الف – باید از رسیدن به یک توافق زودرس و بی موقع در تصمیم گیری جلوگیری کرد.
ب – باید از تحریف اطلاعات جلوگیری نمود و از تصمیم گیری غلط در گروه جلوگیری کرد.
ج – انعطاف پذیری بیشتر ی در دستورات و دستورالعمل ها به وجود آورد.
د – برای تصمیم گیری آمادگی داشت و مانع از شکست در اجرای تصمیمات شد.
به صورت کلی دو گروه از رهیافت های نظری در ارتباط با بحران با توجه به متغیرهای توضیحی پیشنهاد شده است.
الف – تاثیرات بحران به عوامل متعددی از قبیل متغیرهای متعدد فردی مانند تصویر از خود، حافظه تاریخی از عملکرد در بحران قبلی.
ب – تاثیرات بحران بخاطر عوامل موقعیتی مانند برگشت پذیری و شدت تهدیدات فعلی
یک مدل تصمیم گیری در شرایط بحرانی می‌تواند شامل خصوصیات ملی، عوامل مربوط به حکومت، ساختار و پروسه تصمیم گیری، متغیرهای موقعیت و روابط خارجی کشور باشد. اما او اضافه می کند که ویژگی‌های شخصی و تمرکز رهبران به مسائل خارجی دو موضوع ارزشمند در تلاش ما رأی تلفیق عوامل و ساختن مدل روانشناختی تصمیم گیری در بحران است. گروه دوم، افرادی مانند دانیل دراکمن بیشتر به ویژگی های موقعیت بحرانی توجه نموده و نتایج بحران را مایل به برون داد چنین متغیر هایی می دانند. این دسته به محیط مذاکره در مورد بحران توجه جدی نشان می‌دهند. (ادیبی‌سده، ۱۳۷۸ ،۱۷- ۲۹).
۲ – ۱۹ – تصمیم گیری در شرایط تنش روانشناختی
مدل های تصمیم گیری که تا کنون بدان ها پرداخته ایم، همگی (بجز تصمیم گیری بحرانی) در شرایط آرام با پروسه منطقی حتی در مواقعی که به وضعیت عقلایی محدود و یا دیگر محدودیت های انسانی پرداختیم، پیش می‌رفت.اما تصمیماتی که انسان ها و یا سازمان ها می گیرند، با احساسات همراه است، زیرا تصمیم گیر امید قوی دارد که با این تصمیم به اهداف خود رسیده و یا از خطرات و پیامدهای منفی در امان بماند. بنابرین در افراد، گرایشات قوی مخالف برای عمل و عکس العمل وجود دارد. نتیجه به نوعی منازعه تصمیمی است که یک منبع مهم برای تنش های روحی است. تنش هایی ناشی از منازعه تصمیمی باعث معیوب نمودن پروسه تصمیم میگردد. منازعه تصمیمی درمواقعی که قرار است یک تصمیم مهم گرفته شود، افزایش پیدا می‌کند. این موضوع زمانی تشدید می شود که تصمیم گیر متوجه می شود که احتمال ضرر های ناشی از هر راه حل تا چه اندازه مهم است. به بیان دیگر، هر نوع که او تصمیم بگیرد، بهر حال به منازعه تصمیمی دچار خواهد شد. ولی نشانه های جدی بیماری زمانی خود را نشان می‌دهند که تمام راه حل ها نتایج غیر مقبول نیز داشته باشند. این نشانه ها ، نگران کننده، تردیدآمیز، نوسانی و همراه با رنج است. اما تصمیم همچنان گرفته می شود، لیکن با کنار آمدن با نقش ها . (امیدیان ، ۱۳۸۰، ۶- ۱۸).
