اطلاعات یک عامل کلیدی نه فقط در هر مرحله از زنجیره تأمین، بلکه درهر فاز از تصمیم گیری زنجیره تأمین از فاز استراتژیک تا فاز برنامه ریزی و فاز عملیاتی است.(چُپرا، ۲۰۰۰)

۲-۵-سیستم های اطلاعاتی پشتیبانی کننده زنجیره تأمین

تکنولوژی اطلاعات از فعالیت های داخلی و همچنین از همکاری بین شرکت های یک زنجیره تأمین پشتیبانی می‌کند. شرکت ها می‌توانند با بهره گرفتن از شبکه ها و بانک های اطلاعاتی پرسرعت، اطلاعات خود را جهت مدیریت بهتر کل زنجیره تأمین و موقعیت خود در درون زنجیره به اشتراک بگذارند. استفاده اثر بخش از این تکنولوژی عاملی کلیدی در موفقیت هر شرکت محسوب می شود.

تمامی سیستم های اطلاعاتی، ترکیبی هستند از تکنولوژی هایی که سه عملیات اصلی را انجام می‌دهد: دریافت و تبادل داده ها، ذخیره سازی و بازخوانی داده ها و تحلیل داده ها و گزارش دهی. سیستم های اطلاعاتی مختلف، از توانمندی های مختلفی در این سه حوزه عملیاتی برخوردارند. این توانمندی ها به انتطاراتی بستگی دارد که سیستم برای آن طراحی شده است. آن دسته از سیستم های اطلاعاتی برای ارتقای مدیریت زنجیره تأمین به کار گرفته می‌شوند، از تکنولوژی های مرکب از سه فعالیت فوق استفاده می‌کنند.

۲-۵-۱-دریافت و تبادل داده ها^[۵]

نخستین حوزه عملیاتی، ترکیبی است از تکنولوژی و سیستم هایی که شبکه های پرسرعت دریافت و تبادل اطلاعات را ایجاد می‌کنند. در اینجا به موارد ذیل نگاهی خواهیم داشت:

• • اینترنت

• • باند پهن

اینترنت

اینترنت، شبکه جهانی تبادل داده است که از آن چه تحت عنوان استانداردهای پروتکل اینترنت^[۶] (IP) شناخته می شود، برای انتقال داده از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده می‌کند. اینترنت، شبکه ارتباطات جهانی است که می‌تواند به همه ی کامپیوتر ها و وسایل ارتباطی متصل شود. هنگامی که وسیله ای به اینترنت متصل شود، می‌تواند مستقل از شکل و قالب داده داخلی مورد استفاده خود، با هر وسیله دیگری که به اینترنت وصل است، ارتباط برقرار کند.

پیش از اینترنت، شرکت ها مجبور بودند جهت انتقال اطلاعات بین سیستم های کامپیوتری مختلف، از شبکه های اختصاصی گران قیمت برای اتصال به دیگر شرکت ها استفاده کنند. امروزه به کمک اینترنت همیشه در دسترس، شرکت های مختلف برای اتصال سریع و ارزان سیستم های کامپیوتری خود، راه حل مناسبی در اختیار دارند. در صورت نیاز می توان با به کارگیری شبکه های خصوصی مجازی^[۷] (VPN) که از اینترنت برای ایجاد شبکه های ارتباطی بسیار امن استفاده می‌کنند، امنیت بیشتری برای اطلاعات به وجود آورد.

باند پهن

باند پهن به زبان ساده به هر نوع تکنولوژی ارتباطاتی اتلاق می شود که سرعت بالای دسترسی به اینترنت(بیش از سرعت ۵۶ کیلوبایت مودم) را فراهم آورده و ارتباط آن همیشه برقرار است. این مورد شامل تکنولوژی هایی همچون کابل های موازی، خط اشتراک دیجیتالی^[۸] (DSL)، Metro Ethernet ، بی سیم ثابت^[۹] و ماهواره می شود. تکنولوژی باند پهن در حال گسترش است و با ورود آن، شرکت های یک زنجیره تأمین به راحتی و با هزینه کم می‌توانند به یکدیگر متصل شده و حجم های زیادی از داده ها را در زمان معقولی مبادله کنند.

بیشتر شرکت ها با بهره گرفتن از تکنولوژی های شبکه محلی(LAN)^[10] همچون Ethernet که قابلیت های ارتباطی فراوانی را در اختیار آن ها قرار می‌دهد، به طور داخلی به یکدیگر مرتبط شده اند. بسیاری از شرکت ها، برخی یا تمامی محل های جغرافیایی مختلف خود را با بهره گرفتن از تکنولوژی های شبکه گسترده^[۱۱](WAN) همچون T1، T2، و یا frame relay به یکدیگر مرتبط نموده اند. آن چه که امروزه مورد نیاز است، ارتباطات پرسرعت و نسبتاً کم هزینه بین شرکت ها است و این همان نقشی است که باند پهن ایفا خواهد کرد.

EDI ^[۱۲]

تبادل الکترونیکی داده ها (EDI) نوعی تکنولوژی است که برای انتقال انواع معمول اطلاعات بین شرکت هایی که با هم کار می‌کنند، گسترش یافت. شرکت های بزرگ در زمینه‌های ساخت اتومبیل و صنایع حمل و نقل، این تکنولوژی را در دهه هشتاد میلادی به وجود آوردند. این تکنولوژی برای مبادلات امور ستادی همچون ارسال و دریافت سفارشات خرید، صورت حساب ها، برگه های اعلام وضعیت حمل و وضعیت سفارش معوقه ایجاد شد. ساخت این تکنولوژی در اصل برای اجرا بر روی کامپیوترهای پردازنده مرکزی بزرگ با بهره گرفتن از شبکه های ارزش افزوده^[۱۳](WAN) جهت اتصال به دیگر شرکای تجاری بود. هر چند این تکنولوژی، تکنولوژی گرانی از آب در آمد.

بسیاری از شرکت ها، سرمایه گذاری وسیعی بر روی سیستم های EDI انجام دادند و دریافتند که این روش برای برقراری ارتباط با سایر شرکت ها بسیار اقتصادی است. مجموعه های داده های استاندارد EDI برای حجم بالای داد و ستدها تعریف شده اند. شرکت ها می‌توانند درباره ی این که از چه مجموعه ای از داده ها یا چه قسمتی از هر مجموعه استفاده خواهند کرد، تصمیم گیری کنند. امروزه سیستم های EDI قادرند بر روی هر نوع کامپیوتری اعم از ‌پردازنده‌های مرکزی تا کامپیوترهای شخصی اجرا شده و می‌توانند از اینترنت یا VAN برای تبادل اطلاعات استفاده کنند. لازم به ذکر است که هزینه های تکنولوژی EDI به شکل قابل توجهی کاهش یافته است.

XML ^[۱۴]

نوعی تکنولوژی است که جهت انتقال داده بین کامپیوترها و بین کامپیوتر و افراد در قالب های انعطاف پذیر ایجاد شده است. در حالی که EDI از مجموعه های خشک و از پیش تعریف شده ای برای ارسال داده ها به جلو یا عقب استفاده می‌کند، XML تعمیم پذیر بوده و زمانی که استانداردهای مشخصی مورد توافق قرار می‌گیرد، می توان از XML جهت تبادل دامنه وسیعی از انواع مختلف داده ها و دستورالعمل های پردازش بین سیستم های کامپیوتری مختلف استفاده کرد. علاوه بر این، می توان از XML جهت ارتباط بین کامپیوترها و انسان ها نیز استفاده کرد، زیرا XML قادر است سطوح مشترکی همچون جستجوگر وب را ارائه کرده و به ورودی های دریافتی از انسان ها پاسخ دهد. برخلاف EDI، هنگام استفاده از XML تبادل داده ها و توالی پردازش لزوماًً نباید از قبل تعریف شده باشند.

۲-۵-۲-ذخیره سازی و بازخوانی داده ها

دومین حوزه عملیاتی یک سیستم اطلاعاتی، ترکیبی است از نوعی تکنولوژی که داده ها را ذخیره سازی و بازخوانی می‌کند. این فعالیت به وسیله تکنولوژی بانک اطلاعات^[۱۵] اجرا می شود. یک بانک اطلاعاتی، دسته بندی سازمان یافته داده ها است که در قالب الکترونیکی ذخیره می شود. معمول ترین نوع بانک اطلاعاتی، از آن چه که تکنولوژی «بانک اطلاعاتی رابطه ای»^[۱۶] نامیده می شود، استفاده می کند. بانک های اطلاعاتی رابطه ای، ‌گروه‌های مرتبط داده ها را در جداول تکی ذخیره نموده و با بهره گرفتن از یک زبان استاندارد با نام زبان پرس و جوی ساخت یافته^[۱۷] (SQL) آن ها را فراخوانی می‌کنند.