MR, Zamir SM, Molaee B. 2008. Resultant Synergism in the Shear Resistance of Acrylic Pressure-Sensitive Adhesives Prepared by Emulsion Polymerization of n-butyl acrylate/2-ethyl hexyl acrylate/acrylic acid. Journal of Applied Polymer Science, 108: 606-613.
۵۴) Mori M. 1978. Cohen PP. Antipain inhibits thyroxine-induced synthesis of carbamyl phosphate synthetase I in tadpole liver. Proc Natl Acad Sci U S A, 75: 5339–۵۳۴۳٫
۵۵) Nevskaia DM, Santianes A, Munoz V, and Guerrero-Ruiz A. 1999. Intraction of Aqueous Solution of phenol with Commercial Activated Carbons: An Adsorption and Kinetic Study. Carbon, 37: 1065-1074.
۵۶) Okada T, Ikada Y. 1991. Modification of silicone surface by graft polymerization of acrylamide with corona discharge. Willey Inter Science, 192: 1705-1713.
۵۷) Ovanda-Medina V, Martinez-Gutierrez H, Mendizabal E, Corona M, Peralta R. 2008. Reactivity Ratios and Monomer Partitioning in the Microemulsion Copolymerization of Vinyl Acetate and Butyl Acrylate. Polymer Science, 111: 329–۳۳۷٫
۵۸) Pang B, Ryu CM, Kim H. 2013. Effect of Naphthyl Curing Agent Having Thermally Stable Structure on Properties of UV-Cured Pressure-Sensitive Adhesive. Science Direct, 25: 3195-3200.
۵۹) Petrier C, Francony A. 1997. Ultrasonic Waste-Water Treatment: Incidence of Ultrasonic Frequency on the Rate of Phenol and Carbon Tetrachloride Degradation. Ultrasonic Sonochemical, 4: 295-300.
۶۰) Qie L, Marc A. Dube. 2010. The Influence of Butyl Acrylate/Metyl Methacrylate/2-hydroxy Ethyl Methacrylate/Acrylic Acid Latex Properties on Pressure Sensitive Adhesive Performance. Science Direct, 30: 654-664.
۶۱) Qu X, Wang W, Lovell P. 2009. Preparation and Characterization of the Latexes with Different Particle Sizes by Semibatch Emulsion Polymerization and the Influence on Properties of Waterborne Pressure-Sensitive Adhesives. Journal of Applied Polymer Science, 112: 3030-3040.
۶۲) Qu X, Wongyue Wang, Peter A.Lovell. 2009. Preparation and characterization of the latexes with different particle sizes by semibatch emulsion polymerization and the influence on properties of waterborne pressure-sensitive adhesives. Willey Inter Science, 112: 3030-3040.
۶۳) Rault F, Timothy D. ۲۰۰۸٫ Pressure-sensitive adhesive containing aziridinyl silanes. United State Patent, 11: 765-775.
۶۴) Salehi-Mobarakeh H, Rostami MR, Esmaelipour B. 2003. Synthesis of Vinyl Acetate-Ethylene Copolymer through Batch Emulsion Polymerization: Effect of Pressure. Journal of Polymer Science technology, 16: 165-173.
۶۵) Salden A, Eigenberger G. 2001. Multifunctional adsorber/reactor concept for waste-air purification. Chemical Engineering Science, 56: 1605-1611.
۶۶) Sasaki M, Fujita K, Adachi M, Fujji S, Nakamura Y, Urahama Y. 2008. The Effect of Tackifier on Phase Structure and Peel Adhesion of a Triblock Copolymer Pressure-Sensitive Adhesive. Science Direct, 28: 372-381.
۶۷) Scholz WF, Van Ham RH, Randall RP. 1996. US Patent, 5: 536-787.
۶۸) School of Chemical Sciences. 2011. Effects of Ultrasound in Chemistry. Available from: http://www.scs.uiuc.edu/suslick/Britannica.html.
۶۹) Sing AK, Mehra DS, Niyogi UK, Sabharwal S, Swiderska J, Czech Z, Khandal RK. Effect of Crosslinkers on Adhesion Properties of Electron Beam Curable Polyurethane Pressure-Sensitive Adhesive. Science Direct. 41: 73-79.
۷۰) Skoglund MJ. 1995. Noncrosslinked, self-thickened with a base. United State Patent, 8: 171-196.
۷۱) Sun S, Li M, Liu A. 2013. A Review on Mechanical Properties of Pressure-Sensitive Adhesives. Science Direct, 41: 98-106.
۷۲) Van Herk AM. 2005. Chemistry and Technology of Emulsion Polymerization. Netherland. Blacwell publishing. Ltd.
۷۳) Variclean. 2012. Theory Ultrasonic Technology. Available from: http://www.Variclean.ni/Ultrasoon/Theorie.php.html.
۷۴) Walter GO. 1992. Rwe-Verfahrens information: Mikro-Wellenerwarmung in der Industrie, Rwe-Industrieforum, p: 25.
۷۵) Wiley J. 2007. Kirk-Othmer Encyclopedia of Chemical Technology. Wiley, p: 120.
۷۶) William JF. 1997. Degradation of Nonylphenol Ethoxylates during the Composting of Studges from Wool Scour Effluents. Environmental Science & Technology, p: 53.
۷۷) Yang YK, Li H, Wang F. 2003. Studies on the Water Resistance of Acrylic Emulsion Pressure-Sensitive Adhesives. Taylor and Francis, 17: 1741-1750.
۷۸) Yoshinobu T, Ecken H, Poghossian A, Simonis A, Iwasaki H, Luth H, Schoning M. 2001. Constant-Current-Mode LAPS (CLAPS) for the Detectionof Penicillin. Willey Inter Science, 13: 733-736.
۷۹) Zhang L, Wang J. 2009. A Generalized Cohesive Zone Model of the Peel Test for Pressure-Sensitive Adhesives. Science Direct, 29: 217-224.
۸۰) Zohuri GH, Khanjani J, Gholami M, Shojaei B, Dalir R. 2014. Emulsion Semi-Batch Terpolymerization Process Using Hybrid Emulsifiers for Synthesizing New Emulsion Pressure Sensitive Adhesives (EPSAs). Taylor and Francis Group, 90: 174-194.
پیوست‌ها
پیوست‌ها
تصویر میکروسکوپ الکترونی انتقالی نانو ذرات سیلیکات مخلوط شده به روش التراسونیک (۲%) در سایز ۱x125000.
تصویر میکروسکوپ الکترونی انتقالی نانو ذرات سیلیکات مخلوط شده به روش التراسونیک (۲%) در سایز r1x125000.
تصویر میکروسکوپ الکترونی انتقالی نانو ذرات سیلیکات مخلوط شده به روش التراسونیک (۲%) در سایز ۳x100000.
تصویر میکروسکوپ الکترونی انتقالی نانو ذرات سیلیکات مخلوط شده به روش التراسونیک (۲%) در سایز r3x125000.

یک سلسله افعال انسان فقط مربوط به شخص انسان و دنیا آخرت او نیست ، بلکه فراتر از آن بر دیگران اثر می گذارد و نفع و ضرر آن متوجه جامعه و مردم نیز می شود . در این جاست که عقلای عالم و نظریه پردازان سیاسی بر نیازهای جامعه به حکومت اتفاق نظر دارند .
دستگاهی که جلو رفتار مضر به حال جامعه را بگیرد ، حتی افراد جامعه نیز براساس تجربه کم و بیش دریافته اند که هر جامعه نیازمند حکومت است و در اسلام وجود حکومت بعنوان یکی از ضروری ترین نیازهای جامعه مورد تصدیق قرار گرفته و بر آن چاره جویی شده است ( نوروزی۱۳۸۲ ، ۹۸ ) .
