در این تحقیق، ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. پرسشنامه یکی از روش های بسیار متداول در گردآوری اطلاعات میدانی است که امر گردآوری اطلاعات را در سطح وسیع، امکان پذیر می سازد.
یکی از متداول ترین ابزارهای گرد آوری اطلاعات در مطالعات پیمایشی، استفاده از پرسشنامه است. اطلاعاتی که از طریق پرسشنامه جمع آوری می گردد می تواند در زمینه های مختلف از قبیل: عقاید، عواطف، ویژگی های فرهنگی و سایر خصوصیات افراد مورد مطالعه به کار آید (نبوی، ۱۳۵۰: ۱۲۷). همچنین پرسشنامه تحقیق عبارت است از مطرح کردن یک سری پرسش برای مجموعه ای از پاسخگویان که غالبا معرف یک جمعیت بزرگترند، در مورد هر نکته ای که اطلاع از آن برای محقق جالب است (کیوی و کامپنهود، ۱۳۷۰). تحقیقات توصیفی و نیز توصیفاتی که از گستره جغرافیایی زیادی برخوردار باشد،هرگاه افراد جامعه آماری و نمونه آن زیاد باشند، معمولا از روش پرسشنامه ای استفاده می شود. پرسشنامه حاوی تعدادی سوال درباره متغیرهای مورد سنجش از جامعه مورد مطالعه است (حافظ نیا، ۸۱ ۱۳: ۱۸۰-۱۷۹). در این تحقیق که یک پیمایش اجتماعی است برای جمع آوری داده ها از یک پرسشنامه استفاده خواهد شد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۷) ابزار سنجش تحقیق
در این پژوهش، ابزاری که با آن به سنجش و اندازه‌گیری ویژگی‌ها و صفات مورد نظر پرداخته شده ، پرسشنامه است که بین واحدهای نمونه(وارد کنندگان عضو اتاق بازرگانی تهران) توزیع می‌شود و نظر آنان‌را نسبت به عوامل موثر بر تمایل وارد کننده در استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین المللی کالا منعکس می‌کند. بنابراین افراد پاسخ‌دهنده به سوالات پرسشنامه(به‌عبارت دیگر سطح مشاهده) وارد کنندگان عضو اتاق بازرگانی تهران هستند که ادراک خود از عوامل موثر بر تمایل وارد کننده در استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین المللی کالا را بیان می‌کنند.
پرسشنامه یکی از ابزارهای رایج تحقیق و روشی مستقیم جهت کسب داده‌های تحقیق است. پرسشنامه، مجموعه‌ای از سؤالات است که پاسخ دهنده با ملاحظه آنها پاسخ لازم را ارائه می‌دهد. (سرمد و همکاران، ۱۳۸۶، ص۱۴۱)
در این پژوهش به منظور اندازه‌گیری متغیرهای مورد بررسی پرسش هایی از افراد پرسیده شده است و سؤالات پرسشنامه بر اساس طیف پنج درجه‌ای لیکرت (Likert) طرح‌ریزی گردیده است.
پرسشنامه، در تحقیقات حوزه علوم انسانی، محدودیت‌هایی دارد، با این وجود تلاش بر آن بود که با به‌کارگیری روش‌های مناسب، این محدودیت‌ها برطرف شود. اول آن که پرسشنامه، هنگامی که در اختیار پاسخگو قرار می‌گیرد، ممکن است نظر او را بپرسد و واقعیات در عمل، ممکن است متفاوت با اظهار نظر شخص باشند. به عبارت دیگر، وارد کنندگان عضو اتاق بازرگانی تهران که به سوالات تحقیق پاسخ داده‌اند، ممکن است نظر خود را بگویند در حالی که اگر واقعا در شرایط مشابهی قرار گیرند، به صورت متفاوتی عمل کنند.
۳-۸) قابلیت اعتماد پرسشنامه^[۳۲]
مفهوم قابلیت اعتماد با این امر سرو‌کار دارد که ابزار اندازه‌گیری در شرایط یکسان، تا‌ چه اندازه نتایج یکسانی به دست می‌دهد. معمولاً دامنه ضریب قابلیت اعتماد از صفر (عدم ارتباط) تا ۱+ (ارتباط کامل) است. روش های مختلفی برای اندازه‌گیری قابلیت اعتماد ابزار اندازه‌گیری، بکار برده می‌شود. (سرمد و همکاران، ۱۳۸۶، ص۱۶۶)
جهت بررسی پایایی پرسشنامه تعداد ۳۰ پرسشنامه در بین جامعه‌آماری توضویع و به وسیله روش آلفای کرونباخ محاسبه گردید از جمله روش‌هایی که می‌توان با آن به محاسبه قابلیت اعتماد پرسشنامه پرداخت، روش آلفای کرونباخ است. پژوهشگر می‌تواند در ابتدا با بهره گرفتن از یک تحقیق مقدماتی، سوالات پرسشنامه را از افراد معدودی بپرسند. در صورتی که افراد در شرایط یکسان، پاسخ یکسانی به سوالات پرسشنامه بدهند، می‌توان گفت که سوالات پرسشنامه از قابلیت اعتماد خوبی برخوردارند. (سرمد و همکاران،۱۳۸۶،ص۱۶۹) برای محاسبه ضریب آلفا از فرمول زیر استفاده می‌شود:

که در آن:
J: تعداد زیر مجموعه سؤالات پرسشنامه های آزمون
 : واریانس زیر آزمون i ام
S²: واریانس کل آزمون
با توجه به آنکه روش آلفای کرونباخ می تواند برای متغیرهایی به کار رود که هر متغیر می تواند مقادیر عددی مختلفی را اختیار کند. از این رو برای طیف لیکرت که در این پژوهش به کار رفته، قابل استفاده است که با توجه به تناسب آلفای کرونباخ برای این پژوهش، از نرم افزار برای محاسبه آن استفاده شد(سرمد و همکاران، ۱۳۸۶، ص ۱۶۹-۱۷۰).
قابلیت اعتماد پرسشنامه با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS محاسبه گردید که طبق پیوست این فصل، قابلیت اعتماد این آزمون برابر ۸۰ درصد است. بنابراین می‌توان اطمینان حاصل کرد که سطح دشواری سوال‌ها، یکسان بوده و ماهیت متغیر اندازه‌گیری شده نیز به‌صورتی بوده که استفاده از پرسشنامه را توجیه‌پذیر می کند.(سرمد و همکاران،۱۳۸۶،ص۱۶۹-۱۷۰)
۳-۹) روایی ابزار اندازه‌گیری^[۳۳]
مفهوم روایی به این سؤال پاسخ می‌دهد که ابزار اندازه‌گیری تا چه حد، ویژگی مورد نظر را می‌سنجد. بدون آگاهی از روایی ابزار اندازه‌گیری، نمی‌توان به دقت داده‌های حاصل از آن اطمینان داشت.(Cooper & Schindler, 2003, Pgs 231-236)
روشی که برای تعیین روایی پرسشنامه این پژوهش استفاده شده، روش روایی محتوا ^[۳۴]است. در این پژوهش، آن‌چه که از نظر محقق اهمیت فراوانی داشت، آن بود که پاسخ‌دهندگان دقیقا عوامل موثر بر تمایل وارد کننده در استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین المللی کالا را بتوانند درک کنند و بنابر ادراک خود از این متغیرها به سوالات پرسشنامه جواب دهند. بنابراین ترجیح داده شد که از میان روش‌های روایی آزمون‌ها، از روایی محتوا استفاده شود. برای اطمینان از روایی محتوا باید در موقع ساختن ابزار چنان عمل کرد که سؤالهای تشکیل دهنده ابزار، معرف قسمتهای محتوای انتخاب شده باشد. بنابراین«روایی محتوا ویژگی ساختار ابزار است که‌ هم‌زمان با تدوین‌ آزمون در آن تنیده‌ می‌ شود. روایی محتوای یک آزمون، معمولا توسط افرادی متخصص در موضوع مورد مطالعه تعیین می‌شود.» (Cooper & Schindler, 2003, pgs 231-236).
برای این که اطمینان حاصل شود که روایی محتوا به صورت همزمان در آن تنیده شده است، در این پژوهش پس از مشورت با افراد متخصص در بازرگانی بین الملل و اساتید این رشته که به دانش واردات از طریق اعتبار اسنادی تسلط دارند، سوالاتی تدوین شد. از آنجا که این افراد، در موضوع مورد مطالعه، متخصص بودند و به تمامی ابعاد کار اشراف داشتند سوالات پرسشنامه از ایشان پرسیده شد و در مواردی که ابهام وجود داشت، سوال به‌گونه‌ای تغییر داده شد تا برای پاسخ‌گویان، مفهوم باشد. همچنین با کمک گرفتن از پژوهشگرانی که قبلاً در مورد خدمات مشابه تحقیق کرده بودند و با راهنمایی استادان دانشگاه، سوالات به‌گونه‌ای اصلاح و تدوین گردید که دقیقا همان مفهومی را سوال کند که مورد نظر محقق بوده است. پس از آن به صورت تصادفی، چند تن از اعضای جامعه آماری انتخاب شده، از ایشان برای رفع مشکلات، ابهامات و اشکالات پرسشنامه استفاده گردید. در نهایت با تائید استاد راهنما و مشاور، پرسشنامه نهایی تهیه گردید و بین واحدهای نمونه توزیع شد. از میان روش‌های سنجش روایی فقط کافی است که با یکی از روش‌ها، از روایی ابزار اندازه‌گیری اطمینان حاصل شود. در این تحقیق، از روش روایی محتوا برای اطمینان از صحت ابزار اندازه‌گیری استفاده شده است.(سرمد و همکاران،۱۳۸۶،ص۱۷۰-۱۷۳)
۳-۱۰) روش تجزیه و تحلیل داده ها
برای توصیف و تحلیل داده های جمع آوری شده، از آمار توصیفی و استنباطی استفاده می شود:
الف) آمار توصیفی: آمار توصیفی، توصیف داده ها بر حسب فراوانی همراه با رسم نمودار و جداول ارائه می شود. به طور کلی آمار توصیفی چکیده و تصویری از داده های مورد مشاهده را با کمک ارقام و نمودارها ارئه می دهد.
ب) آمار استنباطی: در آمار استنباطی برای بررسی و آزمون فرضیه های تحقیق، طبق قضیه حد مرکزی هنگامی که تعداد نمونه بیشتر از ۳۰ باشد توزیع نمونه به سمت نرمال شدن پیش می رود (آذر، مومنی، ۱۳۸۰: ۳۷).
در این پژوهش برای آزمون فرضیات از ضریب همبستگی اسپیرمن، جهت بررسی روابط میان عوامل موثر بر تمایل وارد کننده در استفاده از روش پرداخت اعتبار اسنادی در بیع بین المللی کالا استفاده می‌شود. در نتیجه آزمون فرضیات ما در فضای پارامتریک توصیف می شود که در این شرایط برای آزمون فرضیات از تجزیه و تحلیل همبستگی پیرسون، همبستگی کانونی و آزمون T-Test استفاده شده است. آزمون اسپیرمن نسبت به ضریب همبستگی پیرسون، مناسب تر به نظر می رسد. هنگامی که متغیر با بهره گرفتن از طیف لیکرت اندازه‌گیری می‌شود، نوع آن، رتبه‌ای به‌شمار می‌رود و برای متغیرهای رتبه‌ای، ضریب هم‌بستگی اسپیرمن، مناسب‌ترین روش است. (سرمد و همکاران، ۱۳۸۶، ص۲۲۴-۲۲۷).
در این پژوهش به روش توصیفی نیز به تحلیل داده‌های به دست آمده، پرداخته شده است. و با بهره گرفتن از مشخصه‌ های آماری^[۳۵]، نظیر فراوانی، درصد، میانگین، انحراف استاندارد^[۳۶]و ضریب تغییرات به تحلیل توصیفی ویژگی‌های جامعه پرداخته، و در سطح استنباطی هم به منظور پاسخ به فرضیات و سؤالات پژوهشی و هم علاوه بر توضیحات بالا، به منظور یافتن روابط خاص میان متغیرهای جامعه از آزمونهای زیر استفاده می‌شود.
- آزمون مربع کای‌ پیرسون^[۳۷]
هر گاه محقق در صدد تعیین ارتباط بین دو متغیر باشد و یا بخواهد آزمون کند که دو متغیر از هم مستقل هستند، از آزمونهای جداول توافقی استفاده می‌شود. در مواردی که هم‌خوانی درونی و قوت راهبرد بازاریابی به صورتی بوده‌اند که بتوان آن‌ها را در یک جدول توافقی ۲ در ۲ جای داد، از آزمون مربع کای پیرسون استفاده گردیده است. گاهی پراکندگی پاسخ‌ها به متغیرهای تحقیق به‌قدری زیاد است که امکان تشکیل جدول توافقی را فراهم نمی‌کند و بنابراین نمی‌توان از آزمون مربع کای پیرسون استفاده کرد.

	دو متغیر از هم مستقل هستند.
	دو متغیر به هم وابسته هستند.

برای این منظور در هر سلول از جدول توافقی، مقدار مورد انتظار (  ) محاسبه می‌شود:

ج- تعریف نظری انتخاب عملی کارکنان
انتخاب کارکنان را می توان به عنوان مجموعه ای از فعالیت ها تعریف کرد که هدف آن انتخاب افراد برای انجام دادن وظایف شغلی از قبل تعیین شده است هرچند در ادبیات مرتبط با روان شناسی کار در دهه های گذشته، هدف از انتخاب، تلاش برای یافتن داوطلبان مناسب برای تصدی شغل مورد نظر بوده است اما در سالهای اخیر، انتخاب درست، بعنوان بهینه سازی استفاده از منابع انسانی در جهت منافع سازمان، تعریف می شود منظور از استفاده بهینه دستیابی بالاترین حد ممکن بهره وری شغلی افراد به شرط تأمین سلامت جسمانی و روانی آن است. بعبارت دیگر به فرایند برنامه ریزی، ارزیابی توانمندی های داوطلبان و مقایسه این توانمندی ها با نیازمندی های یک شغل که بر اساس تجزیه و تحلیل آن شغل بدست آمده است و تصمیم گیری منطقی در زمینه سپردن یک شغل به فرد برگزیده شده، انتخاب علمی گفته

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

می شود (ساعتچی، ۱۳۸۶).
د- تعریف نظری آموزش
هاول و کوک^[۱۰] (۱۹۸۹) اظهار می دارند که آموزش را می توان بعنوان فرایند رمزگذاری، حفظ کردن و استفاده از اطلاعات تعریف کرد. در این دیدگاه یادگیری، افراد بعنوان پردازشگران اطلاعات انسانی درنظر گرفته می شوند.
گلدشتاین^[۱۱] (۱۹۹۱) فرایند آموزش را به عنوان فراگیری نظام مند دانش، نگرش ها، مفاهیم، نقش یا مهارتهایی معرفی می کند که منجر به بهبود عملکرد کارکنان در محیط کار می گردد (مهداد، ۱۳۸۵).
ر) تعریف نظری ارزیابی عملکرد شغلی کارکنان:
ارزیابی عملکرد شغلی کارکنان، چه به شیوه رسمی و چه به شیوه غیررسمی، باید به طور مداوم و در دوره های معین در سال، انجام گیرد. ارزیابی عملکرد شغلی مرئوسان ممکن است با مشاهده اتفاقی، یادآوری نحوه کار آنان در گذشته، اظهار نظر افراد دیگر و یا بر اساس شواهد موجود انجام گیرد. در مواردی نیز ممکن است از فرم های رسمی برای ارزیابی عملکرد شغلی کارکنان سازمان، استفاده شود. تردیدی نیست که استفاده از فرم های رسمی؛ دقیق تر، عادلانه تر، علمی تر و در نهایت، مفیدتر از انواع دیگر ارزیابی است. ارزیابی به شیوه های و معیارهایی اطلاق می شود که بر اساس آن می توان افراد مستعد را از افرادی که مستعد نیستد جدا نمود (ساعتچی، ۱۳۸۶).
هـ) تعریف نظری مشوق های مالی و ارزشیابی مشاغل
انگیزه افراد برای کارکردن پیچیده است. اما این توافق اساسی در بین صاحبنظران وجود دارد که یکی از عوامل مهم در تقویت چنین انگیزشی، پول است. در بازار کار، افراد، دارای توانایی های بالقوه، مهارت ها و یا کیفیتهای ویژه ای هستند که مایلند این ویژگی های را به استخدام کنندگان احتمالی بفروشند. در مقابل، قصد سازمان های استخدام کننده نیز آن است که حقوق و دستمزدی را پیشنهاد کند. و افراد واجد شرایط را برای تصدی مشاغل موجود، جذب کنند. بدین ترتیب، هدف سازمان از ارائه حقوق و دستمزد تعیین نوعی مشوق برای پذیرش شغل است. لولر^[۱۲] (۱۹۷۱) معتقد است که پرداخت پول به دلایل مختلف باعث افزایش اثر بخشی سازمان می شود، به عنوان یک پاداش تلقی می گردد و بنابراین موجبات رضایت شغلی کارکنان را فراهم می آورد، آنان را برای کار کردن برمی انگیزد؛ تعهد افراد را نسبت به سازمان محل کار خود می افزاید و باعث می شود افراد در سازمان باقی بمانند ….
مشوق های مالی، به مبلغ پرداختی منظم و ثابت به متصدیان یک شغل گفته می شود که برای جبران کار یا خدماتی که در یک دوره معین و غالباً یک ماهه، انجام داده است (ساعتچی، ۱۳۸۶).
ز – تعریف نظری رهبری:
معیار عمومی مبانی هر روش به منظور شناسایی رهبران تأثیری است که فرد روی همکاران خود می گذارد. بنابراین می توان رهبر را عضوی از گروه دانست که روی فعالیت های گروه اثر می گذارد. از تعریف اخیر حداقل سه نتیجه گرفته می شود، اول اینکه، در رهبری یک گروه مسأله بودن یا نبودن رهبر مطرح نیست بلکه همه اعضای گروه تا حدی که دیگران را تحت تأثیر قرار می دهد، رهبر به حساب
می آیند. نتیجه دوم اینکه، رفتار رهبر عبارت از رفتار رویدادها و تعامل افراد است و مثل همه تعامل ها، یک جریان دو طرفه می باشد، یعنی همان طوری که رهبر پیرو را تحت تاثیر قرار می دهد، پیرو نیز روی رهبر تأثیر می گذارد. نتیجه سوم اینکه، باید بین رهبران که روی زیردستان اثر می گذارند و رؤسای اداری آنها تفاوت قائل شویم. به عبارت دیگر همه رهبران صوری، رهبران واقعی نیستند. رهبری یعنی نفوذ قلبی (ناصری و بردیده، ۱۳۸۲).
میرسپاسی (۱۳۶۳) در تعریف رهبری می گوید: رهبری عبارت است از هنر یا علم نفوذ در اشخاص، به طوری که با میل و خواسته خود در جهت حصول به هدف های تعیین شده گام بردارند. رهبری عبارت است از توانایی ایجاد حالتی در کارکنان که با اعتماد به نفس و علاقه مندی انجام وظیفه نمایند.
الف- تعریف عملی بکارگیری مفاهیم و فنون اثر بخش منابع انسانی:
در پژوهش حاضر تعریف عملی مفاهیم و فنون اثربخش منابع انسانی به مجموعه امتیازاتی اطلاق
می شود که افراد مورد پژوهش در پاسخ به کل سوالات مقیاس محقق ساخته کسب می نماید که حداقل نمره آن ۳۵ و حداکثر آن ۱۷۵ می باشد.
ب- تعریف عملی تجزیه و تحلیل شغل:
در پژوهش حاضر تعریف عملی تجزیه و تحلیل شغل به مجموعه امتیازاتی اطلاق می شود که افراد مورد پژوهش در پاسخ به سوالات مقیاس محقق ساخته کسب می نمایند. از سوال ۷ تا سوال ۱۰ مربوط به مولفه تجزیه و تحلیل شغل می باشد که حداقل نمره ۴ و حداکثر نمره آن ۲۰ می باشد.
ج- تعریف عملی انتخاب:
در پژوهش حاضر تعریف عملی انتخاب به مجموعه امتیازاتی اطلاق می شود که افراد مورد پژوهش در پاسخ به سوالات مقیاس محقق ساخته کسب می نمایند. از سوال ۱۱ تا ۱۶ مربوط به مولفه انتخاب علمی کارکنان می باشد که حداقل نمره آن ۶ و حداکثر نمره آن ۳۰ می باشد.
د- تعریف عملی آموزش:
در پژوهش حاضر آموزش به مجموعه امتیازاتی اطلاق می شود که افراد مورد پژوهش در پاسخ به سوالات مقیاس محقق ساخته کسب می نمایند. از سوال ۱۷ تا ۲۱ مربوط به مولفه آموزش کارکنان می باشد که حداقل نمره آن ۶ و حداکثر نمره آن ۳۰ می باشد.
ر- تعریف عملی ارزیابی عملکرد شغلی کارکنان:
در پژوهش حاضر ارزیابی عملکرد شغلی کارکنان به مجموعه امتیازاتی اطلاق می شود که افراد مورد پژوهش در پاسخ به سوالات مقیاس محقق ساخته کسب می نمایند. از سوال ۲۹ تا ۳۳ مربوط به مولفه ارزیابی عملکرد شغلی کارکنان می باشد که حداقل نمره آن ۵ و حداکثر نمره آن ۲۰ می باشد.
هـ - تعریف عملی مشوق های مالی:
در پژوهش حاضر مشوق های مالی به مجموعه امتیازاتی اطلاق می شود که افراد مورد پژوهش در پاسخ به سوالات مقیاس محقق ساخته کسب می نمایند. از سوال ۲۳ تا ۲۷ مربوط به مولفه مشوق های مالی و ارزشیابی مشاغل می باشد که حداقل نمره آن ۶ و حداکثر نمره آن ۳۰ می باشد.
ز - تعریف عملی رهبری:
در پژوهش حاضر تعریف عملی رهبری به مجموعه امتیازاتی اطلاق می شود که افراد مورد پژوهش در پاسخ به سوالات مقیاس محقق ساخته کسب می نمایند. از سوال ۱ تا ۵ مربوط به مولفه رهبری می باشد که حداقل نمره آن ۶ و حداکثر نمره آن ۳۰ می باشد.
پیشینه نظری پژوهش
صاحب نظران، مدیریت را استفاده صحیح و شایسته از منابع تعریف نموده اند. هر یک از منابع یک سازمان مهم و قابل توجه اند، اما تاکید عمده بر منابع انسانی است و اغلب نظریه ها عامل انسانی را مهمترین این منابع به شمار می آورند. این تاکید از این جهت موجه است که توجه روز افزونی به منابع انسانی معطوف است، نه فقط از نظر نقش های متداول آنها، که همچنین از جهت نفوذی که بر سایر عوامل کلیدی در سازمان دارند. بنابراین مدیران در سازمان ها بایستی جهت انتخاب دقیق و شایسته منابع انسانی دقت لازم را داشته باشند. انتخاب بعنوان فرایند غربال کردن متقاضیان شغل به منظور اطمینان از انتخاب مناسب ترین فرد و شناسایی و تطبیق صلاحیت های متقاضیان شغل با ویژگی های پست سازمانی به منظور انتخاب شایسته ترین متقاضی تعریف شده است. منابعی از قبیل زمان، منابع انسانی، سرمایه و مواد اولیه همه محدوداند و ماهیتاً کمیاب و غیرقابل افزایش اند. علاوه بر این، رقابت شدیدی برای به دست آوردن این منابع وجود دارد. منابع انسانی در سازمان ها، یکی از سرمایه های ارزشمند آن سازمان محسوب می شودو انتخاب، آموزش، هدایت، تجزیه و تحلیل شغل، ارزیابی عملکرد و ارزش یابی منابع انسانی برای هر بخشی از سازمان نیازمند توجه فوق العاده می باشد.
هدایت اثربخش همه فرایندهای این نظام، سازمان را قادر می سازد تا از جنگ و جدال و کارهای پرهزینه دوری جویند و تنها به گزینش کارجویانی که شایستگی شغلی دارند بپردازند.
الف- تجزیه و تحلیل شغل
تجزیه و تحلیل شغل را جمع آوری هر نوع اطلاعات شغلی و تحلیل آنها توسط روش های متفاوت برای بکارگیری در مقاصد گوناگون تعریف کرده اند. به همین ترتیب، تجزیه و تحلیل شغل را می توان به عنوان طریقه ای برای موشکافی واقعیت در نظرگرفت. یعنی، تجزیه و تحلیل شغل می کوشد تا چیزهایی که مردم در حین کار انجام می دهند را به صورت واژه ها درآورد. از دیدگاه سازمانی تجزیه و تحلیل شغل بعنوان ابزاری در نظر گرفته می شود که بنیادی اطلاعاتی برای وظایف بسیار گوناگون سازمان و مدیریت به دست می دهد. مشاغل به مثابه آجرهای ساختمان سازمان، واحدهای اصلی گروه های کار و اتصالاتی می باشند که کارکنان را به سازمان ها وصل می کنند. تجزیه و تحلیل مشاغل باید عمده فعالیت سازمانی، هدفمند و پویا باشد که توسط افراد متخصص انجام می گیرد. هدف چنین فعالیتی کشف، تجزیه و تحلیل و موشکافی اطلاعات مربوط به مشاغل، به منظور استفاده در تصمیمات مربوط به طرح و برنامه ریزی سازمانی، مدیریت منابع انسانی و دیگر وظایف مدیریتی است.
کاسیو^[۱۳] (۱۹۸۰) معتقد است ضرورت وجود تجزیه و تحلیل شغل برای متخصصان پرسنلی مثل ضرورت وجود آچار برای لوله کش است بسیاری از روش های معاصر تجزیه و تحلیل شغل از چندین روش برای جمع آوری اطلاعات کمی و کیفی از منابع گوناگون سود می برند و روش های جمع آوری داده های چندگانه ای را بکار می برند (کمایی، ۱۳۸۴).
تیلور^[۱۴] (۱۹۱۶) تجزیه و تحلیل کار را اولین اصل از چهار اصل عظیم مدیریت علمی نامید. ذکر این مطلب خالی از لطف نیست که دومین، سومین و چهارمین اصل عظیم تیلور را می توان به زبان امروزی چنین نوشت: ۱- گزینش و آموزش علمی کارکنان، ۲-انگیزش در کارکنان بوسیله پاداش های درونی و مادی ۳- طرح ریزی مجدد شغل.
تجزیه و تحلیل شغل در همه فعالیت های فوق دخالت دارد. تجزیه و تحلیل کار، نقش عمده ای در مطالعه زمان و حرکت ایفا کرده است (فرهنگی، ۱۳۸۷).
تامپسون و تامپسون^[۱۵] (۱۹۸۲) اعلام می دارند که توجه فزاینده به موضوع تجزیه و تحلیل شغل در طی دهه گذشته، اصولا به علت فرایند گزینش، به ویژه به علت تلاش جهت تهیه و تدوین و تعریف شیوه های گزینش براساس اعتبار محتوا است. این دو پژوهشگر معتقدند برای آنکه تجزیه و تحلیل شغل از اعتبار قانونی برخوردار باشد، باید واجد شرایط زیر باشد:
۱-شغل مورد تجزیه و تحلیل، باید جزء مشاغل واقعی باشد و بتوان ابزارهای گزینش در مورد آن اجرا کرد و تجزیه و تحلیل باید در نهایت به شکل مکتوب درآمده باشد.
۲-داده های تجزیه و تحلیل شغل باید توسط تحلیل گر مجرب شغل و با توسل به منابع گوناگون و به روز ازجمله متصدیان شغل، سرپرستان، راهنماهای آموزشی، مشاهده مستقیم، پرسشنامه و انواع سیاهها تهیه شده باشند.
۳-تکالیف شغل باید برای تجزیه و تحلیل شغل روشن شود و به عنوان بنیادی برای تدوین شیوه گزینش مورد پذیرش قرار گیرند (کمائی ، ۱۳۸۷).
والاس^[۱۶] معتقد است تجزیه و تحلیل شغل، شرح خلاصه وظایف و مسئولیت های شغل، رابطه آن شغل با مشاغل دیگر، دانش و مهارت های لازم برای انجام دادن آن، و شرایط کار است.
هنگام تجزیه و تحلیل شغل باید توجه داشت که شغل را آنچنان که انجام می شود گزارش کرد، نه آنچنان که در گذشته انجام می شده یا آنچنان که باید انجام شود، یا آنچنان که در سازمان ها و مؤسسات مشابه دیگر انجام می شود. مطالعه و بررسی اینکه شغل چگونه باید انجام گیرد، معمولاً بعد از تجزیه و تحلیل شغل صورت می پذیرد و وظیفه ای است که بر عهده متخصصان روش سنجی یا مهندسان صنایع است (متین نفس، ۱۳۸۷).
مراحل تجزیه و تحلیل شغل

1. بررسی کلی سازمان: کل سازمان بررسی می گردد تا معلوم شود مشاغل فعلی با بافت و اهداف کلی آن هماهنگی و مطابقت دارد یا خیر؟

تعیین اولویت‌ها
انسان نمی‌تواند یک مسئله را به طور کلی درک نماید؛ بنابراین، آن‌ها را به مسایل کوچک‌تر تجزیه می کند و با توجه به معیارهای مشخص، بین آنها مقایسات زوجی انجام داده و برتری یک گزینه بر گزینه دیگر را مشخص می کند. سپس این نتایج، وارد مدل های مختلف تصمیم گیری شده تا درک بهتری از کل سیستم ارائه شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

سازگاری منطقی قضاوت‌ها
ذهن انسان می‌تواند به نحوی بین اجزا، رابطه برقرار کند که بین آن‌ها سازگاری و ثبات منطقی وجود داشته باشد. سازگاری در دو مفهوم به کار می‌رود:
ایده‌ها و اشیاءمشابه، باتوجه به ارتباطشان، در یک گروه قرار می‌گیرند. برای نمونه یک انگور و یک مهره، از نظر معیار گردی، در یک گروه قرار می‌گیرند؛ ولی اگر معیار مورد نظر طعم باشد، بین این دو ارتباطی وجود ندارد.
معیار دوم، میزان ارتباط بین ایده های مختلف، با توجه به معیار خاص آنهاست. این ارتباطات، تأثیر نسبی اجزای هر سطح را به اجزای سطوح بالاتر نشان می‌دهد (مؤمنی، ۱۳۸۷،۴۲-۴۰).
الگوریتم AHP
در این مرحله با مدل تحلیل سلسله مراتبی داده، مسئله را تجزیه و تحلیل کرده و آن را به چند قسمت ساده تر تجزیه می‌کنیم. پس از آن که گزینه‌ها و شاخص‌ها مشخص شد، بین شاخص‌ها مقایسات زوجی انجام می‌دهیم. در مرحله بعد، برای هر شاخص بین گزینه‌ها، مقایسات زوجی انجام می‌دهیم. سپس از الگوریتم زیر پیروی می‌کنیم:
الف) به هنجار کردن ماتریس مقایسات زوجی
ب) به دست آوردن میانگین حسابی هر سطر ماتریس به هنجار شده مقایسات زوجی (که به آن وزن های نسبی گفته می شود)
ج) ضرب وزن های نسبی شاخص‌ها در میانگین حسابی گزینه‌ها
د) رتبه بندی کردن گزینه‌ها.
بعد از این مرحله، به سراغ «سنجش نرخ ناسازگاری» می‌رویم. به این منظور، مراحل زیر را طی می‌کنیم:
گام۱. محاسبه بردار مجموع وزنی (WSV): ماتریس مقایسات زوجی (D) را در بردار وزن های نسبی ضرب کنید. به بردار حاصل، «بردار مجموع وزنی» گفته می شود.
WSV=D×W
گام ۲. محاسبه بردار سازگاری (CV): عناصر بردار مجموع وزنی را بر بردار وزن های نسبی تقسیم کنید. به بردار حاصل، «بردار سازگاری» گفته می شود.
گام۳. محاسبه بزرگ‌ترین مقدار ویژه ماتریس مقایسات زوجی (maxλ): برای محاسبه بزرگ‌ترین مقدار ویژه ماتریس مقایسات زوجی، میانگین عناصر بردار سازگاری محاسبه می شود.
گام ۴. محاسبه شاخص ناسازگاری (II): شاخص ناسازگاری به صورت زیر حساب می شود.
II=
گام۵. محاسبه نرخ ناسازگاری (IR): به این منظور، به ترتیب زیر عمل می شود:
IR=
در اینجا،IRI (شاخص ناسازگاری تصادفی) مقداری است که از جدول مربوطه استخراج می شود. جدول شاخص ناسازگاری تصادفی، بر اساس شبیه سازی به دست آمده است و به صورت جدول ۲-۷ است:
جدول (۲-۱) شاخص ناسازگاری تصادفی

مؤمنی، ۱۳۸۷، (۴۴)
در صورتی که نرخ ناسازگاری، کوچک‌تر یا مساوی ۱/۰ باشد، در مقایسات زوجی، سازگاری وجود دارد و می‌توان کار را ادامه داد. در غیر این صورت، تصمیم گیرنده باید در مقایسات زوجی تجدید نظر کند.
لازم به ذکر است که برای پر کردن ماتریس مقایسات زوجی، از مقیاس ۱ تا ۹ استفاده می شود تا اهمیت نسبی هر عنصر نسبت به عناصر دیگر، در رابطه با آن خصوصیت، مشخص شود. جدول (۲-۸)، مقیاس را برای انجام مقایسات زوجی نشان می‌دهد.
جدول (۲-۲) مقیاس AHP

مناطق مرجع

ایالات متحده

۲۹

۱۹۳

۲۷۱^۴/۴۷

دریای شمال^۵

۱۴

۱۶۲

n.a.

عربستان سعودی

۲۶۴

۲۴۴

n.a.

جهان

۱۲۰۱

۶۳۴۸

n.a.

n.a.: در منابع فهرست شدۀ پائین موجود نبود.
۱:.آمار ذخایر اثبات شده را شامل نمیشود. اطلاعات از منابع گوناگون گردآوری شده توسط آژانس بین المللی انرژی (EIA).
۲: این آمار فقط منابع نزدیک به دریای خزر را شامل میشود.
۳: اطلاعات از آژانس بین المللی انرژی (EIA)
۴: نفت و گاز متعارف کشف نشده
۵: شامل دانمارک، آلمان، هلند، نروژ و انگلستان.

• سیاستهای انرژی و خطوط لوله

بدنبال فروپاشی شوروی؛ شرکتهای نفتی، کشورهای منطقه و کشورهای خارج از منطقه، فعالیتهایی را در خصوص جذاب نشان دادن این منطقه برای سرمایهگذاری نفتی آغاز کردند. در این راستا میزان منابع موجود در منطقه بسیار بیشتر از حد واقعی نشان داده شد و ظرفیت منابع نفتی دریای خزر از ۳۰- ۲۰ میلیارد بشکه تا ۲۰۰ میلیارد بشکه تخمین زده شد.^[۳۵۸] با این حال اداره اطلاعات انرژی آمریکا مقدار ذخایر نفتی دریای خزر را حدود ۲۰ تا ۴۰ میلیارد بشکه و مقدار ذخایر گازی آن را در حدود ۲۰۰ تریلیون فوت مکعب برآورد کرده است.^[۳۵۹] (در برخی منابع نیز ذخیرۀ نفت قابل حصول، قطعی و انباشته شدۀ دریای خزر حدود ۲۰-۱۸ میلیارد بشکه برآورد شده است. از طرف دیگر آمار ارائه شده در مورد ذخیرۀ احتمالی نفت دریای خزر رقمی در حدود ۵۰ میلیارد بشکه میباشد).^[۳۶۰]

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

همچنین از آنجا که غیر از ایران و روسیه، سه کشور ساحلی دیگر یعنی قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان در خشکی محصور هستند، انتقال انرژی نیز اهمیت پیدا کرد. از همان ابتدای فروپاشی، اروپا و آمریکا متنوّع کردن مسیرهای انتقال انرژی را مورد توجه قرار دادند و مسیرهای مختلفی را برای انتقال نفت دریای خزر پیشنهاد دادند. اما مهمترین مسیری که آمریکا آن را پیشنهاد کرد، مسیر باکو ـ تفلیس ـ جیحان^[۳۶۱] بود. این مسیر از پایانۀ سنگچال در ۴۰ کیلومتری جنوب باکو آغاز میشود و در طول ۲۰۰ کیلومتر از گرجستان عبور میکند و بعد از ورود به خاک ترکیه، در بندر جیحان واقع در ساحل دریای مدیترانه پایان مییابد. با وجود مخالفت جدی ایران و روسیه با احداث این خط لوله، بالاخره در تاریخ ۲۴ مه ۲۰۰۵ (۳/۳/۱۳۸۴) این مسیر فعالیت خود را آغاز کرد. همچنین اتحادیۀ اروپا برای تأمین بخشی از انرژی مورد نیاز خود و تنوع در منابع تأمین انرژی و نیز برای نفوذ در این منطقه، شرکتهای نفتی خود را روانه این منطقه کرده است. رویال داچ شل،^[۳۶۲] بریتیش پترولیوم، توتال^[۳۶۳]، انی^[۳۶۴] و آجیپ^[۳۶۵] از این جمله هستند. پیشبینی شده است که تا سال ۲۰۱۰ میزان صادرات نفتی خزر روزانه به ۲ میلیون بشکه برسد.^[۳۶۶]
رابرت فریدمن در مورد واکنش ایران و روسیه به خط لولۀ باکو – جیحان اظهار میدارد که تلاش آمریکا برای به راه انداختن این خط لوله و نیز خط لولۀ گاز از طریق دریای خزر^[۳۶۷] و نیز تصمیم نشست سازمان امنیت و همکاری اروپا در استانبول در ۱۸ نوامبر ۱۹۹۹ که خواستار ساختن خط لولۀ نفت باکو ـ جیحان شدند، ایران و روسیه را نگران ساخت. با این همه به نظر رابرت فریدمن آنچه که بیشتر نگرانی دو کشور را برانگیخت، اقدام دوم شورای امنیت وهمکاری اروپا بود که در آن یک اعلامیۀ بین دولتی در خصوص تصمیم برای ساخت خط لولۀ گاز از طریق دریای خزر از ترکمنستان به باکو برای انتقال گاز به ترکیه منتشر شد.^[۳۶۸] این اقدامها واکنش هر دو کشور ایران و روسیه را بدنبال داشت که بطور جداگانه به آن اشاره میکنیم.
مورد جدیدتری که در خط لولهها مطرح شده است، خط لولۀ ناباکو^[۳۶۹] است. در این زمینه بین ایران و روسیه تنها اختلاف وجود دارد. زیرا ایران مایل به مشارکت در این خط لوله است، در حالیکه روسیه مخالف این پروژه میباشد.
نکته مهم در مسأله انرژی این است که طی سالیان اخیر و پس از جنگ آمریکا در افغانستان و عراق، رقابتها بر سر منابع انرژی منطقۀ آسیای مرکزی و خزر شکل بارزتری به خود گرفته است و به روشنی یک منازعۀ ژئوپولیتیک را پیش رو میگذارد که گاهی در شکل تقابل و رقابت و گاه در چارچوب همکاری جلوه مینماید.^[۳۷۰] فرایند ورود آمریکا و اروپا به این منطقه، مجموعهای از همکاریها و رقابتها را در منطقه شکل داده است. در این پژوهش به بررسی رفتار ایران و روسیه در قبال تغییرهای رخ داده در منطقه و مقایسۀ آنها خواهیم پرداخت.

• سیاستهای روسیه

روی آلیسون بطور کلی سیاستهای روسیه را در خصوص مسائل انرژی منطقه به این ترتیب خلاصه نموده است: “روسیه منابع نفت و گاز را هم به عنوان یک دارایی استراتژیک و هم به عنوان یک ابزار استراتژیک در دریای خزر و آسیای مرکزی میشناسد. در شرایط حاضر و با وجود دولتهای منطقۀ خزر که بطور روزافزونی وابسته به سرمایه های خارجی و بطور خاص سرمایه های آمریکایی میشوند، (در حالیکه منابع مالی روسیه محدود باقی مانده است)، روسیه سه هدف را دنبال میکند: اول تلاش برای استفادۀ اولیۀ این دولتها از زیربناهای اقتصادی از قبل ایجاد شدۀ روسیه، دوم تشویق کمپانیهای نفت و گاز روسیه برای کسب حداکثر مشارکت ممکن در پروژه های قابل دسترس و سوم تلاش برای استفاده از ابزاری متفاوت برای ممانعت از اجرای پروژههایی که منافع مورد نظر روسیه را برآورده نمیسازند".^[۳۷۱]
در خصوص ساخت خط لولۀ گاز از طریق دریای خزر، مسکو امیدوار بود که مهمترین تأمین کنندۀ گاز طبیعی از طریق خط لولۀ گاز جریان آبی^[۳۷۲] باشد. بنابراین بعد از امضای توافقنامۀ شورای امنیت و همکاری اروپا، این کشور سعی در تضعیف توجیه اقتصادی این پروژه ها نمود. شرکت گاز روسیه؛ گازپروم، در دسامبر ۱۹۹۹، پس از دوسال چانه زنی در مورد خرید گاز ترکمنستان به قیمت هر هزار متر مکعب ۳۶ دلار و خرید مقدار زیادی از گاز ترکمنستان در سال ۲۰۰۰، با ترکمنستان به توافق رسید. به نظر فریدمن در هر دو طرح هدف این بود که طرح ترانس خزر در مرحلۀ اجرا دچار مشکل شود.^[۳۷۳] روسیه همچنین به منظور تضعیف طرح ترانس خزر یک توافقنامه با ترکیه جهت فروش گاز و احداث خط لوله از زیر بستر دریای سیاه منعقد کرد.^[۳۷۴]
همچنین روسیه مسیرهای زیادی را به عنوان جایگزین باکو ـ جیحان برای احداث خط لوله پیشنهاد کرد. اندکی پس از استقلال، احداث دو خط لولۀ جدید موسوم به خطوط لولۀ نفت سریع «شمال» و «غربی»^[۳۷۵] آغاز شد که به ترتیب باکو را به نوروسیسک روسیه و سوپسای^[۳۷۶] گرجستان در دریای سیاه متصل سازد. ظرفیت این دو خط با هم ۲۱۵۰۰۰ بشکه نفت در روز است.^[۳۷۷] در این بین، روسیه به منظور تضمین صادرات خود، خط لولهای به طول ۹۸۰ مایل را که به وسیلۀ کنسرسیوم خط لولۀ دریای خزر احداث میشد، پیگیری میکند. این خط لوله ^[۳۷۸] که در حال حاضر مورد بهره برداری قرار گرفته است، میتواند روزانه ۳۴ /۱ میلیون بشکه نفت را از میدان تنگیز در غرب قزاقستان به یک پایانۀ نزدیک نووروسیسک در دریای سیاه تا سال ۲۰۱۵ برساند.^[۳۷۹] همچنین کیفیت یک خط لولۀ شمالی از آتیرا^[۳۸۰] در قزاقستان به سامارا^[۳۸۱] در روسیه بهبود داده شد.^[۳۸۲]
مسألۀ بعدی پروژۀ ناباکو است. بحران گازی میان روسیه و اوکراین موجب شد که اروپا مسیرهای جدید انتقال انرژی را در دستور کار قرار دهد و از وابستگی خود به روسیه بکاهد. قرارداد این خط لوله که قرار است گاز کشورهای حاشیۀ خزر را به اروپا انتقال دهد، در۱۳ ژوئیۀ ۲۰۰۹ در آنکارا با امضای ۵ کشور از۶ کشور عضو پروژه (ترکیه، اتریش، مجارستان، بلغارستان و رومانی) در آستانۀ عملیاتی شدن قرار گرفته و طبق برنامه‌ریزی‌ها قرار است، بهره‌برداری از آن در سال ۲۰۱۴ آغاز شود. هزینۀ ساخت این خط لوله ۸ میلیارد یورو است و ظرفیت آن ۳۱ میلیارد متر مکعب در سال است.
موضع روسیه در رابطه با پروژۀ مذکور منفی است. زیرا از وابستگی کشورهای منطقه، بویژه ترکمنستان، به روسیه میکاهد. روسیه که در حفظ موقعیت برتر خود در بازار انرژی اروپا جدی‌ است، روشهایی را برای کاهش نقش خط لوله ناباکو و حتی اخلال در ساخت آن در پیش گرفته‌ است که از جملۀ این فعالیتها می‌توان به قرارداد اخیر این کشور با آذربایجان برای پیش‌خرید بخش‌ اعظم تولید گاز حوزه شاه‌دنیز۲ ^[۳۸۳] اشاره کرد که در برخی منابع خبری روسی از این قرارداد به «چکه در خط لوله ناباکو» تعبیر شد.^[۳۸۴]

«اینک، آن دو مینوی همزاد که در آغاز،
در اندیشه و انگار پد یدار شد ند،
یکی نیکی را مینماید وآن دیگری بدی را.
شخص خرد مند از ایند و نیکی را برمیگزیند،
وشخص نادان بدی را».
۴-۲-۶. مناجات
الف) شاهنامه:
رستم پهلوان فردوسی قبل از جنگ دیگری چنین به درگاه خداوند زمزمه می کند و می نالد:
بخورد آب و روی و سر و تن بشست به پیش جهان آفرین شد نخست
(بخش۱۷،ب۶۴)
پهلوانان شاهنامه که با احترام از آنها یاد می شود در تصویری که فردوسی ترسیم کرده چنین افرادی هستند، خداشناس ، راد مرد، راستگو، آزاده و وطن دوست، در موقع دعا برای مردان چنین می سراید:

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

که بیدار دل پهلوان شاد باد روانش پرستنده داد باد
ذکر نام خداوند در شاهنامه مواضعی دارد که هر یک به فراخور حال و مقام شخصیت‌های شاهنامه رنگی به‌خودمی‌گیرد و ترتیبی خاص دارد. در شاهنامه اشاره به خدایی می‌شود که یکتاست و بی‌هیچ پیچیدگی عرفانی حضوری پررنگ و محسوس دارد و همیشه مجال سخن گفتن با اوـ حتی در سخت‌ترین شرایط و موقعیتهاـ وجوددارد همچنان که در معرکه میدان جنگ نیز قهرمانهای داستانها فرصت گفت‌وگوی مخصوص با او را دارند و او خدایی نزدیک و صمیمی است به‌طوری‌که گویی در مقابل دیدگان قهرمانها است و پاسخ آنها را نیز خیلی زود می‌دهد، نیایشها و مناجاتهای آنها را شنیده عملی می‌کند.
رابطه انسان و خدا در شاهنامه رابطه‌ای متقابل و مبنی بر موازین خاصی است که گویی هر یک ملزم به رعایت این قرارهاست. چنانکه در مناجات فریدون پس از پیروزی منوچهر بر سلم وتور می‌بینیم:
پس‌آنگه ‌سوی‌آسمان ‌کرد روی که‌ای‌دادگر داور راستگوی!
تـوگفتی‌که :من ‌دادگـر داورم بـه ‌سختـی، ستمدیده را یاورم
همم داد دادی و هم یـاوری همم تاج دادی ، هم انگشتری
همه کام دل دادیم ای خدای کنـون ‌مر مرا بر به‌دیگرسـرای
ازاین‌بیشتراندراین‌جـای تنگ نخـواهم که یابد روانم درنگ
و همین‌گونه می‌شود که فریدون می‌خواهد.
همین‌رابطه صمیمی برخی مواقع موجب می‌شود که پهلوانها حتی از خداوند گله و شکایت نیز بکنند. وقتی سام از تولد زال با عیب بزرگش آگاه‌می‌شود نومیدانه به درگاه خداوند می‌نالد:
که:ای برتر از کژی و کاستی بهی زان فزاید که تو خواستی
اگر من گناهی گـران کـرده‌ام و گــر کیـش آهـرمـن آورده‌ام
به پوزش مگـر کردگار جهـان به ‌مـن بـر ببخشـاید انـدر نهـان
بپیچد همی تیره جانم ز شـرم بجوشد همی در دلم خون گرم
ازاین بچـه چون بچه‌ی اهـرمن سیه چشم و مویش به سان سمن
چوآینـد و پرسنـد گـردنکشـان چه گویم ازاین بچه بد نشان
چه‌گویم که‌این بچه دیو چیست پلنگ‌دورنگ‌است،گر بربری‌است
ازاین ننگ بگـذارم‌ایـران‌زمیـن بخوانم براین بوم و برآفرین
(بخش۲،ب۲۰)
دراین‌میان،عبادت و نیایش‌های کیخسرو رنگ دیگری به‌خودمی‌گیرد.عبادت او خاص‌تر از بقیه است پاکی و صداقت او در عبادت به‌گونه‌ای است که حتی در مواضع بسیار دشوار جنگ را رها کرده و برای مناجات با خدا در محیطی آرام به راز و نیاز می‌پردازد.او بیشتر از همه به پاکی تن و آرایش ظاهری هنگام مناجات اهمیت می‌دهد و شیوه‌ای خاص برای عبادت خود برگزیده‌است نمونه‌هایی از این دست همچون پدر ضحاک «مرداس» دیده‌می‌شود که برای عبادت « سرو تن»‌ می‌شوید و لباس تمیز می‌پوشد،اما حلاوت عبادت کیخسرو به‌گونه‌ای با عرفان او درآمیخته‌است:
چو بشنید خسرو دوان شد به خاک نیایش کنان پیش یزدان پاک
همی‌گفت که: روشن کردگار جهاندار و بیدار و پروردگار
تو دادی مرا فر و دیهیم و زور تو کردی دل و چشم بدخواه کور
ز نیکی ستمکاره را دور دار ز بیمش همه ساله فرنجور دار
دعاکردن در شاهنامه آدابی خاص را می‌طلبد از جمله شستن سر و تن، قرارگرفتن در محلی خاص،روشن‌کردن آتش، زند و