۴-۱۳: میانگین مربعات کربوهیدراتهای کربن محلول در آب، پروتئین خام و خاکستر تحت تاثیر مکان،
نسبتهای کاشت و کود فسفری ۹۵
۴-۱۴: برهمکنش نسبتهای مختلف کشت و کودهای فسفری بر کربوهیدراتهای کربن محلول در آب ۹۷
۴-۱۵: برهمکنش نسبتهای مختلف کشت و کودهای فسفری بر میزان پروتئین خام ۱۰۱
فصل اول
مقدمه
۱- مقدمه
افزایش جمعیت جهان، تخریب منابع طبیعی و به دنبال آن نیاز مبرم به افزایش تولیدات غذایی، منجر به ایجاد فشار بر منابع طبیعی شده و پایداری سیستمهای کشاورزی را تهدید میکند (Liebman and Davis, 2000). بنابراین نیاز به طراحی و اجرای سیستمهای برخوردار از پایداری و عملکرد بالا یک ضرورت محسوب میشود (Agegnnehu et al., ۲۰۰۶). از این رو علاوه بر افزایش تولیدات کشاورزی از طریق افزایش سطح زیر کشت و عملکرد در واحد سطح، باید از عامل زمان و مکان در تولید محصولات زراعی، یعنی اجرای کشت مخلوط نیز استفاده گردد (Banik et al., ۲۰۰۶). نظام کشت مخلوط، با افزایش تعداد گونه در واحد سطح، به عنوان یک راه حل برای افزایش تولید در کشاورزی پیشرفته، پیشنهاد شده است (Brummer, 1998). در این راستا انتخاب گیاهانی که کمترین رقابت را در یک موضع رشد[۱] با هم داشته باشند، گام عمدهای محسوب میشود. بهرهبرداری بیشتر از عوامل محیطی نیازمند تیپ ایدهآل گیاه زراعی است، که قادر باشد در کمترین زمان تمام موضع رشد ممکن را به طور کامل اشغال کند و از منابع و امکانات محیطی استفاده بیشتری ببرد (Banik et al., ۲۰۰۶).
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
یکی از دلایل اصلی برتری کشت مخلوط بر کشت خالص این است که در اغلب موارد تولید بیشتری از آن در مقایسه با کشت خالص، از همان مقدار زمین بدست میآید (Brummer, 1998). افزایش تولید در کشت مخلوط را میتوان به کاهش رشد علفهای هرز، کاهش خسارت آفات و بیماریها و استفاده بهینهتر از منابع نسبت داد (Liebman and Davis, 2000). در کشت مخلوط گرامینهها با لگومها، گرامینهها با برخورداری از ریشه های افشان، ساختمان خاک را اصلاح نموده و از این طریق از فرسایش آبی خاک جلوگیری میکنند (Lazanyi, 2000) و لگومها نیز با برخورداری از ریشه عمودی گرایش به نفوذ در اعماق خاک دارند. بنابراین وجود یک گراس همراه با یک لگوم، در حفاظت خاک نقش مهمی ایفا میکند.
ذرت (Zea mayse L.) به دلیل قدرت سازگاری بالا میتواند با گیاهان زیادی به صورت مخلوط کشت گردد (Yazdani et al., ۲۰۰۹)، به طوری که در مناطق گرمسیری آمریکای لاتین ۶٠ درصد کشت ذرت به صورت زراعت مخلوط انجام میشود (Francis and Decoteau, 1993). در چند دهه اخیر افزایش کاربرد کودهای شیمیایی نیتروژنی موجب شده است بقولات علوفهای نظیر خلر (Lathryrus sativas L.) که با تثبیت بیولوژیک نیتروژن به حاصلخیزی خاک کمک میکنند، فراموش شوند. در حالی که، این گیاه از پتانسیل بالای تولید علوفه، توان رشد در خاکهای غیر بارور و فرسایش یافته برخوردار است و بدلیل دوره رشد کوتاه، برای تولید علوفه و مدیریت واحد زراعی مناسب میباشد (Lazanyi, 2000).
