اولویت عوامل فوق چگونه است؟

اهمیت وضرورت مساله

دهه گذشته با پیشرفت های نظری و کاربردی در فرآیندهای بودجه ریزی همراه بوده است. بطوریکه اکنون در نظام ملی اقتصادی پیشرو، بودجه به مهمترین ابزار هدایت و تخصیص بهینه منابع در جهت دستیابی به اهداف توسعه تبدیل شده است. دوران گذر از بودجه بندی سنتی و متداول[۱] به بودجه بندی عملیاتی سرآغازی است برای شفاف سازی هزینه ها و انجام اصلاحات ساختاری و منطقی ساختن نقش دولت در فعالیتهای اقتصادی و فرهنگی است. به عبارت دیگر تدابیری که دولت برای حل مسائل اقتصادی و اجتماعی اتخاذ می کند، بودجه انعکاس می یابد. در واقع بودجه شکل خلاصه شده ای از چگونگی برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت وکنترل روندهای مالی دولت است که از پشتوانه فکری منسجم و ارگانیک تخصیص منابع مالی و غیرمالی محدود در مقابل نیازهای نامحدود در سطح کلان برخوردار است (سعیدی، ۱۳۸۵).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

بودجه ریزی عملیاتی به دنبال ایجاد پیوند میان شاخص های عملکرد و تخصیص منابع است. هر چند چنین پیوندهایی اغلب ضعیف هستند ولی می توانند سیاست گذاری بودجه ای را تسهیل و نظارت قانون گذاران بر نتایج و دستاوردهای مرتبط با مخارج عمومی افزایش دهند (دیاموند، ۲۰۰۲، ص۱۲).
توافق و هماهنگی در سطوح قوه مجریه با مقننه از الزمات اصلی موفقیت بودجه ریزی عملیاتی محسوب میشود (گوستاوسون،۲۰۰۰،ص۵).
بودجه ریزی عملیاتی، مدیران دولتی را متوجه این مسئله می کند که عایدات حاصل از هزینه های عمومی کدامند؟ این عایدات را در سه مفهوم می توان بیان کرد :
۱- اثرهزینه های عمومی چیست؟
۲- خروجی هایی که این اثر را به وجود می آورند کدام است؟
۳- فرآیندهایی که این خروجی ها را به وجود می آورند کدامند؟ (عباسی، ۱۳۸۷، ص۴۹).
به نظر می رسد ضرورت واهمیت اجرای بودجه ریزی عملیاتی از سه جنبه قابل تأمل است :
۱- تنگناهای بودجه در نظام بودجه ریزی فعلی
با توسعه وظایف دولت و افزایش سریع هزینه های دولتی و پیوند آن با وضعیت عمومی کشور، کنترل مخارج اهمیت خود را از دست داده است. لذا ضرورت بهبود در سیستم های برنامه ریزی، کنترل و مدیریت منابع بخش عمومی و شفاف نمودن فرایند بودجه ریزی مطرح گردیده است تا تصمیم گیرندگان را قادر سازد اطلاعات وسیعی در مورد نتایج عملکردها و هزینه های اجرایی و فعالیت ها داشته باشند.
همچنین به علت محدود بودن منابع وعدم ارتباط مشخص بین بودجه عملیات هردستگاه، و خصوصاً عدم وجود و امکان پایش دقیق فعالیتها، تکیه بر چانه زنی در جذب اعتبارات بیشتر برای توسعه واحدها توسط دست اندرکاران محلی، جدایی نظام تهیه و کنترل بودجه از نظارت برکارائی هزینه، شفاف نبودن فرایند بودجه ریزی، فقدان نظام گزارش دهی مالی در نظام مالی دولتی جهت ارزیابی و همچنین تمرکز شدید روی داده ها و بی توجهی به نتایج، موجب بروز مشکلاتی در تنظیم بودجه دولت و عدم استفاده بهینه از آن گردیده است (گزارش دفتر برنامه ریزی منابع مالی و بودجه،۱۳۸۷).

