‌بنابرین‏ از دیدگاه یک سرمایه گذار، تداوم سودآوری بالاتر، پیش‌بینی های درست تری را ارائه می‌دهد، لذا با کیفیت تر خواهد بود.

بخش دوم

ادبیات و مبانی نظری تغییرپذیری بازده سهام

۲-۲-ادبیات و مبانی نظری تغییرپذیری بازده سهام

۲-۲-۱- بازده

همان‌ طور که می‌دانیم هدف سرمایه گذاران ‌حداکثر کردن بازده مورد انتظاراست. بازده در فرایند سرمایه گذاری نیروی محرکی است که ایجاد انگیزه می‌کند و پاداشی برای سرمایه گذاران محسوب می شود. بازده سهام یکی از فاکتورهای مهم در انتخاب بهترین سرمایه گذاری است. یک ارزیابی از بازده تنها راه منطقی

( قبل از ارزیابی ریسک) است که سرمایه گذاران می‌توانند برای مقایسه سرمایه گذاری های جایگزین و متفاوت از هم انجام دهند. برای درک بهتر عملکرد سرمایه گذاریاندازه گیری بازده واقعی( مربوط به گذشته) لازم است. مخصوصا اینکه بررسی بازده مربوط به گذشته درتخمین و پیش‌بینی بازده های آتی نقش زیادی دارد (ربیعی، ۱۳۸۳).

۲-۲-۲- تعریف بازده

بازده عبارت است از نسبت کل عایدی(ضرر) حاصل از سرمایه گذاری در یک دوره معین به سرمایه ای که برای به دست آوردن این عایدی در ابتدای دوره مصرف گردیده است. بازده سهام شامل تغییر در اصل سرمایه ( تغییر قیمت سهام) و سود نقدی دریافتی می‌باشد. برای محاسبه بازده سهام شرکت‌های مورد بررسی فاکتورهای افزایش سرمایه بایستی مد نظر قرار گیرند (همان منبع،۱۳۸۳).

۲-۲-۳- بازده تحقق یافته در مقابل بازده مورد انتظار

تعیین تفاوت بازده تحقق یافته و بازده مورد انتظار از اهمیت بالایی برخوردار است. برای اینکه این دو بحث در مسائل و مباحث سرمایه ­گذاری به طور وسیعی مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد.

بازده تحقق یافته، بازده­ای است که واقع شده است، یا بازده­ای است که کسب شده است. در واقع بازده تحقق یافته بازده­ای است که، به وقوع پیوسته و واقع شده است.

بازده مورد انتظار، عبارت است از بازده تخمینی یک دارایی که سرمایه ­گذاران انتظار دارند در یک دوره­ آینده به دست آورند. بازده مورد انتظار با عدم اطمینان همراه است و احتمال دارد برآورده شود و یا اینکه برآورده نشود. سرمایه ­گذاران برای کسب بازده مورد انتظار بایستی یک نوع دارایی را خریداری کنند و توجه داشته باشند که این بازده ممکن است تحقق نیابد. سـرمایه­گذاری بر روی اوراق بهادار ریسـک­دار و بلند مدت می ­تواند باعث برآورده شدن بازده مورد انتظار سرمایه ­گذاران شود، در حالی که در کوتاه­مدت این امر کمتر اتفاق می ­افتد.

طبق تئوری نمایندگی و با توجه به میل سرمایه ­گذاران، هدف مدیریت باید در راستای به حداکثر رساندن ارزش شرکت باشد. معیارهایی نظیر حداکثر شدن درآمد هر سهم و حداکثر شدن قیمت سهام، به عنوان معیارهای اساسی مطرح می­باشند که در ادامه به ارائه توضیحات لازم در این رابطه می­پردازیم (میرمحرابی، ۱۳۸۰).

۲-۲-۴- حداکثر شدن سود هر سهم به عنوان یک معیار

سهام‌داران عادی به­عنوان مهمترین تأمین­کنندگان سرمایه شرکت‌ها، سود هر سهم را به­عنوان یکی از اهداف مطلوب و حداکثر شدن آن را به­عنوان حداکثر شدن ثروت خود تلقی ‌می‌کنند. حتی برخی محافل بازار با تأکید بیشتر بر سود گذشته شرکت، مبنای ارزیابی و قیمت­ گذاری سهام شرکت را بر این معیار قرار داده ­اند.

