ترکیب دو کارایی فنی وتخصیصی را ، کارایی اقتصادی می نامند . ]۹[

۲-۳- روش های اندازه گیری کارایی فنی

به طورکلی دراندازه گیری کارایی بنگاه ها( واحد ها ) دوروش عمده برای اندازه گیری کارایی وجوددارد. یکی روش های پارامتری ودیگری روش های ناپارامتری .

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۲-۳-۱- روش های پارامتری^[۲۱]

درروش پارامتری با بهره گرفتن از روش های مختلف آماری واقتصاد سنجی تابع تولید مشخصی تخمین زده می شود. سپس با به کارگیری این تابع نسبت به تعیین کارایی اقدام می شود. روش رگرسیون^[۲۲] از جمله روش های پارامتری است.

۲-۳-۲- روش های نا پارامتری

روش های ناپارامتری به تخمین تابع تولید نیاز ندارند. ازجمله روش های ناپارامتری تحلیل پوششی داده ها است ،که کارایی نسبی واحد ها را درمقایسه با یکدیگر مورد ارزیابی قرار می دهد. دراین روش به شناخت شکل تابع تولید نیازی نیست و محدودیتی درتعداد ورودی ها و خروجی ها وجود ندارد. ]۹[

۲-۴- مقایسۀ رگرسیون وتحلیل پوششی داده ها

روش رگرسیون میانگین مشاهدات مربوط به واحدها را تعیین وعملکرد هر واحدرا نسبت به یک معادلۀ رگرسیون بهینه شده ، مشخص می کند. تحلیل پوششی داده ها از تمامی مشاهدات گردآوری شده برای اندازه گیری کارایی استفاده کرده وهرکدام از مشاهدات را درمقایسه با مرز کارا سنجیده وآن را بهینه می نماید. روش تحلیل پوششی داده ها باترکیب تمامی واحد های تحت بررسی، یک واحد مجازی بابالاترین کارایی را می سازد وواحد های نا کارا را با آن مقایسه می کند. شکل زیر تفاوت این دو روش را نشان می دهد .]۱[

شکل ۱ -۱- مقایسه رگرسیون و تحلیل پوششی داده ها

۲-۵- مفاهیم کارایی

۲-۵-۱- تعریف کارایی
کارایی میزان بهره وری^[۲۳] یک سازمان از منابع خود درعرصۀ تولید نسبت به بهترین عملکرد در مقطعی از زمان است. کارایی با نسبت خروجی واقعی به خروجی مورد انتظار تعریف می شود، یعنی :

۲-۵-۲- انواع کارایی ها :
کارایی درانواع زیر تعریف می شوند:
۲-۵-۲-۱- کارایی فنی :
کارایی فنی میزان تبدیل ورودی هایی مانند نیروی انسانی وماشین آلات به خروجی ها، درمقایسه با بهترین عملکرد است.
کارایی فنی نشان دهنده میزان توانایی یک بنگاه برای حداکثر کردن میزان تولید با توجه به منابع وعوامل مشخص شده تولید است. درتحلیل پوششی داده ها کارایی فنی با نسبت مجموع موزون خروجی ها به ورودی ها تعریف می شود. دراقتصاد زمانی یک بنگاه را به لحاظ فنی کارا می دانند که مقدار تولید آن برروی منحنی تولید یکسان قرار گیرد.
۲-۵-۲-۲- کارایی تخصیصی
کارایی تخصیصی بر تولید بهترین ترکیب محصولات با بهره گرفتن از کم هزینه ترین ترکیب ورودی ها دلالت می کند. درواقع کارایی تخصیصی به این پرسش پاسخ می دهد که آیا قیمت ورودی های مورد استفاده به گونه ای هست که هزینۀ تولید را حداقل نماید.
۲-۵-۲-۳- کارایی ساختاری
کارایی ساختاری معمولا برای یک صنعت تعریف می شود. کارایی ساختاری یک صنعت از متوسط وزنی کارایی شرکت های مختلف آن صنعت به دست می آید. با بهره گرفتن از معیار های کارایی ساختاری می توان کارایی صنایع مختلف با محصولات متفاوت را با هم مقایسه نمود.
۲-۵-۲-۴- کارایی مقیاس
کارایی مقیاس یک واحد ازنسبت کارایی مشاهده شده آن واحد به کارایی درمقیاس بهینه (به کارایی واحدی که بهترین کارایی را دارد) به دست می آید . هدف این کارایی ، تولید درمقیاس بهینه است . ]۱[

۲-۶- استفاده ازنسبت دراندازه گیری کارایی

همان گونه که درمفهوم کارایی بیان شد ، کارایی به صورت نسبت خروجی به ورودی به صورت زیرتعریف می شود :

با توجه به رابطۀ فوق برای بهبود کارایی یک بنگاه یا واحد صنعتی پنج روش زیر وجود دارد:
الف- افزایش ورودی وبه دست آوردن خروجی بیشتر
ب - ثابت نگه داشتن ورودی وافزایش خروجی
ج- کاهش ورودی وکاهش کمتر خروجی
د- کاهش ورودی وثابت نگه داشتن خروجی
ه- کاهش ورودی وافزایش خروجی
نسبت فوق درمقایسۀ کارایی واحد هایی که فقط ازیک ورودی ویک خروجی استفاده می کنند، آسان است. ولی این گونه واحد ها درعمل بسیار نادرند. عموما واحد ها ازتعداد زیادی ورودی وخروجی استفاده می کنند. ]۱[

۲-۷- انواع مدل های^[۲۴] پایه ای (کلاسیک) تحلیل پوششی داده ها :

تحلیل پوششی داده ها دارای مدل های پایه ای به شرح زیراست:
مدل CCR ^[۲۵]
مدل BCC ^[۲۶]
مدل جمعی SBM ^[۲۷]
که درزیر به تشریح هریک آن ها پرداخته می شود.

۲-۷-۱- مدل CCR :

مدل CCR دریک دسته بندی کلی به فرم کسری وفرم خطی تقسیم می شود . مدل CCR در فرم خطی به مدل CCR ورودی محور^[۲۸] و مدل CCR خروجی محور^[۲۹] تقسیم می شود .
مدل CCR ورودی محور خود در سه فرم کسری، مضربی، وپوششی طبقه بندی می گردد .
مدل CCR خروجی محور نیز دارای فرم های مضربی وپوششی می باشد.
در زیر انواع فرم های CCR تشریح می شوند :
۲-۷-۱-۱- مدل CCR در فرم کسری
اگر هدف ، بررسی کارایی n واحد تصمیم گیرنده یا DMU ^[۳۰] باشد که هر واحد دارای m ورودی و s خروجی به صورت زیر باشند :