1. 1. ابتدا فرایند تولید ترسیم شده و هزینه‎های کیفیت در هر مرحله شناسایی شدند. سپس هزینه‎های شناسایی شده در گروه‎ هزینه‎های پیشگیری، ارزیابی، شکست داخلی و خارجی طبقه‎بندی شدند.

1. در مرحله بعد اطلاعات حسابداری مورد بررسی قرار گرفته و مقدار معین بعضی از هزینه‎های موجود در اطلاعات حسابداری آن ها شناسایی گردید. اما به دلیل اینکه مقدار سایر هزینه‎های کیفیت به طور معین و مشخص در اطلاعات مالی و حسابداری گزارش نمی‎شود تسهیم آن ها با مشورت با مدیریت و مسئول کنترل کیفیت و با بهره گرفتن از اطلاعات مالی و غیر مالی صورت گرفت.

جدول ۳- ۱٫ نحوه اندازه گیری و گردآوری متغیرهای تحقیق

جدول ۳- ۱٫ نحوه اندازه گیری و گردآوری متغیرهای تحقیق

نحوه محاسبه

نوع هزینه

اجزای هزینه کیفیت

فاکتور مورد بررسی

اطلاعات حسابداری

هزینه آزمایش مواد اولیه و بررسی محصول جدید (D&R)

هزینه های پیشگیری

مواد و محصول

اطلاعات حسابداری

انبارش

اطلاعات حسابداری

هزینه بازاریابی قبل از خرید مواد (بررسی کیفیت مواد)

مجموع هزینه حقوق مسئول کنترل کیفیت در هرسال×۵%

ممیزی سیستم مدیریت کیفیت (پیگیری دستورالعمل‌آموزش‌ها و مدارک لازم توسط کارشناس تضمین)

مجموع هزینه حقوق مسئول بازرگانی در هر سال×۱۰%

ارزیابی، توسعه و آدیت تامین کنندگان و پیمانکاران

مجموع هزینه حقوق مسئول کنترل کیفیت در هر سال×۵%

هزینه کارشناسی برای کنترل دما حین تولید (اپراتور انتقال)

هزینه های ارزیابی

اطلاعات حسابداری

هزینه تجهیزات تست دقت و بازرسی و اندازه گیری (کالیبراسیون)

اطلاعات حسابداری

مواد مصرفی آزمایشگاه

مجموع هزینه حقوق مسئول کنترل کیفیت در هر سال×۵%

تست ها و آزمون ها بعد از تولید

مجموع هزینه حقوق مسئول کنترل کیفیت در هر سال×۵%

هزینه بررسی کنترل درج تاریخ و آرم استاندارد

مجموع هزینه حقوق مسئول کنترل کیفیت در هر سال×۳%

هزینه بازرسی نهایی محصول تولیدی

مجموع هزینه بسته بندی در هرسال×۳%

هزینه بازرسی نوع و طریقه بسته‎بندی

مجموع هزینه حقوق مسئول کنترل کیفیت در هر سال×۳%

بازرسی و کنترل ورودی حین فرایند و محصول نهایی

اطلاعات حسابداری

هزینه نگهداری نامناسب مواد اولیه

هزینه های شکست داخلی

اطلاعات حسابداری

میزان از بین رفتن مواد اولیه و محصول

اطلاعات حسابداری

هزینه برگشت و ارسال محصول

هزینه های شکست خارجی

مجموع هزینه حقوق مسئول کنترل کیفیت در هر سال×۵%

هزینه آموزشی پرسنل توسط مسئول کیفی

هزینه های پیشگیری

عامل انسانی

اطلاعات حسابداری

هزینه آموزشی پرسنل

اطلاعات حسابداری

نیروی انسانی فعالیت های آزمایشگاهی

هزینه های ارزیابی

اطلاعات حسابداری

هزینه ایمنی و وسایل حفاظت فردی

اطلاعات حسابداری

هزینه بهداشت و درمان

هزینه های شکست داخلی

مجموع هزینه تعمیرو نگهداری در هر سال*۳%

سرویس و نگهداری پیشگیرانه PM (نت تعویض قطعات)

