شبکه ­های حسگر در حالت کلی ماهیت داده-محور^[۷] دارند و بنابراین، ساختار ارتباطی بین گره­های حسگر باید طوری طراحی شوند که با ماهیت این شبکه­ ها، هماهنگی داشته باشند. کاربرد­های شبکه ­های حسگر در مواردی است که عملاً امکان اتصال گره­ها به یکدیگر عملی یا مقرون به صرفه نیست، در این گونه شبکه­ ها عموماً از ارتباط بی­سیم استفاده می­ شود و ساختار کلی این شبکه­ ها به این صورت است که تعداد زیادی گره همسان، در محیط پراکنده می­شوند و پس از جمع­آوری اطلاعات مورد نظر، آن را به یک گیرنده مرکزی یا چاهک^[۸] ارسال می­ کنند. گیرنده مرکزی، گره­­ای با میزان انرژی بالا و تجهیزات مورد نیاز می­باشد و در واقع واسط بین شبکه حسگر و محیط اطراف می­باشد. در شبکه ­های با وسعت جغرافیایی زیاد، می­توان از چندین گیرنده مرکزی استفاده کرد تا مسیر ارسال داده ­ها به گیرنده­ها، بیش از حد طولانی نگردد.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

از آنجایی که ارسال مستقیم رادیویی در فواصل زیاد، به انرژی بسیار زیادی نیاز دارد، در شبکه ­های حسگر، از روش‌های انتقال اطلاعات به صورت گام به گام^[۹] استفاده می­ شود. علاوه بر این مورد، در اکثر موارد بین بسیاری از گره­ها و گیرنده­های مرکزی، به علت مسایلی مانند فاصله زیاد یا موانع جغرافیایی، ممکن است دید مستقیمی^[۱۰] بین گره و گیرنده مرکزی وجود نداشته باشد. در شکل ۱-۱ و شکل ۲-۲ شمایی از معماری ارتباطی در شبکه ­های حسگر، نشان داده شده است.

شکل ‏۱‑۱ : نحوه طبقه بندی گره­ها در شبکه ­های حسگر بی­سیم [۴]

شکل ‏۱‑۲ : معماری ارتباطی شبکه ­های حسگر بی سیم [۴]
اجزای سخت افزاری
با توجه به عملکرد متفاوت شبکه ­های حسگر، هر گره می ­تواند با توجه به وظایف تعریف شده از اجزای متنوعی تشکیل شده باشد. در حالت کلی هر گره از یکسری اجزای کلی تشکیل شده است که عبارتند از واحد پردازش مرکزی^[۱۱]، فرستنده-گیرنده رادیویی، منبع تغذیه که می‌تواند از طریق باطری یا سلول­های خورشیدی یا ترکیب هر دو، انرژی مورد نیاز سیستم را فراهم کند، یک یا تعدادی حسگر که داده ­های مورد نظر را جمع آوری می­ کنند، انواع حافظه­های جانبی در صورت نیاز، موقعیت یاب ^[۱۲]GPSدر صورت نیاز و سایر اجزایی که بسته به کاربردهای متفاوت می‌تواند در هر گره گنجانده شود. در شکل ۱-۳ معماری کلی سخت افزار یک گره حسگر نشان داده شده است.

شکل ‏۱‑۳ : معماری سخت افزار هر گره شبکه‌های حسگر[۴]
کنترلر یا واحد پردازنده مرکزی^[۱۳] (CPU):
یکی از فاکتورهای مهم در انتخاب CPU برای استفاده در گره‌های شبکه‌‌های حسگر، میزان توان مصرفی پردازنده و پشتیبانی آن از حالت‌های متنوع کاری (از لحاظ توان مصرفی) می‌باشد. همچنین در گره‌هایی که نیاز به پردازش حجیم اطلاعات دریافتی دارند، میزان توان پردازشی CPU نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی دیگر از فاکتورهای مهم میزان تجهیزات جانبی گنجانده شده در میکرو کنترلر است. تجهیزاتی مانند رابط SPI و UART جهت ارتباط با وسایل جانبی و A/D برای بررسی توان مصرفی یا تبدیل اطلاعات حسگرهای دارای خروجی آنالوگ، تقریباً از ملزومات میکرو کنترلر مورد استفاده در گره‌های شبکه‌های حسگر می‌باشند و وجود چنین تجهیزاتی از طرفی موجب کاهش توان مصرفی مدار و از طرف دیگر باعث کاهش هزینه کلی تمام شده برای هر گره‌ می‌شود. نهایتاً قیمت میکرو کنترلر نیز نباید از حد قابل قبولی بالاتر باشد.
یکی از میکرو کنترلرهای مورد استفاده در شبکه‌های حسگر با توجه به موارد مطرح شده در بالا میکرو کنترلر ATMEL 90LS8535‌ می‌باشد که یک میکرو کنترلر AVR از خانواده ATMEGA هشت بیتی است که دارای یک A/D 10 بیتی، یک رابط SPI و UART، دارای چندین مود کاری مصرفی با فرکانس­های کاری مختلف مانند ۳۲KHz برای مود کم مصرف و ۸MHz برای مود پر مصرف می‌باشد. همچنین می‌توان از میکرو کنترلر ATMEGA 16 نیز برای این منظور استفاده کرد که مشابه همین میکرو کنترلر است. جایگزین بهتری که برای میکرو کنترلرهای فوق مطرح شده، میکرو کنترلر MSP430F149 از شرکت TI است که یک میکرو کنترلر ۱۶ بیتی RISC بوده و دارای A/D 16 بیتی و دو عدد پورت سریال است. این میکرو کنترلر نسبت به میکرو کنترلر‌های AVR دارای توان مصرفی و قیمت پایین‌تری می‌باشد.
فرستنده گیرنده-رادیویی
فرستنده-گیرنده رادیویی یکی از اجزای با اهمیت در گره‌های شبکه‌های حسگر می‌باشد و بسته به کاربردهای مختلف، می ­تواند تنوع زیادی داشته باشد. مهم‌ترین مشخصه در انتخاب فرستنده-گیرنده‌ها، برد^[۱۴] مورد نیاز برای ارتباط بین گره‌های شبکه است. در شبکه‌هایی با گره‌های نزدیک به هم، می‌توان از فرستنده‌‌های کم مصرف‌ استفاده کرد ولی توان مصرفی در فرستنده-گیرنده‌ها با بردهای بیشتر، به شدت افزایش پیدا می‌کند و باید در آن‏ها از راهکارهای کنترل توان دقیق‌تری استفاده کرد.
یکی از فرستنده-گیرنده‌های مناسب برای بردهای زیاد (در حد چند کیلومتر)۹Xstream Radio محصول شرکت MaxStream می‌باشد که در فرکانس ۹۰۰MHz کار می‌کند. فرستنده-گیرنده‌ دیگر که برای بردهای نسبتاً کوتاه بکار می‌رود TR1000 است که این فرستنده-گیرنده‌، دارای برد کمتری است ولی توان مصرفی آن بسیار کمتر از فرستنده-گیرنده‌ مطرح شده در بالاست. (در حدود ۱۰/۱ کیلومتر). به طور کلی اگر فرستنده-گیرنده‌هایی استفاده کنیم که لایه پیوند داده^[۱۵] را به صورت داخلی پشتیبانی کند و عمل تصحیح خطا و سریال و موازی کردن را خودشان انجام دهد، بار پردازشی CPU و پیچیدگی نرم‌افزار کاهش خواهند یافت.
حافظه جانبی
در صورتی که مقدار حافظه موجود در CPU برای نگهداری اطلاعات مورد نظر کافی نباشد که معمولاً این چنین است، می‌توان از حافظه‌های دائمی مانند حافظه Flash استفاده کرد که هم‌ ارزان قیمت است و هم حجم کمی را در مدار اشغال می‌کند. فضای حافظه Flash، به یکسری صفحه با حجم کوچک‌تر تقسیم می‌شود. این صفحات باید به صورت یکجا نوشته یا پاک شوند. معمولاً نوشتن و پاک کردن در فلش‌ها با سرعت نسبتاً پایینی صورت می­گیرد. همچنین تعداد دفعات نوشتن یک حافظه فلش محدود است و باید هنگام استفاده از آن‏ها این نکات را مد نظر قرار داد.
یک نمونه از حافظه‌های موجود، حافظه فلش ATMEL AT45DB041B است که ۴ Mbit ظرفیت دارد و صفحات آن ۲۵۶ بایتی است. نوشتن هر صفحه ۱۴ ms و پاک کردن آن ۸ ms زمان می‌برد ولی چون هنگام پاک کردن در خانه‌های حافظه مقدار ۱ نوشته می‌شود، می‌توان بجای پاک کردن حافظه بر روی قسمت­ های استفاده نشده آن عدد ۱ را نوشت.
انواع حسگر‌ها
حسگر‌ها عمل اصلی در شبکه‌های حسگر یعنی عمل جمع‌ آوری اطلاعات را بر عهده دارند. انواع گوناگونی از حسگرها طراحی شده‌اند که بسیاری از آن‏ها مبدل آنالوگ به دیجیتال داخلی دارند و می‌توانند از طریق رابط I2C به رابط سریال پردازنده متصل شوند.I2C یک پروتکل ارتباط سریال سنکرون^[۱۶] است که از طریق آن می‌توان تا ۸ وسیله جانبی را به یک درگاه^[۱۷] وصل کرد و در آن هر وسیله یک شناسه­­ی^[۱۸] منحصر به فرد را داراست.
در کل با توجه به کاربرد مورد نظر و زمان نمونه­برداری حسگر از محیط و توان مصرفی آن در مقایسه با میکرو کنترلر مرکزی، می‌توان دو معماری متفاوت برای عملکرد گره‌ حسگر ارائه کرد. یکی از این روش‌ها اینست که ما CPU را در حالت عادی به صورت آماده­ به کار^[۱۹] درآوریم و با دریافت اطلاعات با اهمیت CPU را فعال کنیم و در روش دیگر می‌توانیم تغذیه حسگر را در حالت عادی قطع کنیم و زمانی که می‌خواهیم از اطلاعات نمونه برداری کنیم تغذیه حسگر را فعال کنیم. این عمل خصوصاً در مواردی که حسگر توان مصرفی بالای دارد، کاملاً ضروری می‌باشد.
منبع تغذیه
معمولاً گره‌‌های شبکه حسگر هنگامی که در محیط قرار می‌گیرند، از دسترس ما خارج می‌شوند به نحوی که با تمام شدن منبع انرژی آن‏ها، عملاً گره‌ها بلا استفاده می‌گردند؛ لذا منبع تغذیه در ساخت گره‌های، شبکه‌های حسگر از اهمیت خاصی برخوردار است. در حالت کلی، از دو نوع منبع تغذیه قابل شارژ و غیر قابل شارژ می‌توان استفاده کرد. در صورتی که شرایط محیطی گره‌ها اجازه بدهد می‌توانیم از انواع انرژی‌ها مانند انرژی حرکتی یا انرژی خورشیدی برای تأمین توان مورد نیاز گره‌ها یا جهت شارژ کردن باطری‌ها استفاده نمود. در تغذیه گره‌های شبکه حسگر می‌توانیم از انواع رگولاتور‌ها و تقویت کننده‌های^[۲۰] ولتاژ-جریان استفاده کنیم. عامل اصلی در انتخاب رگولاتورها، باید بازده بالا و دامنه نسبتاً وسیع ولتاژ ورودی باشد تا بتوانیم از منابع انرژی حداکثر استفاده را ببریم. در حالت کلی از دو نوع رگولاتور خطی و سوییچینگ برای این منظور می‌توان استفاده کرد که رگولاتورهای سوییچینگ با توجه به قابلیت افزایش ولتاژ ورودی مناسب‌ترند؛ همچنین از انواع Buck Boost Converters می‌توان برای تأمین جریان‌های بالای کوتاه مدت مانند هنگام قفل کردن GPS استفاده کرد.
باطری‌ها و سلول‌های خورشیدی
در طراحی شبکه‌های حسگر می‌توان از انواع باطری‌ها استفاده کرد. در صورتی که نخواهیم از باطری­های قابل شارژ استفاده کنیم معمولاً باطری­های آلکالاین برای این منظور مناسب هستند. فقط ولتاژ این باطری­ها با گذشت زمان در طول عمر آن‏ها به صورت خطی افت می‌کند و از ۳.۴ ولت به ۱.۸ ولت می‌رسد که این نکته را نیز باید در طراحی منبع تغذیه مناسب آن‏ها در نظر گرفت. در صورت استفاده از باطری­های قابل شارژ می‌توان از باطری­های Li-Ion استفاده کرد که در این صورت باید از سلول‌های خورشیدی یا سایر منابع انرژی جهت شارژ کردن آن‏ها استفاده کرد. مزیت اصلی باطری‌های Li-Ion اینست که در طول بازه فعالیتشان دارای ولتاژ نسبتاً ثابتی هستند و مانند باطری­های آلکالاین^[۲۱] دچار افت ولتاژ قابل توجهی نمی‌شوند.
هنگام استفاده از سلول‌های خورشیدی نیز باید این نکته را مد نظر قرار داد که اگر تعدادی سلول خورشیدی را پشت سر هم به صورت سری ببندیم، ممکن است تعدادی از آن‏ها که نور کمتری دریافت می‌کنند، دارای ولتاژ دو سر منفی گردند و توان تولید شده توسط سلول‌های دیگر را مصرف کنند پس باید آرایش مناسبی برای استفاده از چندین سلول خورشیدی در نظر گرفته شود تا به حداکثر بازده ممکن رسید.
اجزای نرم افزاری
با پیچیده­تر شدن عملیات محول شده به هر گره به تدریج پیچیدگی سیستم افزایش پیدا می­ کند و نیاز به یک سیستم عامل ساده که دسترسی به منابع سخت­افزاری در هر گره شبکه حسگر را سهولت بخشد، بیشتر احساس می­ شود. یکی از سیستم عامل‌هایی که تا کنون طراحی شده و در انواع مختلفی از شبکه ­های حسگر پیاده سازی شده است، سیستم عاملTiny OS است که در مورد آن توضیح داده خواهد شد.
سیستم عامل Tiny OS
این سیستم عامل یک سیستم عامل رویداد-‌گرا^[۲۲] است و از یک هسته چند ریسمانی بسیار کارآمد تشکیل شده است. همچنین این سیستم عامل یک ساختار برنامه ریزی دو سطحی دارد که اجازه می‌دهد تا مقدار پردازش محدودی بر روی رویدادهای سخت افزاری به صورت ایجاد وقفه در هنگام انجام وظایف طولانی صورت پذیرد.
در طراحی این سیستم­عامل، انرژی مهم‌ترین منبع موجود در نظر گرفته می­ شود و به نظر می­رسد که یکی از راه حل­های بهینه برای استفاده از منابع پردازنده استفاده از روش رویداد-گرا باشد. مجموعه عملکرد­هایی که به یک رویداد نسبت داده شده‌اند به سرعت اجرا می­شوند و در حین اجرای آن‏ها هیچ توقفی اجازه داده نخواهد شد. در حالت خواب، سیکل­های استفاده نشده در CPU جهت انتظار برای رخ دادن هر گونه رویداد قابل توجه، به کار می­روند.
خلاصه
امروزه کاربردهای بسیاری برای شبکه‌های حسگر مطرح شده است و روز به روز هم بر تعداد آن‏ها اضافه می‌شود. از جمله این کاربرد‌ها می‌توان به استفاده در میدان‌های جنگی، شناسایی محیط­های آلوده، نظارت کردن محیط زیست، بررسی و تحلیل وضعیت بناهای ساختمانی، در جاده­ها و بزرگراه‌های هوشمند، کاربردهای مختلف در زمینه پزشکی و دیگر عوامل اشاره کرد.
در طراحی سخت‌افزار برای شبکه‌های حسگر، محدودیت‌هایی وجود دارد که از جمله این محدودیت‌ها می‌توان به عواملی مانند هزینه پایین، حجم کوچک، توان مصرفی پایین، نرخ بیت پایین، خودمختار بودن گره‌ها و نهایتاً به قابلیت تطبیق پذیری با تغییرات محیط اشاره کرد. هر شبکه حسگر از تعداد زیادی گره ارزان قیمت با اندازه کوچک، تشکیل شده است و هر گره نیز از مجموعه‌ای از اجزای سخت‌افزاری تشکیل شده است که در کنار یکدیگر وظایف هر گره را به انجام می‌رسانند. در حال حاضر هر گره حسگر از بهم پیوستن تعدادی قطعات از پیش طراحی شده حاصل می‌شود ولی در آینده می‌توان کلیه مدار‌های مورد نیاز یک حسگر را در یک مدار مجتمع فشرده و در اندازه بسیار کوچک‌تری پیاده‌سازی کرد که کاهش قابل ملاحظه‌ای در اندازه و توان مصرفی هر گره‌ را در بر خواهد داشت.
هر شبکه حسگر از اجزایی مانند واحد پردازنده مرکزی، فرستنده-گیرنده رادیویی، حافظه جانبی، انواع حسگر‌ها از قبیل حسگرGPS، منبع تغذیه که می‌تواند به صورت باطری‌ یا سلول­های خورشیدی باشد و سایر اجزا، بر حسب نیاز تشکیل شده است. کلیه این اجزا باید با توجه به کاربرد‌های مورد نظر و ابعاد شبکه، طراحی و تعبیه شوند.
فصل ۲
تعریف مسئله
در این تحقیق به بررسی خاصیت تحمل­ پذیری خطای الگوریتم­های مسیریابی چند ­مسیره^[۲۳] در شبکه ­های حسگر بی­سیم می­پردازیم. در سیستم­هائی که به دلیل اهمیت، به دسترس پذیری^[۲۴] بالائی نیاز دارند لازم است خاصیت تحمل پذیری خطا در نظر گرفته شود. خاصیت تحمل پذیری خطا تضمین می­ کند که یک سیستم برای استفاده همیشه در دسترس باشد بدون اینکه وقفه­ای در عملکرد آن ایجاد شود. در ابتدا یکسری پارامترهای لازم را تعریف و در ادامه طرح پیشنهادی تشریح شده است.
دسترس پذیری
احتمال آنکه یک سیستم زمانی که درخواستی برای استفاده از آن وجود دارد به درستی به کار خود ادامه دهد یا به عبارتی احتمال اینکه سیستم خطا نداشته باشد یا در صورت بروز خطا به زیر درخواست­ها جواب مورد نظر را بدهد دسترس پذیری گویند. دسترس پذیری وابسته به دو چیز است :
قابلیت اطمینان^[۲۵]
قابلیت نگهداری^[۲۶]
دلایل وجود خطا در شبکه ­های حسگر بی­سیم
دلایل وجود خطا در شبکه ­های حسگر بی­سیم را به صورت زیر می­توان تقسیم ­بندی کرد [۶]:
خالی شدن باطری
تخریب بر اثر عوامل محیط
لینک­ها خراب شوند:
منظور از خراب شدن کم شدن کیفیت است که به عواملی مانند نرخ گم شدن بسته­ها^[۲۷]، نرخ تحویل بسته­ها^[۲۸] بستگی دارد که با گوش دادن به وضعیت کانال بدست می ­آید.
ازدحام^[۲۹]
ازدحام نیز می ­تواند به عنوان یک خطا در نظر گرفته شود که قابل تعمیر و بازیابی است، هر چه زمان بر طرف کردن ازدحام کمتر باشد قابلیت تعمیر آن سریع‌تر است که این به خودی خود می ­تواند دسترس پذیری را بالا ببرد و قابلیت تحمل پذیری خطا را در شبکه افزایش دهد.
دلایل نیاز به یک پروتکل با قابلیت تحمل پذیری خطا در شبکه ­های حسگر بی­سیم نسبت به شبکه ­های دیگر
به دلایل زیر شبکه ­های حسگر بی­سیم نسبت به شبکه ­های دیگر بیشتر به یک پروتکل با قابلیت تحمل پذیری خطا نیاز دارند [۶]:

(۴-۷)

(۴-۸)

وقتی که سوییچ بسته باشد در مدت زمان DT ولتاژ ورودی دو سر سلف می افتد و شروع به شارژ شدن با رابطه (۴-۸) می کند.
با توجه به شکل ۴-۱۰ جریان سلف روابط ولتاژی را بدست می آوریم که از روی آن مقدار مقاومت معادل را بدست آورده.

DT
(۱ − D)T
I_max
I_min

ΔI
i_L
شکل ۴-۱۰- جریان سلف در دو زمان قطع و وصل سوییچ

(۴-۹)

شبیه سازی مدل مبدل بوست^[۵۱] در متلب و ورودی سوییچینگ MPPT در شکل ۴-۱۱ نشان داده شده است و بدست آوردن مقدار سلف مورد استفاده در بین ماژول خورشیدی و مبدل بوست در مقادیر مختلف توان نصب ماژول باید محاسبه کرد در صورتی که مقدار مناسبی برای آن نداشته باشیم یک نوسان در تولید ولتاژ DC در مدت زمانی بیشتر از تصمیم گیری سوییچینگ به وجود می آید.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

شکل ۴-۱۱ مدار مبدل بوست و سلف و ورودی سوییچینگ MPPT شبیه سازی شده در متلب
۴-۷ مدار داخلی مبدل بوست شبیه سازی شده در متلب :
شکل ۴-۱۲ مدار داخلی مبدل بوست
در اینجا با سوییچ توسط تولید موج از الگوریتم MPPT می تواند ولتاژ خروجی را متناسب کرده برای تحویل توان حداکثر به شبکه تنظیم می شود، این مقدار توسط متغیر D_BOOST در شبیه سازی نشان داده شده است. در زیر یک نمونه از شبیه سازی در حالتی که مقدار موج D_BOOST در شکل ۴-۱۲ با توجه به اینکه چرخه دارای وظیفه کاری ۵۰% می باشد و ولتاژ نمونه که دارای مقدار ۶۴ ولت باشد در خروجی حدود ۱۲۸ ولت می باشد و در شکل۴-۱۳ دو نمودار با هم نشان داده شده است.

شکل ۴-۱۳ ورودی و خروجی ولتاژ مبدل بوست با مقدار ۵۰% دستور MPPT
۴-۸ الگوریتمMPPT:
۴-۸-۱روش کنترل P&O:
به دلیل داشتن ساختار فیدبک ساده و داشتن یک تعداد کمی از پارامتر کالیبراسیون، روش کنترل P&O است، به طور گسترده ای استفاده می شود. در دوره تابش خورشید این با افزایش و کاهش ولتاژ عمل می کند. قدرت خروجی آرایه با توان خروجی خورشیدی مقایسه برای دوره قبل و MPP متوالی ردیابی شده. این روش کنترل توسط فلوچارت برای عمل کرد کنترلی در شکل ۴-۱۴ ترسیم شده.
شکل ۴-۱۴ فلوچارت روش
۴-۸-۲ روش هدایت افزایشی:
شکل ۴-۱۵ دسته بندی مکان های نمودار توان - ولتاژ برای ردیابی نقطه MPP
با توجه به معایب روش های معمول، روش ها و الگوریتم های دیگر که سعی در کاهش و یا حذف معایب از شبکه عصبی و کنترلر فازی جهت MPPT استفاده شده است . این روش ها دارای کارایی خوبی می باشند، اما جهت اجرای عملی سخت و پیچیده اند و نیز از ترکیب روش های CV و P&O استفاده شده است از آنجا که به ازای تابش کم خورشید راندمان روش P&O کم بوده و راندمان روش CV زیاد می باشد، بنابراین ازCV در صبح و عصر و یا دیگر شرایط تابش نور کم و ازP&O در دیگر ساعات استفاده می شود و نیز جهت کاهش احتمال ردیابی اشتباه تنها تغییرات اعمالی بوسیله الگوریتم P&O توسط الگوریتم تشخیص در نظر گرفته می شود. این روش دارای راندمان و دقت خوبی می باشد اما دارای پاسخ سریعی نیست نیز روش ساده ای بر اساس انداز ه گیری جریان اتصال کوتاه و محاسبه جریان بهینه (جریانی که در آن توان ماکزیمم می شود) ارائه شده است. این روش ساده بوده و دارای دقت و راندمان بالایی می باشد. اما به دلیل لزوم اندازه گیری جریان اتصال کوتاه باید خروجی اینورتر اتصال کوتاه گردد که این روش برای اجرا در سیستم فتوولتائیک متصل به شبکه مناسب نیست.. و نیز روش P&O با گام متغیر معرفی شده است که باعث کاهش نوسان در نقطه MPP شده است ونیز از روش های بهبودیافته P&O استفاده شده است که دارای کارایی مناسب، اما سرعت کمتری می باشند. در این مقاله به بررسی و ساخت سیستم فتوولتائیک متصل به شبکه با در نظر گرفتن از(MPPT) پرداخته می شود. [۳۴]
۴-۸-۳دنبال کننده حداکثر توان(MPPT):

۲- رضایتمندی مشتری عبارتست از یک تجربه مبتنی بر ارزیابی مشتری از چگونگی تامین انتظارات او در مورد ویژگی­های فردی یا عملکردی خدماتی که ارائه می­ شود، رضایتمندی صرفاً نتیجه مواردی است که خطا نیستند، رضایتمندی ارضای نیازها و تمایلات مصرف ­کننده، رضایتمندی یعنی خوشی و لذت و رضایتمندی ارزیابی­های مشتری از کیفیت کالا و خدمات ( هریس و لوید^[۷۵]، ۲۰۰۴: ۱۵)
۳- عمومی­ترین بیان­ها این نکته را بیان می­ کند که رضایتمندی احساسی است که از فرایند ارزیابی آنچه درک شده است در مقابل آنچه مورد انتظار است، در مورد تصمیم خرید و/ یا ارضای نیازها/ خواسته ­ها نتیجه می­ شود. ادراک از کلمه رضایتمندی فعالیت­هایی که ما برای رسیدن به آن انجام می­دهیم را تحت تاثیر قرار می­دهد. اگر ما فکر می­کنیم رضایتمندی مواردی است که خطا نیستند، هدف شرکت معادل خواهد بود با کاهش تعداد شکایات. اما تعداد یا درصد شکایات می ­تواند شاخصی برای عدم رضایتمندی مشتری باشد. شرکت باید تعداد شکایات را به منظور حذف عدم رضایت کاهش دهد، اما این تنها یک راه لازم برای رضایتمندی مشتری واقعی است ولی کافی نیست. برای نیل به رضایتمندی مشتری واقعی لازم است شرکت­ها نه تنها با حذف علل شکایات مستقیم به کیفیت دست یابند، بلکه لازم است آنها محصولاتشان را نیز از نظر کیفی عالی و جذاب نمایند ( هریس و لوید ، ۲۰۰۴: ۱۵)

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴- مدلی که در مورد رضایتمندی بسیار مورد قبول است، عبارتست از تابع عدم تایید که در حقیقت تابعی است از انتظارات و عملکرد. الگوی عدم تایید در تئوری فرایند بستری را برای اکثریت زیادی از مطالعات رضایتمندی فراهم می­ کند و چهار سازه انتظارات، عملکرد، عدم تایید و رضایتمندی را شامل می­ شود. این مدل پیشنهاد می­ کند که انتظارات اساساً از طریق عدم تایید تاثیر می­پذیرند اما آنها همچنین از طریق عملکرد درک شده نیز تاثیر می­پذیرند، آنچنانچه بسیاری از مطالعات تاثیر مستقیمی از عملکرد درک شده را بر روی رضایتمندی دریافته­اند. سوان و کومبس^[۷۶] در میان اولین افرادی بودند که اعلام کردند رضایتمندی با عملکرد مرتبط است تا انتظارات را برآورده کند. در حالی که عدم رضایتمندی زمانی رخ می­دهد که عملکرد پایین­تر از انتظارات باشد
۵- همچنین پویز و ون گرومکو^[۷۷] رضایتمندی را به عنوان تفاوت بین مشاهده و آرزو دیدند. با بهره گرفتن از تئوری ارزش- ادراک ثابت شده است که مصرف­ کنندگان با جنبه­هایی از رضایتمندی که هرگز وجود نداشته­اند ارضا خواهند شد. تئوری ارزش- ادراک رضایتمندی را به عنوان یک پاسخ احساسی می­نگرد. به عبارت دیگر مقایسه­ ای است از چیزی که برای شخصی ارزشمند است در برابر انتظارات او (پویز و ون گرومکو، ۱۹۸۸ : ۲۶). اجماع عمومی بر این است که رضایتمندی احساسات یک فرد از لذت یا ناخوشی حاصل از عملکرد درک شده یک محصول یا خروجی در ارتباط با انتظارات وی است. بر این اساس رضایتمندی می ­تواند به عنوان نتیجه یک ارزیابی موثر از مقایسه استانداردهای مورد قیاس و عملکرد درک شده عملی تعریف شود. اگر عملکرد درک شده از انتظارات پایین­تر باشد، مشتریان ناراضی خواهند شد. به عبارت دیگر، اگر عملکرد درک شده انتظارات را برآورده کند، مشتریان راضی خواهند بود.
رضایتمندی قضاوتی است که به تمام تجارب حاصل از محصولات ارائه شده، فرایند فروش و خدمات پس از فروش مرتبط با یک کسب­وکار معین مربوط می­ شود. اینکه مشتری پس از خرید رضایتمند باشد، همچنین به عملکرد پیشنهادی مرتبط با انتظارات مشتری وابسته است. مشتریان انتظاراتشان را از روی تجربیات خرید گذشته، توصیه­های دوستان و بستگان و اطلاعات و وعده­های بازاریابان و رقبا شکل می­ دهند (پویز و ون گرومکو، ۱۹۸۸ : ۲۶). علاوه بر تعاریف فوق نویسندگان مختلف رضایتمندی را به روش­های متفاوتی تعریف کرده ­اند. وجه مشترک تمام این تعاریف وابستگی رضایتمندی مشتری به احساس، ادراک و باور آنها است که دقت بیشتر برای مطالعه چنین موردی را می­طلبد. جدول ذیل برخی تعاریف رضایتمندی مشتری که به ما ایده روشنی در مورد مفهوم رضایتمندی ارائه می­دهد را معرفی خواهد نمود.
بهبود مستمر با چرخه رضایتمندی مشتری
مشتری چگونه می ­تواند خواسته­ های خود را مطرح نماید، آنها را پیگیری نموده و از دریافت آنها منتفع شود. به عبارت دیگر فرایند رضایتمندی مشتری از کجا آغاز می­ شود و چگونه ادامه می­یابد. آیا یک بار راضی نمودن مشتری برای حفظ او در سازمان کافی است؟ یا تعامل با مشتری باید استمرار داشته باشد و انتقاد و نظر او در خدمتی که ارائه می­ شود، لحاظ شود.
جدول ‏۰‑۳: تعریف رضایتمندی مشتری

ندای مشتری
مشتری
آنالیز علل ریشه ای
اجرا و نظارت
بسط اعمال
شکل ‏۰‑۴ بهبود مستمر در رضایتمندی مشتری( هواک ، ۲۰۰۶ : ۱۶)
راضی کردن مشتری یک عملیات منفرد نیست که یک بار انجام گیرد. مشتری باید همواره در هر برخورد برای دریافت خدمت ارضا شود. حتی مشتری بایستی با دریافت خدمات پس از فروش خدمت از تداوم تامین رضایتمندی اطمینان حاصل نماید. او باید بداند که سازمان بیشتر از او به رضایتمندی وی اهمیت می­دهد؛ زیرا ماموریت یک سازمان خدماتی فراهم کردن رضایتمندی کامل مشتری است.
محمد زایری شکل را بسط داد که در آن نشان می­دهد برای بهبود پیوسته رضایتمندی مشتری باید چرخه­ای وجود داشته باشد که با شنیدن صدای مشتریان آغاز می­ شود، سپس نکات مورد نظر آنها تحلیل می­ شود، اعمال بسط داده می­ شود و در انتها اجرا ( هواک^[۸۰]، ۲۰۰۶ : ۱۵)
برای داشتن رضایتمندی کامل ابتدا شرایط کاری خوبی نیاز است تا کارمندان راضی شوند که این امر منجر به کارمندان وفادار می­ شود و با فراهم شدن تمام اینها محصول خوب بوجود خواهد آمد که بر روی رضایتمندی مشتری تاثیر گذاشته و آنها را وفادار نموده و منافع زیادی از محل حفظ مشتری بدست خواهد آمد.
شرایط کاری خوب
رضایتمندی کارکنان
منافع زیاد
وفاداری مشتری
وفاداری کارکنان
محصول با کیفیت خوب
رضایتمندی مشتری
شکل ‏۰‑۵ چرخه رضایتمندی( هواک ، ۲۰۰۶ : ۱۶)
رضایتمندی تجمعی یا تعاملی
یک بحث مهم در ادبیات رضایتمندی مشتری این است که آیا رضایتمندی در سطح تعامل درک می­ شود یا در یک سطح تجمعی. رویکرد تجمعی به رضایتمندی فرض می­ کند که رضایتمندی بواسطه رضایت یا عدم­رضایت مصرف­ کنندگان یک محصول و یا خدمت بعد از گذشت زمان تعیین می­ شود، در حالی­ که رویکرد تعاملی، به رضایتمندی به هنگام مواجهه تاکید می­ کند و این یعنی رضایتمندی با یک محصول یا خدمت در فقط یک تعامل. مطابق مطالعات شارما و دیگران^[۸۱] تمایل فزاینده­ای برای سنجش رضایتمندی مشتری در یک سطح عمومی با قبول دیدگاه تجمعی به رضایتمندی وجود دارد. تحقیقات گذشته دو رویکرد برای عملیاتی کردن رضایتمندی انجام داده­اند. اولی، رضایتمندی مصرف ­کننده را در مقابل عدم رضایتمندی وی به­ صورت دوقطبی می­بیند. اساس این دیدگاه بر این فرض استوار است که رضایتمندی مشتری یک ارزش تک­بعدی بین رضایتمندی بالا و پایین به خود می­گیرد. دیدگاه عملیاتی دیگر، رضایتمندی و عدم­رضایتمندی مصرف ­کننده را به­ صورت دو مقیاس مختلف درنظر می­گیرد که با بهره گرفتن از رضایتمندی چندقطبی و عدم­رضایتمندی چندقطبی اندازه ­گیری می­ شود (شارما و دیگران، ۱۹۹۹ : ۱۹-۳۹)
وفاداری مشتری
وفاداری
با ورود به هزاره سوم میلادی، بسیاری از مفاهیم در سازمانهای پیشتاز، مفهومی دیگر پیدا کرده اند. مشتریان وفادار، اهمیت بسیاری یافته اند. با ۵ درصد افزایش درهزینه وفاداری مشتریان، سود به میزان ۲۵ تا ۸۵ درصد افزایش می یابد، به این نرخ هزینه وفاداری گفته می شود(مقصودی، ۱۳۸۵ : ۱۴۶).

تحقیقات توسعه ای به منظور توسعه تجربی عبارت است از کاربرد دانش به منظور تولید مواد، ابزار، محصولها، فرایندها، روشها و همچنین تولید و ارائه خدمات جدید و یا خیلی پیشرفته. سهم تحقیقات توسعه ای را می توان در ارتباط تنگاتنگ آن با قابلیت های فناورانه هر کشور سنجید(عرب مازار و همکاران،۱۳۸۸).
سازمان هایی که با عنوان سازمان های تحقیقاتی نامیده می شوند ساختار، ماموریت و وظایف یکسانی ندارند; اما در مقابل، ویژگی هایی دارند که آن ها را از سایر سازمان ها جدا می کند. این ویژگی ها باعث تمایز آن ها از بنگاه های تجاری، دانشگاه ها و شرکت های مشاوره می شوند. این وجه تمایز در وهله اول در تعریف این سازمان ها و سپس در گستره فعالیت آن ها به چشم می خورد(ضیایی، ۱۳۸۷).
در یک تقسیم بندی کلی می توان کلیه سازمان هایی را که فعالیت های تحقیقاتی انجام می دهند به سه دسته تقسیم کرد: دسته اول دانشگاه ها، دسته دوم بخش های تحقیق و توسعه^[۸] بنگاه های تجاری و دسته سوم سایر سازمان ها. نام مناسب برای دسته سوم از نظر انجمن سازمان های تحقیق و فناوری مستقل اروپا^[۹]، سازمان های تحقیق و فناوری است. از نظر این انجمن، سازمان های تحقیق و فناوری عبارتند از: سازمان هایی که فعالیت غالب آن ها ارائه خدمات تحقیقاتی، توسعه فناوری و نوآوری به شرکت ها، سازمان های دولتی و سایر مشتریان است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

لیتنر^[۱۰](۲۰۰۵)، این سازمان ها را به عنوان سازمان هایی که کسب و کار اصلی تحقیق و توسعه با هدف افزایش و بهبود عملکرد و نوآورانه مشتریان خود تعریف کرده است(ضیایی، ۱۳۸۷).
چنانکه مشخص است، چنین تعاریفی طیف وسیعی از سازمان ها را شامل می شود، اما در عین حال می توان وجه تمایز این سازمان ها با دانشگاه ها را در این دانست که فعالیت غالب دانشگاه ها و موسسات مشابه، فعالیت آموزسی است. همچنین فعالیت غالب در شرکت ها، تولید و فروش کالا و خدمات می باشد، در صورتی که فعالیت غالب در این سازمان ها، تحقیق و توسعه و خدمات وابسته به آن است. از سوی دیگر، تفاوت این سازمان ها با شرکت های مشاوره فنی این است که سازمان های تحقیقاتی به طور همزمان هم سودآوری و هم ارائه یک کالای عمومی را دنبال می کنند، اما شرکت های مشاوره تنها به دنبال سودآوری هستند. به هر حال، گاهی سازمان های تحقیقاتی به صورت رقیب شرکت های مشاوره فنی درمی آیند(ضیایی، ۱۳۸۷).
از دیدگاه نظام ملی نوآوری، نقش اصلی سازمان های تحقیقاتی به عنوان واسط یا پل بین دو حوزه تحقیق و بنگاه های خصوصی عبارتند از:

1. 1. تبدیل دستاوردهای تحقیقاتی به منافع اقتصادی(تولید کالای جدید و یا بهبود کالای موجود و کاهش قیمت)

1. 1. نقل و انتقال دانش بین فعالان حوزه های مختلف

1. 1. تولید دانش

1. 1. ایجاد شبکه بین فعالان عرصه های مختلف، شرکت های مشاوره، بنگاه های تولیدی و مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی

۳-۱-۲ ضرورت و اهمیت تحقیقات
برای بیان اهمیت تحقیقات در دنیای امروز، باید گفت امروزه تحقیقات از موضع حاشیه نشینی خارج شده و در خط مقدم جبهه رقابت و نوآوری قرار دارد. تولید اطلاعات مستلزم تحقیق است؛ بنابراین، انتظار می رود در عصر اطلاعات، تحقیق یکی از مهمترین شغلها به شمار آید. بررسی ها نشان می دهد متوسط بازگشت سرمایه در تحقیقات صنعتی ۳۰ به یک است. که این مسئله نقش مهم تحقیقات در شکوفایی اقتصاد کشور را نشان می دهد (شاهمیرزایی،۱۳۸۴).
تحقیقات ابزار توسعه و گسترش مرزهای علم و دانش می باشد و سازمان های تحقیقاتی- دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی- به عنوان متولی امر تحقیقات از طریق انجام تحقیقات کاربردی، توسعه ای و بنیادی مرزهای علم و دانش را در تمام زمینه ها گسترش داده و راه حل های منسجمی را برای چالش هایی که بشر دچار آن ها شده است ارائه می نمایند(بندریان، ۱۳۸۴).
در نگرش سنتی، به دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی به عنوان تولید کننده و اشاعه دهنده علم و دانش نگریسته می شد لذا یافته های تحقیقاتی به گوشه کتابخانه ها منتقل و در آنجا نگهداری و پس از مدتی منسوخ می شد. اما در نگرش جدید، این مراکز دارای مسئولیت بیشتری در تبدیل دستاوردهای تحقیقاتی خود به عوامل فراهم کننده رشد اقتصادی، رفاه عمومی و ثروت جامعه می باشند(بندریان، ۱۳۸۴).
به طور کلی، بین سرمایه گذاری در تحقیقات، با درآمد ملی و نرخ رشد اقتصادی همبستگی وجود دارد. در سرمایه گذاری در زمینه پژوهش، فناوری و نوآوری، روند رو به رشدی هم از لحاظ مبلغ و هم از لحاظ نسبت آن به درآمد ملی مشاهده می شود. در عین حال باید توجه کرد که لزوماً برای همه کشورها و در همه زمان ها، بین این سرمایه گذاری ها و رشد اقتصادی رابطه همبستگی مثبت وجود ندارد(ضیایی، ۱۳۸۷).
عرضه یافته ها و نتایج تحقیقاتی به بهره برداران تجاری و عواید حاصل از آن می تواند منابع مالی لازم را برای استمرار حیات سازمان های تحقیقاتی فراهم آورد. این موضوع موجب جلب سرمایه های خصوصی به طرف تحقیقات، استقلال اقتصادی از منابع محدود دولتی و در نهایت،پویایی لازم در بخش تحقیقات می شود(بندریان، ۱۳۸۴).
۴-۱-۲ وجه تمایز سازمانهای تحقیقاتی با سایر سازمانها
سازمان های تحقیقاتی از چهار جنبه با دیگر سازمان ها متفاوتند. این جنبه ها عبارتند از:کارکنانی که در آنها کار می کنند، ایده هایی که آفریده می شوند، نحوه بدست آوردن پشتوانه مالی تحقیقات و فرهنگ سازمانی (بندریان، ۱۳۸۴).
کارکنان: کارکنان سازمانهای تحقیقاتی معمولاً درجه کارشناسی ارشد به بالا داشته و از استعداد سطح بالایی برخوردارند. در طول دوره تحصیلی کارشناسی ارشد خود، تحت تاثیر فرایند اجتماعی شدن، می آموزند که به طور مستقل کار کنند و از خود ابتکار عمل در خور، نشان دهند (شاهمیرزایی،۱۳۸۴).
استوارت^[۱۱] (۱۹۹۷) بیان می دارد که کارکنان دانش محور نسبت به کارکنان سنتی، در چندین مورد تفاوت دارند و اقدامات و سیاستهای آموزش و توسعه آنها توسعه یافته تر است. تعدادی از این نقاط افتراق در زیر خلاصه شده است (شاهمیرزایی،۱۳۸۴):
کارکنان دانش محور، در ارزش اصلی شرکت نقش دارند. آنها به خلاقیتی که باعث حرکت سازمان می شود، کمک می کنند. باایجاد، تفسیرکردن و به کاربستن یادگیری سازمان، آنها حافظه سازمانی هستند.
کارکنان دانش محور خوب آموزش دیده، خود انگیختـه و توفیـق گرا هستند. آنها مـــــی خواهند چالشهای ذهنی خود را حل کنند و دانش فنی شان را توسعه دهند.
کارکنـان دانش محور سیـار هستند. آنها مــی توانند هرکجا جابجا شوند و مهمتر اینکه غالباً می توانند هر جایی کار کنند.
کارکنان دانش محور می خواهند رهبری شوند نه مدیریت. آنها راجع به کارشان بیشتر از یک مدیـری می دانند که حتی آنها را آموزش می دهد. آنها برای اینکه در حصول نتایج خلاق باشند، انتظار آزادی دارند و برای اینکه به سمت نیازهای شرکت سوق داده شوند، انتظار هدایت دارند. آنها مدیران سنتی را که دائماً به آنها امرونهی می کنند، نمی خواهند.
در یک سازمان تحقیقاتی، معمولاً افرادی موفقند که ذهنی تحلیلگر، کنجکاو، مستقـل و متفکر داشته، دارای شخصیتــی درون گرا بوده و به فعالیتهای علمی و ریاضی علاقه مند باشند. چنین افرادی اغلب با فرهنگ، قابل انعطاف، خودانگیخته و کار محورند، ابهام (ناشناختگی) را تاب می آورند و نیاز شدید به استقلال عمل و تحول در محیط کار و کمی احترام دارند. در عین حال، موفقیت یک سازمان تحقیقاتی، مستلزم کار مشترک است بنابراین، کارکنان آن نباید تکرو باشند. از این رو، افراد بسیار درون گرا هم برای فعالیتهای تحقیقاتی مناسب نیستند. ارتباط با همتایان و همکاران (داشتن مهارتهای ارتباطی) امری بسیار ضـروری است، چرا که بیشتر ایــده های نو، صرفـاً با مطالعه منابـع مکتوب به دست نمی آید، بلکه از طریق گفت وگو با محققانی که با مسائل مشابهی سروکار دارند، پیدا مـــــی شود .
در تشکیل یک گروه تحقیقاتی، بهتر آن است که نیروی کار متنوع باشد. سازمان تحقیقاتی فقط کارکنان ایده آفرین نمی خواهد بلکه به افراد کارآفرین، راهبران پروژه، رابطهای اصلی، مربیان، کارکنان روابط عمومی و غیره هم نیازمند است. با ترکیب درستی از نیروی انسانی، می توان هنگام بروز تغییرات شدید در محیط سازمانهای تحقیقاتی، بقای سازمان را تضمین کرد.
ایده ها: ایده ها در یک سازمان تحقیقاتی، از طریق شبکه ارتباطی منحصر به فردی آفریده می شوند و به وسیله خلقیات و خصــایل یک جامعه علمـی، به آسانی اجرا می گردند .
پشتوانه مالی: منابع مالی سازمانهای تحقیقات در مجموع با تمامی سازمانهای بزرگ مشابه، تفاوت دارد. برای مثال، در ایالات متحده حدود ۵۰ درصد از بودجه تحقیقات توسط دولت فدرال تامین می شود.
در کشور ما نیز براساس بند ۲۶ قانون بودجه سال ۱۳۸۷ کل کشور، شرکتهای دولتی موضوع ماده ۱۶۰ قانون برنامه چهارم توسعه موظف شده بودند که دست کم یک درصد از درآمد عملیاتی خود را صرف امور تحقیقاتی کنند (عرب مازار و همکاران، ۱۳۸۸).
سرمایه گذاری دولت فدرال بر روی تحقیـق پایه ای، تقریباً چهار برابر سرمایه گذاری در تحقیقات صنعتی است. حتی در مورد موسسات دانشگاهی، بیشترین حمایت مالی تحقیقات (بیش از ۶۰ درصد) از سوی دولت فدرال انجام می شود. باتوجه به اینکه منافع ناشی از بهره وری تحقیقاتی، فقط فرد یا سازمان حامی را در نظرندارد، بلکه کل جامعه را در بر می گیرد؛ این نحوه حمایت مالی به سازمانهای تحقیقاتی ویـژگی منحصر به فردی بخشیده است(شاهمیرزایی،۱۳۸۴).
فرهنگ : فرهنگ یک سازمان، با عوامل ملموس و غیرملموس ارتباط دارد. در مورد سازمان های تحقیقاتی عوامل ملموس همچون امکانات تحقیقاتی، تجهیزات آزمایشگاهی و ساختمان های اداری، و عوامل غیرملموس همچون قوانین، مقررات، ارزش ها و هنجارها می باشد(شاهمیرزایی،۱۳۸۴).
در یک فرهنگ مطلوب سازمانی، افراد باید احساس کنند که به سازمان تعلق دارند و دارای اهمیت می باشند و نیز باید از اینکه عضو سازمان هستند احساس غرور نمایند. در یک سازمان تحقیقاتی بطور کلی فرهنگ سازمانی باید حامی خلاقیت، نوآوری، یادگیری و تجربه گرایی در جهت بقا و پیشرفت سازمانی باشد ( بندریان، ۱۳۸۴).
بی تردید اخلاق و تدوین منشور اخلاقی یکی از ارکان اساسی فرهنگ در سازمان های تحقیقاتی، نقش راهبردی در موفقیت معطوف به آینده سازمان دارد و دوری از آن سازمان های تحقیقاتی را به شدت آسیب پذیر و متضرر کرده است. دستیابی سازمان های تحقیقاتی به اخلاق حرفه ای موجب مزیت استراتژیک می گردد و اخلاق با بهینه سازی عملکرد، مزیت رقابتی می آفریند( بندریان، ۱۳۸۴).
تاکید بر آثار راهبردی اخلاق در موفقیت سازمان های تحقیقاتی را نباید به معنای تلقی ابزار انگارانه از اخلاق دانست. سازمان برخوردار از دانایی، اخلاق را برای ارزش های اصیل اخلاقی تاکید می کند. سازمان هایی که اخلاق را صرفاً بعنوان ابزار اعتمادآفرینی مورد توجه قرار می دهند، در واقع از اخلاق تهی می شوند و در نهایت از مزیت آفرینی اخلاقی نیز محروم می گردند.
ترویج اخلاق در سازمان به لحاظ عملی نیازمند آرمان، اهداف و برنامه است. مهم ترین اصول راهبردی برای ترویج اخلاق عبارتند از: حرمت و کرامت اصیل و نامشروط آدمی، آزادی فردی، عدالت و امانت، عدالت در اخلاق حرفه ای و … .
این عناصر یعنی کارکنان، ایده ها، پشتوانه مالی و فرهنگ، عناصر بنیادی یک سازمان تحقیقاتی هستند و مدیران این سازمان ها برای دستیابی به برتری و بهره وری بیشتر باید این ارکان را ماهرانه هماهنگ نمایند ( بندریان، ۱۳۸۴).
۵-۱-۲ چالش های پیش روی سازمانهای تحقیقاتی
تاکنون نظریه ها و دلایل مختلفی از سوی صاحبنظران در مورد چالش های پیش روی تحقیقات ارائه شده است که به طور عمده از بعد کلان موضوع، به این مساله نگریسته اند؛ دلایلی از جمله کارا نبودن ساختار نظام تحقیقات، شرایط نامناسب سیاسی و فرهنگی، مدیریت ضعیف مؤسسات علمی و پژوهشی، نبود سیستم کارآمد اطلاع رسانی و تبادل علمی، اعتبارات ناکافی تحقیقات، نادرست بودن ساختار نظام آموزش، به ویژه آموزش عالی، انگیزه ضعیف پژوهشگران و محققان، ساختار سازمانهای دولتی و … که به طور عمده فارغ از مسائل درون سازمانی مراکز تحقیقاتی، به چالش های تحقیقات در سازمانها و در سطح ملی پرداخته اند (سعیدی راد، ۱۳۸۵). اگرچه نمی توان ارتباط تنگاتنگ بین این دو سطح (سطح ملی و سطح سازمانی) را انکار کرد، اما لازم است تا بررسی بیشتری در مورد چالش های پیش روی تحقیقات در سازمانهای دولتی و با تمرکز بر مسائل پیش روی واحدهای تحقیق و توسعه در این سازمان ها انجام داد.
از جمله مهم ترین چالشهای پیش روی تحقیقات با تمرکز بر مسائل پیش روی واحدهای تحقیق و توسعه در سازمانهای دولتی را می توان موارد ذیل نام برد: اعتماد و باور ضعیف مدیریت سازمان به امر تحقیق، غیرمرتبط بودن رشته تحصیلی و سابقه تخصصی مدیران واحدهای تحقیقاتی، ضعف پژوهش های انجام شده توسط محققین خارج از سازمان ها (مشکلات برون سپاری طرح ها)، مشکلات جذب و نگهداری نیروهای کیفی در بخش پژوهش، عدم مقبولیت واحدهای تحقیقاتی از طرف سایر واحدهای اجرایی سازمان، ساختار سازمانی نامناسب واحدهای تحقیقاتی، ضعف سیستم اطلاع رسانی و دسترسی به آمار و اطلاعات و نتایج مطالعات و تحقیقات انجام شده، عدم دسترسی به بانک اطلاعاتی شرکتهای مشاور مطالعاتی در هر یک از حوزه های تخصصی، فرایند طولانی تعیین اولویتها، بررسی و تصویب طرح های پیشنهادی و در نهایت ارزیابی طرح های انجام شده، و نبود مشارکت و همکاری واحدهای تحقیق و توسعه با واحدهای اجرایی در به کارگیری نتایج طرح ها(عرب مازار و همکاران, ۱۳۸۷).
بخش دوم
مدیریت دانش
۱-۲-۲ مقدمه
تام استوارت^[۱۲](۱۹۹۷) طی مقاله ای در مجله فرچون، این مساله را به شرکت ها یادآوری کرد که به آنچه می دانند– سرمایه فکری– بیش از آنچه دارند یا سرمایه مادی اهمیت دهند. پس از وی، پیتر دراکر دانش را به عنوان پایه های رقابت در جامعه فراصنعتی معرفی کرد(حسنوی و همکاران، ۱۳۹۰).
امروزه دانش کلید اصلی رقابت پذیری سازمان ها به شمار می رود. سازمان های جدید مبتنی بر دانش هستند و این بدان معنی است که آن ها باید به گونه ای طراحی شوند که بتوانند دانش سازمانی خود را شناخته، آن را احصا و ذخیره کرده و در موقع لزوم از آن بهره برداری نمایند. مجموعه این عوامل پارادایم جدیدی را در عصر مدیریت بنا نهاده است که از آن به عنوان “مدیریت دانش” یاد می شود.
۲-۲-۲ دانش: ماهیت، سلسله مراتب و انواع آن
پیش از آنکه به بحث مدیریت دانش بپردازیم باید دانش و جنبه های مختلف آن را بشناسیم. علاوه بر شناخت چیستی و ماهیت دانش، شناخت انواع دانش بویژه دانش ضمنی و صریح از اهمیت ویژه ای برخوردار است چراکه صریح سازی دانش های ضمنی افراد سازمان دارای جایگاه ویژه ای است.
دانش نه تنها می تواند فعالیت های سازمان را جهت دهی نماید، بلکه می تواند خرید و فروش شود چنانکه گفته می شود که ژاپن تا چند سال آینده فقط دانش خواهد فروخت.
شاید به سختی بتوان میان “داده^[۱۳]“، “اطلاعات^[۱۴]” و “دانش^[۱۵]” تفکیک قائل شد اما از دیدگاه کاربر می توان این سه مفهوم را از یکدیگر متمایز نمود.
برخی دانش را صرفاً “اطلاعات” می دانند و برخی دیگر، آن را محدود به “مهارت ها و تخصص های کاربردی” می دانند.
اسمیتی گاندی^[۱۶](۲۰۰۴) دانش را در یک زنجیره چهارگانه اطلاعاتی- شامل داده، اطلاع، دانش و خرد- می بیند. او معتقد است که داده ها به خودی خود عاری از مفهوم هستند و وقتی که به منظور خاصی سازماندهی گردند، تبدیل به اطلاعات می شوند. وقتی که اطلاعات مورد تحلیل قرار گیرند، به دانش تبدیل می شوند و وقتی که دانش برای تصمیم گیری بکار گرفته شود، تبدیل به خرد می شود. به طور خلاصه، هرگونه اطلاعات پردازش شده ای که در جهت تحقق اهداف سازمان مفید باشد، به نوعی دانش است.
از دیدگاه ماراکاس^[۱۷] (۱۹۹۹) “دانش” معنا یا مفهومی است که از فکر پدید آمده و بدون آن، “اطلاعات” یا “داده” تلقی می شود.

سازمان جهانی بهداشت برنامه ایمن سازی اولیه^[۱۰۷] در برابر سیاه‌سرفه را در سن ۶، ۱۰ و ۱۴ هفتگی توصیه می‌کند. در ارزیابی مجدد برنامه‌های واکسیناسیون علیه سیاه‌سرفه برگشت مجدد بیماری سیاه‌سرفه در کودکان و افراد بالاتر از ۱۰ سال در اولویت قرار گرفته است. کارشناسان خبره^[۱۰۸] GPIدر سال ۲۰۰۱ هفت استراتژی بالقوه برای واکسیناسیون برعلیه سیاه‌سرفه تدوین کردند (۴۸و۴۳).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

این برنامه‌ها که مستقل از یکدیگر می‌باشند شامل:
واکسیناسیون جهانی بالغین و بزرگسالان؛
محافظت غیرمستقیم نوزادان از طریق واکسیناسیون والدین و سایر افراد در تماس با نوزاد نظیر پدربزرگ، مادربزرگ و مراقبین بهداشتی؛
واکسیناسیون نوزاد از بدو تولد تا یک ماهگی؛
و واکسیناسیون مادران باردار می‌باشد.
۱-۱۳-۱-۱٫ واکسیناسیون بالغین و سالمندان
کاهش حاملین بیماری در بزرگسالان و سالمندان با تجویز یک دوز یادآور واکسن غیرسلولی امکان‌پذیر می‌باشد. واکسیناسیون هماهنگ برای سالمندان در چندین کشور توصیه می‌شود، که در جدول ۱-۴ آورده شده است.
۱-۱۳-۱-۲٫ حفاظت غیرمستقیم نوزادان از طریق واکسیناسیون والدین
شواهد خوبی وجود دارد که بیشترین منبع عفونت برای نوزادان خود والدین نوزاد هستند و واکسن یادآور غیرسلولی dTap که به والدین داده می شود، می تواند در پیشگیری یا کاهش میزان عفونت در بزرگسالان مؤثر باشد. در استرالیا، فرانسه، آلمان، ایالات متحده آمریکا و اتریش توصیه می شود که همه ی والدین نوزادان یک دوز یادآور واکسن dTap را در مدت کوتاهی پس از تولد کودک خود دریافت نمایند. یک مدل از ایمن‌سازی نشان داده که ترکیبی از واکسیناسیون بزرگسالان هر ۱۰ سال یک بار که از سن ۲۰ سالگی شروع شده و واکسیناسیون افرادی از خانواده که در تماس نزدیک با نوزاد هستند باعث کاهش قابل توجهی در بروز بیماری سیاه‌سرفه در نوزادان شده است (۱۵).
۱-۱۳-۱-۳٫ ایمن سازی نوزادان و کودکان
اخیراً تلاش‌هایی صورت گرفته است مبنی بر اینکه آیا می‌توان واکسن غیرسلولی سیاه‌سرفه را نیز در نوزادان با سن کمتر از ۸-۶ هفته می توان تجویز نمود. سه مطالعه در مورد واکسیناسیون انسان انجام شده است که تنها دو مورد از آنها منتشر شده و حاکی از تأثیر واکسن غیرسلولی در هنگام تولد می‌باشد.
یک پژوهش در ایتالیا نشان می دهد که تزریق یک دوز از واکسن غیر سلولی در هنگام تولد به همراه بوسترهایی از همان واکسن در سنین ۳، ۵ و ۱۱ ماهگی در مقایسه با واکسیناسیون کودک براساس برنامه‌های استاندارد واکسیناسیون کشور ایتالیا که تنها در سنین ۳، ۵ و ۱۱ ماهگی صورت می گیرد، منجر به پاسخ‌های آنتی‌بادی سریعتر و زودتر می‌شود (۷).
در تحقیق دیگری در ایالات متحده، تزریق واکسن غیرسلولی در هنگام تولد در ۵۰ نوزاد به همراه برنامه واکسیناسیون استاندارد سیاه‌سرفه در مقایسه با گروه دوم که صرفاً واکسیناسیون استاندارد را تجربه کرده‌اند، نشانگر این است که میزان آنتی‌بادی در هر دو گروه تا سن ۶ ماهگی مشابه بهم بوده است، اما در سن ۷ ماهگی آنتی‌بادی در گروهی که در بدو تولد واکسن دریافت نموده است به میزان قابل توجهی کمتر از گروه استاندارد بوده، که این امر می‌تواند ناشی از این باشد که واکسیناسیون در بدو تولد ممکن است منجر به از دست دادن آنتی‌بادی‌های قبلی شود، از اینرو دوزهای یادآور پس از ۶ ماهگی ممکن است مورد نیاز باشد (۲۶).
مطالعه دیگری در آلمان نشان می دهد که تزریق واکسن غیرسلولی در بدو تولد منجر به پاسخ بالاتر به آنتی ژن‌های سیاه‌سرفه در سن ۳ ماهگی در مقایسه با گروه کنترل می شود، اما تفاوتی در ۷ ماهگی مشاهده نگردید (۳۵).
در هر سه تحقیق فوق‌الذکر عوارض جانبی مهمی به دنبال واکسیناسیون غیر سلولی نوزادان گزارش نشده است، با این حال واکسیناسیون نوزادان ممکن است با تغییر پتانسیل در پاسخ ایمنی به آنتی ژن واکسن‌های دیگر نظیر دیفتری، کزاز، هپاتیت B که با واکسن غیرسلولی همراه هستند، منجر شود (۴۸).
۱-۱۳-۱-۴٫ واکسیناسیون مادر در دوران بارداری
واکسیناسیون مادران در پیشگیری از بیماری کزاز نوزادان در جوامع در حال توسعه به میزان چشم‌گیری موفق بوده است. واکسیناسیون سیاه‌سرفه مادران یک استراتژی ممکن برای پیشگیری از عفونت نوزادان می‌باشد، زیرا انتقال فعال آنتی‌بادی‌های اختصاصی سیاه‌سرفه از طریق جفت فعال اخیراً مورد مطالعه قرار گرفته است. هنوز هیچ‌گونه مطالعه‌ای در ارتباط با ارزیابی پاسخ آنتی‌بادی و یا حفاظت به دنبال واکسیناسیون مادر با واکسن‌های سیاه‌سرفه غیرسلولی در دوران بارداری در دسترس نمی‌باشد (۴۲).
۱-۱۴٫ استراتژی‌های واکسن
واکسن سیاه‌سرفه با بهره گرفتن از باکتری کشته شده سیاه‌سرفه (wP) برای اولین بار در دهه ۱۹۳۰ متشکل از سه سروتیپ مختلف باکتری سیاه‌سرفه همراه با توکسوئیدهای دیفتری و کزاز در برنامه‌های ایمن‌سازی مورد استفاده قرار گرفت. هم اکنون از دو نوع واکسن سیاه سرفه سلولی و سیاه سرفه غیر سلولی به منظور پیشگیری از این بیماری استفاده می گردد (۱۸و ۴۸).
۱-۱۴-۱٫ واکسن غیر سلولی سیاه سرفه
واکسن غیر سلولی سیاه سرفه یک واکسن ساب یونیت است که حاوی اجزای تصفیه شده و خالص باکتری سیاه سرفه^[۱۰۹] می باشد. در حال حاضر در بسیاری از کشورهای صنعتی واکسن سیاه‌سرفه غیر سلولی (aP) متشکل از پنج آنتی ژن PT، FHA، PRN و دو پروتئین فیمبریه مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. تقریباً تمام تولیدکنندگان واکسن غیرسلولی دو آنتی ژن PT و PRN و نه FHA را به عنوان ساب یونیت در واکسن‌های خود که تحت بررسی توانمندی واکسن قرار گرفته‌اند، به کار برده‌اند. لذا می‌توان نتیجه گرفت که آنتی‌بادی IgG علیه PT و PRN در حال حاضر بهترین آنتی‌بادی‌های حفاظتی در مقابل بیماری هستند (۵۹).
اخیراً در بسیاری ازکشورها، آنتی‌ژن‌های سیاه‌سرفه در فرمولاسیون واکسن‌های چندگانه همراه با سایر آنتی‌ژن‌ها نظیر دیفتری،کزاز، هپاتیت B، هموفیلوس آنفولانزا تیپ B و ویروس کشته شده فلج اطفال بکار می‌رود. در سال‌های اخیر واکسن سیاه‌سرفه غیرسلولی به همراه دیفتری وکزاز، با میزان آنتی‌ژن‌های کمتر تحت عنوان (dTap) فرمول شده برای بزرگسالان مجوز مصرف گرفته و در چندین کشور از جمله ایالات متحده آمریکا، استرالیا، کانادا، فرانسه، آلمان و سوئیس برای استفاده در بزرگسالان و نوجوانان توصیه می‌شود. اطلاعات حاصل از یک آزمون بالینی بزرگ به منظور ارزیابی توانمندی واکسن در ایالات متحده آمریکا ^[۱۱۰](APERT)، تخمین می‌زند که این واکسن در ۹۲٪ از موارد بیماری سیاه‌سرفه Symptomatic که با PCR، بیماری در آنها محرز گردیده، منجر به حفاظت آنها شده است. همچنین واکسیناسیون با این واکسن در بیمارانی با سرفه‌هایی با حدت کمتر منجر به ایجاد ۶۰-۵۰% حفاظت شده است (۵۲).
۱-۱۴-۲٫ واکسن سلولی سیاه سرفه
واکسن سلولی سیاه‌سرفه از یک سوسپانسیون غیرفعال شده سلول‌های باکتری سیاه‌سرفه تشکیل شده است. این واکسن در سال ۱۹۳۰ تولید شد و سپس در اواسط دهه ۴۰ میلادی بطور گسترده‌ای در کلینیک مورد استفاده قرار گرفت (۴۰). بر اساس نتایج حاصل از آزمایش‌های متعدد^[۱۱۱]توانمندی این واکسن در دهه ۴۰ میلادی تعیین شد که تعداد ۴ دوز متوالی از واکسن سلولی سیاه‌سرفه می‌تواند تا ۹۰٪-۷۰٪ از بروز بیماری سیاه‌سرفه ممانعت نماید. با گذشت زمان ایمنی برعلیه بیماری کاهش می‌یابد، به نحوی که ۵ تا ۱۰ سال بعد از تزریق اولین دوز واکسن سطح ایمنی به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. واکنش‌های موضعی نظیر قرمزی، تورم و درد در محل تزریق پس از واکسیناسیون مشاهده می‌شود. تب و سایر عوارض خفیف سیستمیک نیز بطور معمول دیده می‌شود. نگرانی در مورد ایمنی، منجر به تولید واکسن غیر سلولی سیاه‌سرفه شده که عوارض جانبی آن به میزان قابل توجهی کمتر از واکسن سلولی است.
واکسن غیر سلولی سیاه‌سرفه در آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی و ژاپن جایگزین واکسن سلولی سیاه‌سرفه شده است. این در حالی است که هنوز در بسیاری از کشورهای دنیا از دانش واکسن سلولی سیاه‌سرفه به منظور پیشگیری از بیماری سیاه‌سرفه استفاده می‌شود(۴۸).
در مؤسسه واکسن و سرم سازی رازی تهیه واکسن سیاه سرفه از سال ۱۳۲۸ شمسی با کشت باکتری روی محیط آگار بورده-ژانگو شروع شد. سپس محیط های مایع کوهن-ویلر و محیطB₂ جایگزین محیط جامد برای کشت باکتری گردید. از آن به بعد ترسیب با اسید کلریدریک، غیر فعال سازی با گرما در دمای ۵۶ درجه سانتیگراد متعاقب با ۱۲-۹ ماه سمیت زدایی با تیومرسال در درجه حرارت ۸-۴ درجه سانتیگراد مراحل مختلف تولید واکسن بودند. از آنجا که سمیت زدایی با تیومرسال در دمای ۸-۴ درجه سانتیگراد نیازمند انکوباسیون فرآورده به مدت طولانی بوده و از سوی دیگر پاره ای از تحقیقات نشانگر نارسایی این روش برای غیر فعال سازی توکسین های سیاه سرفه می باشد. پس بر آن شدیم تا از فرمالین و تیومرسال به عنوان دو عامل شیمیایی رایج، در سمیت زدایی سوسپانسیون سلولی سیاه سرفه استفاده نموده و اثرات این دو ماده را بر توکسیسیتی و توانمندی^[۱۱۲] محصول بررسی و مقایسه نمائیم.
فصل دوم
مروری بر متون گذشته
۲-۱٫ تاریخچه تولید واکسن سیاه سرفه
اولین تلاش موفقیت آمیز برای تهیه واکسن توسط Madsen (1933) صورت گرفت. هیچ روش مناسبی برای تأیید توانمندی واکسن غیر از مشاهده ی اثر حفاظتی آن در فیلد وجود نداشت، تا اینکه در سال ۱۹۴۷ کندریک و همکاران، تست حفاظتی موش^[۱۱۳] به منظور ارزیابی حفاظت این واکسن را معرفی نمودند. در این آزمایش گروهی از موش های ایمن شده با واکسن مورد آزمایش را در مقایسه با گروه دیگری که با یک واکسن استاندارد ایمن شده اند را با دوز کشنده باکتری سیاه سرفه حادchallenge Strain نموده و نتایج را ارزیابی می کردند. آزمون های بالینی انجام شده در انگلستان (۱۹۵۹؛۱۹۵۶) رابطه بین تست توانمندی^[۱۱۴] در موش را بر اساس Iou/human dose با قدرت ایمنی واکسن در کودکان اثبات نمود. آزمایش سه تا چهار هفته طول می کشد و حتی با بهترین اقدامات احتیاطی و با بهره گرفتن از حداقل۶۰ موش در هر آزمون، نتایجی را با ۹۵% (Confidence limit) و میانگین معادل ۵/۲-۴/۰ ارائه می دهد. علاوه بر ارزیابی توانمندی با بهره گرفتن از تست حفاظتی موش، سازمان جهانی بهداشت یک آزمایش سمیت که به طور رایج تست افزایش وزن موش^[۱۱۵] (MWGT) نامیده می شود بعنوان الزام برای کنترل واکسن ضروری کرد. در این تست، افزایش وزن و مرگ احتمالی موش ها پس از هفت روز ارزیابی می گردد. سوسپانسیون سلولی سیاه سرفه بطور طبیعی حاوی سم ناپایدار در مقابل حرارت^[۱۱۶] است، که توسط روش استاندارد حرارت در ۵۶ درجه سانتیگراد به مدت ۱۰ دقیقه غیر فعال می شود. علاوه بر کنترل واکسن برای عدم حضور توکسین های ناپایدار در مقابل حرارت، سوسپانسیون باکتری باید در مورد توکسین های مقاوم به حرارت که بطور عمده در سوپرنتانت کشت موجود می باشند و باید سمیت زدایی شوند، مورد کنترل و ارزیابی نیز قرار گیرد (۶۴).
قدیمی ترین روش کشت بوردتلا پرتوسیس استفاده از آگار بورده ژانگو^[۱۱۷] (حاوی خون گوسفند) در شیشه­های رو^[۱۱۸] بوده است. واضح است که این روش به تولید انبوه منجر نشد.
Hornibrook، (۱۹۴۰-۱۹۳۹) برای اولین بار از یک محیط مایع استفاده کرد. پیشرفت های دیگری توسط Cohenو Wheeler(1946) و Verwey و همکاران (۱۹۴۹؛ ۱۹۴۵) انجام شد. همچنین کار Rowatt (1957) همراه با سایر محققین توانست نقش Inhibitor های موجود در محیط کشت کوهن ویلر را ارزیابی نماید (۶۴).
Proom (1955) نشان داد که سیستئین موجود در محیط کشت در اثر اتوکلاو به ترکیبات کلوئیدال سولفوری و سولفیدی تبدیل می گردد که از رشد باکتری سیاه سرفه ممانعت می نماید.
) Woiwod1954) توانست این مشکل را با استریلیزاسیون سیستئین توسط فیلتر بجای اتوکلاو کردن آن برطرف نماید. اثرات مهارکنندگی رشد باکتری ناشی از حضور اسیدهای چرب غیر اشباع را نیز می توان با افزودن نشاسته یا charcoal برطرف نمود.
Rowatt (1957) حضور مهارکننده ی سومی را در محیط کشت مطرح کرد که با افزودن خون به محیط کشت می توان اثرات آنرا خنثی کرد. با اینکه رشد باکتری در حضور خون تسریع می گردد با اینحال می توان رشد مناسبی از باکتری را بدون حضور خون در محیط کشت شاهد بود که خود دلیلی است دال بر اینکه نتوان حضور مهارکننده سوم را ثابت نمود. بهترین دانش در ارتباط با نیازهای رشد باکتری سیاه سرفه توسط Stainer ارائه شد (۶۴).
۲-۱-۱٫ تعریف تست کنترل سمیت زدایی (MWGT)
این تست در واقع یک تستIn vivo برای کنترل عدم وجود توکسین در سوسپانسیون باکتری سیاه سرفه است. در این تست از دو گروه ۱۰ تایی موش NIH سالم با جنس مشابه و وزنg 16-14 استفاده شد. به یکی از گروه های ۱۰ تایی تحت عنوان گروه آزمایش ۵/۰ میلی لیتر نمونه سوسپانسیون آماده شده برای تولید واکسن سیاه سرفه معادل Iou 8 و به گروه دیگر تحت عنوان گروه کنترل به مقدار ۵/۰ میلی لیتر سرم فیزیولوژی به صورت داخل صفاقی تزریق شده، وزن حیوان ها قبل از تزریق، ۳ و ۷ روز بعد از تزریق اندازه گیری شده بعد از ۷۲ ساعت میانگین وزن گروه آزمایش نباید کمتر از وزن روز تزریق باشد و حداقل باید برابر با آن باشد و بعد از ۷ روز میانگین وزن موش ها در گروه آزمایش نباید کمتر از ۶۰% افزایش وزن موش­ها در گروه کنترل باشد. همچنین میزان مرگ و میر حیوان ها در گروه آزمایش باید کمتر از ۵% باشد (۶۰ و ۶۴).
۲-۱-۲٫ تعریف تست حفاظتی داخل مغزی موش(تست توانمندی Potency test)
این تست سنجش رسمی توانمندی برای واکسن سلولی و حتی واکسن غیرسلولی سیاه سرفه است و هنوز تنها تستی است که با حفاظت کودکان ارتباط دارد. دو گروه موش که با رقت سازی از واکسن استاندارد و واکسن مورد آزمایش ایمن شده اند ۱۴روز بعد از ایمنی با بهره گرفتن از سوش حاد سیاه سرفه (سویه ۱۸۳۲۳) که ۲۴-۲۰ ساعت در محیط کشت بورده ژانگو رشد کرده مورد تزریق داخل مغزی قرار گرفتند. سپس موش­های چلنج شده به مدت ۱۴ روز به صورت روزانه برای مشاهده هرگونه مرگ و میر و یا علائم ناشی از بیماری شامل فلجی، تورم سر و ازدیاد حساسیت به محرک های خارجی مورد بررسی قرار گرفتند. پس از ثبت میزان مرگ در هر گروه میزان نسبی توانمندی با بهره گرفتن از نرم افزار Combistat محاسبه گردید که میزان نسبی توانمندی مورد قبول برای واکسن باید مساوی یا بیشتر از Iou/ml 8 یا Iou/dose 4 واکسن انسانی باشد (۶۰ و ۶۴).
۲-۱-۳٫ابداع روش کشت^[۱۱۹]
اولین محیط کشت مایع مورد استفاده برای رشد باکتری سیاه سرفه، محیط ​​کوهن ویلر (۱۹۴۶) است که بعدها در مؤسسهLister بهینه سازی گردید. ترکیبات اصلی این محیط هیدرولیز اسیدی کازئین، سیستئین، گلوتامیک اسید، عصاره مخمر و برخی املاح می باشد. بهینه سازی و تطابق بیشتر این محیط کشت با شرایط رشد باکتری منجر به ارائه محیط B₂ گردید(۶۴).
جدول۲-۱٫ترکیب محیط لیستر و B₂ بر اساس گرم در لیتر