مهارت‌های مقابله ای ومدیریت فردی: این مهارت‌ها کنترل درونی را غنی می‌سازند و ‌به این ترتیب فرد می آموزد که می‌تواند بر اطرافیان و محیط پیرامون خویش اثر بگذارد و تغییری ایجاد کند. عزت نفس، خود آگاهی مهارت‌ها ی ارزشیابی خویشتن و توانایی تعیین اهداف نیز بخشی از مجموعه مهارت‌های مدیریت خویشتن هستند. خشم، سوگ و اضطراب همگی باید مدیریت شده و فرد یاد بگیرد که چگونه با سوگ، فقدان یا ضربه های روحی مقابله نماید. مانند مدیریت استرس، مدیریت زمان و آرام سازی خود. (فینچام^[۵۸]،۱۹۹۹٫ ترجمه، قرچه داغی، ۱۳۸۰)

۲-۱۶ مهارت همدلی

همدلی که ترجمه ای در زبان انگلیسی، از واژه آلمانی Einfuhling گرفته شده است و به معنی “با دیگران حس کردن” است. همدلی توانایی یک فرد است که به گونه ای تجربی دریابد، فرد دیگر چه تجربه ای در یک لحظه و در یک چهار چوب مشخص و با توجه به نظر خویش دارد. همدلی را اولین شرط خود شناسی می خوانند که فرد خود را به جای دیگری ببیند و احساسات وی را تجربه کند. (بولتون^[۵۹]،۱۹۹۵٫ترجمه .سهرابی،۱۳۸۸).

۲-۱۷ اهمیت همدلی در روابط زوجین

تحقیقات نشان می‌دهد زوجینی از مصاحبت با یکدیگر لذت می‌برند که در ارتباطشان ،‌درک یکدیگر و همدلی با هم وجود داشته باشد. اگر یکی از طرفین صحبتی بکند و طرف مقابل به جای درک دیدگاه او، سعی در انتقاد ،‌سرزنش و یا راهنمایی او داشته باشد، وی احساس خوبی از این مصاحبت نخواهد داشت. زوجین در حین صحبت با یکدیگر باید بپذیرند که دیدگاه متفاوت فرد دیگری را درک کرده و برای آن ارزش قائل باشند .(بولتون،۱۹۹۵٫ترجمه .سهرابی،۱۳۸۸).

۲-۱۸ اجزاء همدلی

کمبل^[۶۰] (۱۹۸۸)، عوامل زیر را اجزاء تشکیل دهنده همدلی نامیده است :

۱ – شناخت و تشخیص احساس و توانایی استفاده از اطلاعات مربوطه برای نامگذاری و تشخیص عواطف .

۲ – درک وجود تفاوت میان دید و برداشت خود از موقعیت ها با دید و برداشت دیگران، توانایی به تصور آوردن و تجربه افکار دیگری.

۳ – تأثیر پذیری عاطفی و توانایی به تجربه بردن و آگاه شدن از عواطف خود، در رابطه با اجزاء یا مؤلفه های مهارت همدلی به موارد زیر اشاره نموده است:

– علاقه داشتن به دیگری

– تحمل افراد مختلف

– احترام قائل شدن برای دیگری

– رفتار بین فردی، همراه با پرخاشگری کمتر.(بولتون،۱۹۹۵٫ترجمه .سهرابی،۱۳۸۸).

بولتون ، معتقد است همدلی دارای ۳ جزء است: نخست اینکه فرد همدل در عین حال که درک دقیق و حساسی از احساسات فرد دیگری دارد، جدایی خاص خود از شخص مورد نظر را نیز حفظ می‌کند. دوم اینکه همدلی یعنی درک موقعیتی که به پدیدار شدن آن احساسات، کمک ‌کرده‌است و یا موجب برانگیختگی آن ها شده است. و در آخر اینکه فرد همدل به شکلی با طرف مقابل ارتباط برقرار می‌کند که او احساس کند پذیرفته و درک شده است (.(بولتون،۱۹۹۵٫ترجمه .سهرابی،۱۳۸۳) .

۲-۱۹ راه های رسیدن به همدلی

درک چهارچوب ذهنی دیگران: درک هریک از ما با دیگری از یک موقعیت خاص کاملاً متفاوت است، زیرا هریک از ما برحسب تجربیات خودموضوعی را تفسیر می‌کنیم. هرگاه بتوانیم چهارچوب ذهنی دیگران را بشناسیم و بدانیم چه چیزی برایشان اهمیت دارد با برآوردن انتظارتشان به سهولت می‌توانیم با آن ها رابطه ای گرم و صمیمی ایجاد کرده و در آن ها نفوذ کنیم .