۲ –۲۰ – آفات تصمیم گیری
در حالی که همه ما در زندگی تصمیم می گیریم، اما همگی در تصمیم گیری هایمان موفق نیستیم. آنچه مسلم است عوامل زیادی بر توانایی تصمیم گیری ما اثر می‌گذارد. تحقیقاتی که که در زمینه تصمیم گیری انجام یافته است، نشان میدهد که عامل اصلی مؤثر بر یک تصمیم گیری صحیح مربوط به روش‌هایی است که فرد در ارزیابی گزینه های موجود اتخاذ می کند. بجز چند مورد استثناء، که فرد در آن از آنچه انجام میدهد کاملا اطمینان دارد، کلا تصمیم گیری همواره با احتمال همراه است. یعنی همواره احتمال موفقیت و یا شکست وجود دارد. بنابرین، بهبود مهارت تصمیم گیری به معنای ان است که هر فرد باید تفاوت های میان گزینه های تصمیم گیری را افزایش دهد. تصمیات بد گاهی اوقات به فرایند تصمیم گیری مربوط می شود. مثلا راه حل ها خوب تعریف نشده اند و یا اطلاعات صحیح جمع آوری نشده است. اما گاهی شکست در تصمیم گیری به پروسه آن مربوط نشده، بلکه به ذهن تصمیم گیر در انتخاب صحیح باز میگردد. دام های روانشناختی که بر روی تصمیم اثر می‌گذارد عبارتند از:
۱-تله مهارکه ما را به سمت وزن دادن بیشتر به اطلاعاتیکه زودتر به دست می آوریم می کشاند.
۲-تله وضعیت حال که سعی می‌کند تا ما وضعیت فعلی را حتی در مواقعی که آلترناتیوهای بهتری وجود دارد، ترجیح دهیم.
۳-تله هزینه تباه شده که تمایل دارد که اشتباهات گذشته ما را ابدی سازد.
۴-تله شواهد تأیید شده که ما را راهنمایی می‌کند که جستجوی بیشتری برای پیدا کردن اطلاعات جهت تأیید تمایلات ذاتی خود داشته باشیم و اطلاعات مخالف آن را کم رنگ جلوه میدهد.
۵-تله چارچوب زمانی اتفاق می افتد که ما یک مسئله را اشتباه گزارش می‌کنیم و تمام پروسه تصمیم گیری را سست می‌کنیم.
۶-تله اعتماد بیش از حد زمانی است که ما به پیش‌بینی های خودمان بیش از اندازه بها می‌دهیم.
۷- تله حزم و احتیاط ما را به این مسیر می کشاند که بیش از اندازه در مورد حوادث غیر قطعی متوجه باشیم.
۸-تله مطالبه مجدد که ما را سوق میدهد که وزن بیش از اندازه به حوادث چشمگیر اخیر بدهیم.
چهار روش غیرمناسبکه ازآنها به عنوان تله های تصمیم گیری یاد می شود عبارتند از:
۱-پذیرش بدون کشمکش
۲-تغییر بدون کشمکش
۳-پرهیز تدافعی
۴-دقت بیش از حد( امیدیان ، ۱۳۸۰ ، ۶ -۱۸).
۲ –۲۱ – تصمیم گیری شهودی
ابتدا باید گفت که برای دست یافتن به حقیقت چهار واژه زیر مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد:
الف – وحی
ب – الهام، اشراق و کشف شهود
ج – منطق
د – روش علمی
الهام، کشف شهود و اشراق، راهی است بسوی دست یابی به حقایق که بی گمان نیاز به کسب تقوای الهی، کوشش و مجاهدت در راه پروردگار، مطالعات بسیار و تفکر فراوان دارد که بی شک نصیب همگان نمی گردد. متفکر اندیشمند نه فقط دارای دانش است، بلکه به اشراق و کشف شهود نیز دست می‌یابد. الهام، اشراق و کشف شهود جزو روش های علمی تا مدت ها قبل نبود، اما اکنون به صراحت از آنان به عنوان برخی از روش های پذیرفته شده سخن می‌گویند. روش عقلایی محدود با روش شهودی به یکدیگر نزدیک میباشند. تفکر شهودی بخشی از فرایند کشف حقیقت است.
مسئله اساسی در تصمیم گیری توسط انسان آن است که ممکن است برای یک مشکل راه حلی ریاضی وجود داشته باشد، اما مدل ریاضی گرچه وجود دارد، اما آنچنان پیچیده است که با دانش ما دستیابی به راه حل حتی غیر ممکن است. در این وضعیت به راه حل های شهودی رو می آوریم. البته درگذشته نیز از این روش استفاده می گردید، مثلا در حل مسائل بطریقه سیمپلکس و یا الگوریتم حمل و نقل ابتدا و در فاز اول می توان به صورت اختیاری از یک نقطه محاسبات را شروع نمود. منظور این است که در جریان امور روزمره ما همواره از روش های شهودی استفاده می‌کنیم.
|
[جمعه 1401-09-25] [ 09:22:00 ق.ظ ]
|
