لَا ینْبَغِی لِمَنْ عَرَفَ عَظَمَهَ اللَّهِ أَنْ یتَعَظَّمَ فَإِنَّ رِفْعَهَ الَّذِینَ یعْلَمُونَ مَا عَظَمَهُ اللَّهِ أَنْ یتَوَاضَعُوا لَه^[۵۴].
شایسته نیست کسی که عظمت خدا را شناخته است، بزرگی کند! پس همانا رفعت و بلندی آنان‌که می‏دانند عظمت خدا چیست آن است که به خاطر او تواضع کنند.
وجود مبارک امام ششم حضرت جعفر بن محمد۸یکی از خطاب‌های خداوند به حضرت موسی۷ را چنین گزارش می‌فرمایند:
یَا مُوسَى إِنِّی لَا أَقْبَلُ الصَّلَوهَ إِلَّا لِمَنْ تَوَاضَعَ‏ لِعَظَمَتِی‏ و…^[۵۵]
ای موسی! من نماز را قبول نمی‌کنم مگر از کسی که برای عظمت من تواضع کند و…
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ائمه: نتیجه‌ی تواضع را چنین بیان می‌فرمایند:
إِنَّ فِی السَّمَاءِ مَلَکیْنِ مُوَکلَیْنِ بِالْعِبَادِ، فَمَنْ‏ تَوَاضَعَ‏ لِلَّهِ‏ رَفَعَاهُ، وَ مَنْ تَکبَّرَ وَضَعَاه^[۵۶]
همانا دو فرشته در آسمان بر بندگان گماشته شده‏اند، که هر کسى براى خدا تواضع کند، او را بالا برند و هر که تکبر کند پستش کنند.
۱٫۱٫۱٫۷٫ گشاده‌رویی و اندوه‌دلی
کسی که معرفت به خدا پیدا می‌کند و در مسیر بندگی قدم می‌بردارد، می‌داند که خداوند متعال از بنده‌اش می‌خواهد که با سایرین خوش‌رفتار باشد. کلام زیبایی از امیرمؤمنان۷ چنین نقل شده است:
الْعَارِفُ وَجْهُهُ مُسْتَبْشِرٌ مُتَبَسِّمٌ وَ قَلْبُهُ وَجِلٌ مَحْزُون‏^[۵۷].
آن که معرفت دارد گشاده رو و لبخندزنان است و دل او نگران و اندوهگین.
طبیعی است که هر کس خدا را بشناسد نسبت به قصور و تقصیر در وظیفه‌ی بندگی و لحظاتی که خالی از یاد خدا بوده است و نیز به خاطر نگرانی از آینده‌ی خویش و عدم حسن عاقبت، همواره محزون و نگران است. اما از آن جهت که یکی از مصادیق بندگی خدا خوش خلقی و برخورد خوب با مؤمنان و دیدار با مؤمنان با گشاده‌رویی و لبخند است، در چهره تبسم و شادمانی دارد. اما دل او به چیزی خوش نیست. از امور دنیوی لذت نمی‏برد و برای آخرت خود و تمام لحظاتی که بی‌توجه به خداوند گذرانده است غصه می‏خورد.
۱٫۱٫۱٫۸٫ بی‌نیازی از خلق خدا
از مولای متقیان۷ چنین روایت است که فرمودند:
مَنْ سَکنَ قَلْبَهُ الْعِلْمُ بِاللَّهِ أَسْکنَهُ الْغِنَی عَنْ خَلْقِ اللَّه‏^[۵۸].‏
هر کس که دلش را علم خداوند آرام کند، بی نیازی از خلق خدا نیز دلش را آرام خواهد کرد.
توضیح آنکه کسی که خداشناس شد و دانست همه‌ی نعمت‏ها به دست اوست و رغبت فی ما عند اللّه‏ پیدا کرد، چشم به مخلوقات خداوند - که آن‌ها هم مثل او نیازمند و فقیر در خانه او هستند- ندارد و احساس استغناء از آنان خواهد داشت.
۱٫۱٫۱٫۹٫ کثرت دعا
وقتی شخص خدا را بشناسد و بداند که هر چه هست از اوست و به آن‌چه نزد اوست رغبت پیدا کند و نیز بداند که آن خدای مهربان سخن گفتن بنده با خود و درخواست او را دوست می‏دارد، تا بتواند شب و روزش را به دعا و درخواست از خدا و راز و نیاز با او خواهد گذراند.
امیرالمؤمنین۷ چنین می‌فرمایند:
‏أَحَبُ‏ الْأَعْمَالِ‏ إِلَى‏ اللَّه‏ عَزَّ وَ جَلَّ فِی الْأَرْضِ الدُّعَاء^[۵۹]
محبوب‌ترین اعمال نزد خداوند عزّ و جلّ در زمین، دعاست.
