در اقتصاد بازار مالی به مکانیزمی اطلاق می‌شود که امکان خرید و فروش سهام، کالا یا هر محصول تبادلی را برای مشارکت‌کنندگان با هزینه ای پایین فراهم می آورد (سعیدی و افخمی، ۱۳۹۱).

بازارهای مالی چند سده اخیر رشد قابل توجهی داشته و به طور مستمر در حال تکامل و افزایش نقدینگی در جهان است. وظیفه بازارها گردآوری خریداران و فروشندگان علاقمند به مشارکت در بازار است.

در واقع تمامی بازارهای مالی در پی گردآوری سرمایه و برقراری ارتباط بین جویندگان سرمایه (قرض گیرندگان ) و دارندگان سرمایه (قرض دهندگان ) هستند .

۲-۲-۲٫توزیع خطر و مدیریت ریسک :

بازارهای مالی علاوه بر تخصیص سرمایه پولی، خطرات اقتصادی را نیز توزیع می‌کنند. در واقع ریسک اشتغال به فعالیت های اقتصادی و سرمایه گذاری، از طریق ایجاد و توزیع اوراق بهادار از هم تفکیک و توزیع می‌شود. به عبارت دیگر بازارهای مالی (بازار پول و سرمایه ) در ابعاد وسیع ریسک افرادی که در فعالیت های اقتصادی بزرگ و پر مخاطره اشتغال دارند به پس انداز کنندکان که حاضر به پذیرش ریسک یک بازده غیر مطمئن هستند، منتقل و بین آن ها توزیع می‌کنند.

بازارهای مالی علاوه بر تفکیک ریسک اشتغال و سرمایه گذاری، افراد را قادر به ایجاد تنوع در سرمایه گذاری می‌کند. ایجاد تنوع در سبد دارایی منجر به کاهش ریسک می‌شود. کل ریسک ‌به این علت کاهش می‌باید که زیان در بعضی از سرمایه گذاری ها توسط منافع ناشی از سایر سرمایه‌گذاری‌ها جبران می‌شود. بازارهای مالی همچنین ریسک عدم نقدشوندگی را کاهش می‌دهند. نقدشوندگی عبارتند از سهولت تبدیل دارایی ها به قدرت خرید در قیمت های مورد توافق است. هزینه های مبادلاتی و عدم تقارن اطلاعاتی باعث کاهش نقدشوندگی شده و ریسک را افزایش می‌دهد. بازارهای مالی از طریق انتشار و تحلیل اطلاعات و تسهیل داد و ستد ها به کاهش ریسک عدم نقدشوندگی کمک می‌کنند (سعیدی و افخمی، ۱۳۹۱).

۲-۲-۳٫ریسک :

زندگی امروز در حالی ادامه می‌باید که سایه افکنی شرایط عدم اطمینان بر کلیه امور به علل مختلف فرایند تصمیم گیری را به کلی متحول ساخته است. تغییرات قیمت کالاهای اساسی، تغییر نرخ ارز، تغییر نرخ سود و هم چنین تغییر قیمت سهام، مواردی هستند که سازمان های امروزی دائما با آن ها دست به گریبانند. این تغییرات در کنار سایر تغییرات محیطی سازمان ها باعث ظهور نظریات جدید علمی در حوزه مدیریت شده است، تا آنجا که نظریه آشوب مطرح گردید. سازمان ها را در محیطی مملو از پیچیدگی و در عین حال قابل مدیریت تصویر ‌کرده‌است. در جامعه امروزی تقریبا تمام افراد به نحوی با این مفهوم آشنایی دارند و اذعان می‌کنند که کلیه شئونات زندگی با ریسک مواجه است. ریسک در زبان عرف عبارتند از خطری که به علت عدم اطمینان ‌در مورد وقوع حادثه ای در آینده پیش می‌آید و هر چقدر این عدم اطمینان بیشتر باشد اصطلاحا گفته می‌شود ریسک زیادتر است. ریسک در تعریف عام، احتمالی است که یک کنش یا بی کنشی مشخص منجر به زیان یا برونداد‌ها و پیامدهای ناخوشایند و ناخواسته گردد. تقریبا همه ی کوشش های بشری دربردارنده درجاتی از ریسک است. با این حال برخی از آن ها ریسک های بیشتری را به همراه دارند. در ادبیات مالی ریسک را می‌توان به صورت رویداد های غیر منتظره که معمولا به صورت تغییر در ارزش دارایی ها یا بدهی ها می‌باشد تعریف کرد.

