به گفته اسلاوین^[۱] فراشناخت نیز به شناخت شناخت، دانستن درباره دانستن و یا دانش فرد درباره چگونگی یادگیری خودش گفته می شود. دانش فراشناختی نیز شامل سه نوع دانش مربوط به خود یادگیرنده، دانش مربوط به تکلیف یا موضوع یادگیری و دانش مربوط به راهبردهای شناختی و چگونگی به کارگیری آن ها است (به نقل از سیف، ۱۳۹۰).

بنابر آنچه که در بالا آمد، شناسایی و ارتقای آنچه که در موفقیت تحصیلی و جلوگیری از مشروط شدن دانشجویان تاثیر گذار است بسیار مهم می‌باشد. به همین خاطر هدف پژوهش حاضر مقایسه دانشجویان مشروط و غیر مشروط از نظر میزان خودکارآمدی و استفاده از راهبردهای شناختی و فراشناختی می‌باشد.

۱-۲- بیان مسئله

سالیانه تعداد زیادی دانشجو در رشته‌های مختلف وارد دانشگاه های کشور می‌شوند و پس از طی دوره های آموزشی فارغ التحصیل می‌شوند. اما متاسفانه برخی از این دانشجویان هرساله به دلایل مختلف در به پایان رساندن دوره تحصیلی خود دچار مشکلاتی از قبیل مشروط شدن می‌شوند و دیرتر فارغ التحصیل و یا اینکه اخراج می‌شوند. تحقیقات نشان داده است این پدیده به صورت چند عاملی بروز می‌کند و مشکلات جسـمی، اشـتغال ذهنی، تمرکز نداشتن، افسردگی، اضـطراب، تـرس، کـاهش عزت نفس و عوامل دیگر را در دانشجویان به همراه دارد (درخشان،۱۳۸۲). علاوه بر این، مشروط شدن باعث اتلاف منابع مالی و انسانی زیادی می‌گردد و باعث افزایش هزینه ها هم برای دانشگاه و هم برای دانشجو و خانواده اش می شود. از طرف دیگر با طولانی شدن زمان تحصیلات بر اثر مشروط شدن، ورود به بازار کار و در پی آن ازدواج و تشکیل خانواده نیز به تأخیر می افتد.

مشروط شدن های پی در پی ممکن است باعث تضعیف خودپنداره و پایین آمدن عزت نفس و اعتماد به نفس دانشجویان شود که این احساسات ممکن است به موقعیت های غیر تحصیلی نیز تعمیم یابد و تاثیر منفی خود را بر سایر موقعیت های زندگی نیز نشان دهد. از طرف دیگر ناکامی در به پایان رساندن موفق تحصیلات دانشگاهی ممکن است باعث بروز رفتار های نابهنجار دیگری همچون افتادن در دام مواد مخدر و حتی خودکشی نیز شود چنان که در تحقیقی که در یکی از دانشگاه های آمریکا انجام شد این نتیجه به دست آمد که مهمترین علت خودکشی دانشجویان مشغول به تحصیل در دانشگاه های آن کشور، شکست تحصیلی است (نقل از تمنائی فر، نیازی و امینی، ۱۳۸۶). تحقیقات نشان می‌دهند که افرادی که دارای افت تحصیلی هستند، در سنین بالاتر بیشتر از مواد مخدر استفاده می‌کنند، از این رو افت تحصیلی و ترک تحصیل می‌تواند مواردی از جمله اعتیاد به مواد مخدر و الکل را نیز به دنبال داشته باشد همچنین نتایج حاصل از مطالعات انجام گرفته در وضعیت تحصیلی دانشجویان موید تاثیرگذاری عوامل مختلفی از قبیل ویژگی های دموگرافیک و روانشناختی می‌باشد از طرف دیگر اکثر دانشجویان با اینکه در دانشگاه و کلاس درس خدمات آموزشی یکسانی را دریافت می‌کنند ولی از نظر بازده و فراورده ها نتایج متفاوتی را از خود نمایان می‌کنند.

تمام مسائل فوق نشان می‌دهد که برای تبیین عملکرد تحصیلی و ارتقای آن نیاز به شناخت عوامل دیگری نیز می‌باشد، ‌بنابرین‏ این مسائل نشان دهنده این نکته است که عامل مهم دیگری غیر از حضور در کلاس درس و آموزش معلم یا استاد وجود دارد که می‌تواند در عملکرد تحصیلی یا به طور کلی در موفقیت تحصیلی و مشروط نشدن دانشجویان مؤثر باشد که آن می‌تواند میزان خودکارآمدی افراد و یا استفاده از راهبردهای شناختی و فراشناختی باشد. و از آنجایی که مشروطی دانشجویان یک مسأله مهم در نظام آموزش عالی کشور تلقی می شود و عدم توجه به آن، در دراز مدت باعث به وجود آمدن زیان های جبران ناپذیری برای جامعه خواهد شد. ‌بنابرین‏، پژوهش حاضر به منظور مقایسه دانشجویان مشروط و غیر مشروط از نظر میزان خودکارآمدی و استفاده از راهبردهای شناختی و فرا شناختی انجام شد.