اداره جامعه بشری ، نیاز به دو عامل در کنار یکدیگر دارد ، یکی قانون و مقررات و دیگری حکومت برای اجرای آن قوانین و مقررات است . در اسلام هم بدون شک این ضرورت عقلی و فطری به خوبی درک شده و وجود حکومت بعنوان یکی از ضروری ترین نیازهای انسان و جامعه انسانی مورد تصدیق و تأیید قرار گرفته و برای آن چاره جویی شده است ، اسلام دین فطرت و عقل است و براساس خواسته ها و نیازهای فطری معقول و منطقی انسان فرو فرستاده شده است ( الهی۱۳۸۹ ، ۵۷ ) .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

هیچ جامعه ای بدون حکومت موجودیت پیدا نمی کند ، زیرا هر تجمعی بسته به پذیرش نوعی نظم است و نیز در گرو وجود نظام تحقق می یابد و باتوجه به آنکه زندگی بشری برای اجتماع زیستن خلق شده و دارای گرایش های جمعی است و زندگی در سایه حکومت امری اجتناب ناپذیر و حتمی است ، و وجود نظم در جامعه و ضرورت اجتماعی آن نیازمند دلیل و برهان نیست ، از آنجا که بروز تغییرات ، تحولات و واکنش های اجتماعی اجتناب ناپذیر است و نمی توان لحظه ای را یافت که جامعه از پویایی بازایستد ، ایجاد نظم و هماهنگی در جامعه در گرو حکومت است ( نصرتی ۱۳۸۳ ، ۱۳۷)
در جوامع به دلیل وسعت و گستردگی که دارد مسائل متعددی بوجود می آید که مربوط به اکثریت جامعه است ، مانند بهداشت ، مسائل آموزشی ، امنیتی ، که اینها مسائلی هستند مربوط به فرد یا گروه خاصی از جامعه نیست ، بلکه مربوط به تمام جامعه است و احتیاج به برنامه ریزی و اقدامات مؤثری دارد ، از این رو نیاز به حکومت است که با برنامه ریزی خود سلامت عموی جامعه را فراهم کند .
از دلائل ضرورت حکومت می توان به :
- مسائل دفاعی جامعه ، یعنی هر جا جامعه ای احتیاج به دفاع دارد و نیاز دفاعی یک نیاز شدیدی است که نمی توان آن را به مردم سپرد ، بلکه نیاز به حکومت است که بتوان ان را تأمین نماید .
- ضرورت تأمین رشد فرهنگی و تربیت در جامعه
- ضرورت دفاع از کشور در مقابل تهاجم دشمن
- ضرورت حفظ امنیت داخلی و خارجی
- تنظیم روابط خارجی با کشورهای دیگر
- ضرورت بهره برداری صحیح از ثروت های عمومی و اموالی که مالک خاصی ندارند .
- ضرورت تأمین نیازهای مربوط به زندگی عمومی افراد ( مصباح یزدی۱۳۷۵ ، ۱۲۸ ) .
- بقای احکام نیازمند تشکیل حکومت و ولایت الهی است که در پرتو آن احکام اجرا گردد .
و همچنین می تواند سه دلیل را برای اثبات ضرورت حکومت اسلامی بیان نموده ، دلیل نخست ، ضرورت حکومت در اسلام ، همان دلیل عام و عقلی ضرورت حکومت در جامعه است .
دلیل دوم : نگاهی اجمالی به قوانین و احکام اسلامی نشان می دهد که بسیاری از این قوانین ماهیتی جداناشدنی از حکومت و حاکمیت دارند مثل : امر به معروف و نهی از منکر .
دلیل سوم : سیره پیشوایان اسلامی و تاریخ انبیاء گواه ضرورت حکومت است ( فتحعلی۱۳۸۴ ، ۱۲۴ ) .
۳-۱۰- ادله تشکیل حکومت
بیان ادله ای که نشان دهنده اهمیت دادن و پرداختن اسلام به امر حکومت است به طور مختصر عبارتند از :
۱- سیره انبیاء و ائمه در تشکیل دادن حکومت ( تشکیل دادن حکومت توسط پیامبر و امیرالمؤمنین ) . حضرت داوود و سلیمان (ع) مطابق آنچه که در قرآن آمده است اقدام به تشکیل حکومت کردند . پیامبر تشکیل حکومت داد و به شهرهای مختلف والی فرستاد و قضاوت نمود و قضاتی را منصوب کرد و سفرائی به خارج و نزد رؤسای قبایل و پادشاهان فرستاد و معاهداتی با آنها امضاء نمود و جنگ هایی را فرمانروایی کرد . ایشان برای بعد از خود نیز امیرالمؤمنین (ع) را به خلافت خود منصوب نمود . پس از پیامبر کسی در ضرورت حکومت اسلامی تردید و اختلاف نکرد و اختلاف تنها بر سر شخص حاکم بود . بی شک ضرورتی که در تشکیل حکومت توسط پیامبر و ائمه وجود داشته است امروز نیز باقی است و احکام الهی دائمی هستند .
۲- وجود روایات و معارف اسلامی که ناظر بر مسائل حکومتی است . به عنوان مثال بسیاری از سخنان امیرالمؤمنین (ع) در نهج البلاغه مانند فرمان مالک اشتر درخصوص امور حکومتی است .
۳- ذات بسیاری از احکام اسلامی که احکام اجتماعی و حکومتی است و بدون وجود حکومت قابل اجرا نیست مانند جهاد و قصاص و … اگر قائل به وجود حکومت اسلامی نشویم نتیجه اش این می شود که این دسته از احکام در دوران غیبت می بایست تعطیل بماند و شارع به نتعطیلی این احکام رضایت داده است . بنابراین اعتقاد به تداوم این احکام مستلزم وجود حکومت اسلامی است .
۴- دین اسلام دین جامعی است و مطابق ایات قرآنی هر آنچه که برای هداست انسان ها لازم بوده است در این کتاب آسمانی آمده است : « ولا رطب و لا یاس الا فی کتاب مبین » یا «ما فرطنا فی الکتاب من شی ء ». در آیات و روایات متعدد این مفهوم را داریم که خداوند هر آنچه که برای هدایت و سعادت انسان ها لازم بوده است بیان کرده است . چگونه امکان پذیر است که مسأله ای با این درجه از اهمیت یعنی حکومت و زمامداری که بی شک تأثیر گذاری زیادی در رشد و سعادت جامعه دارد در تعالیم اسلامی مورد غفلت قرار گرفته باشد .
۵- حسبه و امور حسبیه از جمله دلایل تشکیل حکومت اسلامی است . حسبه هر آن امری است که شارع راضی به تعطیل شدن و بر زمین ماندن آن نیست . این امور چنانچه مقصد خصوصی یا عمومی داشته باشد به وی واگذار می گردد ، ولی اگر ثابت شود که مربوط به نظر امام است یا احتمال دهیم نظر فقیه در آن دخالت دارد باید به فقیه ارجاع داده شود . حفظ مرزهای کشور و اقامه شعائر دینی و احکام الهی در زمره اموری است که شارع راضی به تعطیل شدن آنها نیست و اقامه این امور نیز بدون تشکیل حکومت توسط فقیه امکان پذیر نیست .
۶- روایاتی که در باب حکومت و رجوع به فقیه عادل و حاکم شرع وارد شده است مؤید این مطلب است . البته ممکن است اشکال شود که مسأله به این اهمیت چطور دارای روایات اندک است . برخی از فقها معتقدند که روایات مربوط به ولایت و حکومت به دست ما نرسیده است و بسیاری از آنها در طول زمان سانسور شده است . طواغیت و حکومت های جور مانع انتشار چنین روایاتی می شدند و آنها را تهدیدی برای حکومت خود به حساب می آوردند .
۷- آیات قرآن که حکومت را از آن خداوند می داند مانند « ان الحکم الا الله » ( آیه ۵ سوره انعام )
۸- نفی ظلم و ستم و ستم کشی از جمله دستورات مسلم الهی بوده است . هر کجا که مظلومی وجود دارد اسلام دعوت به یاری رساندن به وی نموده است حتی اگر وی مسلمان نباشد . بی شک انجام دادن چنین امر خطیری بدون تشکیل دادن حکومت اسلامی امکان پذیر نیست . به عنوان مثال در زمان ما یاری رساندن به مردم فلسطین و لبنان و … بدون پشتوانه حکومت اسلامی امکان پذیر نیست . چنانچه شاهد هستیم که بسیاری از کشورهای اسلامی مانند ترکیه به دلیل اینکه دارای حکومت اسلامی نیستند از چنین کمک هایی دریغ می کنند .
۹- ضرورت لزوم حکومت و دولت ولو حکومت جور برای اداره امور جامعه امری است که متفق علیه است و تنها آنارشیست ها منکر چنین امر بدیهی شده اند . جامعه بدون حکومت دچار هرج و مرج می شود . امیرالمؤمنین (ع) نیز در یکی از فرمایشاتشان به این مهم اشاره می کنند : « لابد للناس من امیر بر او فاجر … » حال چنانچه اسلام این امر مهم را به مردم واگذار کرده باشد و دارای هیچ حکمی در این خصوص نباشد به این معناست که از منظر اسلام هر کسی و هر دولتی می تواند بر مردم حکومت کند که شامل افراد و دولت های ظالم و مستبد نیز می شود و اسلام به این حکومت ها هم رضایت داده است . این در حالی است که اسلام دارای اهداف و احکامی است . اهدافی که اسلام به دنبال تحقق آنها در انسان ها و جامعه انسانی است و احکام اجتماعی اسلام اقتضا دارد که حکومت به دست حاکم اسلامی باشد . به عبارت دیگر احکام و اهداف اسلامی در هر حکومتی و به دست هر حاکمی قابل تحقق نیستند . امام (ره) در این خصوص می گوید که تنها قانونگذاری برای اجرای احکام و مقاصد اسلامی کافی نیست ، بلکه دستگاه اجرائی مجری این احکام نیز دارای اهمیت است .
۱۰- سیره عقلا : نیازمند بودن جامعه به حفظ و اجرای عدالت و رعایت حقوق افراد ، زمینه لازمی برای برپایی و تشکیل حکومت است . به همین جهت عقلا به ضرورت برچایی حکومت در جوامع انسانی حکم کرده اند ( ناصحی۱۳۷۸ ، ۸۸ ) .
۴-۱۰- شرایط حاکم اسلامی
برای حاکم شرع شرایط گوناگون و عدیده ای وجود دارد ، قصد داریم در اینجا آن دسته از شرایط که مورد اتفاق نظر همگان است آنهم به صورت اختصار شرح دهیم که مهمترین شرایط آن عبارتند از :
۱- علم : چون حکومت اسلام حکومت قانون است برای زمامدار علم به قوانین لازم می باشد . نه تنها زمامدار بلکه همه افراد، هر شغل یا وظیفه و مقامی داشته باشند چنین علمی ضرورت دارد. اما حاکم باید افضلیت علمی داشته باشد. حاکم اسلامی باید به قرآن و احکام اسلامی مسلط باشد ، یعنی قدرت فقاهت داشته باشد و بتواند اسلام را بفهمد و دین شناس باشد و احکام الهی را کشف کند .
۲- عدالت : تحقق عدالت در جامعه اسلامی و تربیت صحیح انسانها ، یکی از اهداف حکومت اسلامی است و طبیعی است کسی که عهده دار سرپرستی چنین جامعه ای است ، خود باید از مرتبه عالی عدالت بهره مند باشد .
علاوه بر این رسیدگی به کارها است ، تسلط بر مقررات جامعه و قضاوت و داوری بین مردم بدون ملکه عدالت راه به جایی نمی برد . اختیارات وسیعی و قدرت قابل توجهی که کنترل نشده است همواره می تواند او را به فساد بکشد ، پس حاکم اسلامی باید نیروی قابل اطمینانی کنترل شود که تنها ملکه تقوا و عدالت است که می تواند این کار را انجام دهد . ( فتحعلی ۱۳۸۴ ، ۱۴۵ )
۳- کفایت و کاردانی : حاکم اسلامی باید قدرت تحلیل ، پیش بینی حوادث ، شجاعت و شهامت برخورد با حوادث را داشته باشد ، اگر فردی آگاه به قوانین الهی داشته باشد ، اما از کاردانی لازم جهت اجرای این مسئولیت سنگین ، بی بهره باشد نمی تواند عهده دار این مسئولیت باشد . حاکم و رهبر ، برای اداره یک جامعه باید به مشکلات جامعه و مسائل سیاسی نظام حاکم بر جهان آگاهی و بصیرت داشته باشد تا بتواند گره مشکلات مردم را باز نماید ( فتحعلی۱۳۸۴ ، ۱۴۷ ) .
۴- فروتنی : یکی دیگر ویژگی های حاکم اسلامی فروتنی است ، این موضوع در نامه حضرت علی (ع ) هنگامی که محمدبن ابی بکر را بعنوان حاکم مصر برگزیدند به ایشان چنین سفارش نموده اند : « فاخفض لَهُم جَنَاحَکَ ، وَ أَلِن لَهُم جَانَبِکَ وَ ابسُط لَهُم وَجهَکَ . ( نامه ۲۷ ) بال فروتنی را بر مردم آن سرزمین بگستران و با آنان با نرمش رفتار کن و همواره گشاده رو باش » .
۵- مدیریت : از ویژگیهای دیگر رهبری ، مدیریت جامعه اسلامی است . مدیریت علاوه بر آنکه علم و دانش کافی نسبت به خط مشی های کلی ، سیاست ها ، برنامه ها ، نیازها ، روابط و سازوکارهای اجتماعی باشد خصوصیتی را می طلبد که ناشی از خصلت روانی و پرورش متناسب با اداره ی کلان اجتماعی است ( نصرتی۱۳۸۳ ، ۲۹۰ ) .
توان مدیریتی حاکم اسلامی سبب می شود که جامعه اسلامی در مسیر کمال و پیشرفت قرار گیرد و در این مسیر با گذر از بحران ها و حوادث دشوار به اهداف متعالی که همان سعادت بشری است بترسد .
۵-۱۰- اختیارات حاکم اسلامی
معیار عمده در تعیین حدود اختیارات ولی فقیه عبارت است از رعایت مصالح جامعه باتوجه به ضوابط اسلامی و غیر از آن هیچ محدوده ای برای او وجود ندارد و هر آنچه را که یک دولت و حکومت برای اداره امور جامعه و انجام مسئولیت خود بدان نیاز دارد به ولی فقیه واگذار شده است ( فتحعلی ۱۳۸۴ ، ۱۴۸ ) .
اختیارات حاکم اسلامی دارای سه قید مهم است : ۱- هرگاه میان اهداف و وظایف دولت اسلامی و صلاحیت ها و اختیارات اشخاص تعارض رخ دهد ، ولی فقیه در چارچوب این اهداف و وظایف ، با مقدم کردن حقوق الله ، سپس حقوق جامعه و آنگاه حقوق شخصی و فردی رفعه تعارض نماید .
۲- تصمیم گیری های ولی فقیه و هرگونه اقدامی در حوزه کلان و خرد حکومت در چارچوب تأمین مصالح عمومی اعتبار و ارزش دارد ف نه رعایت مصالح و خواسته های شخصی خود .
۳- هیچ کدام از قوانین موضوعه کشور و یا اقدامات و تصمیمات مأمورین و مقامات دولتی و در رأس آنان ولی فقیه نباید برخلاف شریعت باشد ( فتحعلی ۱۳۸۴ ،۱۵۴ ) .
ولی فقیه ، همه اختیارات پیامبر اکرم (ص) و امامان (ع ) در اداره جامعه را داراست ، زیرا او در غیبت امام عصر ( عج ) متولی دین است و باید اسلام را در همه ابعاد و احکام گوناگون اجتماعی اش اجرا نماید . حاکم اسلامی باید برای تمامی احکام اسلامی ف حکومتی تشکیل دهد و در اجرای دستورهای اسلام ، تزاحم احکام را بوسیله تقدیم اَهّم بر مهم رفع کند ( جوادی آملی۱۳۸۱، ۲۴۹ ) .
اختیارات فقیه از آنچه پیامبر و امام معصوم ثابت است و مربوط به حکومت ، سیاست و اداره کردن جامعه است ، و فرقی بین پیامبر و امام معصوم و ولی فقیه نیست ، تمام اختیارات حکومتی پیامبر و امام معصوم (ع) در اداره کردن حکومت ، فقیه هم دارد ، مگر در موارد خاص .
بعضی بر این عقیده هستند که اختیارات حکومت پیامبر اکرم (ص) بیشتر از حضرت امیر المؤمنین (ع) و اختیارات حکومت حضرت امیرالمؤمنین (ع) بیشتر از فقیه است ، باطل است . هر چند پیامبر اکرم (ص) از نظر فضائل معنویش بیشتر از حضرت امیرالمؤمنین (ع) هستند و حضرت امیرالمؤمنین (ع) هم از نظر فضائل معنوی بیشتر از فقیه هستند ، اما این فضائل معنوی به معنای اختیارات بیشتر در حکومت کردن نیست . « همچنین ولی فقیه در امور مختص به معصوم ، اگر چه از شئون حکومت هم باشد نمی تواند اعمال ولایت کند . بنابراین اختیارات ولی فقیه در محدوده ی مصالح امت اسلامی اعمال می گردد ، چرا که تأمین و حفظ منافع و مصالح امت اسلامی بر عهده فقیه قرار داده شده است . » ( علی محمد ۱۳۸۷ ، ۳۳۸ ) .
در اندیشه سیاسی اسلام ولی فقیه دارای اختیارات تامی است که می تواند در تمام امور سیاسی ، اقتصادی ، فرهنگی و قضایی و … حکم حکومتی کند و اطاعت از حکمش واجب است ، حدود اختیارات حکومتی پیامبر اکرم ( ص ) و ائمه معصوم (ع) با اختیارات حکومتی فقیه جامع الشرایط یکسان خواهد بود ، چرا که هدف از داشتن و اعمال چنین اختیاراتی همان پاسخگویی به نیاز دائمی جوامع بشری به وجود حکومت است که اداره امور عمومی و اجتماعی آنان را بر عهده بگیرد .
فصل دوم
سابقه احکام حکومتی مصلحت
۱- اطاعت از پیامبر و احکام اسلامی براساس آیات قرآن
الف- آیه ۳۶ سوره احزاب : « إِذَا قَضَی اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْراً أَن یَکُونَ لَهُمُ الْخِیَرَهُ مِنْ أَمْرِهِمْ »
هنگامی که خداوند و رسولش در کاری حکم کند آنها در آن کارشان اختیاری باشد ، طبق نظر علامه طباطبایی مقصود از قضایی پیامبر تصرف آن حضرت در مسائل حکومتی است نه اختیار در امر تشریع و قانونگذاری که به خداوند اختصاص دارد .
ب- آیه ۱۵۹ آل عمران : « فِی الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ » در کارها با آنها مشورت نما ، چون تصمیم گرفتی بر خدا توکل کن .