با مراجعه به منابع مختلف علمی تعاریف متعددی از ریسک می‌توان یافت که هر کدام از این تعاریف بسته به بعد یا زاویه دید خود، تعاریف متفاوتی از ریسک ارائه کرده‌اند .

فرهنگ وبستر ریسک را “در معرض خطر قرار گرفتن ” تعریف ‌کرده‌است. فرهنگ لغات سرمایه گذاری نیز ریسک را زیان بالقوه سرمایه گذاری که قابل محاسبه است می‌داند. گالیتز^[۸] (۱۹۶۰) ریسک را هر گونه نوسانات در هر گونه عایدی می‌داند تعریف مذکور این مطلب را روشن می‌کند که تغییرات احتمالی آینده برای یک شاخص چه مثبت و چه منفی ما را با ریسک مواجه می‌سازد. گلیپ^[۹] (۱۹۸۰) ریسک را این چنین معرفی می‌کند. هر پدیده ای که بتواند نتیجه ای حاصل از آنچه سرمایه گذار انتظار دارد را منحرف سازد ریسک نامیده است. اولین بار هری مارکویتیز ^[۱۰] (۱۹۹۱) بر اساس تعاریف کمی ارائه شده شاخص عددی برای ریسک معرفی کرد. وی ریسک را انحراف معیار چند دوره‌ای یک متغیر تعریف کرد. در فرهنگ مدیریت رهنما در تعریف ریسک آمده است :ریسک عبارتند از هر چیزی که با حال و آینده دارایی یا توان کسب در آمد شرکت، مؤسسه‌ یا سازمانی را تهدید می‌کند. وستون و بریگام (۲۰۰۱) در تعریف ریسک دارایی نیک^[۱۱] لز (۲۰۰۴) مفهوم ریسک را ابعاد مختلف مد نظر قرار داده و ان را از نظر مفهومی به دو دسته تقسیم می‌کند. وی معتقد است واژۀ ریسک به احتمال ضرر، درجه احتمال ضرر، و میزان احتمال ضرر اشاره دارد. در این راستا ریسک احتمال خطر هم احتمال سود و هم احتمال زیان را در بر می‌گیرد. در حالی که ریسک خالص، صرفا احتمال زیان را در بر می‌گیرد و شامل احتمال سود نمی‌شود. مانند احتمال وقوع آتش .

لذا با توجه به مجموعه تعاریف فوق می‌توان ریسک را به صورت زیر تعریف کرد :

ریسک عبارتند از احتمال تغییر در مزایا و منافع پیش‌بینی شده برای یک تصمیم، یک واقعه یا یک حالت در آینده، منظور از احتمال این است که اطمینانی به تغییرات نیست، در صورتی که اطمینان کافی نسبت به تغییرات وجود داشت، تغییرات مطمئن در چارچوب منافع و مزایای پیش‌بینی شده پوشش پیدا می کرد، در حالی که عدم امکان پیش‌بینی ناشی از احتمالی بودن تغییرات، ان را به ریسک حاکم بر منافع و مزایا تبدیل ‌کرده‌است. تغییر اشاره به هر گونه کاهش با افزایش در منافع دارد. ‌به این معنا که صرفا تغییرات نامطلوب نیست که در چارچوب ریسک پوشش پیدا می‌کند، بلکه تغییرات مطلوب نیز در این معنا در چارچوب ریسک قرار دارد (مارکوویتز، ۲۰۰۸) .

با توجه به تغییرات مداوم در عوامل محیطی و سیستم های اقتصادی هر روز ریسک های متفاوتی بر ساختار مالی مؤسسات مختلف اثر می‌گذارند، مؤسسات مختلف از جمله شرکت های صنعتی، تولیدی و خدماتی، مؤسسات پولی و مالی و حتی دولت ها با توجه به حوزه عملکرد خود با ریسک های خاصی مواجه می‌شوند. ریسک در یک معنای عام عبارتند از تغییرات قیمت که با این قیمت خود شامل نرخ های ارز، نرخ های سود، نرخ های کالا و نرخ های بازدهی سهام می‌باشد. در هر حال تغییر این متغیرها به علت تغییر در بسیاری از عوامل است که هر یک به صورت سطوح مختلف ریسک وارد می‌شوند .

۲-۲-۴٫منابع ریسک :

ریسک کلی دارایی های مالی تابعی است از چندین عامل که در ذیل به آن اشاره می‌کنیم :

۲-۲-۴-۱٫ریسک نوسان نرخ بهره :