۱-۳- اهمیت و ضرورت پژوهش

رسالت علم و پژوهش علمی در هر جامعه ای باید شناسایی و رفع مشکلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن جامعه باشد که در این راستا دانشگاه به عنوان محلی برای علم آموزی و پرورش استعدادها تولید علم و به بار نشستن نتایج حاصل از آن است و هر عاملی که به طور مستقیم و یا غیر مستقیم در یک سیستم دانشگاهی و روند علمی آن تاثیر می‌گذارد، مستقیما جامعه را نیز متاثر می‌کند ‌بنابرین‏ سلامت یک سیستم دانشگاهی باعث سلامت علم و به تبع آن رشد و پیشرفت جامعه خواهد بود و با توجه به اینکه موفقیت علمی و به اتمام رساندن تحصیلات دانشگاهی یکی از دغدغه های مهم دانشجویان است اما افراد برای رسیدن ‌به این هدف با مشکلاتی مواجه اند که یکی از این مشکلات مهم بحث مشروطی است لذا شناسایی عوامل تاثیر گذار بر مشروط شدن دانشجویان کمک شایانی بر حل و فصل این مشکل می‌کند. و از طرف دیگر چون در زمینه عوامل تاثیر گذار بر مشروط شدن دانشجویان و مقایسه آن ها با دانشجویان غیر مشروط پژوهشی انجام نشده است، لذا ایجاب می کند در این زمینه تحقیقاتی به انجام برسد.

بر خلاف گذشته که تصور می شد توانایی یادگیری هر فرد تابعی از میزان هـوش و اسـتعدادهای اوسـت، در چند سال اخیر این نظریه در میان روانشناسان قوت گرفته است، که با وجود نقش تعیین کننـده ی عوامـل ذاتـی هوش و استعداد در یادگیری، نقش عوامل غیر ذاتی و اکتسابی دیگری در این رابطه نیز مهم قلمداد می‌شوند. یکی از این مـوارد خودکارامدی و راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی است که در چند سال اخیر شاهد پیشرفت زیاد روانشناسی در کشـف ایـن راهبردهـا بوده ایم (طالع زاده،۱۳۹۱).

‌بنابرین‏ از آنجایی که افت عملکرد تحصیلی و به تبع آن مشروط شدن دانشجویان باعث تحمیل هزینه های زیادی هم بر جامعه و هم بر دانشجو و خانواده اش می‌گردد و همچنین از آن جهت که شنایایی متغیر هایی که بر موفقیت تحصیلی دانشجویان و جلوگیری از مشروط شدن آن ها تاثیر گذار است، بسیار مهم و باعث ارتقا عملکرد تحصیلی دانشجویان می‌گردد. به همین خاطر پژوهش حاضر به منظور مقایسه دانشجویان مشروط و غیر مشروط از نظر میزان خودکارآمدی و استفاده از راهبردهای شناختی و فرا شناختی انجام شد.

۱-۴- اهداف پژوهش

۱-۴-۱- هدف کلی

مقایسه میزان خودکارآمدی و استفاده از راهبردهای شناختی و فراشناختی در بین دانشجویان مشروط و غیر مشروط.

۱-۴-۲- هدف های فرعی

الف: مقایسه دانشجویان مشروط و غیر مشروط از نظر میزان خودکارآمدی.

ب: مقایسه دانشجویان مشروط و غیر مشروط از نظر میزان استفاده از راهبردهای شناختی د.

ج: مقایسه دانشجویان مشروط و غیر مشروط از نظر میزان استفاده از راهبردهای فرا شناختی.

د: بررسی رابطه بین استفاده از راهبردهای شناختی با راهبردهای فراشناختی در بین دانشجویان.

ه: بررسی رابطه بین استفاده از راهبردهای شناختی با میزان خودکارآمدی در بین دانشجویان.

ر: بررسی رابطه بین استفاده از راهبردهای فراشناختی با میزان خودکارآمدی در بین دانشجویان.

۱-۵- پرسش‌های پژوهش

۱-۵-۱- پرسش اصلی

آیا بین دانشجویان مشروط و غیر مشروط از نظر میزان خودکارآمدی و استفاده از راهبردهای شناختی و فراشناختی تفاوت معناداری وجود دارد؟

۱-۵-۲- پرسش‌های فرعی