یکی دیگر از متغیرهایی که می‌تواند نقش اساسی در شادکامی افراد بازی کند، خودکارآمدی می‌باشد؛ خودکارآمدی، یکی از سازه‌های مهم در نظریۀ شناختی- اجتماعی بندورا است و به معنی اطمینان و باور فرد نسبت به توانایی‌های خود در کنترل افکار، احساس ها، فعالیت ها و نیز عملکرد مؤثر او در موقعیت های استرس زاست. ‌بنابرین‏، بر عملکرد واقعی افراد، هیجان ها، انتخاب ها، مهار رویدادهای تأثیرگذار، سازماندهی و اجرای دوره های عمل مورد نیاز در جهت دستیابی و به ثمر رساندن سطوح عملکرد، پیشرفت و سرانجام میزان تلاشی که فرد صرف یک فعالیت می‌کند، مؤثر است (کاپرارا[۶] و همکاران، ۲۰۰۲؛ رگالیا و بندورا[۷]، ۲۰۰۲). استقامت در انجام تکالیف، سطح عملکرد بالا و متناسب با توانایی ها، جستجوی فعالانۀ موفقیت های جدید، چالشی انگاشتن مشکلات، برخورد مؤثر با رویدادها و شرایط، توانایی مسأله گشایی و استفادۀ مناسب از تفکر تحلیلی، نترسیدن از شکست، انتخاب وظایف چالش برانگیزتر، انتخاب اهداف بالاتر، تعهد و پایداری در رسیدن به آن ها و تسلط بر خود زمانی که عقب نشینی لازم است از ویژگی های افراد خودکارآمد است (بندورا و همکاران، ۲۰۰۲؛ سالامی[۸]، ۲۰۰۴). افرادی که خودکارآمدی پایینی دارند، احساس می‌کنند که در اعمال کنترل بر رویدادهای زندگی درمانده و ناتوانند و هنگامی که با موانع روبرو می‌شوند، اگر تلاش های اولیۀ آن ها در برخورد با مشکلات بی نتیجه باشد، سریعاً قطع امید می‌کنند؛ خودکارآمدی پایین می‌تواند انگیزش را نابود سازد، آرزوها را کم کند، با توانایی‌های شناختی تداخل نماید و تأثیر نامطلوبی بر سلامت جسمانی بگذارد (بیسشاپ[۹] و همکاران، ۲۰۰۴؛ فریتسچه و پریش[۱۰]، ۲۰۰۵). از این رو می توان انتظار داشت که خودکارآمدی به نوعی با احساس شادمانی و شادکامی ارتباط داشته باشد.

یکی دیگر از متغیرهایی که ارتباط نزدیکی با شادکامی دارد، امیدواری است. امید نیرویی هیجانی است که تخیل را به سمت موارد مثبت هدایت می‌کند. امید، به انسان ها انرژی می‌دهد و آن ها را مجهز می‌کند تا برای کار و فعالیت آماده شوند. امید، به ما انعطاف پذیری، نشاط و توانایی خلاصی از ضرباتی می‌دهد که زندگی به ما تحمیل می‌کند و باعث افزایش رضایت از زندگی می شود (پارکر[۱۱] و همکاران، ۲۰۰۳). بیلی و اشنایدر[۱۲] (۲۰۰۷)، معتقدند که امید یک حالت انگیزش مثبت با در نظر گرفتن اهداف روشن برای زندگی است. در امید، از یک سو انگیزۀ خواستن به اداره برای حرکت به سوی اهداف و از طرف دیگر، بررسی راه های مناسب برای حصول اهداف نهفته است. پژوهش ها نشان می‌دهد که امید، واریانس بی بدیلی برای خوشبینی به وجود می آورد و می‌تواند کمک خوبی به پیش‌بینی متغیرهای مختلف داشته باشد. از منظر روان شناسی، امید ادراک افراد را در رابطه با توانایی‌های آن ها در رسیدن به هدف، گسترش دادن راهبردهای رسیدن به هدف و حفظ انگیختگی تا رسیدن به هدف را نشان می‌دهد (اشنایدر[۱۳] و همکاران، ۲۰۰۳). پژوهش ها در روان شناسی مثبت و سایر علوم مرتبط نشان داده است، افرادی که هیجانات مثبت و خوشبینی بیشتری را تجربه کرده باشند، عمر طولانی تری خواهند داشت. همچنین، افراد امیدوار و شادمان روابط اجتماعی قوی تر با دوستان، همسر، همسایگان و بستگان خود دارد (فردریکسون[۱۴]، ۲۰۰۹؛ گلیتی[۱۵] و همکاران، ۲۰۰۴). همچنین، پژوهش ها نشان می‌دهد که امیدواری با شادکامی رابطه دارد. رودریگز[۱۶] (۲۰۰۶) طی تحقیقی نشان داد سبک تبیین، رضایت از زندگی، شادی و امید با هم رابطه دارند. کسانی که سبک تبیین مثبت دارند در مجموع شادی، امید و رضایت بیشتری از زندگی دارند، در نتیجه بین امید و رضایت از زندگی رابطۀ مثبت وجود دارد (برونک[۱۷] و همکاران، ۲۰۰۹). نتایج پژوهش های انجام شده در زمینه روان شناسی مثبت گرا و شادکامی حاکی از آن است که ظرفیت های روان شناختی از قبیل: امیدواری، تاب آوری، خوش بینی و خودکارآمدی، در کنار هم عامل هایی را با عنوان سرمایه روان شناختی تشکیل می‌دهند. به عبارت دیگر، برخی متغیرهای روان شناختی از قبیل: امیدواری، تاب آوری و خودکارآمدی در مجموع یک منبع یا عامل برای شادکامی افراد محسوب می‌شوند (اوی[۱۸]، ۲۰۰۶). لذا با توجه به پژوهش های انجام شده و با توجه به مسائل مطرح شده، پژوهش حاضر در صدد این است که آیا بین متغیرهای تاب آوری، خودکارآمدی و امیدواری با شادکامی دانش آموزان مقطع متوسظه شهرستان گرمسار رابطه وجود دارد؟