    1. ضرورت اصلاح ساختار اقتصادی در دستگاه های اجرائی

باتوجه به حرکت رو به رشد اصلاحات در ارائه خدمات بخش دولتی، اصلاح روند بودجه ریزی با تکیه برهماهنگی های فرابخشی و درون بخشی و همگام با سایر اصلاحات از جمله اهداف دفتر برنامه ریزی منابع مالی و بودجه به شمار می رود.
از آنجا که اختصاص هدفمند اعتبار به فعالیتهای هرسازمان می تواند ضمن شفاف سازی نحوه توزیع منابع، امکان پایش عملیات و انتظار برای دسترسی به نتایج هزینه ها را فراهم آورد، استفاده از روش بودجه بندی عملیاتی گام مؤثری در افزایش کارآیی و اثربخشی اعتبارات خواهد بود.
به علاوه با بهره گرفتن از اطلاعات بدست آمده در فرایند عملیاتی نمودن بودجه یا به عبارت دیگر با مشخص شدن هزینه هر فعالیت و سهم عوامل مختلف درآن می توان نسبت به اصلاح نظام پرداخت، تعیین منطفی تعرفهها که از ضرورت های مورد نیاز می باشد بهره مند گردید (گزارش دفتر برنامه ریزی مالی و بودجه،۱۳۸۷).
۳- الزامات قانونی استقرار بودجه ریزی عملیاتی
اصلاح نظام بودجه ریزی و ارتباط هدفمند، منابع به برنامه های عملیاتی در تدوین سیاستهای استراتژیک برنامه سوم توسعه کشور(سیاست استراتژیک۱۵) مورد توجه قرار گرفته و به تبع آن در بند «ب» تبصره۲۳ قانون بودجه سال۱۳۸۱ و همچنین در بند «ر» تبصره ۱ قانون بودجه سال۱۳۸۲، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور موظف گردیده در راستای اصلاح نظام بودجه نویسی نسبت به عملیاتی کردن بودجه، اصلاح نظام برآورد درآمدها و هزینه ها در تمامی دستگاه های اجرایی اقدام نموده و توزیع اعتبارات مربوط به هزینه ها را بر اساس نیاز دستگاه و فعالیتهایی که صورت می گیرد انجام دهد. همچنین در بند«ب» تبصره۴ قانون بودجه سال۱۳۸۳ و همچنین مواد ۱۳۸ و۱۴۴ قانون برنامه چهارم توسعه کشور نیز به بیان اهمیت اجرای بودجه ریزی عملیاتی به منظور منطقی نمودن حجم و اندازه دولت و کاهش تدریجی اعتبارات هزینه ای و بیش از پیش روشن می سازد (گزارش دفتربرنامه ریزی منابع مالی و بودجه،۱۳۸۷).
با توجه به موارد فوق، و نظر به اینکه حدودا” شش سال از اجرای اولین سال اجرایی بودجه عملیاتی می گذرد و با توجه به وظیفه دولت در خصوص ارائه بودجه سال سوم برنامه به روش عملیاتی، و عدم استقرار و پیاده سازی بودجه ریزی عملیاتی در دستگاه هایی اجرایی مورد تحقیق بعنوان یک نیاز شناخته شده و موضوع جدیدی می باشد که به دلیل کمبود پژوهشهای انجام شده در رابطه با موانع استقرار بودجه ریزی عملیاتی در ایران موضوع نیازمند بحث بیشتری می باشد.

اهداف پژوهش

هدف کلی

هدف کلی تحقیق حاضر بررسی موانع استقرار بودجه ریزی عملیاتی در دستگاه های اجرایی استان سمنان می باشد.

اهداف جزیی

بررسی تاثیر عوامل محیطی بر عدم استقرار بودجه ریزی عملیاتی در دستگاه های اجرایی استان سمنان .
بررسی تاثیر عوامل اجرایی بر عدم استقرار بودجه ریزی عملیاتی در دستگاه های اجرایی استان سمنان .
بررسی تاثیر عوامل کنترلی بر عدم استقرار بودجه ریزی عملیاتی در دستگاه های اجرایی استان سمنان.
اولویت بندی عوامل فوق از لحاظ تاثیر در عدم استقرار بودجه ریزی عملیاتی.

سوال های پژوهشی

۱-آیا عوامل محیطی بعنوان مانع اصلی استقرار بودجه ریزی عملیاتی در دستگاه های اجرایی استان سمنان می باشد ؟
۲- آیا عوامل اجرایی بعنوان مانع اصلی استقرار بودجه ریزی عملیاتی در دستگاه های اجرایی استان سمنان می باشد ؟
۳- آیا عوامل کنترلی بعنوان مانع اصلی استقرار بودجه ریزی عملیاتی در دستگاه های اجرایی استان سمنان می باشد ؟
۴- اولویت عوامل محیطی، اجرایی و کنترلی چگونه است؟

تعاریف واژه

تعریف نظری متغیرها

بودجه[۲]
بودجه سندی است که فعالیت های اقتصادی، اجتماعی فرهنگی دولت برای یک سال در آن پیش بینی می گردد.(سالم صافی، ۱۳۸۳).
بودجه بندی[۳]
بودجه بندی را تخصیص منابع محدود به نیازهای نامحدود می نامند. (کیومرثی و دیگران، ۱۳۸۸، ص ۱۲).
بودجه ریزی عملیاتی[۴]
اداره کل حسابداری ایالات متحده (GAO) بودجه ریزی عملیاتی را اینگونه تعریف می کند؛ سبکی از بودجه ریزی که اطلاعات عملکرد را به بودجه ارتباط می دهد (کیومرثی و دیگران، ۱۳۸۸، ص ۱۳).
از دیدگاه فیلدمینگ اسمیت از کارشناسان بانک جهانی «این نوع بودجه ریزی منابع را بر مبنای نیل به نتایج مشخص و قابل سنجش می دهد » (بانک جهانی،۲۰۰۳).
برنامه سالانه به همراه بودجه سالانه که رابطه میان میزان وجوه تخصیص یافته به هر برنامه و نتیجه به دست آمده از آن برنامه را نشان می دهد . (مهدوی، ۱۳۸۶).
دستگاه اجرایی[۵]
به هر سازمان، وزارتخانه، موسسه و یا نهاد عمومی که عهده دار قسمتی از وظایف دولت باشد دستگاه اجرایی اطلاق می گردد.
عوامل محیطی[۶]
اگر بودجه ریزی را به عنوان یک فرایند در نظر گرفته شود که در سازمان هائی که به عنوان سیستم های باز تلقی شوند، پیاده می گردد . این سیستم با دو نوع محیط بیرونی کلان ، وظیفه ای و یک محیط داخلی در مراوده می باشد )حسینی و دیگران ،۱۳۸۵(.
الف ) محیط کلان : شامل نیروهائی است که به طور مستقیم در فعالیت های کوتاه مدت سازمان تاثیر ندارد بلکه اولا"، تاثیر آنها غیر مستقیم بوده و ثانیا” بر تصمیم های بلند مدت سازمان موثر می باشد، این قسمت از محیط یک زمینه را برای تصمیم گیری مدیریت تشکیل می دهد و شامل عوامل یا نیروهائی از قبیل، شرایط فرهنگی – اجتماعی، شرایط سیاسی – قانونی، شرایط تکنولوژیکی، شرایط محیطی طبیعی می باشد. در بین زمینه های موجود برای تصمیم گیری مدیریتی در خصوص بودجه ریزی عملیاتی به دلیل شمولیت عوامل سیاسی – قانونی به وضعیت کلی فلسفه غالب و اهداف سیاسی دولت و همچنین قوانین و مقررات دولتی، از اولویت و اهمیت بیشتری برخوردارند.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت