ابعاد هویت

به طور کلی هویت نه تنها دارای بعد فردی و شخصی است، بلکه دارای بعد اجتماعی و جمعی نیز می‌باشد (هور^[۳]، ۱۹۹۱؛ به نقل از آبراهام، ۲۰۰۸). هویت شامل اجزاء بسیاری از جمله جنسی، اجتماعی، فیزیکی، روانی، اخلاقی، ایدئولوژیک و شغلی و حرفه‌ای است که مجموعه این اجزاء خود را تشکیل می‌دهند (رکو، مارسیا و اسلوگسلی^[۴]، ۱۹۸۳؛ به نقل از آبراهام، ۲۰۰۸).

به اعتقاد دالاس و جرینگان^[۵] (۱۹۹۰) برخی اجزاء هویت قبل از دیگر اجزاء تثبیت می‌شوند. نوجوان در مراحل اولیه نوجوانی بیشتر نگران هویت جنسی و بدنی خود است و به تدریج در مرحله عملیات صوری از رشد شناختی، مسأله انتخاب شغل و ارزش‌های اخلاقی و ایدئولوژیکی ذهن او را مشغول می‌سازد. ایدئولوژی‌های مذهبی و سیاسی غالباً در اواخر نوجوانی شکل می‌گیرد (آبراهام، ۲۰۰۸).

در یک تقسیم‌بندی ساده می‌تون ابعاد هویت را شامل موارد زیر دانست:

هویت فردی: هویت فردی عبارت است از اکتشاف و تعهد نسبت به نقش‌ها و هویت‌های اجتماعی که انتخاب‌های حرفه‌ای، مذهبی، سیاسی و اخلاقی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

هویت نژادی: عبارت است از هویتی که تحت تأثیر عواملی مثل سازگاری، هماهنگی با گروه انتخابی یا گروه مرجع و تعهد نسبت به ارزش‌ها و نگرشهای نهاست (استرام گوئیست^[۶]، ۱۹۹۸؛ نقل از لاچمن، ۲۰۰۴).

هویت اخلاقی: عبارت است از استدلال درباره انجام کارها و مسائل از لحاظ مطلوب یا نامطلوب بودن یا ارزشمند یا بی‌ارزش بودن.

هویت حرفه‌ای: یکی از مسائلی که اغلب افراد به شدت با آن درگیرند، هویت حرفه‌ای آنان است؛ یعنی یافتن شغل مطلوب و تشخیص تناسب حرفه با ذوق و استعداد شخصی.

هویت جسمانی: یعنی اینکه فرد وضع جسمانی خود را (آنچه که هست از لحاظ جسمانی) بپذیرد و این پذیرش لازمه‌اش شناخت وضع جسمانی است که یکی از پایه های عمده مفهوم خود را نیز تشکیل می‌دهد و شامل فهم بدنی و درک بدنی است؛ فهم بدنی مثل بلند قامت بودن و درک بدنی یعنی آن تصور و برداشت و قضاوتی که از خود داریم.

هویت مذهبی: عبارت است از اتکای فرد به یک نظام یا پایگاه اعتقادی که بر جهت‌گیری فرد در زمینه‌های مختلف تأثیر می‌گذارد. در واقع می‌توان گفت که هویت مذهبی فلسفه زندگی و حیات یک فرد را تشکیل می‌دهد؛ به عبارت دیگر افراد دارای هویت مذهبی عظمت قدرت و بقاء و دوام خود را در مذهب می‌بیند.

هویت فرهنگی و ملی: عبارت است از پایبندی به آداب و رسوم،‌سنت‌ها و ارزش‌های گذشته و رایج و نوین جامعه به گونه‌ای که منجر به غرور ملی شود، در عین حال که فرد از استقلال برخوردار است.

هویت سیاسی: عبارت است از آگاه، حساس و فعال بودن افراد نسبت به مسایل و امور جاری مسائل مربوط به اداره کشور، به گونه‌ای که فرد به جای وابسته بودن به رأی و نظر دیگران از استقلال رأی و اندیشه در تصمیم‌گیری سیاسی برخوردار باشد.

هویت جهانی: با توجه به از بین رفتن مرزهای بین جوامع با گسترش شبکه های ارتباطی (اینترنت، ماهواره‌) افراد تحت تأثیر فرهنگ‌های سایر ملل نیز قرار گرفته و آن ها در تشکیل هویت او مؤثرند.

هویت جمعی: عبارت است از توانایی کار با جمع یا گروه به گونه‌ای که فرد قادر به ابراز عقاید و نظرات خود و پذیرش عقاید و نظریات دیگران و رعایت قوانین و مقررات زندگی جمعی باشد که این هویت منجر به ارضای نیاز تعلق، احترام و امنیت می‌شود.

هویت جنسی: بر طبق دایره المعارف کودکی و بزرگسالی، یک مرحله اصلی در تشکیل هویت جنسی در حدود ۳ سالگی اتفاق می‌افتد وقتی که برای اولین بار بچه ها از اختلافات آناتومی بین جنس‌ها آگاه می‌شوند که معمولاً از طریق مشاهده خواهر و برادر یا همسالان است. بعد از این‌که آگاهی از اختلافات اتفاق افتاد، کودک از اختلافات فرهنگی بین زنان و مردان آگاه می‌شود و با والد همجنس خود همانندسازی می‌کند.

شکل‌گیری هویت

شکل‌گیری هویت در طی یک توالی از مراحل رشد روی می‌دهد. این فرایند عموماً در طول نوجوانی رخ می‌دهد و از فرایندهای درون فکنی و همانندسازی کودک متمایز است. با این حال این فرایندهای مربوط به کودکی نقش مهمی در شکل‌گیری هویت دارند چراکه به صورت نظری، بحران هر مرحله خاص هم دارای پیشرو و هم پیامد است. اریکسون اصطلاح اپی ژنتیک را برای توصیف این خاصیت رشد هویت و نیز جنبه‌های گسترده‌تر متغیر شخصیت به کار برد. با توجه ‌به این اصل، هویت در بزرگسالی از آن چیزی ظاهر می‌شود که کودک از طریق درون فکنی و همانندسازی کسب ‌کرده‌است و در نوجوانی به عنوان خودش می‌شناسد. طبق این اصل، هر مرحله زمان استیلای خود را دارد و یک توالی رشدی زیربنای تمام پیشرفت‌هاست (ماسن و همکاران،۲۰۰۵).

مفهوم اولیه من در طول نوزادی از طریق داشتن یک ارتباط اعتمادآمیز با شکل درون‌فکنی شده والدین به ظهور می‌رسد. در این دیدگاه درون فکنی تصویر والدین یا اتحاد با آن راهی برای شکل‌های بالغ‌تر دستیابی به هویت ایجاد و آماده می‌کند. شکل گیری هویت در نوجوانی سنتزی از این همانندسازی اولیه در یک پیکربندی جدید است که ‌‌بر اساس این همانندسازی‌ها قرار دارد اما متفاوت از مجموع اجزایش است. فقط وقتی که نوجوان قادر باشد که بعضی از این همانندسازی‌های کودکی را ‌بر اساس علائق، استعدادها و ارزش‌هایش انتخاب و سایر آن‌ ها را رد کند شکل‌گیری هویت رخ می‌دهد (فیست و فیست،۲۰۰۵).

دعائی و حسن زاده (۱۳۸۹) به مقایسه تطبیقی نگرش مشتریان به برندهای جهانی پوشاک در سه کشور ایران، کره جنوبی و ژاپن پرداختند. در این مطالعه سعی شده است تاثیر برند(محلی، جهانی) و نوع کشور(از لحاظ توسعه یافتگی) بر جنبه‌های سه گانه برند: ارتباطات خاص و ویژه برند، ادراک کلی برند و تعهد برند مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور پرسشنامه در بین دانشجویان و در نمونه ای شامل ۲۳۵ دانشجوی کره ای و ۱۷۲ دانشجوی ژاپنی که در دانشگاه ها ی اصلی واقع در پایتخت این کشورها مشغول به تدریس بودند و ۱۰۰ دانشجوی ایرانی که به طور تصادفی از دانشگاه فردوسی مشهد انتخاب شده بودند، توزیع گردید. این تحقیق نشان داد که با توسعه کشورها از لحاظ اقتصادی ارزش بیشتری برای برندهای محلی خود قایل هستند و سعی می‌کنند بیشتر از برندهای محلی استفاده کنند. ‌بنابرین‏ شرکت های بین‌المللی باید جهانی اندیشیدن و محلی تولید کردن را سرلوحه کار خود قرار دهند. علاوه بر آن مشخص گردید که در ایران میزان ارزش عاطفی و کیفیت درک شده ‌در مورد برندهای جهانی نسبت به دو کشوردیگر پایین تر است، اما وفاداری برند و قصد خرید، درمقایسه با دو کشور دیگر در خصوص برندهای جهانی، بالاتر است و این مسئله ناشی از باور ایرانی ها در خصوص کیفیت بالای محصولات خارجی است.

صنوبر و خاتمی(۱۳۸۹) در پژوهشی تحت عنوان بررسی ارتباط جهت گیری استراتژیک و مدیریت برند در سازمان به بررسی تاثیر سه نوع جهت گیری استراتژیک – جهت گیری تهاجمی، جهت گیری تحلیلی و جهت گیری دفاعی- برمدیریت برند پرداختند. در این پژوهش از بازار محوری و نوآوری محوری به عنوان متغیرهای واسطه استفاده شده است. این بررسی بر روی شرکت های صد برند برتر ایران انجام گردیده و داده ها از طریق پرسشنامه جمع‌ آوری شده است. یافته های پژوهش نشان داد که هرســـه نوع جهت گیری استراتژیک تاثیر مثبت و قوی بر مدیریت برند دارند و

تاثیر جهت گیری تهاجمی برمدیریت برند بیشتر از دو نوع دیگر می‌باشد.

حسینی و مهدی زاده اشرفی(۱۳۸۹) در تحقیقی با عنوان شناسائی عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی ضمن اندازه گیری

تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه آزاد فیروزکوه، عوامل مرتبط با آن را نیز شناسائی کردند. برای اندازه گیری تعهد سازمانی از پرسشنامه لوتانس، برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان و برای انتخاب اعضای نمونه از روش تصادفی طبقه ای و تصادفی ساده استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های تحقیق نشان داده است که متغیرهای«تکراری بودن کار، رضایت از سرپرست، استقلال کاری و استنباط کارکنان از عدم تمرکز» دارای رابطه معنی داری با تعهد سازمانی بوده و همچنین میزان تعهد سازمانی مردان بیشتر از زنان ومیزان تعهد کارکنان واحد پژوهش بیشتر از کارکنان سایر واحدها بوده است.

دیواندری و همکاران (۱۳۸۸)، بهبود ارزش ویژه ی برند مبتنی بر مشتری توسط ایجاد تصور از مزیت های کارکردی و غیر کارکردی را در بانک ملت مورد بررسی قرار دادند. این بررسی از مخاطبان اصلی بانک ملت از طریق پرسشنامه و با نمونه ای مشتمل بر ۳۱۳ نفر انجام شد. در این پژوهش، انسجام تعامل برنامه ها و فعالیت های بازاریابی بانک ملّت در راستای ایجاد تصورات از ارضای نیازها و ارائه مزیت های کارکردی و غیرکارکردی مد نظر قرار گرفت. تحلیل های به دست آمده از رابطه همبستگی بین متغیرهای اصلی تحقیق، نشان داد که همبستگی بین تصور از مزیت های کارکردی، با متغیرهای آ گاهی از برند و تصویر برند، مثبت و نسبتاً شدید است. بین متغیرهای تصور از مزیت های غیرکارکردی، با آگاهی از برند و تصویر برند نیز همبستگی مثبت و جود دارد. اما شدت آن، نسبت به متغیر مزیت های کارکردی، کمتر است.

دریک مطالعه ی موردی، حسینی و همکاران (۱۳۸۸) به بررسی تاثیر ارزش ویژه ی نام و نشان تجاری بر پاسخ مصرف کننده؛ با هدف سنجش ارزش ویژه نام و نشان تجاری ایرانول و بررسی رابطه بین ارزش ویژه نام و نشان تجاری و هریک از ابعاد آن با پاسخ مصرف کننده پرداختند. این پژوهش پیمایشی بوده و تحقیقات توصیفی همبستگی که به صورت می‌دانی انجام می شود، را در بر می‌گیرد و از نظر مکانی به پمپ بنزین های مستقر در شهر تهران محدود می شود. در این پژوهش به صورت تصادفی و برحسب پراکندگی جغرافیایی، نمونه ای به حجم ۳۰۲ نفر راننده سواری انتخاب شده است. یافته ها در این پژوهش نشان داد که بین سه بعد وفاداری، کیفیت و آگاهی و تمایل به قبول گسترش دامنه ی نام و نشان تجاری رابطه ی معناداری وجود دارد. این رابطه ‌در مورد وفاداری برند شدیدتر است که با توجه ‌به این رابطه،درصورتیکه مشتریان کیفیت بالایی ‌از محصول درک کنند به دیگران نیز پیشنهاد خرید آن را می دهندو هرچه این آگاهی بیشتر باشد،تمایل به توصیه آن به دیگران افزایش یافته ‌و منجر به بازاریابی برای شرکت می شود.

بندریان (۱۳۸۸) در مطالعه ای به بررسی مدلی برای ارزشیابی و قیمت گذاری نشان تجاری ‌بر اساس روش گزینه واقعی پرداخت. هدف این مطالعه طراحی مکانیزمی برای اندازه گیری ارزش نشان تجاری با بهره گرفتن از یک رویکرد ترکیبی بر پایه وضعیت جاری و آتی پیشرانه های ارزش نشان تجاری بود. بدین منظور ابتدا عوامل تاثیرگذار در نشان تجاری که پارامترهای اصلی برای خلق و مدیریت نشان تجاری می‌باشد شناسایی و پس از آن فرایندی برای تعیین چگونگی و اندازه گیری میزانی که هر یک از آن ها به طور مستقیم بر ارزش نشان تجاری دارند، تعریف گردید. در مدل پیشنهادی، این عوامل در سه سطح به ارزیابی ارزش نشان تجاری می پردازد که مؤلفه‌ های پایه (سطح اول) عبارتند از: درآمد قابل انتساب به نشان تجاری و میزان پایداری نشان تجاری و مؤلفه‌ های اصلی(سطح دوم) شامل جایگاه بازار نشان تجاری، اهمیت استراتژیک نشان تجاری، ارزیابی سودآوری، ارزیابی ریسک، ارزش اجتماعی نشان تجاری و ارزیابی رشد می‌باشد. میزان تفکیک پذیری نشان تجاری نیز مؤلفه‌ عمومی (سطح سوم) این مدل را تشکیل می‌دهد که در نهایت کلیه اطلاعات به دست آمده در سطوح مختلف به منظور محاسبه ارزش نشان تجاری با یکدیگر ادغام می‌گردد.

قلی پور و همکاران(۱۳۸۸)تاثیر تناسب بین شغل و شاغل و تعهد سازمانی را در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران مورد بررسی قرار دادند. ابزار جمع‌ آوری اطلاعات به منظور سنجش تعهد سازمانی، پرسشنامه آلن و می یر و سنجش تناسب شغلی، پرسشنامه بانک اطلاعات شغلی بین‌المللی است. حجم جامعه آماری مورد نظر۱۵۰نفر می‌باشد که براسا روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای از بین آن ها ۸۰نمونه آماری انتخاب و درنهایت۷۸پرسشنامه جمع‌ آوری گردید. نتایج حاصل از تجزه و تحلیل های آماری بیانگر این مطلب است که کارکنانی که از لحاظ شغلی متناسب بوده اند، تعهد سازمانی بیشتری داشته اند. نتیجه دیگری که ازاین پژوهش به دست آمد گویای این واقعیت بود که فقط حدود۴۰درصد کارکنان این شرکت از لحاظ شغلی کاملا متناسب بوده اند.

واضح است که تصور ورود به دادگاهی که همه به شخص به دیده­ی مجرم نگاه ‌می‌کنند همراه با اتهام وارده و فضایی که در دادگاه حاکم است مجرم یا متهم به جرم سیاسی را عذاب خواهد داد. لذا هیئت منصفه امتیازی است که وی می ­تواند از آن برخوردار باشد و در آن وضعیت حداقل ‌به این دلخوش باشد که افرادی هم در جلسه حضور دارند که از وی حمایت ‌می‌کنند.

هیئت منصفه در طرح جرم سیاسی که چندی پیش مورد تصویب نمایندگان مجلس قرار گرفته به طور مفصل تشریح شده است.

به استناد ماده ۸ این طرح، اعضای هیئت منصفه دادگاه رسیدگی کننده به جرایم سیاسی در استان­ها بین ۵۰ تا ۱۵۰ نفر می­باشند که به ترتیب مذکور در موارد آتی برای مدت ۲ سال انتخاب خواهند شد. اعضای هیئت منصفه هر دادرسی نیز ۱۵ نفر بوده که با حضور حداقل ۱۱ نفر رسمیت می­یابد و تصمیمات هیئت منصفه با اکثریت مطلق آرای حاضران در جلسه اتخاذ خواهد شد.

در ماده ۱۲ این طرح مقرر شده؛ دادگاه رسیدگی کننده جرم سیاسی حداقل یک هفته قبل از تشکیل جلسه، اعضای هیئت منصفه را برای شرکت در جلسه دادگاه دعوت می­نمایند و دادگاه با تشکیل و حضور هیئت منصفه به نحو مقرر در ماده ۸ و تبصره آن رسمیت خواهد یافت.

همچنین طبق تبصره ۱ این ماده چنانچه هر یک از اعضای هیئت منصفه عذر موجهی برای عدم حضور در دادگاه داشته باشد، موظف­اند آن را تا ۲۴ ساعت قبل از تشکیل دادگاه به اطلاع رئیس دادگاه برساند.

بر اساس تبصره ۲ از ماده ۱۲ طرح یاد شده، در صورتی که هر یک از اعضای هیئت منصفه بدون عذر موجه در جلسات دادرسی حاضر نشود و یا عذر موجه خود را وفق تبصره ۱ این ماده به دادگاه اعلام ننماید و موارد یاد شده موجب رسمیت نیافتن جلسه هیئت منصفه گردد، پس از یک بار اخطار توسط دادگاه رسیدگی کننده به جرم سیاسی و به حکم همین دادگاه به سه سال محرومیت از عضویت در هیئت منصفه محکوم خواهد شد.

شاید یکی از جالب­ترین نکات از مصوبات این طرح توسط مجلس، سوگند هیئت منصفه است که در ماده ۲۰ آن گنجانده شده است. در این ماده آمده است (هیئت منصفه منتخب دادگاه در آغاز دادرسی درباره بی­طرفی خود و اجرای عدالت و رعایت انصاف، سوگند یاد ‌می‌کنند و در زمان هر دادرسی هر گونه تماس خارجی و ارتباط تلفنی با دیگران ممنوع است و وسیله پذیرایی و مطالعه آنان به وسیله قوه قضائیه تأمین می­ شود.)

به نظر می­رسد دلیل عدم اجازه اعضای هیئت منصفه ‌در مورد تمام خارجی و ارتباط تلفنی دو امر باشد؛ یکی می ­تواند عدم اعتماد این طرح به اعضای هیئت باشد و دیگری هم اراده قانونگذاری در حمایت همه جانبه اعضاء در برابر انواع اتهامات وارده به آنان می ­تواند عنوان شود که بدین ترتیب اعضاء، از هر گونه تهمت تاروا مصون باشند.

شرایط اعضای هیئت منصفه از نظر طرح مصوب مجلس عبارتند از:

متدین بودن به دین مقدّس اسلام و یا یکی از ادیان رسمی کشور مطرح در قانون اساسی، تابعیت ایران، داشتن حداقل ۳۰ سال سن، داشتن حداقل مدرک تحصیلی دیپلم و یا معادل آن از علوم حوزوی، حسن شهرت، نداشتن سابقه محکومیت کیفری که طبق قانون موجب سلب حقوق اجتماعی باشد و همچنین نداشتن نفع معنوی و مادی شخصی و حزبی و اجتماعی در محکومیت یا برائت.

به موجب ماده ۱۶ طرح، هیئت منصفه می ­تواند در اولین جلسه دادگاه نسبت به تکمیل تحقیقات و یا ضرورت بررسی بیشتر اعلام نظر کند و یا در حین محاکمه اگر سئوالاتی از شاکی یا متهم و یا شهود داشته باشد، آن ها را کتباً به وسیله رئیس دادگاه مطرح نماید.

در این طرح همچنین آمده است: پس از پایان رسیدگی و اعلام ختم دادرسی، بلافاصله، هیئت منصفه به شور پرداخته و درباره اینکه آیا متهم بزهکار است؟ و در صورت بزهکار بودن آیا مستحق تخفیف در مجازات می‌باشد یا خیر؟ نظر خود را کتباً و به صورت علنی به دادگاه اعلام کند.

در پایان بخش هیئت منصفه مانند بسیاری از قوانین شکلی خارجی و به ویژه غربی عنوان شده که تشخیص عناصر ماهوی ارتکاب جرم و انتساب آن به متهم، با هیئت منصفه و تطبیق عمل متهم با قوانین حاکم به عهده­ دادگاه است.

گفتار دوم: عدم استرداد مجرمین سیاسی

طبق طرح مصوب مجلس یکی از امتیازات مجرم سیاسی این است که (مجرم سیاسی مشمول قواعد حکم بر استرداد مجرمان عادی نیست). مسلم است که هیچ دولتی تبعه­ی خود را دست بسته تحویل دولت مجنی علیه و متضرر که جرم سیاسی علیه وی واقع شده نمی­دهد و این در صورتی است که یکی از اتباع یک کشور در کشور دیگر مرتکب جرم سیاسی شود. چرا که اگر دولتی تن به چنین کاری دهد از یک طرف ثابت کرد هست که صلاحیت رسیدگی به جرم را در کشور خود ندارد و از سوی دیگر آن وجهه بین ­المللی خود را در سطح جهانی از دست خواهد داد زیرا که این امر ناشی از صعف اقتدار داخلی یک حکومت است. ضمن اینکه این کار نوعی تن دادن به دخالت بیگانگان در امور داخلی مملکتی نیز در افکار عمومی محسوب می­ شود.^[۲۴]

امّا مشکل جائی است که تبعه کشور علیه مملکت خود جرم سیاسی مرتکب شده و به کشور دیگر بگریزد. و چه بسا پناهندگی سیاسی از دولت آن کشور بخواهد درست است که از نظر مجنی علیه فرد مذبور مجرم است و باید محاکمه شود ولی دولتی که از او پناهندگی سیاسی درخواست شده دلیلی برای محاکمه وی ندارد چرا که از طرف او جرمی علیه دولت اعطاء کننده پناهندگی ارتکاب نشده (از سویی فرد متقاضی پناهندگی) و از طرف دیگر این دولت هیچگونه تعصبی نسبت به فرد مذکور ندارد و از دید دولت اعطاء کننده پناهندگی، فرد، شخصی است که به آن کشور پناه آورده و ای خلاف اصول انسانی و اخلاقی است که او را محاکمه نماید یا به دولت متبوع وی تحویل دهد این در حالی است که از نظر منشور سازمان ملل اعطای پناهندگی به شخص درخواست کننده امری مطلوب و قابل تحسین است و بنا به مقررات مربوط به اعلامیه حقوق بشر استرداد پناهندگان امری محکوم است هر چند فرد پناهنده خائن به کشور خود باشد. لذا می بینیم که دولت اعطاء کننده پناهندگی توجه زیادی برای استرداد وی دارد و مقررات بین ­المللی نیز از توجه او حمایت کافی و لازم را می­ نماید. پناهندگی سیاسی امری است که تمام مذاهب و مکاتب جهان عمدتاًً آن را قبول دارند. اسلام هم این مسأله را پذیرفته است که از آوردن دلایل و براهین برای آن امتناع می­ شود چرا که اگر قرار باشد به آن بپردازیم باید در بحث (جرم بغی از نظر اسلام) به آن می­پردازیم.

به طور کلی ‌در مورد این نوع از جرایم اتفاق نظر وجود دارد که مجرمین اینگونه جریان قابل استرداد نمی­باشند.

Inflation

The rate at which the general level of prices for goods and services is rising‌، and‌، subsequently‌، purchasing power is falling. Central banks attempt to stop severe inflation‌، along with severe deflation‌، in an attempt to keep the excessive growth of prices to a minimum. (www.investopedia.com)

بازار سرمایه:

بازار سرمایه بازاری است که ابزارهای مالی بلند مدت با سررسید بیش از یکسال در آن مورد معامله قرار می‌گیرد . وظایف این بازار در مفهوم گسترده آن به شرح زیر است :

۱٫ تشکیل سرمایه در اقتصاد ملی

۲٫ مسئول تامین سرمایه بنگاه‌ها

۳٫ تعیین ارزش و قیمت‌های ذاتی ابزارهای مالی (www.bank1.blogfa.com)

فصل دوم

ادبیات تحقیق

۲-۱) مقدمه:

امروزه بانک‌‌ها به عنوان مهم‌ترین عنصر بازار پولی نقش بسیار مهمی را در اقتصاد کشور ما ایفا می‌کنند. با گسترش بازارهای مالی، فعالیت بانک‌‌ها و مؤسسات مالی ابعاد گسترده‌تری به خود گرفته و بدون شک توسعه اقتصادی بدون توجه به نقش بانک‌داری و بازارهای پولی امکان‌پذیر نیست.

در ایران با توجه به ساختار اقتصادی و مالی کشور و توسعه‌ نیافتگی بازار سرمایه، تأمین مالی در بخش‌‌های اقتصادی بیشتر بر عهده بانک‌‌ها می‌باشد.

بانک‌‌ها در طول حیات خود با ریسک‌‌های مختلفی از جمله ریسک نقدینگی، اعتباری، تجاری، مالی، عدم توانایی در پرداخت، نرخ ارز، نرخ بهره، تورم وغیره روبرو هستند.

از آنجا که میزان مطالبات سیستم بانکی کشور در همه بخش‌‌ها از سال ۱۳۸۰ رو به افزایش بوده است، به نظر می‌رسد شرایط اقتصاد کلان می‌تواند نقش مهمی در وضعیت پورتفوی اعتباری بانک‌‌ها و کیفیت مطالبات آن ها داشته باشد.

در این فصل ابتدا به توضیح مختصری پیرامون بانک و وظایف آن می‌پردازیم. پس از آن به تاریخچه بانک‌داری در ایران اشاره می‌نماییم، سپس به ادبیات موضوع پیرامون تسهیلات اعطایی و مطالبات معوق پرداخته می‌شود.

۲-۲) بانک و بانک‌داری:

بانک اصطلاحی است قدیمی که از واژه آلمانی Bank به معنای نوعی شرکت، اخذ و رواج یافته است و شاید هم از کلمه Banko که یک لغت ایتالیایی و به معنای «نیمکت صرافان» به کار برده می‌شد، اشتقاق یافته است (علیزاده،۱۳۵۱). بانک‌ نهادی اقتصادی است که وظیفه‌هایی چون تجهیز و توزیع اعتبارات، عملیات اعتباری،‌ عملیات مالی،‌ خرید و فروش ارز، نقل و انتقال وجوه و وصول مطالبات اسنادی و سود سهام مشتریان، پرداخت بدهی مشتریان، قبول امانات، نگهداری سهام و اوراق بهادار و اشیای قیمتی مشتریان، انجام وکالت خرید یا فروش را بر عهده دارند (سلیمی،۱۳۸۸)

بانک واسطه‌ای مالی است که وجوه مشتریان را جمع‌ آوری و آن ها را جهت اعطای وام و اعتبار به کار می‌گیرد.

۲-۲-۱) بانک تجاری :

بانک تجاری واسطه‌ای مالی است که هدف آن تحصیل سود و منفعت برای سهام‌داران است و بیشترین حوزه فعالیتی آن جمع‌ آوری سپرده های مشتریان تجاری و سایر افراد این سپرده ها به تجار و سایر صاحبان صنایع به صورت وام و اعتبار می‌باشد. علت نامیده شدن به نام تجاری بدین شرح می‌باشند:

• • برای تجار وام و اعتبار اعطا می‌کند.

• همانند تجار جهت سهام‌داران دنبال کسب منفعت است .

۲-۲-۲) وظیفه ی کلی بانک های تجاری :

وظایف و خدمات بانک های تجاری(خصوصی یا دولتی) به استثناءبانکهای تخصصی به صورت ساده به قرار زیر است:

• • جمع‌ آوری وجوه و سپرده های مشتریان و پرداخت مبالغ مربوط به صورت عندالمطالبه یا در سر رسید معین (در حوزه سپرده ها )

• • اعطای اعتبار و وام به تجار و صاحبان صنایع و مشتریان

• • انجام معاملات مربوط به ارز، اوراق بهادار، و سایر اسناد تجاری مانند سفته و برات

• • نمایندگی مالی دولت و شهرداری ها

• • تنزیل بروات تجاری

• • تضمین و ارائه ضمانت نامه ها

• • صدور تراول چک های مسافرتی و کارت‌های اعتباری

• • تأمین منابع مالی تجارت خارجی

• • حراست وجوه و سایر اشیاء مشتریان

• وصول مطالبات مشتریان و پرداخت چک آن ها

۲-۲-۳) وظایف عملیات بانک های تجاری :

وظایف بانک‌های تجاری در یک تقسیم بندی کلی به دو دسته اصلی و فرعی تقسیم بندی می‌شوند که در ذیل آورده شده است:

وظیفه اصلی :

الف- تجهیز منابع

الف-۱) سپرده های دیداری

الف-۲) سپرده‌های پس انداز(قرض الحسنه)

الف-۳) سپرده‌های پس انداز مدت دار (سرمایه گذاری)

ب-مصارف

ب – ۱) اعطای اعتبار اضافه برداشت

ب-۲) اعطای اعتبار با تضمین

ب-۳) تنزیل بروات تجاری

ب-۴) اعطای وام

وظیفه فرعی:

الف – خدمات نمایندگی

الف۱) جمع‌ آوری درآمد مشتریان (سود سهام بازنشتگان )

الف-۲) پرداخت بدهی های مشتریان

الف۳) خرید و فروش اوراق بهادار برای مشتریان

ب – خدمات عام المنفعه

ب-۱) حفظ و حراست از وجوه مشتریان (ارائه صندوق – مهر وموم کردن اموال در پاکت سر بسته)

ب-۲) انتشار چک‌های مسافرتی و کارت‌های اعتباری

ب-۳) نقل و انتقال وجوه مشتریان به صورت تلگراف، کتبی، سوئیفت^[۱۱]، فاکس

۲-۲-۳-۱) سپرده های دیداری :

به وجوهی اطلاق می‌شود که مشتریان در اختیار بانک‌های تجاری به صورت امانت می‌سپارند و بانک موظف است به صورت عندالمطالبه نسبت به پرداخت آن ها اقدام کند و معمولاً از طریق دسته چک قابل نقل و انتقال می‌باشد . بخش قابل توجهی از سپرده های موجود در بانک‌ها به صورت سپرده های دیداری است و در عین حال جزء ارزانترین نوع سپرده های برای بانک محسوب می شود. برای این نوع سپرده ها بهره‌ای تعلق نمی گیرد.

۲-۲-۳-۲) سپرده های قرض الحسنه:

این نوع سپرده ها بیشتر با نیات خیرخواهانه توسط مشتریان و یا به قصد بهره مندی از جوایز متعلقه بانک ها صورت می‌گیرد . ‌به این نوع سپرده ها نیز بهره‌ای تعلق نمی گیرد. البته گردش سپرده های پس انداز قرض الحسنه نسبت به سپرده های دیداری از چرخش پایین تری برخوردار است.

۲-۲-۳-۳) سپرده های سرمایه داری :

این نوع سپرده ها در حقیقت بر اساس قرارداد کتبی است که بین بانک و مشتری منعقد می‌شود و بانک‌ها موظف هستند بر طبق سر رسید سپرده های مورد نظر مبالغ مورد نظر را همراه با بهره متعلقه به مشتری پرداخت نماید. ‌به این نوع سپرده ها بهره بر اساس تاریخ سر رسید پرداخت می‌شود.

۲-۲-۳-۴) اعطای اعتبار اضافه برداشت :

بانک به مشتریان اجازه می‌دهد تا حساب جاری خویش را تا سقف معین بدهکار نماید البته بانک به

مانده بدهکار حساب مشتری بهره دریافت می‌کند در واقع یک نوع اعتبار کوتاه مدت و موقتی است که بانک برای جلب مشتری و تجار اقدام به ارائه آن می کند.

۲-۲-۳-۵) اعطای اعتبار با تضمین :

بانک با اخذ تضمین مادی به صورت اوراق بهادار یا سایر اسناد با سر رسید معین به صاحبان صنایع و تجار وام اعطا می‌کند ‌به این نوع اعتبار بهره تعلق می‌گیرد.

1. ایجاد توازن بین شاخص های پیش رو و شاخص های پس رو

۲-۴-۱ ابعاد کارت امتیازی متوازن

کارت امتیازی متوازن، چهار بعد را برای ارزیابی عملکرد معرفی می‌کند (عادل و همکاران ،۱۳۸۶)

1. 1. بعد مشتریان برای دست یابی به چشم انداز سازمان، باید چگونه در نظر مشتریان جلوه کنیم ؟

   

1. 1. بعد فرآیندهای داخلی برای ایجاد رضایت مندی در سهام داران و مشتریان، فرآیندهای کسب و کار سازمان باید به چه نحوی عمل کند ؟

1. 1. بعد نوآوری، یادگیری و رشد سازمان برای دست یابی به چشم انداز خود، چگونه می‌تواند قابلیت خلق ارزش را در خود ایجاد کرده، رشد داده و حفظ کند ؟

1. بعد مالی برای کسب موفقیت مالی، چگونه باید در نظر سهام داران جلوه کنیم ؟

شکل شماره ۲-۱ نحوه ی ارتباط این ابعاد را در کارت امتیازی متوازن نشان می‌دهد.

وجه مالی

وجه فرآیندهای داخلی

وجه مشتریان

وجه یادگیری ، نواوری و رشد

۲-۴-۱-۱ دیدگاه مشتری مشتریان ما را چگونه میبینند؟

امروزه شرکت‌های بسیاری مأموریت‌ خویش را در تمرکز بر روی مشتریان می بینند. « اولین شرکت ارائه کننده ارزش ها به مشتری باشیم» یک عبارت مأموریت‌ متداول و رایج است. شناسایی این نکته که یک شرکت از دیدگاه مشتریان چگونه رفتار می کند یک اولویت برای مدیران شده است. وجه مشتریان شامل چهار مورد می‌گردد زمان، کیفیت، عملکرد و خدمات رسانی، هزینه.(« زمان تحویل» زمانی را که شرکت خواسته های مشتریان را برآورده می‌کند اندازه می‌گیرد. برای کالاهای موجود زمان تحویل را می توان از موقع دریافت یک سفارش تا زمانی که کالا و یا خدمات را به مشتری تحویل می‌دهیم محاسبه نمود. برای کالای جدید، زمان تحویل معیار زمان ورود به بازار و یا به عبارت دیگر زمانی است که یک کالای جدید را از مرحله تعریف کالا به مرحله حمل برای مشتریان می رسانیم. کیفیت، درصد میزان کالایی که از نظر مشتریان معیوب هستند اندازه می‌گیرد. کیفیت همچنین می‌تواند، زمان تحویل به موقع یا صحت و دقت زمان پیش‌بینی شده تحویل کالا به مشتری را محاسبه نماید. مجموعه عملکرد و خدمات رسانی نحوه ایجاد ارزش برای مشتریان در یک شرکت را اندازه می گیرند.

برای به کارگیری کارت امتیاز متوازن، شرکت ها باید اهداف خود پیرامون زمان، کیفیت عملکرد و خدمات رسانی را جمع‌ آوری نموده و سپس آن را به معیارهای مشخص قابل اندازه گیری ترجمه نمایند. برای مثال مدیران ارشد ((شما)) این اهداف عمومی رابرای عملکرد مشتریان در نظر گرفتند کالاهای استاندارد خود را زودتر به بازار برسانند، زمان دسترسی مشتریان به بازار را کوتاه کنند، تبدیل به عرضه کننده منتخب مشتریان به وسیله شراکت با آنان گردند، بالاخره نوآوری تولید را ‌بر اساس احتیاجات مشتریان بهبود بخشند. مدیران “شما” این اهداف کلی را به چهار هدف مشخص تبدیل نمودند و برای هر یک معیار مشخص نیز تعیین کردند.

کارت امتیازی متوازن

دیدگاه مالی
دیدگاه مشتری
اهداف
معیارها
اهداف
معیارها

بقا

موفقیت

شکوفایی

جریان نقدینگی

رشد فروش فصلی

درآمد عملیاتی قسمت ها

افزایش سهم بازار

نرخ بازگشت سرمایه

کالای جدید

تولید

پاسخگو

عرضه کننده

ارجح

مشارکت

مشتری

درصد فروش حاصل از کالای جدید

درصد فروش حاصل از کارت تحت امتیاز(انحصاری)

تحویل به موقع کالا ( ‌بر اساس مشتری)

سهم شرکت از خریداران اصلی

درجه بندی از سوی خریداران

تعداد کارهای مشترک

دیدگاه درون سازمانی

دیدگاه نوآوری و آموزش

توانایی

فن آوری

برتری فنی

بهره وری

طراحی

معرفی کالای جدید

تولید هندسی به جای

رقابت چرخه زمانی تولید

هزینه واحد

نرخ تولید

کارایی سیلیکون

کارایی مهندسی

زمان واقعی معرفی

در مقایسه با برنامه ریزی شده

فن آوری

رهبری

یادگیری تولید

تمرکز بر تولید

زمان رساندن کالا به بازار

زمان برای تهیه نسل جدید کالا

زمان رسیدن به بلوغ

درصد تولید که معادل ۸۰درصد فروش باشد

زمان معرفی کالای جدید در مقایسه بارقبا

جدول ۲-۵ کارت امتیازی متوازن

۲-۴-۱-۲ دیدگاه درون سازمانی در چه کارهایی ما باید تعالی یابیم؟

دومین قسمت کارت امتیاز متوازن دیدگاه درون سازمانی را به مدیران ارائه می‌کند. معیارهای داخلی برای کارت امتیازات متوازن از آن بخش از فرآیندها نشأت می گیرند که حداکثر تاثیرات را برای جلب رضایت مشتریان دارند. عواملی که بر چرخه تولید، کیفیت، مهارت کارکنان و بهره وری تاثیر می‌گذارند از آن جمله هستند. شرکت ها همچنین باید سعی کنند توانایی ها اصلی داخلی خود را شناسایی و اندازه گیری نمایند. آن مجموعه از فن آوری های اصلی که احتیاجات جهت دسترسی به رهبری مداوم بازار را تامین می‌کند. شرکت ها باید تصمیم بگیرند که در چه فرآیندها و رفتارهایی باید متبحر گردند و چگونه آن ها را اندازه گیری نمایند.

۲-۴-۱-۳ دیدگاه نوآوری و یادگیری آیا ما می‌توانیم بهینه سازی و خلق ارزش ها را ادامه دهیم ؟

معیارهای فرآیندهای مشتری و درون سازمانی در کارت امتیازات متوازن، پارامترهایی را که شرکت به عنوان مهم ترین عوامل جهت موفقیت در محیط رقابتی به حساب می آورند شناسایی می نمایند. اما هدف های موفقیت دائما در حال تغییر هستند. امروزه رقابت شدید جهانی بهینه سازی مداوم را ‌در کیفیت تولیدات فعلی، فرآیندها و توانایی برای تولید کالایی کاملا جدید و توسعه توانمندی ها را طلب می‌کند. توانمندی یک شرکت برای نوآوری، اصلاح و یادگیری، مستقیما به ارزش شرکت گره خورده است. یعنی فقط به وسیله قادر بودن به تولید و عرضه کالای جدید، افزایش ارزش برای مشتریان و بهینه سازی کارایی تولید و به صورت مداوم می توان به بازارهای جدید وارد شد، درآمدها و حاشیه ها را افزایش داد و به طور خلاصه رشد نمود و ارزش سهام شرکت را بیشتر کرد.

۲-۴-۱-۴ دیدگاه مالی ما در چشم صاحبان سهام چگونه به نظر می آییم؟

شاخص های عملکرد مالی نشان می‌دهد که آیا سیاست های راهبردی شرکت و به کارگیری و اجرای آن ها تاثیری مثبت بر بهبود هدف نهایی گذاشته اند یا خیر ؟ اهداف مالی یا سود دهی، رشد و ارزش صاحبان سهام ربط دارند. اهداف مالی یک شرکت می توان بدین ترتیب تعریف کرد “بقاء،موفقیت و پیشرفت”. بقاء با جریان نقدینگی اندازه گیری می شد، موفقیت با رشد فروش سه ماهه و در آمد فعالیت های هر بخش و پیشرفت با افزایش سهم بازار هر قسمت و بازگشت بر دارایی ها. یک سیستم کنترل مالی که درست طراحی شده باشد می‌تواند در شکوفایی مدیریت کامل کیفیت، بسیار مؤثر باشد.

۲-۴-۲خاستگاه کارت امتیازی متوازن