۱-۳ اهمیت و ضرورت پژوهش

با توجه به اهمیت تاثیر شادکامی بر حیطه های مختلف زندگی، بحث پیرامون روش های ایجاد و افزایش شادکامی ضروری می‌باشد. شادکامی به عنوان یکی از مهمترین نیازهای بشر همیشه ذهن انسان را به خود مشغول ‌کرده‌است و تحقیقات زیادی در زمینه ی تشخیص صفات افراد شادکام صورت گرفته است. افرادی که شادکامی بیشتری را تجربه می‌کنند، با محیط اجتماعی بهتر کنار می‌آیند، چرا که این ویژگی، نیازمند درگیر شدن مکرر در تعامل های اجتماعی است و به دلیل این که افراد خود ر ادر معرض موقعیت هایی قرار می‌دهند که نیاز به تعامل اجتماعی آن هارا تأمین می‌کند در نتیجه شادتر می‌شوند. از آنجایی که دانش آموزان به عنوان منبع و امکانات، جزء منابع اساسی جامعه محسوب می‌شوند و عملکرد آن ها می‌تواند تحت تأثیر شادکامی قرار بگیرد و همچنین این متغیر می‌تواند تأثیر بسزایی در افزایش عملکرد و بهبود سطح کارایی این افراد داشته باشد (بختیارپور دشت بزرگ و عابدی، ۱۳۸۱)، انجام چنین پژوهش هایی کمک می‌کند با شناسایی نقش عوامل تأثیرگذار نظیر: تاب آوری، خودکارآمدی و امیدواری، را در ارتقای شادکامی بررسی نمود، تا در زمینه ارائه خدمات آموزشی و بهداشتی، اطلاعات مفید و مؤثری در اختیار آموزش و پرورش قرار گیرد و با برنامه ریزی مناسب و توزیع عادلانه و مناسب امکانات و تسهیلات، گام های اساسی در راستای افزایش شادکامی و بهبود عملکرد دانش آموزان برداشته شود؛ ‌بنابرین‏ با توجه به نقش مؤثر شادکامی در افزایش بهبود عملکرد تحصیلی و وضعیت روانی این افراد، توجه به موضوع شادکامی در دانش آموزان حایز اهمیت است. از سویی دیگر بر اساس چهارچوب روان شناسی مثبت نگر که هدف غایی خود را شناسایی سازه‌های دخیل در بهزیستی و شادکامی می‌داند توجه به عوامل مؤثر و تأثیرگذار بر شادکامی و بهزیستی ضرورت دارد. همچنین، از آنجایی که پژوهش‌های بسیار ناچیزی در رابطه با نقش متغیرهایی مانند: تاب آوری، خودکارآمدی و امیدواری در شادکامی افراد انجام شده است، ضرورت انجام این تحقیق بیشتر احساس می‌شود

۱- ۴ اهداف پژوهش

۱-۴-۱ هدف اصلی پژوهش

نقش تاب آوری، خودکارآمدی و امیدواری در پیش‌بینی شادکامی دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان گرمسار.

۱-۴-۲ اهداف فرعی پژوهش

    1. تعیین رابطه تاب آوری با شادکامی در دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان گرمسار.

    1. تعیین رابطه خودکارآمدی با شادکامی در دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان گرمسار.

    1. تعیین رابطه امیدواری با شادکامی دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان گرمسار.
موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت