کسب و کار الکترونیک باعث می شود تا فرآیندهای تجارت، روابط و دادوستد جهانی گردد. محیط تجاری شرکت، ممکن است، شامل یک شبکه جهت دسترسی به سازمان‌های عمومی یا شبکه هایی که با محافظت خاص برای دسترسی افرادی خاص طراحی شده و یا حتی شبکه داخلی باشد که برای دسترسی افراد و کارمندان داخل شرکت طراحی شده است. کسب و کار الکترونیک تنها قراردادن یک صفحه شبکه ای نیست. بلکه محیط مدل های تجاری اعم از تجارت با کارمندان، مشتریان، تامین کنندگان و شرکا است.

تعریف ۱: دریک تعریف ساده ، تجارت الکترونیک را می توان انجام هر گونه امور تجاری و بازرگانی از طریق شبکه جهانی اینترنت بیان کرد.

در یک تعریف دقیقتر:

تجارت الکترونیک یعنی انجام معاملات از طریق شبکه،یا خرید و فروش محصولات و خدمات از طریق فروشگاه های اینترنتی وب.

این امور می‌توانند شامل خرید و فروش عمده یا خرده کالاهای فیزیکی و غیر فیزیکی مانند محصولات غذایی یــا نرم افزارهای کامپیوتری و ارائه خدمات به مشتریان نظیر مشاوره های پزشکی یا حقوقی و یا دیگر موارد تجاری مانند تبادل کالا با کالا ، راه اندازی مناقصات و مزایدات باشد.

تعریف ۲: سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی (OECD)، تجارت الکترونیک را چنین تعریف ‌کرده‌است: انجام تجارت کالاها و خدمات از طریق تار جهان گستر،‌ چه آن دسته از کالاها و خدماتی که قابلیت ارائه و تحویل از طریق تار جهان گستر را دارند و خواه آنهایی که این قابلیت در آن ها وجود نـــــدارند» (Janathan Coppel 2000).

تعریف ۳: در تعریفی دیگر تجارت الکترونیک خرید و فروش کالاها، خدمات و اطلاعات با بهره گرفتن از شبکه های رایانه­ای از جمله تار جهان گستر ارائه شده است. (Turban , 2002)

تعریف ۴: « ونیستون کالاکاتا»(Whinston , Kalakata) تجارت الکترونیک را از چهار منظر زیر تعــریف می‌کند:

1. دیدگاه ارتباطی: تجارت الکترونیک ارائه دهنده اطلاعات، محصولات / خدمات یا پرداخت‌ها از طریق خطوط تلفن، شبکه های رایانه­ای و یا هر وسیله الکترونیک دیگر است.

۲- دیدگاه فرایند کسب و کار: تجارت الکترونیک کاربردی از فناوری در خودکار کردن معاملات تجاری و جریان‌های کاری است.

۳ – دیدگاه خدماتی: تجارت الکترونیک ابزاری است که علایق و خواسته‌های شرکت ها، مشتریان و مدیریت را مخاطب قرار داده و اداره می‌کند، از هزینه های خدمات می کاهد، کیفیت کالاها را بهبود می‌بخشد و سرعت تحویل کالا را افزایش می‌دهد.

۴- دیدگاه برخط: تجارت الکترونیک ظرفیتی برای خرید و فروش محصولات و اطلاعات و همین­طور سایر خدمات پیوسته بر تار جهان گستر را فراهم می‌سازد.

واضح است که تجارت الکترونیک در بسیاری از زمینه‌ها قابل توصیف است. اما شاید مفیدترین توصیف آن با تجارت ارتباط پیدا می‌کند .

مهمترین تفاوت های الکترونیکی و کسب و کار الکترونیکی در جدول ذیل آمده است :

جدول ۲- ۳ – تفاوت تجارت الکترونیکی و کسب و کار الکترونیکی (توربان ۲۰۰۲)

مؤلفه‌
کسب و کار الکترونیک
تجارت الکترونیک
پیوند شرکت با ….
کلیه بازیگران صنعت
فقط با مشتریان
فرایند
تمامی فرآیندها
خرید و فروش
دخالت انسانی / تعامل انسان
کم
زیاد
پیچیدگی فنی
بسیار زیاد
متوسط تا زیاد
شرکت
بسیار زیاد
متوسط تا زیاد

۲-۷- تحلیل تجارت الکترونیکی

وقتی واژگان (رابطه ی تجاری ) را مورد توجه قرا می‌دهیم ، با دو کلمه ی (( رابطه )) و (( تجارت )) مواجه می‌شویم . باید پذیرفت که رابطه و ارتباطات با تجارت پیوستگی و تلازم دارند .

در قدیم این رابطه که منجر به تجارت بود نوعاً به صورت شفاهی ، یا کتبی و در محیط و فضایی حقیقی به وجود می‌آمد .

با پدیدار شدن وسایل ارتباط سریع از راه دور از قبیل تلگرام و تلفن و فاکس ، ما با نوع جدیدی از ارتباط و در نتیجه نوع جدیدی از تعامل ، معامله و تجارت مواجه شدیم و هم اکنون با فراگیری شبکه جهانی اینترنت و ارتباطات گسترده اینترنتی و ماهواره ای با نوع جدیدی از تجارت روبرو هستیم که نه در محیط حقیقی و بازارهای سرپوشیده و سرباز ، بلکه در فضای مجازی که مراکز آن ابر کامپیوترها و شعبه های آن کامپیوترهای شخصی می‌باشد ، در جریـــان می‌باشد .

ارتباطات گسترده ی عصر ارتباطات ره آورد تازه ای برای بشریت اورده به نام (( تجارت الکترونیک )) که از طریق صفحه نمایش کامپیوتر شما دسترسی به یک بازار گسترده در سطح ملی و جهان پیدا می‌کند .

امروزه ارتباطات از طریق شبکه ی جهانی ، نه تنها فضای فرهنگی ، اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده بلکه فضای اقتصادی و حقوقی را نیز دچار تحول عمده نموده است .

تجارت الکترونیک را می توان به دو نوع تقسیم کرد :

• • تجارت الکترونیکی داخلی

• تجارت الکترونیکی بین اللملی

۲-۸- مدل های تجارت الکترونیک

اگر برای داد و ستد از طریق اینترنت ، سه طرف کلی ، دولت، کسب و کار و مصرف کننده ، را قائل شویم ، ماتریس زیر ، تمام مدل های قابل تصور تجارت الکترونیکی را شامل می شود .

از میان نه مدل نشان داده شده در این ماتریس ، تنها مدل های B2B و B2C معرف تجارت الکترونیکی است در ادامه این مدل ها معرفی می‌شوند .( جمال خانی جزنی ، ۱۳۸۶)

جدول ۲-۴- ماتریس مدل های تجارت الکترونیک ( خدامی ،۱۳۹۰)

دولت
کسب و کار
مصرف کننده
دولت
G2G
G2B
G2C
کسب و کار
B2G
B2B
B2C
مصرف کننده
C2G
C2B
C2C

به انواع مختلفی تقسیم نمود که بعضی از آن ها عبارتند از:

• • ارتباط بنگاه و بنگاه (B2B): به الگویی از تجارت الکترونیکی گویند، که طرفین معامله بنگاه‌ها هستند.

• • ارتباط بنگاه و مصرف کننده (B2C): به الگویی از تجارت الکترونیک گویند که بسیار رایج بوده و ارتباط تجاری مستقیم بین شرکت ها و مشتریان می‌باشد.

• • ارتباط مصرف کننده ها و شرکت ها (C2B): در این حالت اشخاص حقیقی به کمک اینترنت فرآورده‌ها یا خدمات خود را به شرکت ها می‌فروشند.

• • ارتباط مصرف‌کننده با مصرف‌کننده (C2C): در این حالت ارتباط خرید و فروش بین مصرف‌کنندگان است.

• • ارتباط بین بنگاه‌ها و سازمان‌های دولتی (B2A): که شامل تمام تعاملات تجاری بین شرکت ها و سازمان‌های دولتی می‌باشد. پرداخت مالیاتها و عوارض از این قبیل تعاملات محسوب می‌شوند.