سود سهام بخشی از سود یک دوره مالی است که به سهام‌داران عادی تعلق ‌می‌گیرد. البته باید توجه داشت که این مفهوم با مفهوم درآمد هر سهم اشتباه نشود. درآمد هر سهم مبلغی است که عملاً به صاحب سهم تعلق گرفته اما لزوماًً به دارنده سهم پرداخته نگردیده است. برای محاسبه درآمد هر سهم باید ابتدا بخشی از درآمد که متعلق به سهام ممتاز بوده و مرجح بر سهام عادی است را از سود شرکت کسر نموده و باقیمانده را بر تعداد سهام عادی تقسیم نمود.

موارد قابل توجه ‌در مورد درآمد هر سهم (EPS) به شرح زیر ‌می‌باشد:

الف) رقم به دست آمده هر سهم نمایانگر سود ویژه­ای است که به هر سهم در یک سال تعلق گرفته است. بر این اساس سرمایه­ گذار می ­تواند سودآوری شرکت را اندازه ­گیری کرده و با مقایسـه ارقام مربوط به سال­های مختلف، افزایش یا کاهش آن را محاسبه کند.

ب) در صورتی که سود سهام اختصاص یافته به هر سهم بیش از درآمد هر سهم باشد، سرمایه گذار متوجه خواهد شد که شرکت از اندوخته­های سال­های قبل کمک گرفته تا سود متناسبی به سهام‌داران پرداخت شود.

ج) در صورتی که سود سهام تقسیم شده از درآمد را به حساب اندوخته شرکت منظور کرده که ممکن است این وجوه در توسعه شرکت بسیار مؤثر باشد.

د) سرمایه گذار می ­تواند با مقایسه درآمد هر سهم در شرکت­های مختلف، بازده عوامل تولید این شرکت­ها را اندازه گیری کرده و با توجه به قیمت سهام شرکت­های مذکور در بازار، سهام مورد نظر خود را انتخاب کند. این مقایسه به خصوص از نظر شرکت­های با فعالیت مشابه دارای اهمیت خاص ‌می‌باشد (پورکریم، ۱۳۸۶).

۲-۲-۵- حداکثر شدن قیمت هر سهم به عنوان یک معیار

حداکثر شدن قیمت سهام، بیشتر هدف سرمایه گذارانی است که به دنبال انتفاع از خرید و فروش سهام هستند. ‌به این صورت که آن ها دارای هدف کوتاه مدت هستند یعنی تنها می­خواهند از افزایش قیمت سهام خریداری شده خود انتفاع ببرند و هیچ توجهی به عایدات نقدی و غیرنقدی بلند مدت سهام ندارند.

۲-۲-۶- بازده سرمایه گذاری

وقتی افراد، سهام عادی خریداری ‌می‌کنند مصرف فعلی خود را به امید دستیابی به مصرف بیشتر در آینده از دست می­ دهند. آنان توقع دارند که سودهای سهام متعدد دریافت داشته و نهایتاًً سهام خود را با قیمت بالاتر به فروش رسانند.

با توجه به اینکه نمی­دانیم چه چیزی در آینده واقع خواهد شد، سرمایه گذاران قادر نخواهند بود که الگوی مصرف خود را با اطمینان مشخص کنند. زیرا که بازده­های یک سرمایه گذاری و زمان بندی چنین بازده­هایی نامعلوم است، ‌بنابرین‏ فقدان شرایط مطمئن و مشخص باید با بازده منتظر بالاتر به نحوی جبران شود. اما چه چیزی بازده سهام عادی را شکل می­دهد؟

عوامل مؤثر بر بازده سهام عادی یک شرکت طی یک دوره مورد نظر شامل تغییرات قیمت هر سهم، سود تقسیمی هر سهم، مزایای حق تقدم و مزایای سهام جایزه است که چگونگی اعمال آن ها در محاسبه بازده سهام در قسمت­ های بعدی تشریح خواهد شد (دستگیر، ۱۳۷۱).

۲-۲-۷- تفاوت در رجحان سهام‌داران