فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه
بازار و هر آن چه که در آن هست، در راستای کسب بیشترین منفعت برای منابع به کار گرفته شده است. لذا دارندگان منابع بازار که تأمین کنندگان نیازمندی فرصتهای سرمایه گذاری شرکتهای موجود در اقتصاد میباشند، از طریق پیش بینی بازده سرمایه گذاریهای احتمالی خود، تصمیم مربوط به انتخابهای سرمایه گذاری خود را بهینه خواهند کرد. در این راستا، دارندگان منابع ریسک را مد نظر قرار می دهند. در مورد بازده، روش های گوناگونی برای پیش بینی قسمت اصلی تصمیم گیری سرمایه گذاری (یعنی بازده سرمایه گذاری) مورد استفاده قرار می‌گیرد. اصلی ترین عامل نرخ بازده است که سرمایه گذاران در تصمیم گیری خود مد نظر قرار می دهند. بازده، از مفاهیم پیچیده و چند وجهی است و با معیارهای سود، ارزش و قیمت ارتباط تنگاتنگ دارد. عوامل متعددی بر بازده سهام اثرگذار است. یکی از عوامل اثرگذار می تواند قیمت نفت و نوسانات آن باشد. نفت و فرآورده های آن به عنوان مهمترین منبع انرژی در فرآیندهای تولیدی در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد، از این رو نوسان در قیمت نفت می تواند بر هزینه تولید و سودآوری شرکتهای تولیدی اثرگذار باشد. نفت برای برخی کشورهای صادرکننده آن مهمترین منبع درآمدی به حساب می آید و قیمت نفت و نوسانات آن از این کانال نیز می تواند بر بخش حقیقی و همچنین بازار سرمایه اثر بگذارد، به طوریکه در بسیاری از کشورها که مدیریت درآمد نفتی مناسبی ندارند افزایش قیمت نفت با افزایش درآمد دولت و افزایش پایه پولی همراه شده که آثار تورمی دارد. در سالهای اخیر شاهد نوسانهای بسیاری در قیمت نفت بودیم که برآیند این تغییرات، افزایش و یا کاهش در قیمت نفت را نشان میدهد. در این فصل سعی میگردد تا با برخی از مبانی نظری در حوزه موضوعِ تحقیق آشنا شویم، این مطالب در دو بخش طبقه بندی شده است که شامل بخش اول بازده سهام و بخش دوم نوسانات قیمت نفت می‌باشد.
۲-۲- بخش اول؛ بازده سهام
۲-۲-۱- بازار مالی
با تقسیم کل سیستم اقتصاد یک کشور به دو بخش واقعی[۲] و مالی[۳]، بخش مالی را می‌توان به عنوان زیرمجموعهای از نظام اقتصادی تعریف کرد که در آن وجوه، اعتبارات و سرمایه در چارچوب قوانین و مقررات مشخص از طرف پساندازکنندگان و صاحبان پول و سرمایه به طرف متقاضیان، جریان مییابد.
بازارهای مالی نیز بازارهایی هستند که در آن ها دارایی های مالی مبادله میشوند. دارایی های مالی دارایی هایی مثل سهام و اوراق قرضه هستند که ارزش آن ها به ارزش تولیدات وخدمات ارائه شده توسط شرکتهای منتشر کننده آن ها وابسته است. تفاوت دارایی های مالی با دارایی های واقعی در این است که دارایی های واقعی ماهیت فیزیکی دارند مانند اتومبیل، املاکو مستغلات، و وسایل منزل.
