۲٫ ترکیب مالیاتی

در مالیات‌های غیر مستقیم وقتی کالا ضروری باشد و مصرف کننده نتواند در مصرف آن صرفه جوئی کند, احتمال پرداخت مالیات به وسیله افراد کم در آمد بیشتر می شود و طبقه مرفه و پر در آمد که بیشترین نفع را از امکانات جامعه می‌برند بالنسبه مالیات کمتری پرداخت می نمایند. در مالیات‌های غیر مستقیم, مودی مالیاتی دقیقا شناخته شده نیست. با توجه به اینکه ‌در مورد مالیاتها شناخت مودی مالیاتی, از مسائل اساسی و مهم می‌باشد, مالیات‌های غیر مستقیم, مسئولین را به اهداف مالیاتی نخواهد رساند و توزیع عادلانه در آمد را که از اهداف مهم اجتماعی مالیاتها است نا برابرتر خواهد کرد و با افزایش مالیات‌های غیر مستقیم نسبت به مستقیم, فاصله طبقاتی بیشتر خواهد شد( مالیات‌های غیر مستقیم پس از انقلاب سهم مهمی را به خود اختصاص داده است).(همان منبع)

۳٫ عدم توجه به رضایت مؤدیان مالیاتی

در حال حاضر، اغلب فرآیندها از دیدگاه درونی سازمان مالیاتی طراحی می شود و کمتر به راحتی مؤدیان توجه می شود. این امر، موجب دلسردی مؤدیان و انگیزهء اندک آنان برای تمکین از مقررات مالیاتی می شود.فقدان آموزش مؤدیان مالیاتی دربارهء تخصیص صحیح منابع مالیاتی دولت، موجب نارضایتی بیشتر و عدم تمایل آنان به پرداخت مالیات می شود . به عبارتی قواعد شغلی و مقررات مالیاتی پیچیده، مانع از اصلاح فرآیندها می‌شوند. به طور کلی مأموران مالیاتی، درک اندکی از نوع فعالیت و فلسفهء وجودی فرآیندهایی که به موجب مقررات انجام می شود و یا حاصل عادت‌های درازمدت دیگران است، دارند. به طور کلی ‌در مورد نحوهء تفکیک فرآیندها برای انواع پایه های مالیاتی، در قانون مالیات‌های مستقیم، سخنی به میان نیامده است. اغلب مقررات مالیاتی، دارای ابهاماتی هستند که توسط مأموران مالیاتی تفسیر می‌شوند و درک جامع مدیریتی و جمعی از آن ها وجود ندارد. وجود اطلاعات محدود، ضعف اطلاعاتی را در رابطه با مؤدیان ایجاد می‌کند. توزیع و انتقال اطلاعات محدود میان سازمان مالیاتی و سایر ‌ذی‌نفع‌ها (وزارتخانه ها، ادارهء ثبت و مؤدیان مالیاتی) منجر به تشخیص غیردقیق مالیات و از دست رفتن درآمدهای مالیاتی می شود. اطلاعات ضعیف، توانایی سازمان مالیاتی ایران را در انجام حسابرسی موردی محدود می‌کند. ‌به این دلیل که در حال حاضر تمامی شرکت‌ها و مشاغل (تمامی پرونده های مالیاتی) مورد رسیدگی قرار می گیرند، بار کاری ممیزان مالیاتی غیرقابل تحمل است. روش های اجرایی غیرموثر موجب عدم دقت و حجم زیاد دادخواهی می‌شوند. در بعضی مواقع ممیزان و مؤدیان مالیاتی روابطی را برقرار می‌کنند که بر رعایت انصاف و عدالت ممیزان تاثیر می‌گذارد. عدم وجود ساز و کارهای کنترلی در سیستم اجرایی مالیاتی، به ممیز مالیاتی قابلیت انعطافپذیری بسیار زیادی را در هدایت تشخیص می‌دهد. این امر، ‌بی‌دقتی و تقلب را افزایش می‌دهد. به دلیل عدم وجود روش های اجرایی مالیاتی قوی، تعداد زیادی از داد خواهی های مالیاتی علیه سازمان مالیاتی کشور طرح می شود (دژ، ۱۳۹۰)

۴٫وجود معافیت های وسیع و متنوع مالیاتی

یکی از زمینه‌های بروز بسیاری از فرارهای مالیاتی ، سیاست های حمایتی مالیاتی در قالب گسترش معافیت هاست. این پدید(فرار مالیاتی)، زمانی گسترده تر می شود که نظام اطلاعاتی جامعی برای کنترل و پایش معافیت ها در بخش های مختلف وجود نداشته باشد. لذا اگر اعطای معافیت ها با دقت لازم صورت نگیرد ، دولت برای کسب درآمد مالیاتی مورد نظر ، فشار سنگینی را به ‌گروه‌های دیگر جامعه وارد می‌کند. به طور کلی نباید معافیت های مالیاتی برای بخش گسترده ای از فعالیت­های اقتصادی و برای زمان نامحدودی در نظر گرفته شود. در دوره های مختلف باید تحقق اهداف مورد نظر از اعطای این معافیت ها مورد بررسی قرار گیرد ، چنانچه پاسخ منفی باشد ، ضرورت اعطای این معافیت ها نیز باید منتفی شود. در ایران بسیاری از صنایع مانند کشاورزی ، دامپروری ، پرورش ماهی ، پرورش زنبور و… از مالیات معاف هستند. از طرفی بخش عمده ای از فعالیت ها در بخش نفت(غیر از فرآورده ها) نیز مشمول این معافیت هستند. همچنین بسیاری از مؤسسات دولتی که حجم بسیار وسیعی از فعالیت های اقتصادی را در دست دارند از پرداخت مالیات معاف می­باشند که این مسئله موجب شده تا درصد بالایی از تولید ناخالص داخلی از پرداخت مالیات معاف باشد. این معافیت ها موجب تحمیل بار سنگین مالیاتی بر دوش ‌گروه‌های دیگر شده و زمینه فساد ، فرار مالیاتی و… را فراهم می‌کند. با توجه به تغییر و تحولات صورت گرفته در برخی از ساختارهای اقتصادی کشور و مطابق با اهداف تصریح شده در قانون ( اجرای سیاست کلی اصل۴۴ قانون اساسی)( سند چشم انداز) و( سیاست های کلی برنامه پنجم توسعه) ، ضرورت بازنگری در برخی از معافیت ها ، ترجیحات ، تخفیفات و در نهایت نرخ های مالیاتی در هر بخش ، متناسب با شرایط اقتصادی کشور در بخش های مذکور اجتناب ناپذیر است.(طاهر پور ،۱۳۸۷)

۵٫عدم ارسال اظهار نامه

ارسال نکردن اظهار نامه دلایل گوناگونی دارد .هر گاه ثبت دفاتر مؤدی به روز نباشد ، بهترین امکان برای ارسال نکردن اظهار نامه و پس از آن فرار مالیاتی فراهم شده است و این رایج ترین دلایل عدم ارسال اظهار نامه است . دلیل دیگر عدم ارسال اظهار نامه ، برخورد نکردن قاطع مأموران مالیاتی است که آن هم می‌تواند به دلیل آشنا نبودن و تسلط کافی نداشتن مأموران مالیاتی به قوانین مالیاتی و نداشتن مهارت کافی درآن می‌باشد اما گاهی ممکن است مأموران مالیاتی آشنایی کافی نسبت به قوانین داشته باشد و در اجرای آن ماهر باشد، اما برخورد قاطعی از خود نشان ندهد.(همان منبع )

ب ) پیچیدگی و ابهام در قوانین و مقررات مالیاتی ‏