در نیم قرن گذشته مصرف کودهای شیمیایی عملکرد بسیاری از محصولات زراعی را افزایش داده، ولی ثبات زیست محیطی ناشی از مصرف بیش از حد این کودها و عدم واکنش اغلب این محصولات به مصرف مقادیر بیشتر کودها، تولیدات مواد غذایی را در دهه های آینده با مشکل مواجه خواهد ساخت. توجه به کودهای زیستی به عنوان جایگزینی برای کودهای شیمیایی، به منظور افزایش حاصلخیزی خاک در کشاورزی پایدار به عنوان یک رویکرد جدید مطرح شده است (Alikhan et al., ۲۰۰۹). کودهای بیولوژیکی شامل انواع ریز موجودات آزادزی هستند که توانایی تبدیل عناصر غذایی اصلی را از فرم غیر قابل جذب به فرم قابل جذب طی فرایندهای بیولوژیکی دارند و منجر به توسعه سیستم ریشهای و جوانهزنی بهتر بذور میگردند (Arpana et al., ۲۰۰۲). آسیبهای زیست محیطی، تغییر ساختار شیمیایی، فیزیکی و زیستی خاک و مشکلات بهداشتی سبب بازگشت به کودهای آلی با تغییراتی در قالب کشاورزی ارگانیک گردید. استفاده از کودهای زیستی را باید احیای فلور طبیعی خاک و مسیری برای رسیدن به کشاورزی پایدار دانست (Baqual and Das, 2006).
در استان کرمان بیشتر زمینهای زراعی به کاشت درختان باغی بویژه پسته اختصاص یافته است. بنابراین تامین علوفه برای دامداران مشکل میباشد و ارائه یک راهکار مناسب جهت استفاده از کودهای زیستی برای تولید علوفه با کمیت و کیفیت مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است. کشت گندمیان گرمسیری مانند ذرت، سورگوم و ارزن به عنوان کشت دوم و زراعت مخلوط یکی از راه های بهرهبرداری بهینه از نهادهای تولیدی و تحقق اهداف کشاورزی پایدار است که یکی از روش های همسو با طبیعت محسوب میشود. با توجه به مزایای متعددی که برای کشت مخلوط و کودهای زیستی بر شمرده شده است، انجام چنین تحقیقی در استان کرمان که از کم آبی رنج میبرد، حائز اهمیت میباشد. انگیزه اصلی از اجرای این آزمایش ارائه شیوهای نوینی در کشاورزی میباشد که بتواند علاوه بر استفاده مؤثر از عناصر غذایی موجود در خاک از طریق تاثیر کودهای زیستی باعث بالا بردن کیفیت علوفه برداشتی در کشت مخلوط نیز شود. از آنجا که تا به حال تحقیقی پیرامون تأثیر کودهای زیستی بر کمیت و کیفیت علوفه حاصل از کشت مخلوط ذرت و خلر در استان کرمان صورت نگرفته است، به نظر میرسد نتایج این تحقیق بتواند در کاهش اثرات منفی کود شیمیایی فسفر، برقراری تعادل اکولوژیکی خاک، افزایش عملکرد کمی و کیفی علوفه و نیز تحقق اهداف کشاورزی پایدار، مؤثر باشد. این آزمایش با هدف بررسی تأثیر کود زیستی (به عنوان جانشینی برای کود فسفر معدنی در راستای برنامه کشاورزی پایدار و کم نهاده) بر کمیت و کیفیت علوفه در کشت مخلوط ذرت و خلر نسبت به کشت خالص به اجرا درآمد.
فصل دوم
بررسی منابع
۲-۱- کشاورزی پایدار
پایداری از دیدگاه های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و اکولوژی معانی متفاوتی دارد. هاشمی دزفولی و همکاران (۱۳۷۹) کشاورزی پایدار را مدیریت صحیح منابع کشاورزی به طوری که علاوه بر رفع نیازهای در حال تغییر بشر، کیفیت محیط زیست و منابع طبیعی حفظ گردد، تعریف میکنند. کشاورزی پایدار در قالب کشاورزی ارگانیک نیز مطرح شده است، به طوری که علاوه بر کاهش مصرف سموم و کودهای شیمیایی در کشاورزی، استفاده از هورمونها و مواد شیمیایی در تغذیه دامها نیز به حداقل ممکن برسد (Zhang and Li, 2003).