کنترل احساسات و هیجانات :برای برقرای روابط همدلانه باید احساسات خود را شناخته کنترل آن را در دست گرفته و بر خود تسلط داشته باشیم. افرادی که به خویشتن داری دست یافته اند احساسات دیگران را بهتر می شناسند.(بولتون،۱۹۹۵٫ترجمه .سهرابی،۱۳۸۵ )‌.

هماهنگی: هماهنگی به معنای انعکاس رفتارهای طرف مقابل است، به نحوی که وی بتواند در اعمال و گفته های ما ،‌اعمال و گفته های خود را بیابد. از راه های مختلف می توان هماهنگی با دیگران را افزایش داد. زبان اندام، نحوه سخن گفتن، احساسات و خلقیات .

گوش کردن فعال: واکنش های ما هنگام گوش کردن، سوالاتی که مطرح می‌کنیم، حالات و حرکات ما همگی در دقیق شنیدن مؤثر است. با انتقال استنباط و احساسات خود به گوینده نشان می‌دهیم که به عمق مطلب وی پی برده و از نقطه نظر او آگاهیم، دقیق شنیدن عامل مهمی در درک دیگران است و در عین حال موانع و سدهای ارتباطی را از بین می‌برد( سازمان بهداشت جهانی ،۱۹۸۸٫ترجمه. فتحی و همکاران ،‌۱۳۸۶).

۲-۲۰ مهارت برقراری ارتباط مؤثر

ارتباط از مؤلفه های اصلی زندگی اجتماعی است. مهارت برقرای ارتباط مؤثر یکی از مهمترین پیش‌بینی کننده های سلامت روابط بین فردی است .

۲-۲۰-۱ اهمیت ارتباط مؤثر در روابط زوجین

روابط زناشویی می‌تواند دستمایه شادی و در غیر این صورت منبع بزرگ رنج و تالم باشد. کسانی که در روابط صمیمانه خود موفق می‌شوند با مهارت‌های میان فردی مانند گوش دادن، ارتباط روشن ،‌مذاکره، برخورد مناسب با خشم و … آشنایی دارند. ارتباط معیوب یکی از علل عمده از هم پاشیدگی ازدواج هاست. ازدواج، بدون ارتباط اثر بخش نمی تواند شکوفا باشد. زندگی اغلب زوجهایی که امیدوارند ازدواجی بارور داشته باشند به دلیل فقدان مهارت‌های ارتباطی لازم به یک رابطه موازی بدون صمیمیت می‌ انجامد (بولتون،۱۹۹۵٫ترجمه .سهرابی،۱۳۸۵ )‌.

۲-۲۰-۲ عناصر اصلی ارتباط

ارتباط متضمن دو عنصر اصلی است، این دو عنصر عبارتند از: عناصر کلامی^[۶۱] و عناصر غیر کلامی^[۶۲]

عناصر کلامی ارتباط شامل آن وجهی از ارتباط هستند که اختصاصاً به محتوای کلامی و فرایند بیان کلامی مربوط می شود و زمانی که نگرش‌ها، افکار و احساسات توسط کلمات گفته و یا نوشته می‌شوند از ارتباط کلامی استفاده شده است و ارتباط غیرکلامی شامل انتقال افکار،نگرش‌ها و احساسات بدون استفادهااز کلمات است.

۲-۲۱ مهارت مدیریت خشم

هیجانات و عواطف در تمام تصمیم گیری ها و رفتارها نقش دارند. چهار نوع هیجان اصلی وجود دارد:

ترس، غم، شادی و خشم. احساسات دیگر ترکیبی از این چهار نوع هستند. خشم یک حالت هیجانی ذهنی است و با وجود تضاد شناختی و برانگیختگی روانی مشخص می شود و هیجانی بهنجار با جنبه‌های انطباقی بسیار است. با وجود این وقتی که تکرار، شدت و مدت آن افزونتر از جنبه‌های انطباقی باشد، ناکارآمد می‌گردد.(بوالهری ،۱۳۸۵).

۲-۲۲ اهمیت کنترل خشم در روابط زوجین