اساساً ۲ نوع مس ۴ آمونیاکی وجود دارد(ACQ) (AWPA P5)

• • نوعB (ACQ-B) (آمونیاکی)

• • نوعD (ACQ-D) (پایه آمینی)

ACQ برای بسیاری از کاربرد های مشابه، به جای ACZA , CCA استفاده شده است، اما این ماده برای استفاده در آب‌های شور پیشنهاد نشده است. ACQ-B با فرمول بندی آمونیاکی بهتر قادر به اشباع گونه های سخت اشباع از قبیل دوگلاس فر می‌باشد.ACQ-D سطح ظاهری یکنواخت تر و هموار­تری را ایجاد می‌کند. محصولات چوبی تیمار شده با ACQ –B,D در استاندارد­های کالایAWPA آورده شده‌اند.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

عملکرد این ماده در برابر قارچ‌ها بستگی به تعداد کربن و گروه آلکیل آن دارد. وقتی یک آلکیل دارد، وجود ۱۲ تا ۱۴ کربن می‌تواند کارایی را در برابر قارچ‌ها افزایش دهد و وقتی دو گروه آلکیل دارد ۸ تا ۱۰ کربن می‌تواند کارایی مناسبی در برابر قارچ‌ها داشته باشد. نوع B وD دو آلکیل دارد پس با داشتن ۸ تا ۱۰ کربن عملکرد مناسبی در برابر قارچ‌ها خواهند داشت و نوع C دارای یک آلکیل و وجود ۱۲ تا ۱۴ کربن عملکرد در برابر قارچ‌ها را بهبود می‌بخشد(وارشا، ۲۰۰۴).
می‌توان از این فرمول بندی‌ها در غوطه‌وری، اسپری کردن و فشار و خلاء در اتوکلاو، همچنین در تماس با آب و خاک استفاده نمود. تنوع ترکیباتACQ سبب شده تا در برابر گونه های چوبی متفاوت و کاربردهای متفاوت بتوان ترکیبات متفاوت را به کار برد. وقتی از ترکیب آمونیاکی استفاده می‌گردد، می‌توان گونه های سخت اشباع مثل درون چوب کاج جنوبی و یا دوگلاس فر را اشباع نمود؛ ترکیب آمونیاکی دارای عمق نفوذ بیشتر است. درحالی‌که ترکیب آمینی دارای توزیع یکنواخت‌تر می‌باشد. در فرمول بندی جدیدACQ از تکه­های کوچک مس محلول در اتانول آمین استفاده می‌گردد. البته باید توجه داشت که وجود تکه­های مس در ماده حفاظتی می‌تواند سبب بروز مشکلاتی در اشباع گردد. از چوب تیمار شده در تماس مستقیم با آلومینیوم استفاده نشود. در صورت رشد کپک در سطح چوب تیمار شده بهترین را برای بر طرف کردن آن استفاده از پودر صابون و برس می‌باشد.
میزان خورندگی فلزات در ACQ بالاتر از CCA است که این امر دلیل میزان بیشتر مس در ACQ نسبت به CCA است. پیش از رنگ کاری چوب تیمار شده؛ باید سطح آن خشک گردد. AWPA میزان جذب ۴ کیلوگرم بر متر مکعب یا ۰٫۲۵ پوند بر فوت مکعب را در بالای زمین، جذب ۶٫۴ کیلوگرم بر متر مکعب و یا ۰٫۴۰ پوند بر متر مکعب را برای کار­برد در تماس با زمین، میزان جذب ۰٫۶ پوند بر فوت مکعب را برای فونداسیون ساختمان‌ها و تیر مخابرات و میزان جذب ۰٫۱۵ پوند بر فوت مکعب ماده حفاظتی همراه با مواد ضد آب را برای محیط‌های آبی، را تعیین نموده است. این تیمار را می‌تواند در بالای زمین، در تماس با زمین و همچنین در تماس با آب تازه مورد استفاده قرار داد(لیبو، ۲۰۰۴؛ مدیسون، ۲۰۰۴).
۳-۱-۴- کوات مس مایکرونایز شده^[۶۵]
MCQ ماده حفاظتی ساخته شده بر پایه ACQمی‌باشد. قطعات جامد مس(اغلب کربنات مس)سریع‌تر از ترکیبات مس به صورت آمینی و آمونیاکی در آب به صورت ذرات معلق تبدیل می‌گردند. البته باید توجه داشت که اندازه ذرات نیز مهم است. به طوری که اندازه بهینه ذرات ۱۹۰ نانو متر باید باشد. اندازه کوچک ذرات سبب افزایش نفوذ و افزایش عمق نفوذ، کاهش شستشوی ماده حفاظتی و کاهش ایجاد مشکلات برای انسان و حیوانات است. خوردگی این ماده همانند چوب‌های تیمار شده با CCA است.چوب‌های تیمار شده با MCQ از نظر خورندگی فلزات بسیار شبیه به چوب‌های تیمار نشده می‌باشند و به همین دلیل در استفاده از این ماده نیاز به اتصالات با جنس استیل نمی‌باشد.
همچنین این تیمار رنگ طبیعی چوب را حفظ می‌کند و توانایی بالاتری برای نگه داری رنگ‌ها و پوشش‌ها داشته و نیز میزان مس کمتری برای کمک به کاهش آبشویی دارد. قابل استفاده در تماس با زمین و نیز در مصالح ساختمانی است. مناسب برای تیمار نرده های چوبی، عرشه، ریل راه آهن، ایوان و در کل محیط‌هایی با ریسک بالای تخریب. چوب‌های تیمار شده با MCQ مشکلات زیست محیطی و حمل و نقل را ندارند. چوب تیمار شده با MCQ بی بو، بدون لکه رنگی و برای انسان، حیوان و گیاهان بی خطر است. محصولات تیمار شده با این ماده به طور تجاری از سال ۲۰۰۶ استفاده گردید(پرستون و همکاران،۲۰۰۹).
۴-۱-۵- مس قلیایی DCOI (ACD)^[66]
این ماده حفاظتی یکی از مواد محلول در آب است که به تازگی معرفی شده وبا وزن مولکولی۲۸۲٫۲۳، حاوی مس قلیایی اتانول آمین می‌باشد. که در آن از ۴ و ۵-دیکلرو-۲-ان-اکتیل-۴-ایزوتیازولین-۳-یک (DCOI) استفاده شده. فرمول شیمیایی این ماده(C11H17Cl2NOS) بوده و از نام‌های تجاری آن می‌توان به، کاتون^[۶۷]، دورآسید^[۶۸]، کاتون ۲۸۷^[۶۹] اشاره نمود.
شکل ۳-۱-۴- مس قلیایی DCOI (ACD)
این مایع زلال زرد رنگ، عمدتاً با یک حشره کش به صورت ترکیبی برای مقابله با قارچ‌های مقاوم به مس مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ترکیب عموماً به نسبت ۲۰ تا ۲۵ واحد مس به یک واحد DCOI، استفاده می‌گردد.ACD به عنوان یک ماده حفاظتی که هم برای مصارف بالای سطح زمین و هم در تماس با سطح زمین کاربرد دارد و درAWPA استاندارد گذاری شده است. DCOI یک ماده حفاظتی مناسب در برابر حفاران دریایی می‌باشد. تیمار با این ماده رنگ چوب را به رنگ قهوه­ای روشن تبدیل می‌کند. چوب تیمار شده با این ماده دارای بوی قابل توجه­ای است، که شدت آن بستگی به محلول تیمار دارد و با توجه به محلول تیمارامکان حساسیت پوستی وجود دارد(لیبو، ۲۰۰۷).
DCOI اغلب به صورت ترکیبی همراه با یک حشره­کش مورد استفاده قرار می‌گیرد. ایزوتیازولین عموماً به عنوان ماده ضد کپک با DCOI به صورت ترکیبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مقاوم به آبشویی و قابل حل در حلال‌های آلی و مناسب برای مقابله با حملات قارچی از خصوصیات این ماده می‌باشد. هم برای مصارف بالای سطح زمین و هم در سطح زمین کاربرد دارد. بسیار شبیه تیمارMCQ وACQ می‌باشد. چوب تیمار شده با این ماده برای انسان و محیط زیست خطری ایجاد نمی‌کند.
۳-۱-۶- مس دو ظرفیتی (دی متیل دی تیو کاربامات)(CDDC)^[70]
مس دوگانه (دی متیل دی تیو کربامید) (CDDC) محصولی است که در نتیجه واکنش در چوب به عنوان نتیجه تیمار دوگانه با دو محلول جداگانه ایجاد شده است. اولین محلول تیمار حاوی حداکثر ۵% مس اتانول آمین ۲ ظرفیتی( ۲- آمینو اتانول) و دومین محلول تیمار دارای حداقل ۲٫۵ % سدیم دی متیل دی تیو کربامید می‌باشد(AWPA P5).از مواد حفاظتی بر پایه آب به فرمول C6H12N2S4Cu با جرم ویژه ۱٫۷۵ و وزن مولکولی ۳۰۳٫۹۸ و دمای ذوب ۲۶۰ درجه سانتی‌گراد به صورت پودر قرمز تیره مایل به قهوه ای می‌باشد. میزان مصرف اکسید مس در این ماده حفاظتی ۱۷-۲۹% و میزان مصرف سدیم دی متیل دی تیو کربامت(SDDC) 71-83% می‌باشند(لیبو، ۲۰۰۴).
شکل ۳-۱-۵- مس دوگانه (دی متیل دی تیو کربامید) (CDDC)
یکی از نام‌های تجاری این ماده کودیاک^[۷۱] می‌باشد در اثر واکنش مس اتانول آمین و سدیم دی متیل دی تیوکربامتSDDC و نسبت یک واحد مس و دو واحد در تیوکربامات سبب تولید این محصول نامحلول در آب می‌گردد(فریمن، ۱۹۹۴).
چوب‌های تیمار شده با این ماده مقاومت مناسبی در برابر حشرات و قارچ‌ها دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که در صورتیکه نسبت Cu:SDDC به ۱:۱ تغییر یابد میزان آبشویی مس افزایش می‌یابد که این مسئله نشان می‌دهد، افزایش میزان مس نمی‌تواند سبب تثبیت بهتر این ماده در چوب گردد، البته قسمتی از مس می‌تواند با مبادله یونی با دیواره سلولی واکنش دهد و در آن تثبیت گردد (کوپر، ۱۹۹۳). استفاده از میزان SDDC بیشتر سبب کاهشPH محلول تا نزدیکی خنثی می‌گردد(آرسنائولت و همکاران، ۱۹۹۳). میزان جذب این ماده در مصارف بالای سطح زمین باید حداقل ۱٫۶ کیلوگرم بر مترمکعب و در تماس با سطح زمین ۳٫۲ کیلوگرم بر متر مکعب باشد. چوب‌های تیمار شده با این ماده را نباید در آب دریا استفاده نمود. می‌تواند سبب سوزش چشم و پوست گردد که در این صورت باید دست‌ها و صورت را با آب و صابون شستشو داد. همچنین تنفس این ماده می‌تواند سبب تحریک مجاری تنفسی گردد. CDDC دارای ماندگاری بالا و مقاوم در برابر عوامل اکسیداسیون می‌باشد. البته این تیمار هنوز به صورت تجاری استفاده نمی‌گردد. این ماده به عنوان یک ماده قابل استفاده در محیط‌های داخلی در AWPA استاندارد گذاری شده است.بهتر است از اتصالاتی با جنس گالوانیزه و یا استیل در برابر این ماده استفاده گردد. چوب تیمار شده با این ماده به رنگ قهوه ای بوده و معمولاً بدون بو یا با بوی بسیار کم می‌باشد. همچنین اغلب چوب کاج با نفوذ بالا با این ماده حفاظتی تیمارمی‌گردد. یکی از مشکلات اصلی این تیمار، دو مرحله ای بودن فرایند آن است.
۳-۱-۷- تبوکونازول^[۷۲]
از سال ۱۹۹۱ به صورت تجاری مورد استفاده قرار گرفت. تبوکونازول(TEB) یک بیوسید تری آزول آلی است که در برابر قارچ‌های پوسیدگی چوب موثر است اما تأثیر آن در برابر سوسک‌ها هنوز محاسبه نشده است. در حلال‌های آلی محلول است ولی در آب محلول نمی‌باشد، در چوب پایدار است و در مقابل آبشویی مقاوم است. به طور رایج TEB کاربرد تجاری ندارد. حلال‌های استفاده شده در فرمول بندی این ماده حفاظتی نیز در AWPA P9 نوع C یا نوعF مشخص شده است. پودر بی رنگ کریستالی تا قهوه ای روشن به فرمول مولکولی C16H22ClN3O با نام آیوپاک این ماده به صورت زیر است:
(RS)- 1- (4-ChloroPHenyl)- 4,4-dimethyl- 3- (1,2,4-triazol-1-ylmethyl)pentan- 3-ol
می‌باشد. یکی از زیستکش‌های آلی بر پایه تریزل بوده که مناسب برای تیمار چوب در برابر قارچ‌های بیماری زا می‌باشد. از نام‌های دیگر این محصول می‌توان به فنترازول^[۷۳]، تربو کنازول^[۷۴]، تربوترازول^[۷۵] و اتیل تری یانول^[۷۶]را نام برد. این ماده حفاظتی دارای جرم مولکولی۳۰۷٫۸۱۸۳۸ و در ۲۰ درجه سانتی‌گراد دارای دانسیته ۱٫۲۹ گرم بر سانتی متر مکب و وزن مخصوص ۱٫۲۴۹ می‌باد(EPA، ۱۹۹۹).
شکل ۳-۱-۶- تبوکونازول
تبوکونازول در لیست سازمان غذا و دارو در آمریکا به عنوان یکی از مواد بی خطر برای انسان می‌باشد. اما از دیدگاه EPA این ماده امکان بروز سرطان برای انسان را فراهم می‌کند و بر اساس ادعای سازمان سلامت جهانی^[۷۷] این ماده در طبقه سه از لحاظ سمیت قرار دارد که این امر به معنای سمیت بسیار کم می‌باشد. اما به طور کل دارای سمیت بسیار کمی برای انسان‌هاست. از این ماده به عنوان قارچ­کش در مواد حفاظتی محلول در حلال‌های الی در مقابل بازیدیومیست­ها استفاده می‌گردد(FAO، ۲۰۰۰).
TEB در آب به صورت تکه های جدا از هم حل شده و در استن قابل حل می‌باشد. به طور کل حلالیت در آب ۳۲ میلیگرم در لیتر، در دی کلرو متان کمتر از ۲۰۰ گرم در لیتر در ان – هگزان ۲ تا ۵ گرم در لیتر، در ۲ پروپانول ۱۰۰ تا ۲۰۰ گرم درلیتر و در تلوئن ۱۰۰ تا ۲۰۰ گرم در لیتر می‌باشد. دارای دمای ذوب ۱۰۲٫۴-۱۰۴٫۷ درجه سانتی‌گراد می‌باشد. بر پوسیدگی قارچی اثر داشته اما در برابر حشرات بی اثر می‌باشند. (AWPA P5,P8) در حلال‌های آلی قابل حل هستند. اما دارای حلالیت کمی درآب بوده و در چوب تثبیت شده و مقاوم به آبشویی می‌باشند. این مواد از برای تیمار تحت فشار درآمریکا، اروپا و کانادا استفاده می‌گردند. اغلب برای مقابله با کپک‌ها و بیماری لکه­آبی و تیماری مناسب برای کنترل لکه­های سیاه رنگ ایجاد شده توسط قارچ‌ها و تیمار بذر گیاهان کاربرد دارند.
LD 50 برای تبوکونازول، از راه خوردن برای موش صحرایی ۱۷۰۰ میلی گرم درکیلوگرم و برای موش خانگی از راه خوردن۳۰۰۰ میلی گرم در کیلوگرم و از راه تماسی برای موش صحرایی بیش از ۵۰۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم و از راه تنفس برای موش صحرایی ۰٫۳۷ میلی گرم بر لیتر در ۴ ساعت می‌تواند خطرناک باشد(ویلیامز، ۲۰۰۵).
۳-۱-۸- پروپیکونازول^[۷۸]
پروپیکونازول یک بیوسید تری آزول آلی است که در برابر قارچ‌های پوسیدگی چوب موثر است اما در برابر سوسک‌ها موثرنمی‌باشد( AWPA P8). این ماده در بعضی از حلال‌های آلی محلول می‌باشد، اما در آب حلالیت پائینی دارد و در چوب پایدار و در مقابل آبشویی مقاوم است. بدون خورندگی برای فلزات و همچنین حلال‌های استفاده شده در فرمول‌بندی این ماده حفاظتی در نوع F یا C AWPA P9 مشخص شده است(EPA، ۱۹۹۳).
یکی از زیستکش‌های آلی بر پایه تریزل بوده که مناسب برای تیمار چوب و بذرگیاهان در برابر قارچ‌های بیماری زا، باکتری‌ها و ویروس‌ها می‌باشد. این ماده در سال ۱۹۷۹ توسط جانسن فارماتئوتیکا^[۷۹]در بلژیک کشف گشت (تومسون، ۱۹۹۷).