افزایش جمعیت جهان و تخریب منابع طبیعی و به دنبال آن نیاز مبرم به افزایش تولیدات غذایی از مشکلات اساسی دنیای امروز به شمار میروند (Liebman and Davis, 2000). افزایش عملکرد گیاهان زراعی به منظور پاسخ به این تقاضای روز افزون منابع غذایی ضروری میباشد. این امر منجر به ایجاد فشار بر منابع طبیعی گردیده و پایداری سیستمهای کشاورزی را تهدید میکند. بنابراین، نیاز به طراحی و اجرای سیستمهای برخوردار از پایداری و عملکرد بالا به تدریج افزایش مییابد (Samarajeewa et al., ۲۰۰۶). در سالهای اخیر به علت مشکلاتی که در اثر کاربرد بیرویه مواد شیمیایی در کشاورزی و روش های رایج تولید مواد غذایی بروز کرده است، توجه بیشتری به کشاورزی پایدار معطوف شده و آنچه مسلم است، کشاورزی پایدار را نباید تنها به عنوان مجموعهای از روشها به حساب آورد. بلکه باید آن را نوعی بینش قلمداد نمود که در آن جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و حتی فلسفی نهفته است و ابعاد فرهنگی آن کمتر از جنبه های فنی و تکنیکی مربوطه نیست (Carruthers et al., ۲۰۰۰).
اگر چه کشاورزی هنوز مهمترین فعالیت انسان در روی کره زمین است، ولی هماهنگی کشاورزی با طبیعت به طور مصنوعی و با پیشرفت علوم جدید به هم خورده است و تخریب اراضی کشاورزی و منابع طبیعی در جهان و آلوده شدن آب و خاک در اثر فعالیت کشاورزی و صنعتی و رشد روز افزون جمعیت، آینده تاریکی را برای بشر خبر میدهد، بنابراین توجه به کشاورزی پایدار بسیار ضروری میباشد (Marschner and Rengel, 2003).
در گذشته چنانچه زمین تخریب میشد، انسان میتوانست به جای دیگری نقل مکان کند، ولی امروزه با افزایش جمعیت، این امر غیر ممکن شده است. بدین ترتیب کشاورزی پایدار اجتناب ناپذیر است (Stewart et al., ۲۰۰۳) و البته باید دارای خصوصیات تنوع کشت گیاهان زراعی به جای کشت مداوم یک یا چند گیاه زراعی یکساله، کنترل بیولوژیک آفات و دیگر روش های ابداعی برای کاهش مصرف آفت کشها، پیشگیری بیماریهای دامی به جای استفاده از آنتی بیوتیکها و اصلاح ژنتیکی گیاهان زراعی برای مقاومت به آفات، بیماریها، خشکی و استفاده مؤثر از عناصر غذایی باشد (Marschner and Rengel, 2003).
لزوم به کارگیری سیستمهای کشاورزی پایدار خصوصاً در زمینهای زراعی قارههای آسیا، اروپا و آمریکای شمالی که مشکل توسعه زمینهای قابل کشت را دارند از اهمیت بیشتری برخوردار است. بنابراین کشت مخلوط میتواند تا حدودی راهگشا باشد (کوچکی و همکاران، ۱۳۷۶؛ کوچکی و همکاران، ۱۳۸۶).
هم اکنون چالش اصلی در کشاورزی پایدار این است که استفاده نهادههای خارج از اکوسیستم به حداقل کاهش یابد، در حالیکه منابع درون اکوسیستم، به نحو بهتر و راندمان بیشتری مورد استفاده قرار گیرد. برای دستیابی به هدف فوق، شناخت روش های مدیریت زراعی که باعث بهبود و یا حفظ تولید در گذر زمان گردد و کمترین خسارت به محیط زیست وارد آید، ضروری به نظر می رسد. از جمله این مدیریتهای زراعی میتوان به گیاهان پوششی، مدیریت تلفیقی آفات و بیماریها، تناوب زراعی، جنگل - زراعی و کشت مخلوط اشاره کرد (Altieri, ۱۹۹۵).
در مجموع کشت مخلوط یکی از راه های رسیدن به کشاورزی پایدار است. عملکرد بیشتر بدون افزایش نهادههای کشاورزی، کنترل طبیعی علفهای هرز، ایجاد میکروکلیمای مناسب و کاهش خطر آفات و بیماریها از جمله مزایایی هستند که پایداری کشت مخلوط را تایید میکنند (Maingi et al., ۲۰۰۱).
۲-۲- کشت مخلوط[۲]
طراحی و در مرحله بعد، مدیریت یک بوم نظام در کشاورزی پایدار مستلزم ایجاد تغییراتی در نظامهای رایج کشاورزی است. این تغییرات شامل افزایش کارایی مصرف نهادهها، جایگزینی نهادههای تجدید ناپذیر و زیان بار با نهادهها و عملیات بوم سازگار و در نهایت طراحی مجدد نظامهای کشاورزی بر اساس اصل بوم شناختی میباشد. کشت مخلوط یکی از مؤلفه های کشاورزی پایدار محسوب میگردد، که بخشی از برنامه تناوب زراعی در طراحی کشت بومهای پایدار است، ضمن افزایش تنوع بوم شناختی و اقتصادی، باعث افزایش عملکرد در واحد سطح، افزایش ثبات نظام و تغذیه مطلوبتر انسان و دام میشود (Zhang and Li, 2003).
کشت مخلوط عبارتست از کشت دو یا چند گیاه در یک مکان و یک زمان که اهدافی نظیر ایجاد تعادل اکولوژیک و افزایش عملکرد را دنبال میکند (Carruthers et al., ۲۰۰۰). زراعت مخلوط از دیر باز در اکثر نقاط جهان مرسوم بوده و اکنون نیز به عنوان یک رویه زراعی رایج در
کشورهای مناطق حاره به اجرا در میآید (مظاهری، ۱۳۷۳). زراعت مخلوط قادر است که بعضی از مشکلات ناشی از عدم بکارگیری تناوب زراعی مطلوب را از طریق جلوگیری از توسعه و کاهش تعداد علفهای هرز (Banik et al., ۲۰۰۶) کاهش آفات و بیماریها، بهرهگیری بهتر از لایه های مختلف خاک، بهبود ساختمان خاک و امکان تولید علوفه طی مدت زمان بیشتری از سال رفع نماید و با بهرهگیری بهتر از عوامل محیطی به عملکرد بالاتر منجر گردد (Soufizadeh et al., ۲۰۰۶).
کشت مخلوط در مناطق گرمسیری جهان به طور گستردهای متداول میباشد و استفاده از این سیستم در مناطق معتدل نیز به سرعت در حال گسترش است. همچنین کشت مخلوط یکی از راههایی است که برای بهبود تولید در مراتع اعمال میشود. از طرفی در طبیعت معمولا گونه ها به تنهایی مشاهده نشده و همواره عرصه زیست بومهای طبیعی را مخلوطی از گونه های مختلف که دارای روابط خاصی میباشند، تشکیل میدهند. از این رو به منظور اصلاح و توسعه مراتع، لازم است از طبیعت الگوبرداری و از کشت مخلوط دو یا چند گونه استفاده کرد (Khoze Mary, 2000).