همان طور که محبوب‌ترین کار نزد خداوند در زمین، دعا است، بنا به فرمایش حضرت باقرالعلوم۷مغبوض‌ترین شخص نزد خدا تارک دعاست:
مَا مِنْ شَیْ‏ءٍ أَفْضَلَ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ أَنْ یُسْئَلَ وَ یُطْلَبَ مِمَّا عِنْدَهُ وَ مَا أَحَدٌ أَبْغَضَ‏ إِلَى‏ اللَّهِ‏ عَزَّ وَ جَلَّ مِمَّنْ یَسْتَکبِرُ عَنْ عِبَادَتِهِ وَ لَا یَسْأَلُ مَا عِنْدَهُ^[۶۰]
چیزى نزد خداى عز و جل بهتر از این نیست که از او درخواست شود و از آنچه نزد او است، خواسته شود؛ و کسى نزد خداى عز و جل مبغوض‏تر نیست از آن کس که از عبادت او تکبر ورزد و آنچه نزد او است را درخواست نکند^[۶۱].
مولی الموحدین۷ چنین فرموده‏اند:
أَعْلَمُ النَّاسِ بِاللَّهِ أَکثَرُهُمْ لَهُ مَسْأَلَه^[۶۲].
داناترین مردم به خدا کسی است که از او بیش‌تر‌ درخواست کند.
در روایات بسیاری، ائمه: به دعا حتی برای کوچک‌ترین حاجات تأکید فرموده اند. امام ششم۷ فرموده‌اند:
عَلَیْکمْ بِالدُّعَاءِ فَإِنَّکمْ لَا تَقَرَّبُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَا تَتْرُکوا صَغِیرَهً لِصِغَرِهَا أَنْ تَدْعُوا بِهَا إِنَّ صَاحِبَ الصِّغَارِ هُوَ صَاحِبُ الْکبَارِ^[۶۳]
بر شما باد به دعا، زیرا به هیچ چیز مانند آن به خدا نزدیک نمی‌شوید و دعا برای هیچ حاجت کوچکى را به خاطر کوچکی‌اش رها نکنید؛ زیرا آن کس که حاجات کوچک به دست اوست، همان کسی است که حاجات بزرگ را در اختیار دارد.
پیامبر اکرم۶ در روایتی می‌فرمایند:
سَلُوا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ مَا بَدَا لَکمْ‏ مِنْ‏ حَوَائِجِکمْ حَتَّى شِسْعَ النَّعْلِ فَإِنَّهُ إِنْ لَمْ یُیَسِّرْهُ لَمْ یَتَیَسَّر^[۶۴]
هر نیازی که برای‌تان پیش می‌آید (رفع آن را) از خداوند عزّ و جلّ بخواهید، حتی بند کفش (تابستانی)؛ چرا که اگر (خداوند) آن را فراهم نسازد، فراهم نمی‌شود.
از قبیل همین مضمون، می‌توان به خطاب خداوند به حضرت موسی۷ اشاره کرد:
یَا مُوسَى‏ سَلْنِی‏ کلَّ مَا تَحْتَاجُ إِلَیْهِ حَتَّى عَلَفَ شَاتِک وَ مِلْحَ عَجِینِک^[۶۵]
ای موسی همه‌ی ما یحتاج خود را از من طلب کن حتی علف گوسفند و نمک غذایت را.
نمی‏شود کسی خدا را بشناسد ولی با محبوب خویش به خلوت و راز و نیاز ننشیند و از این راه با او انس نگیرد. همان طور که زین العابدین۷ عرضه می‏دارند:
یا مَنْ آنَسَ الْعَارِفِینَ بِطَیبِ مُنَاجَاتِه‏^[۶۶]
ای خدایی که عارفان را به مناجات پاکیزه با خویش انس داده‌ای!
کسی که خدا‌شناس شد و دانست که همه نعمت‏ها به دست اوست و رغبت فی ما عند اللّه پیدا کرد، چشم به مخلوقات خداوند -که آن‌ها هم مثل او نیازمند و فقیر در خانه او هستند- ندارد و احساس استغناء از آنان خواهد داشت و حاجات خویش را فقط از خدا می‌خواهد.

۱٫۲٫ محبت خداوند

این لذت معنوی نیز گرچه از آثار معرفت خداوند است، اما همان‌گونه که از آموزه‏های دینی و کلمات نورانی اهل‌بیت: استفاده می‏شود، خود دارای لذت خاص و آسمانی است.
لذت محبت خدا آن قدر زیاد است که در بهشت که خانه لذات ماندگار و مجمع حلاوت‏های بی‌نظیر است، لذیذترین چیز، محبت پروردگار مهربان است.
امیرمؤمنان۷ در این باره چنین فرموده‏اند:
أَطْیبُ شَی‏ءٍ فِی الْجَنَّهِ وَ أَلَذُّهُ حُبُّ اللَّهِ وَ الْحُبُّ فِی اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ^[۶۷]