۱-۱ بیان مسأله

پیکره اقتصادی بسیاری از کشورها را گردشگری تشکیل می‌دهد که به عنوان دومین منبع درآمد بیش از ۴۹ کشور در حال توسعه به حساب می‌آید. گردشگری راهبردی است برای افزایش درآمد، فقرزدایی و توسعه است که ‌بر اساس پیش‌بینی WTO (سازمان جهانی گردشگری) در سال ۲۰۱۲ بیش از ۶/۸ درصد از اشتغال جهان را تشکیل می‌داد. بر طبق جدیدترین آمارهای ارائه شده از سوی WTO در سال ۲۰۱۰ ، بازار تقاضای گردشگری ۹۳۵ میلیون گردشگر در سال ۲۰۱۳ ، حدود یک میلیارد دفتر در سال ۲۰۲۰ به عدد ۶/۱ میلیارد نفر خواهد رسید. (سقایی، ۱۳۸۵)

با توجه به سه عنصر مهم گردشگری یعنی جاذبه های فرهنگی، طبیعی و رویداد ، گردشگری مبتنی بر رویداد در طی ۵۰ سال گذشته از مهمترین پدیده‌های اجتماعی و اقتصادی قرن بیستم بوده است.در برگزاری فستیوال ۸۰۰ ساله چین که به جشن اژدها مشهور است تا رخدادهای پرزرق و برق امروزی، رویدادها مقاصد گوناگون گردشگری قرار گرفته اند. در دهه های پایانی قرن بیستم روند برگزاری رویدادهای گوناگون در مقاصد مختلف چنان شتاب گرفته است که گویا مسابقه ای در تدارک و برگزاری رویداد میان مقاصد گردشگری در جریان است. این موضوع از آنجا که مسئله توسعه گردشگری در کشور در چارچوب سیاست های کلی نظام قرار دارد، می توان به عنصری جذاب برای معرفی طیفی به نسبت روزآمدتر و قابل توسعه تراز جاذبه ها در گردشگری بدل گردد. بدیهی است نخستین گام در این مسیر شناخت انواع رویدادها و نحوه مدیریت آن ها‌ است. (برنجبریان و مزاهدی، ۱۳۸۵)

موضوعات گردشگری رویداد که تقریباً در تمامی جوامع وجود دارد و منبع مهمی برای جذب گردشگری می‌باشد، بسیار متنوع است:

۱٫ جشن های فرهنگی مثل جشنواره ها، کارناوال ها، رخدادهای مذهبی مثل مناسک حج و یادبودها

۲٫ نشست های سیاسی و دولتی مثل جلسات سران، مراسم سلطنتی ، دیدارهای افراد سیاسی مهم

۳٫ هنر و سرگرمی مثل کنسرت های موسیقی و مراسم های اعطای جوایز مثل مراسم اسکار و فستیوال کن در فرانسه

۴٫ تجارت و جلسات تجاری، نمایشگاه های عرضه مصرف کنندگان

۵٫ کارگاه های آموزشی و علمی مثل کنفرانس ها و سمینارها و جشن های فارغ التحصیلی

۶٫ ورزش و رقابت های ورزشی مثل برگزاری المپیک و جام جهانی و مسابقات ‌اسب‌دوانی

۷٫ رخدادهای خصوصی مثل عروسی های خاص، مهمانی ها و اجتماعی (گتز، دونالد ، ۲۰۰۴)

گردشگری رویداد ورزشی به گردشگرانی می‌گویند که تماشاگران زیادی برای دیدن قهرمان ورزشی و رویداد رقابت های ورزشی به سفر می‌روند. گذشته از رویدادهای ورزشی زیادی که در ایران برگزاری می شود ، یکی از منحصر به فردترین رویدادهایی که توجه مردمان محلی را از دیرباز با شور و شوق فراوان به خود جلب ‌کرده‌است، مسابقات ‌اسب‌دوانی صحرای ترکمن به خصوص کورس بهاره و پائیزه گنبد کاووس کاووس، پایتخت ‌اسب‌دوانی ایران است. رویداد ‌اسب‌دوانی گنبد کاووس کاووس در استان گلستان، با تلفیقی از فرهنگ اصیل ترکمن ، صنایع دستی ، آئین ها و سنت های قدیمی ، جایگاه خود را از دیرباز در بازار تقاضای داخلی با حجم زیاد از ۷۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰ تماشاگر در هفته به دست آورده است. (زیتونلی ، ۱۳۸۶)

سطح بالای تقاضای بومی در هر هفته نشان از قابلیت های فراوان و مثبتی است که برای به دست آوردن توجه ملی نیاز به برنامه ها، توجه زیاد در بخش شناسایی دقیق و حمایت همه جانبه دولت در پیشبرد برنامه و اجرای استاندارد و درخور بین‌المللی از زیرساخت های پیست تا جایگاه تماشاگران و غرفه های فروش مواد غذایی و نگهداری و پرورش و نمایش اسب دارد که نیاز به توجه عزم ملی است.نقش ها و مسئولیت ها در زمینه شناساندن این رویداد با تقویت تبلیغات و آگاه سازی باید طوری گسترش یابد که به عنوان یک برند اختصاصی برای مقاصد گردشگری قرار گیرد.

پیش‌بینی (شرط بندی) از دیگر جاذبه های خوشه ای مقصد گردشگری رویداد اسب دوانی است که در کنار رقابت اسب ها و چابکسواران با هم می‌تواند میزبان گردشگرانی باشد که هیجان پیش‌بینی را در این رقابت ها تجربه کنند.

پتانسیل بالای رشد و توسعه این رویداد ورزشی که تقریباً به صحرای ترکمن تعلق دارد بیشتر به منظور تأمین خواسته ها و علایق و نیاز مردم محلی شکل گرفته است. این یک نیاز اساسی است که آن را از منطقه فراتر بوده و به روی پیشرفت و گسترش و شناسایی آن فرصت هایی را در گستره ملی ایجاد کنیم تا حضور گردشگران خارج از استان را فراهم کنیم.

مسأله گردشگری و مؤلفه های اقتصادی، کارآفرینی، رشد و توسعه منطقه و سهم گرفتن از این بازار بزرگ و سرشار از درآمد این موضوع را می طلبد که قابلیت های موجود در منطقه را از دیدگاه علمی و آکادمیک بررسی کنیم.

بازاریابی نادرست، مشکلات سازمانی و تشکیلات ، وجود سازمان های موازی ، مشکلات سرمایه گذاری دولتی و خصوصی، ضعف در سیستم زیر ساخت استاندارد مطابق با مسابقات کشورهای پیشرفته ، کمبود تأسیسات اقامتی و هتل ها ، عدم وجود پرسنل آموزش دیده و کارآمد ، عدم ارائه خدمات مناسب ، عدم اجاره ورود بانوان به دیدن و شرکت در این رویداد سنتی و فرح انگیز را می توان مهمترین موانع در توسعه گردشگری ورزشی در سطح ملی دانست. (ناصری، ۱۳۸۵)

این تحقیق به دنبال آن است که با توجه به مشاهده قابلیت ها از طرفی و وجود مشکلات از طرفی دیگر راهی را برای توسعه این رویداد بزرگ ملی پیدا کند تا پس از شناسایی و تجزیه و تحلیل موضوع، الگویی را برای معرفی آن به عنوان مقصد گردشگری معرفی نماید.

۱-۲- ضرورت و اهمیت تحقیق

توسعه سوارکاری = توسعه استان