۲-۲-۲ - مزایای کشت مخلوط
در بسیاری از نقاط جهان، کشت مخلوط به عنوان یک عامل متداول از مدیریت اگرواکوسیستم، بکار میرود که مزایای متعددی نسبت به کشت خالص دارا میباشد (Banik et al., ۲۰۰۶). برخی از مزایای کشت مخلوط عبارتند از:
۲-۲-۲-۱ - افزایش عملکرد
برای کشاورزانی که منابع محدودی در اختیار دارند، ثبات عملکرد و درآمد سیستمهای زراعی در مقایسه با به حداکثر رساندن عملکرد و درآمد، از اهمیت بیشتری برخوردار میباشد. وقتی چند گیاه با هم کشت میشوند، شکست تولید در یک محصول، به وسیله گیاه دیگر میتواند جبران گردد و بدین طریق ریسک تولید کاهش مییابد (Ghanbari Bonjar, 2000). یکی از دلایل اصلی که کشاورزان در سرتاسر جهان، کشت مخلوط را بر کشت خالص ترجیح میدهند این است که در اغلب موارد تولید بیشتری از کشت مخلوط در مقایسه با کشت خالص از همان مقدار زمین بدست میآید (Khoze Mary, 2000). کشت مخلوط به عنوان یک روش اقتصادی جهت تولید بالاتر با سطوح نهادههای خارجی کمتر مطرح شده است. افزایش تولید در کشت مخلوط را میتوان به کاهش رشد علفهای هرز (Soufizadeh et al., ۲۰۰۶)، کاهش خسارت آفات و بیماریها (Mahmood, 2001)، سرعت رشد بهتر و استفاده بهتر از منابع در دسترس به دلیل تفاوت گونه های مختلف (Arslan et al., ۲۰۰۶) نسبت داد. در کشت مخلوط به دلیل اینکه دو گیاه تفاوتهای مورفولوژیک (از لحاظ جذب مواد غذایی و بهرهبرداری از محیط رشد) دارند، از منابع به نحو بهتری استفاده میکنند (Banik et al., ۲۰۰۶).
۲-۲-۲-۲ -کاهش خسارت ناشی از آفات و بیماریها
قابلیت کشت مخلوط در کاهش خسارت آفات و بیماریها یکی از جنبه های مهم این سیستم کشت میباشد. متخصصان محیط زیست، کشت مخلوط را یکی از راه های کنترل آفات میدانند. مخلوط سویا و سورگوم خسارت آفت شته را در هر دو گیاه کاهش داده است. در نیجریه کشت مخلوط سورگوم پایلند و کنجد خسارت ناشی از آفت Antigostia sp را نسبت به تک کشتی آنها کاهش داد. در آرژانتین نیز در کشت مخلوط پنبه و ذرت میزان آفات پنبه ۸۰ درصد کاهش یافت و محصول این گیاه افزایش یافت (مظاهری، ۱۳۷۳). کشت مخلوط همچنین باعث افزایش حشرات مفید میگردد. در کشت مخلوط تنوع گیاهی باعث افزایش شکارچیهای طبیعی میگردد و به این ترتیب جمعیت آفات کاهش مییابد (Mahmood, 2001). کشت مخلوط یونجه و علف باغ با ذرت باعث افزایش چشمگیر فعالیت شکارچیها و شکار شدن لاروها نسبت به تک کشتی ذرت گردید.(Zongo et al., ۱۹۹۳)
۲-۲-۲-۳- حفاظت خاک
پوشش گیاهی یکی از مهمترین عوامل کنترل کننده فرسایش خاک است. کشت مخلوط با افزایش پوشش زمین، بهبود خواص فیزیکی خاک و کاهش رواناب سطحی، باعث کاهش فرسایش خاک میگردد. در کشت مخلوط گرامینهها با لگومها، گرامینهها با برخورداری از ریشه های افشان، ساختار خاک را مطلوبتر میسازند و از این طریق با فرسایش آبی مبارزه میکنند (کنشلو و مظاهری، ۱۳۷۶). لگومها نیز با برخورداری از ریشه عمودی گرایش به نفوذ در اعماق خاک دارند بنابراین وجود یک گراس همراه با یک لگوم، در حفاظت خاک نقش مهمی را ایفا میکند (Krnenzos and Matches, 1991).
۲-۲-۲-۴- کنترل علفهای هرز
هر چند ممکن است این مطلب صحیح نباشد که زراعت مخلوط همواره از نظر کنترل علفهای هرز از زراعت تک کشتی برتر است، اما به نظر میرسد که کنترل علفهای هرز در زراعت مخلوط حداقل برتر از یکی از اجزا کشت مخلوط باشد (Zhang, 2003).
گیاهان زراعی که رشد اولیه نسبتاً کندی دارند، اگر به صورت تک کشتی کشت شوند، آلودگی نسبتا زیادی از علفهای هرز در مزرعه ایجاد میشود. اگر چنین گیاهانی با گیاهان دیگری که رشد اولیه آنها سریع است، به صورت مخلوط کشت گردند، از رشد و نمو علفهای هرز جلوگیری میشود (Soufizadeh et al., ۲۰۰۶).
در سیستمهای تک کشتی بندرت تمام رطوبت، عناصر غذایی و نور که برای رشد گیاه در دسترس هستند، مورد استفاده قرار میگیرند که در نتیجه آشیانهای اکولوژیک رها شده مورد هجوم علفهای هرز واقع میشوند (Soufizadeh et al., ۲۰۰۶). چنانچه گیاهان مورد استفاده در مخلوط در مصرف منابع مکمل هم باشند، در این صورت کشت مخلوط با استفاده بیشتر از منابع و پر کردن آشیانهای اکولوژیک خالی باعث کنترل بهتر و مؤثرتر علفهای هرز نسبت به زراعتهای تک کشتی میگردد. همچنین در اکوسیستمهای کشاورزی، آللوپاتی میتواند نقش مهمی در طراحی سیستمهای کشت مخلوط ایفا نماید. به عنوان مثال هنگامی که کدو به یک اکوسیستم کشاورزی مخلوط مثل ذرت و لوبیا اضافه شود، نقش مهمی در کنترل علفهای هرز ایفا میکند (Liebman and Davis, 2000). کشت مخلوط مصرف سموم علفکش را به حداقل ممکن میرساند. زیر این روش قادر است که علفهرز را به خوبی کنترل نماید (Banik et al., ۲۰۰۶).
۲-۲-۲-۵- بهبود حاصلخیزی و افزایش نیتروژن خاک
گزارشات مختلفی مبنی بر افزایش نیتروژن در گیاهان غیر لگوم به دلیل کشت مخلوط این گیاهان با لگومینوز، گزارش شده است (Mohammad et al., ۲۰۰۶; Khoze Mary, 2000). استفاده از لگومهای تثبیت کننده نیتروژن، در کشت مخلوط، باعث میشود که بسیاری از مواد جذب شده توسط گیاهان به وسیله این گیاهان به زمین برگشت پیدا کرده و باعث حاصلخیزی خاک شوند (Jafari et al., ۲۰۰۳).
۲-۲-۳- معایب کشت مخلوط
۲-۲-۳-۱ -تفاوت نیازهای غذایی
متفاوت بودن نیازهای غذایی گیاهان کشت شده در سیستمهای کشت مخلوط، در بعضی موارد مشکلاتی از نظر محاسبه و تامین متناسب کودهای شیمیایی بوجود میآورد. همچنین کاربرد علفکش و سموم شیمیایی ممکن است باعث کاهش عملکرد در این نوع سیستم زراعت گردد. با وجود این نتایج تحقیقات در سالهای اخیر نشان داده است، در مخلوطهایی که گیاهان مکمل یکدیگر بودند، در شرایط تغذیه ای یکسان، میزان عملکرد آنها افزایش مییابد (Samarajeewa et al., ۲۰۰۶).
۲-۲-۳-۲ -تفاوت عملیات زراعی
در سیستم کشت مخلوط به دلیل خصوصیات اکولوژیک و مرفولوژیک و اقلیمی متفاوت دو گیاه، عملیات مدیریتی نیاز به دقت بیشتری دارد و گاهی گیاهان روی همدیگر برهمکنش دارند. با توجه به این اثرات باید مدیریتی اعمال کرد که بتوان از این روابط در جهت مثبت بهرهبرداری نمود (Reddy et al., ۱۹۹۴).
۲-۲-۳-۳- محدودیت استفاده از ماشینآلات کشاورزی
کشاورزی مکانیزه باعث تسهیل و تسریع عملیات آماده سازی زمین و کشت شده است. در زراعتهای تک محصولی عملیات به طور یکنواخت در سطح مزرعه صورت میگیرد، اما وقتی دو یا چند محصول در یک زمان و در یک قطعه زمین کشت شوند، عملیات مکانیزه با مشکل مواجه میشود. از آنجا که اکثر ماشینآلات کشاورزی جهت عملیات کاشت، داشت و برداشت گیاه ویژهای طراحی و ساخته شدهاند، بنابراین کاربرد کمتری در کشت مخلوط دارند. پس یکی از عمده ترین مشکلات کشت مخلوط استفاده از ماشینآلات کشاورزی موجود می باشد. البته این مسئله درکشت مخلوط درهم بیشتر مشکل ساز است (مظاهری، ۱۳۷۳). اگر کشت مخلوط به صورت ردیفی یا علوفه باشد، عمدتاً مشکل خاصی ایجاد نمی شود و کاشت و برداشت مکانیزه کشت مخلوط نیز تا حدی امکان پذیر میگردد (Reddy et al., ۱۹۹۴).
۲-۲-۳-۴- ایجاد رقابت بین گونهای
در جمعیتهای گیاهی که متعلق به یک گونه هستند، رقابت درون گونهای بین آنها ایجاد میشود. تحت این شرایط بین گیاهان متعلق به یک گونه، بر سر عواملی مثل نور، آب و عناصر غذایی رقابت صورت میگیرد و به دلیل تشابه نیازهای زراعی و اکولوژیک این گیاهان، رقابت معمولاً شدیدتر میباشد. به بیان دیگر برتری بیولوژیک زراعت مخلوط به کشت خالص وقتی است که رقابت بین گونهای برای منابع رشد نسبت به رقابت درون گونهای کمتر باشد (Oswald et al., ۲۰۰۲). در بعضی موارد اگر گیاهان مورد استفاده در کشت مخلوط بر اساس اصول صحیحی انتخاب نشود، رقابت بین گونهای باعث کاهش عملکرد میگردد. بدیهی است که گیاهان ترکیب شونده را نمیتوان به طور تصادفی انتخاب نمود و چنانچه روش مخلوط به درستی انجام گیرد، میزان رقابت کاهش یافته و در نتیجه عملکرد افزایش مییابد (Hiebsch et al., ۱۹۹۵).
۲-۲-۴ - ارزیابی کشت مخلوط
ارزیابی کشت مخلوط از طریق مقایسه آن با کشت خالص هر یک از اجزاء کشت مخلوط صورت میگیرد. این مقایسه میتواند به دو صورت کوتاه مدت و بلند مدت باشد. در مقایسه کوتاه مدت کشت مخلوط و خالص در طول یک سال با هم مقایسه میشوند و در بلند مدت، مقایسه برای چند سال صورت میگیرد (Ghanbari Bonjar, 2000).
هنگامی که دو یا چند گیاه در کشت مخلوط از نظر زارع دارای یک ارزش کمی و کیفی باشند، در این حالت کشت مخلوط زمانی سودمند خواهد بود که عملکرد آن بیشتر از عملکرد گیاه پر محصول در کشت خالص باشد. هنگامی که یکی از اجزاء کشت مخلوط عملکردی همانند کشت خالص تولید میکند (محصول اصلی) و از محصول دوم نیز مقداری عملکرد اضافی به دست میآید. در این شرایط مزیت عملکرد مخلوط به سادگی قابل ارزیابی است، زیرا این مزیت معادل عملکرد محصول دوم خواهد بود (Mahmood, 2001). وقتی زارع به دلایلی مانند بیمه شدن در برابر نابودی گیاه زراعی و کسب سود اقتصادی، نیاز به کشت دو یا چند محصول دارد، در این صورت اگر عملکرد کشت مخلوط از کشتهای خالص بیشتر باشد، دارای مزیت خواهد بود و این وضعیت معمولترین حالتی است که اتفاق میافتد (Reddy et al., ۱۹۹۴).
