۵-۱- فرضیه های پژوهش

فرضیه کلی :

فناوری اطلاعات برمیزان سیالیت ،یادآوری ،انگیزه پیشرفت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس فیزیک یک مؤثر است.

فرضیه های جزئی :

• • کاربرد فناوری اطلاعات در آموزش درس فیزیک ۱ بر میزان خلاقیت(سیالیت) دانش آموزان در این درس تاثیرگذار است.

• • کاربرد فناوری اطلاعات در آموزش درس فیزیک ۱ بر میزان یادآوری محتوای این درس تاثیرگذار است.

• کاربرد فناوری اطلاعات در آموزش درس فیزیک ۱ بر میزان انگیزه پیشرفت تحصیلی در این درس تاثیرگذار است.

– کاربرد فناوری اطلاعات در آموزش درس فیزیک بر میزان پیشرفت تحصیلی در این درس تاثیرگذار است.

۶-۱- تعریف نظری و عملیاتی اصطلاحات پژوهشی

فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) ^[۳]

عبارت است از «گرد آوری، سازماندهی، ذخیره سازی، نشر واستفاده از اطلاعات در قالب تصویر، صوت، گرافیک، متن ، عدد و … با بهره گرفتن از ابزا ر رایانه ای و مخابراتی » (رئیس دانا، ۱۳۸۱).

منظور از فناوری اطلاعات و ارتباطات در این تحقیق استفاده از نرم افزار های آموزش ریاضی و فیزیک مثل نرم افزار جئوجبرا ، لوح های فشرده آموزشی، نرم افزار ارائه گرافیکی مطالب، پاور پوینت ، ماشین حساب ونرم افزار مدیریت محتوا ^[۴]است که طبق بسته آموزشی طراحی شده به مرحله اجرا در خواهد آمد.

انگیزه پیشرفت تحصیلی^[۵]:

انگیزش اسم مصدر از انگیزیدن بوده و در لغت به معنای تحریک و ترغیب، تحریص و هیجان آمده است و در اصطلاح، عبارت است از میل و رغبتی که فرد برای رسیدن به هدفی از خود نشان می‌دهد . هر قدر این انگیزه و رغبت بیشتر باشد ،فرد تلاش افزون تری از خود نشان می‌دهد(پارسا، ۱۳۷۴)؛ روبینز (۱۹۹۳(انگیزه پیشرفت را سائقی برای پیشی گرفتن بر دیگران، دستیابی به پیشرفت با توجه ملاک های مشخص و تلاش جهت کسب موفقیت می‌داند و معتقد است کسی که دارای انگیزه پیشرفت است این تمایل را دارد که کارش را به خوبی انجام دهد و به صورت خود جوش به ارزیابی عملکرد خود بپردازد. رفتارهای پیشرفت گرای افراد نشانه هایی از انگیزه پیشرفت آنان است )به نقل از سیف ۱۳۷۹) .در این تحقیق انگیزه پیشرفت در درس فیزیک مورد نظر است که توسط پرسشنامه ی اصلاح شده ی هرمنس سنجیده خواهد شد.

خلاقیت^[۶]:

فرهنگ علوم تربیتی خلاقیت را عبارت از استعداد و توانایی پیدا کردن راه حل تازه برای حل یک مشکل ، یا سبک و روش های نو برای تعبیرهای هنری دانسته است و گیلفورد خلاقیت را نوعی توانایی فکری می‌داند و معتقد است که اطلاعات گذشته به هم نزدیک می شود و محصولی جدید ایجاد می‌کند (آرمند، رشد معلم ،١٣٧٣ ،ص ١٠٣).

خلاقیت دارای سه مؤلفه (سیالی، انعطاف و ابداع) می باشدکه در این پژوهش فقط به بررسی مؤلفه‌ سیالیت پرداخته می شود و سیالی در لغت به معنای روان بودن ذهن و فکر است در این تحقیق منظور از سیالی توانایی تولید افکار و ایده های متعدد است . سیالی ، موجب می شود تا دانش آموز بتواند افکار و ایده های متعدد فراوانی تولید کند . سیالی خود را در قالب اندیشه و هم در قالب کلام نشان می‌دهد .

در این تحقیق با توجه به اهداف پژوهش، ارزیابی تاثیر آموزش به کمک فاوا بر سیالیت ذهن دانش آموزان در زمینه ی درس فیزیک مد نظر بوده است لذا به منظور ارزیابی میزان سیالیت از آزمون سیالیت عابدی استفاده شده است.

یادآوری ^[۷]:

فرایندی است که از طریق آن اطلاعات از حافظه فرا خوانده می شود بسته به اینکه مطالب برای چند ثانیه( حافظه فعال) مورد نظر باشد یا برای مدتی طولانی تر (حافظه ی دراز مدت )

در این پژوهش منظور از یادآوری (میزان یادآوری مفاهیم مطرح شده درطول یک جلسه تدریس درس فیزیک درانتهای جلسه و جلسه ی هفته بعد است).

پیشرفت تحصیلی ^[۸]

برای اینکه به تعریفی از پیشرفت تحصیلی دست یابیم و مفهوم آن روشن شود ابتدا باید مفهوم افت تحصیلی روشن شود. افت تحصیلی یا افت عملکرد تحصیلی درس دانش آموزان از سطحی رضایت بخش به سطح نامطلوب است؛ چنانچه فاصله ی قابل توجهی بین استعداد بالقوه و استعداد بالفعل فرد در فعالیت های درسی مشهود باشد. چنین فاصله ای را افت تحصیلی می‌نامند(افروز، ۱۳۷۵، به نقل از عصار،۱۳۷۸).

روشن است که افت تحصیلی فقط در مردودی یا تجدیدی خلاصه نمی شود و ‌در مورد هر دانش آموزی که یادگیری های او کمتر از حد توان و استعداد بالقوه و در حد انتظار باشد صدق می‌کند. ‌بنابرین‏ حتی دانش آموزان تیزهوش نیز ممکن است دچار افت تحصیلی شوند. اکنون با روشن شدن مفهوم افت تحصیلی می توان مفهوم پیشرفت تحصیلی را به صورتی شفاف دریافت. چنانچه آموخته های آموزشگاهی متناسب با توان و استعداد فرد بوده و در یادگیری فاصله ای بین توان بالقوه و توان بالفعل او نباشد می توان گفت: دانش آموز به پیشرفت تحصیلی نایل گردیده است (عصار،۱۳۷۸).

در این پژوهش منظور از پیشرفت تحصیلی نمره پایانی دانش آموزان در درس فیزیک است .

مدارس هوشمند ^[۹]

مدرسه هوشمند مدرسه ا ی است که علاوه بر استفاده از امکانات فیزیکی مدرسه و برنامه هایی مانند سایر مدارس تلاش دارد تا با تجهیز به امکانات رایانه ای و فناوری های مربوطه کنترل و مدیریت خود را بر این اساس مبتنی کند و محتوای اکثر دروس را الکترونیکی کرده و ارزشیابی و نظارت سیستم را هوشمند گرداند در این پژوهش ‌از مدارس هوشمند آموزش و پرورش ناحیه دو اراک و از میان آن ها مدرسه شاهد حاج عباس نجفی انتخاب گردید و مورد ارزیابی قرار گرفت.

فصل دوم

ادبیات تحقیق

در این فصل ابتدا در ارتباط با تاریخچه استفاده از فناوری در آموزش مطالبی بیان شده سپس به بیان اهمیت آموزش به کمک فناوری اطلاعات و ارتباطات و جنبه‌های مختلف تاثیر آن در امر آموزش بویژه آموزش فیزیک پرداخته شده است مبحث پایانی این فصل بیان تحقیقات داخلی و خارجی در ارتباط با کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش است .

۱-۲- تاریخچه استفاده از فناوری در آموزش