شکل ۳-۱-۷- پروپیکونازول
نام آیوپاک این ماده به صورت زیر است:
[۲- (۲,۴-dichloroPHenyl)-4-propyl-1,3-dioxolan-2-yl]methyl-1,2,4-triazole
فرمولاسیون مولکولی آن C15H17Cl2N3O2، وزن مولی ۳۴۲٫۲۲۰۳۸ با دمای جوش ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد و حلالیت ۱۰۰ ppm در دمای ۲۰ درجه سانتی‌گراد در آب می‌باشد و ۱۰۰ % قابل حل در متانول، استون، اتر، کلورفرم و بنزن در دمای ۲۰ درجه سانتی‌گراد و ۶% قابل حل در هگزان (EPA، ۱۹۹۶). از جمله نام‌های تجاری این ماده می‌توان به بنر^[۸۰]، بنیت^[۸۱]، دسمل^[۸۲]، اربیتو … اشاره کرد اما معروف‌ترین نام تجاری این ماده سیبا^[۸۳] می‌باشد. پروپی کنازول بر اثر متیل زدایی از کربن ۱۴ در طول فرایند بیوسنتز ارگوسترول و انباشتگی متیل استرول روی کربن ۱۴ می‌باشد. بیوسنتز این ارگوسترول می‌تواند سبب تخریب دیواره سلولی قارچ‌ها گردد. فقدان تولید نرمال استرول­ها سبب کند شدن یا توقف رشد قارچ‌ها می‌گردد. گیاهان توانایی متابولیزم پروپیکنازول را با هیدرولیز گروه ان- پروپیلدر حلقه دی اکسالان و تبدیل آن به بتا- هیدروکسی ایزومر ها که به شکل مخلوطی شیرین هستند، می‌شوند (ورتان، ۱۹۹۳؛ توموسون، ۱۹۹۷). تحریک کننده چشم نمی‌باشد و از سوزاندن و نگهداری محصول در محیطی که احتمال آتش سوزی وجود دارد جدا خودداری گردد.
LD 50 برای پروپیکونازول؛ از راه خوردن برای موش صحرایی بیش از ۲۰۰۰ میلی گرم درکیلوگرم و برای اردک‌ها بیش از ۲۵۱۰ میلی گرم در کیلوگرم و برای ماهی‌ها بیش از ۱۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم و از راه تنفس برای موش صحرایی ۰٫۳۷ میلی گرم بر لیتر در ۴ ساعت می‌تواند خطرناک باشد (ویلیامز، ۲۰۰۵).
۳-۱-۹- ایمیداکلوپراید^[۸۴]
ایمیداکلوپراید در سال ۱۹۸۶ توسط یک ژاپنی به نام  نیون توکوشو نو یاکو سیزو^[۸۵] کشف و در سال۱۹۹۲ یک شرکت آلمانی به نام بای^[۸۶] حق امتیاز این ماده را دریافت نمود و در سال ۱۹۹۴ در EPA استاندارد گذاری شده است. یکی از حشره­کش‌های محلول در آب با پایه نیکوتین حاصل از تنباکو که به صورت نئوروتوکسین^[۸۷] فعالیت کرده که در دسته نئونیکوتینوئ^[۸۸] در شیمی قرار می‌گیرد. نام آیوپک این ماده به صورت زیر است:
۱- (۶-chloro-3-pyridylmethyl)-N-nitroimidazolidin-2-ylideneamine
و نام شیمیایی آن عبارت است از:
۱-[ (۶-chloro-3-pyridinyl)methyl]-N-nitro-2-imidazolidinimine
به فرمول مولکولی C9H10ClN5O2 و جرم مولی ۲۵۵٫۶۶۱ و به صورت کریستال بی رنگ، دمای جوش۱۳۶٫۴-۱۴۳٫۸ درجه سانتی‌گرادو حلالیت ۰٫۵۱ گرم در لیتر در صفر درجه سانتی‌گراد در آب می‌باشد. از نام‌های تجاری این ماده می‌توان به، ادمایر^[۸۹]،کندیفور^[۹۰]، گا اچو^[۹۱]، پرمیر^[۹۲]، پرمیس^[۹۳]، پرووادا^[۹۴] و مارتن^[۹۵] اشاره نمود.
شکل ۳-۱-۸- ساختار مولکولی ایمیداکلوپراید
در کلاسه بندی سمیت EPA این ماده در کلاسه ۲ و ۳ قرار دارد و بایستی روی محصولات آن علامت خطر زده شود. یک حشره کش سیستماتیک حاوی کلرو – نیکوتینیل است که برای تیمار خاک، برگ و دانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. عموماً در کشاورزی برای حبوبات، برنج، ذرت، سیب زمینی و سبزیجات استفاده دارد. در کل این ماده دارای سمیت متوسطی است و توانایی ایجاد جهش زنی را دارد(FAO، ۲۰۰۸).
می‌توان این ماده را برای تیمار تزریقی خاک و درختان استفاده نمود به طوری که ۶ تا ۸ اینچ برای درختان و ۳ تا ۴ اینچ برای بوته ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این ماده نباید در کندو­های عسل استفاده نمود. از مواد مناسب برای محافظت در برابر موریانه، کک و سوسک حمام می‌باشد. برای پرندگان سمی و برای ماهی‌ها از سمیت کمتری برخوردار است. سمیت متوسطی پس از خورده شدن و سمیت کم در تماس برای پستانداران دارد (USDA، ۲۰۰۵).