از همین روست که برخی این نکته را مورد تأمل جدی قرار داده ­اند که اصولاً یکی از هدف­های اصلی کیفرها و اقدامات تأمینی و تربیتی کاهش آسیب­های اجتماعی است در حالی که محرومیت طولانی مدت خانواده از حضور مادر خود سبب ساز آسیب­های متعدد اجتماعی است. به نظر می­رسد نظام عدالت کیفری زنان نه تاب تبعیض­های ناروا علیه زنان را دارد و نه تاب تحمل نگرش­های حمایتی پدرانه یا پدرسالارانه را باید واقعیت­های زنان و به تبع آن رفتارهای مجرمانه­شان را بهتر شناخت و از انگاره­های سنتی و گاه مبهم موجود فاصله گرفت. در گزارش­هایی که از زنان زندانی در زندان­های بریتانیا تهیه شده خشونت به عنوان یک ویژگی دائمی زندان زنان توصیف نگردیده است.

در کل باید گفت که اگر تأمین منافع عمومی جامعه و همچنین تأمین منافع زنان و کودکان یکی از
دغدغه­ های اصلی یک جامعه باشد، می­بایست از تمامی ظرفیت­های بالفعل و بالقوه خود برای پرهیز از گسستن زنان از محیط خانواده بهتر بگیرد.

قانون مجازات مصوب ۱۳۹۲ طی مواد ۶۴ الی ۸۷ به مجازات­های جایگزین حبس پرداخته است. در ماده ۶۴ مقرر شده: مجازات­های جایگزین حبس عبارت است از دوره مراقبت، خدمات عمومی رایگان، جزای نقدی روزانه و محرومیت از حقوق اجتماعی، که در صورت گذشت شاکی و وجود جهات تخفیف با ملاحظه نوع جرم و کیفیت ارتکاب آن، آثار ناشی از جرم، سن، مهارت، وضعیت، شخصیت و سابقه مجرم، وضعیت بزه دیده و سایر اوضاع و احوال تعیین و اجرا می­ شود.

در ماده ۶۵ تأکید شده که مرتکبین جرایم عمدی که حداکثر مجازات قانونی آن ۳ ماه حبس است بجای حبس به مجازات جایگزین حبس محکوم می­شوند. در ماده ۶۸ تصریح شده که مرتکبین جرایم غیرعمدی به مجازات جایگزین حبس محکوم می­ شود مگر این که مجازات قانونی جرم ارتکابی بیش از ۲ سال حبس باشد که در این صورت حکم به مجازات­های جایگزین حبس اختیاری است.

اما جایگزین­های حبس عبارتند از:

۱- دوره مراقبت: به موجب ماده ۸۳ قانون مجازات «دوره مراقبت دوره­ایی است که طی آن محکوم به حکم دادگاه و تحت نظارت قاضی اجرای حکم به انجام یک یا چند مورد از دستورهای مندرج در تعویق مراقبتی به شرح ذیل محکوم می­گردد:

الف– در جرایمی که مجازات قانونی آن­ها حداکثر ۳ ماه حبس است، تا شش ماه.

ب- در جرایمی که مجازات قانونی آن­ها نود و یک روز تا ۶ ماه حبس است و جرایمی که نوع و میزان تعزیر آن­ها در قوانین موضوعه تعیین شده است، شش ماه تا یکسال.

پ– در جرایمی که مجازات قانونی آن­ها بیش از ۶ ماه تا یکسال است، یک تا دو سال.

ت– در جرایم غیرعمدی که مجازات قانونی آن­ها بیش از یکسال است، دو تا چهار سال.

‌بنابرین‏ دوره مراقبت به عنوان یکی از نهادهای جانشین مجازات حبس عبارت است از دادن آزادی به مجرم تحت سرپرستی ونظارت مأموران دوره مراقبتی به جای کیفر حبس در مدت معینی برای آماده ساختن وی برای بازگشت به زندگی اجتماعی.

دوره مراقبت متضمن ویژگی­های ذیل است:

ایجاد سازمانی مستقل در چهارچوب نظام کیفری، قضایی بودن ماهیت و وظایف آن، دارا بودن اقتدار قانونی و اعمال سرپرستی و نظارت بر متهم به منظور بازگشت وی به جامعه و تطبیق با آن. (حاجی تبار فیروزجایی، بی تا:۸۰)

‌بنابرین‏ دوره مراقبت جزء یکی از بهترین تدابیر جایگزین حبس به حساب می ­آید زیرا با مشاهده مقررات مرتبط با آن و نیز دستورهایی که فرد محکوم باید در طول اجرای این مجازات رعایت کند بیانگر اهدافی چون تقویت حس مسئولیت­ پذیری در مجرمان، مشارکت جامعه مدنی، اجتناب از ایراد انگ مجرمانه به مجرمین خصوصاًً زنان مجرم، اجرای عدالت و غیره ‌می‌باشد. ‌بنابرین‏ زنان مجرم حیثیت و جایگاه اجتماعی خود را از دست نمی­دهند و ضمن حفظ بخشی از آزادی خود به منزله یک شهروند مسئول، رفتار وی تحت مراقبت و نظارت یک مأمور مراقبتی متخصص یا یک شهروند دیگر یا یک نهاد مدنی قرار
‌می‌گیرد.

۲- کیفر نقدی روزانه: به موجب ماده ۸۵: «جزای نقدی روزانه عبارت است از یک هشتم تا یک چهارم درآمد روزانه محکوم که به شرح زیر مورد حکم واقع می­ شود و با نظارت اجرای احکام وصول می­گردد:

الف– جرایم موضوع بند (الف) ماده ۸۳ تا یکصد و هشتاد روز

ب– جرایم موضوع بند (ب) ماده ۸۳ یکصد و هشتاد تا سیصد و شصت روز

پ– جرایم موضوع بند (پ) ماده ۸۳ سیصد و شصت تا هفتصد و بیست روز

ت– جرایم موضوع بند (ت) ماده ۸۳ هفتصد و بیست تا هزار و چهارصد و چهل روز

هم­چنین به موجب ماده ۸۶ میزان جزای نقدی جرایم ماده ۸۳ به ترتیب نه میلیون ریال، نه میلیون ریال تا هجده میلیون ریال، هجده میلیون ریال تا سی و شش میلیون ریال و از سی و شش میلیون ریال تا هفتاد و دو میلیون ریال تعیین گردیده است. ‌بنابرین‏ با توجه به مشکلات جزای نقدی از جمله حبس محکوم علیه در صورت عجز از پرداخت آن، اندیشمندان و صاحب نظران شیوه جدیدی از مجازات را برای عادلانه تر کردن اجرای این مجازات پیشنهاد نموده که از جمله آن کیفر نقدی روزانه است. (حاجی تبار فیروزجایی: ۸۲).

۳- خدمات عمومی رایگان: به موجب ماده ۸۴: خدمات عمومی رایگان، خدماتی است که با رضایت محکوم برای مدت معین مورد حکم واقع می­ شود. و در جرایم موضوع ماده ۸۳ به ترتیب در جرایم موضوع بند (الف) تا دویست و هفتاد ساعت، بند (ب) دویست و هفتاد تا پانصد و چهل ساعت، بند (پ) پانصد و چهل ساعت تا هزار و هشتاد ساعت و بند (ت) هزار و هشتاد تا دو هزار و صد و شصت ساعت مقرر گردیده است.

به موجب تبصره ۲ همان ماده، حکم به ارائه خدمات عمومی مشروط به رعایت همه ضوابط و مقررات قانونی مربوط به آن خدمت از جمله شرایط کار زنان و نوجوانان، محافظت­های فنی و بهداشتی و ضوابط خاص کارهای سخت و زیان­آور است.

این کیفر نه تنها فاقد خطرات و معایب زندان است بلکه باعث ارتقای رشد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تربیتی نیز می­ شود. انجام خدمت عمومی از سوی محکوم مترادف با بیگاری و کار اجباری نبوده بلکه در جهت بازپروری و اصلاح محکوم علیه از رهگذر جلوگیری از آثار منفی محکومیت به زندان، بهره­ گیری از ظرفیت­های بازپروری و نیز جبران خسارت هایی است که مجرمان به واسطه ارتکاب جرم به اجتماع وارد کرده‌اند. (حاجی تبار فیروز جایی: ۸۳).