و نارضایتی از این تصویر بدنی پیامدهایی چون اضطراب، افسردگی، انزوای اجتماعی، اختلالات روانی، تضعیف خودپنداره و عزت نفس را در پی خواهند داشت. (برونل^[۷۱]۳،۱۹۹۱)

از نظر الکساندرمات و لامسون (۲۰۰۴) تصویر بدنی به عنوان یک ساختار چندبعدی قابل تغییر است. مطالعات گسترده در چند سال اخیر روی تصویر بدنی این توافق را در بین عده زیادی از محققان به وجود آورده که تصویر بدنی مسأله­ای چند بعدی بوده و در برگیرنده مؤلفه های ادراکی، نگرشی و رفتاری است.

توجه به بدن به عنوان یک رسانه و توجه به زیبایی و موزون بودن آن امر جدیدی است که متأثر از پذیرش ارزش­های فرهنگی جوامع دیگر و به ویژه جوامع غربی توسط بخش هایی از جامعه به خصوص جوانان و در این میان زنان و دختران جوان است. ارزش هایی همچون لاغری، موزون بودن و مانند آن­ها در جامعه جوان ما در حال گسترش است. این گسترش با خود پیامدهای مثبت و منفی فراوانی دارد. عمده نگرانی های موجود، ‌در مورد آثار منفی آن است. ایجاد نگرانی از بابت چاقی و یا نداشت اندامی موزون، بدشکل، نازیبا و مانند آن­ها که محتوای تعاریف آن­ها نیز دستخوش دگرگونی شده، موجب نگرانی جوانان از بابت عدم پذیرش اجتماعی – دست کم در میان گروه ­های همسالان و مانند آن­ها- می­ شود. (جواجه نوری، روحانی و هاشمی، ۱۳۹۰)

این نارضایتی­ها و نگرانی­های نشئت گرفته از تصور از بدن، مشکلات زیادی را برای زنان و دختران جوان همچون جراحی­های زیبایی، تاتو، لیپوساکشن و غیره ایجاد کرده و منجر به افزایش رژیم­های غذایی سخت­گیرانه و بدون نظارت پزشک، بی­نظمی تغذیه، لاغری بیش از حد و مانند آن در میان آنان می­ شود. (خواجه نوری و مقدس، ۱۳۸۸)

داشتن تصویری مثبت از بدن در میان دختران جوان، تبدیل به مهم­ترین نگرانی­ها و دل­مشغولی­ها شده است. (ذکایی و فرزانه، ۱۳۸۷)

از نظر سندز (۲۰۰۱)، تصویر بدنی بر اساس یک ساختار چند وجهی مفهوم سازی می­ شود. در واقع تصویر بدنی مفهوم پیچیده­ای است که در بردارنده عوامل بیولوژیکی روانشناسی درونی و عوامل اجتماعی خارجی است. ترکیب ارزیابی­های ادراکی و نگرشی و رفتاری به تصویر بدنی، عوامل پیش‌بینی کننده بهتری برای اختلالات مربوط به تصویر بدنی، تلاش برای لاغر شدن و اختلالات تغذیه­ای نسبت به هر کدام از ارزیابی­ها به تنهایی خواهد بود.

یکی از ویژگی­های تصویر بدنی، تصویری است که فرد از اندام خود به عنوان چق، لاغر، کوتاه قد یا بلند قد بودن دارد. این ویژگی «شاخص حجم بدنی» نام دارد که از اندازه گیری قد در مقیاس متر و وزن در مقیاس کیلوگرم حاصل می­ شود. (روزنیلام و لوئیس^[۷۲]۱، ۲۰۰۰)

خودپنداره نظام پویایی است از اعتقادات، ارزش­ها، رغبت­ها، استعدادها و توانایی‌های فرد در ارتباط با دیگران است. این عوامل از تعیین کننده­ های مسیر زندگی فرد هستند. و ارزیابی فرد از خود را شامل می­شوند این ارزیابی شامل ارزیابی­های ذهنی فرد از خودش است که ممکن است منفی یا مثبت باشد. هرچه پذیرش خود بیشتر باشد اعتماد به نفس او در روابط اجتماعی بالا می­رود و برعکس.اگر پذیرش خود کم باشد منعکس کننده­ بی­ارزشی، بی­لیاقتی و ناتوانی خود است (بونگ و اسکالویک^[۷۳]۲، ۲۰۰۳). زنانی که از خود ناراضی هستند و تصویر بدنی مطلوبی ندارند قسمت­ هایی از بدن خود را پنهان ‌می‌کنند و به جراحی­های پلاستیک روی می ­آورند، رژیم غذایی را نیز ممکن است به عنوان ابزاری برای کسب تصویر بدنی مطلوب و نزدیک به تصویر بدنی ایده آل استفاده کنند (رابینسون^[۷۴]۳،۲۰۰۳). تصویر بدنی یکی از جنبه­ های خودپنداره است یعنی ادراک کلی از چیزی که هستیم (کیسر^[۷۵]۴، ۱۹۹۷). تصویر بدنی و پذیرش خود و عزت نفس به عنوان جنبه­ های مهم خودپنداره بررسی می­شوند (رابینسون، ۲۰۰۳).

رضایت از بدن زمانی به دست می ­آید که فرد قسمت­ هایی از بدن خود را که با معیارهای ایده آل جامعه برای زیبایی، ناهمسان است تغییر می­دهد و سپس بدن خویش را با این ایده آل مقایسه می­ کند. وقتی تفاوت بین بدن ایده­آل و بدن واقعی فرد زیاد باشد، احساس رضایت از بدن کمتر می­ شود (رابینسون؛ ۲۰۰۳). بین تغییر ظاهر بدنی و متغیرهای روانشناختی و اجتماعی رابطه وجود دارد (آزاد ارمکی و چاوشیان، ۱۳۸۱).

انواع نماهای ظاهری و کردارهای بدنی اهمیت یافته­اند. مدهای لباس و گروه­هایی که بر افراد فشار وارد ‌می‌کنند و امکانات اقتصادی و اجتماعی و سطح طبقاتی افراد را به سوی این تغییرات می­کشانند (گیدنز^[۷۶]۱، ۱۳۸۷).

دستکاری در نمای ظاهری بدن رواج یافته است. بدن دیگر نه فقط از بعد زیست شناختی، بلکه به عنوان محصولی اجتماعی و روان شناختی مورد توجه قرار گرفته است (حقگوی پشکه، ۱۳۸۶).

براین اساس تغییر در ظاهر به معنای تغییر ویژگی های ظاهری بدن گسترش یافته است. به وسیله­ معرف­های کنترل وزن (از طریق ورزش، رژیم غذایی و دارو)، دستکاری پزشکی (جراحی بینی و پلاستیک) و میزان اهمیت دادن به مراقبت­های بهداشتی و آرایشی (استحمام روزانه، آرایش مو، آرایش یا اصلاح صورت، استفاده از عطر و آرایش ناخن) به یک شاخص تجملی تبدیل شده است (آزاد ارمکی، چاوشیان، ۱۳۸۱). دستکاری ظاهر و هم چنین پوشش ممکن است باعث ارزیابی مطلوب و مساعد از سوی دیگران شود و در نتیجه خودپنداره شخص تقویت می­ شود (کیسر، ۱۹۹۷).

هم چنین پژوهش­های دیگری به ارتباط بین تصویر بدنی و پذیرش خود و خودپنداره با متغیرهای روانشناختی پرداختند که از آن جمله ‌می‌توان ‌به این موارد اشاره کرد؛ تصویر بدنی با کمال گرایی وابسته به اجتماع و درونی سازی پیام­های اجتماعی (گراماس و شوارتز^[۷۷]۲، ۲۰۰۹)، نیاز به پنهان کردن نقص از دیگران (شری، وریند، هویت، شری، فلت^[۷۸]۳، ۲۰۰۹)، کمال گرایی (ولیچ، میلر، قادری و ویلانکورت^[۷۹]۴، ۲۰۰۹؛ مک گی، هویت، شری، پارکین و فلت^[۸۰]۵، ۲۰۰۵؛ هنستوک و اماهونی^[۸۱]۶،۲۰۰۲)، میزان جذابیت جسمانی و ظاهری (بالمان، اتکاف و ویلهلم^[۸۲]۷، ۲۰۰۸)، ارتباطات اجتماعی (هیچینسون و رپی^[۸۳]۸،۲۰۰۷)، نقش قومیت (ریکسیاردلی، مک کابی، ویلیامز و تامپسون^[۸۴]۹،۲۰۰۷) و آسیب­های روانشناختی (آکارد، کرول و کیرنی کوک^[۸۵]۱۰، ۲۰۰۲) ارتباط معنادار وجود دارد. هم چنین یافته­ ها نشان دهنده آن است که خودپنداره و پذیرش خود با کارکردهای اجتماعی (برانت^[۸۶]۱۱، ۲۰۰۸)، جهت­گیری هدف فردی (پولسن، زیویانی و کاسکلی^[۸۷]۱۲، ۲۰۰۶) و جراحی زیبایی (پاشا، نادری و اکبری، ۱۳۸۹) رابطه معنادار دارد.

از روش­های دیگری که جوانان برای تغییر در تصویر بدنی خود استفاده ‌می‌کنند، جراحی زیبایی است که به نظر می­رسد در ۵۰ سال اخیر به فراوانی مورد استفاده قرار گرفته است. از بین همه این عوامل، آن چه که مورد تأیید همه پژوهشگران در انگیزه­ تمایل به جراحی زیبایی ‌می‌باشد، نارضایتی از تصویر بدنی است. (پاشا و اکبری، ۲۰۰۸)

۲-۳ جراحی زیبایی (جراحی پلاستیک)

جراحی پلاستیک، یک تخصص پزشکی است که با اصلاح یا ترمیم شکل و کارکرد سروکار دارد. ترمیم کارکردی، ساختاری، و زیبایی هر گونه نقص یا بدشکلی بدن انسان را گویند.