در واقع بازارهای مالی، بازارهای رسمی و سازمان یافتهای هستند که در آن انتقال وجوه از افراد و یا واحدهایی که با مازاد منابع مالی مواجهند، به افراد و واحدهای متقاضی وجوه (منابع) صورت می‌گیرد. بدیهی است که در این بازارها اکثریت وام دهندگان را خانوارها و اکثریت متقاضیان وجوه را بنگاههای اقتصادی و دولت تشکیل می دهند (راعی و تلنگی،۱۳۸۷: ۶). یکی از راههای سرمایه گذاری خرید دارایی های مالی است. مزیت خرید دارایی های مالی نسبت به خرید دارایی های واقعی از دیدگاه اقتصادی این است که اولاً دارایی واقعی کالای مصرفی است نه وسیله پسانداز و سرمایه گذاری؛ دوم اینکه خرید دارایی های واقعی و بلااستفاده نگه داشتن آن ها به امید گرانتر شدن در آینده به معنای بلااستفاده نگه داشتن منابع کشور است و ارزش افزودهای ایجاد نمیکند. مگر آنکه از آن استفاده شود. چند نوع از دارایی های مالی عبارتند از: سپرده های سرمایه گذاری در بانکها، طرحهای بازنشستگی که توسط صندوقهای بازنشستگی ارائه می شود، انواع بیمه نامه های شرکتهای بیمه و در نهایت اوراق بهادار قابل داد و ستد در بورس اوراق بهادار که توسط کارگزاران خرید و فروش می شود. بازار مالی، امکانات لازم را برای انتقال پس انداز از اشخاص حقیقی و حقوقی به سایر اشخاصی که فرصتهای سرمایه گذاری مولد در اختیار دارند و نیازمند منابع مالی هستند، فراهم می کند. انتقال وجوه مذبور تقریباً در کلیه موارد به ایجاد دارایی مالی منتج می شود، که در واقع ادعایی است نسبت به درآمدهای آتی دارایی های شخصی که اوراق بهادار را صادر و منتشر کرده‌است (شباهنگ، ۱۳۸۵: ۱۳).
در اقتصاد، بازار مالی به مکانیزمی اطلاق می شود که امکان خرید و فروش سهام، کالا یا هر محصول قابل تبادلی را برای مشارکت کنندگان با هزینهای پایین فراهم می‌آورد. بازارهای مالی چند صده اخیر رشد قابل توجهی داشته و به طور مستمر درحال تکامل و افزایشنقدینگی در جهان است. وظیفه بازارها گردآوری خریداران و فروشندگان علاقهمند به مشارکت در بازار است. در واقع تمامی بازارهای مالی در پی گردآوری سرمایه و برقراری ارتباط بین جویندگان سرمایه (قرضگیرندگان) و دارندگان سرمایه (قرضدهندگان) هستند(مدیریت توسعه فرهنگ سرمایه گذاری بورس اوراق بهادار تهران[۴]).
۲-۲-۱-۱- کارکردهای بازار مالی
مزایای بازارهای مالی شامل موارد زیر می‌باشد:
۱- جذب و تجهیز پس اندازها و تخصیص بهینه منابع (انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی):
انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی نقش اساسی بخش مالی اقتصاد است. واحدهای اقتصادی به طورکلی شامل واحدهای دارای پسانداز و واحدهای سرمایه گذاری هستند. نقش بازارهای مالی این است که این دو گروه مذبور را به یکدیگر نزدیک کند و راهکاری فراهم نمایند که وجوه از واحدهای دارای مازاد پسانداز به واحدهای مواجه با کمبود منابع یا کسری پسانداز انتقال یابد. بدیهی است که تأثیر این نقلوانتقال وجوه فراهم آوردن امکانات سرمایه گذاری مولد است. بنابرین ملاحظه می شود که در صورت عدم وجود یا ضعف بازارهای مالی، امکان تحقق سرمایه گذاریهای مولد در سطح وسیع وجود نخواهد داشت.
۲- تعیین قیمت وجوه و سرمایه:
قیمت وجوه و سرمایه نیز در بازارهای مالی تعیین می شود. بنابرین بازارهای مالی با تعیین قیمت سرمایه و وجوه، بنگاهها را در تصمیم گیریهای سرمایه گذاری و برنامه ریزیهای مالی کمک می‌کنند. به طوری که قیمت
|
[جمعه 1401-09-25] [ 09:24:00 ق.ظ ]
|