هزینه های پیشگیری

ماشین آلات

مجموع هزینه حقوق مسئول تضمین کیفیت در هر سال×۵%

تعمیر و نگهداری ابزارهای اندازه گیری و تجهیزات آزمون

هزینه های ارزیابی

اطلاعات حسابداری

هزینه تعمیر و نگهداری ماشین‎آلات بعد از خرابی

هزینه های شکست داخلی

مجموع هزینه پیشگیری مواد، عامل انسانی و ماشین‎آلات

شرکت

مجموع هزینه ارزیابی مواد، عامل انسانی و ماشین‎آلات

مجموع هزینه شکست داخلی مواد، عامل انسانی و ماشین‎آلات

مجموع هزینه شکست خارجی مواد، عامل انسانی و ماشین‎آلات

نسبت محصول تولیدی سالم و بدون عیب در هر سال به کل محصول تولیدی در هر سال (تولید سالم و معیوب)

کیفیت محصول تولیدی

۳-۹٫ روش‌های آماری تجزیه و تحلیل داده ها

برای تجزیه و تحلیل آماری داده‌آموزش‌ها و آزمون فرضیه‎های پژوهش، از آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده می‎شود.

۳-۹-۱٫ تحلیل استنباطی

همواره پژوهشگر در تحلیل استباطی با نمونه‎گیری و انتخاب یک گروه کوچک (نمونه) از گروه بزرگتر (جامعه آماری) اصلی سر و کار دارد. پژوهشگر با داده‌آموزش‌ها و اطلاعات حاصل از نمونه، به برآورد و پیش‎گویی ویژگی‎های جامعه مورد پژوهش می‎پردازد. هدف از تحلیل استنباطی تعمیم نتیجه‎های حاصل از مشاهده‎های پژوهشگر در نمونه انتخابی خود به جامعه اصلی می‎باشد. یعنی پژوهشگر با به دست آوردن نما، میانگین، انحراف معیار و… در نمونه، به برآورد ارزش‎های مربوط به جامعه اصلی یعنی نما، میانه و میانگین جامعه اقدام می‎کند. پژوهشگر بر مبنای داده‎های حاصل از نمونه، به آزمون فرضیه می‎پردازد و تکنیک‎های آماری مورد نیاز از آمار استنباطی تأمین می‎شود و پژوهشگر از دو روش به تحلیل داده‌آموزش‌ها می‎پردازد: (۱) برآورد ارزش‎های جامعه با بهره گرفتن از ارزش‎های نمونه (۲) آزمون فرضیه‌آموزش‌ها (خاکی، ۱۳۹۱).

در تحلیل استنباطی از دو نوع آمار بهره گرفته می‎شود.

۳-۹-۱-۱٫ آمار پارامتری

آمار پارامتری به مجموعه روش‌های آماری‌ گفته می‌شود که مدلی پارامتری برای پدیده احتمالی مورد مطالعه فرض می‌شود و همه استنتاج‌های آماری از آن پس بر اساس آن مدل انجام می‌شود. به عنوان مثال فرض می‌شود که توزیع نمره‌های یک امتحان از توزیع نرمال پیروی می‌کند. در نتیجه برای مشخص‌شدن توزیع احتمال، کافی است میانگین و واریانس توزیع را از روی داده های تجربی (نمره‌های دانش‌آموزان) به دست بیاوریم. حال برای پاسخ‌گفتن به سوال‌هایی چون «درصد دانش‌آموزانی که نمره‌ای بین ۱۰ تا ۱۵ آورده‌اند» از تابع توزیع به دست آمده استفاده می‌کنیم.

آمار پارامتریک مستلزم پیش فرض‎هایی ‌در مورد جامعه‎ای که از آن نمونه‎گیری صورت گرفته می‎باشد. به عنوان مهم ترین پیش فرض در آمار پارامترک فرض می شود که، توزیع جامعه نرمال است (خاکی، ۱۳۹۱).

۳-۹-۱-۲٫ آمار غیر پارامتری

این گروه به فرض‎های بالا نیاز ندارد و فرض‎های آن ها بر پایه مقیاس‎های اندازه‎گیری سطوح پایین‎تری نظیر مقیاس‎های اسمی و رتبه‎ای قرار دارند (خاکی، ۱۳۹۱).

۳-۹-۱-۳٫ آزمون نرمال بودن توزیع متغیرها

برای بررسی میزان همبستگی متغیرها ‌می‌توان از آزمون­های پارامتریک و ناپارامتریک استفاده نمود. انتخاب نوع آزمون­ها بستگی به نوع توزیع متغیرها دارد. شرط استفاده از آزمون­های پارامتریک نرمال بودن توزیع متغیرها ‌می‌باشد. آزمون های مختلفی برای نرمال بودن متغیرها وجود دارد. از جمله این آزمون ها می‌توان به آزمون کولموگروف- اسمیرنوف، آزمون X²، اندرسن- دارلینگ، جارکو- برا و … اشاره نمود. در اینجا به آزمون‎های جارک- برا و کولموگروف – اسمیرنوف اشاره می‌شود.

ج- ۲- تطبیق با ماده ۱۱۱(ق.م)

اگر عملیات فوق را پیمانکاری و مطابق با ماده۱۱۱قانون مالیات‌های مستقیم بدانیم که مقرر می‌دارد:

«درآمد مشمول مالیات پیمانکاری اشخاص خارجی در ایران نسبت به عملیات هر نوع کار ساختمانی، تأسیسات فنی و تأسیساتی، حمل و نقل، تهیه طرح ساختمان‌ها و تأسیسات نقشه‌برداری، نقشه کشی، نظارت و محاسبات فنی در تمام موارد عبارت از ۱۲% دریافتی سالانه آن ها خواهد بود.

تبصره: ‌در مورد عملیات پیمانکاری که توسط اشخاص خارجی انجام می‌شود در صورتی که کارفرما وزارتخانه‌ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها باشند آن قسمت از مبلغ قرارداد که به مصرف خرید لوازم وتجهیزات از خارج از کشور می‌رسد از پرداخت مالیات بر درآمد معاف خواهند بود.»

شرکت خارجی مجری، عملیات و هزینه های پیمان را در طول مدت بیش از یک سال انجام می‌دهد بدون آنکه در طول مدت مذکور وجهی از کارفرما دریافت نماید و مبالغ صورتحساب کل پروژه را از تاریخ بهره‌برداری به بعد طی مدت مثلاً ۳ الی ۴ سال از طریق تسویه حساب از طریق فاکتور فروش محصول دریافت می‌دارد. یعنی دریافتی به معنی مندرج درماده ۱۱۱، عبارت از تحویل محصول به شرکت خارجی مجری و تعیین مبلغ برای معامله فروش از طریق وجوه فاکتور فروش محصول، تحقق می‌یابد و عملأ وزارت دارایی در طول چند سال اولیه انجام کار اکتشاف و راه‌اندازی، مالیاتی وصول نمی‌نماید بلکه وجوه مالیات را از سال بهره‌برداری به بعد وصول خواهد نمود (تأخیر در وصول مالیات). تجربه نشان داده است در شرایطی که پیمانکاری با توجه به ماده ۱۱۱ مالیات بپردازد، عملاً و در اکثر موارد دفاتر قانونی و اسناد ‌و مدارک ایشان به طور دقیق مورد رسیدگی قرار نمی‌گیرد. در نتیجه وصول مالیات اشخاص ثالث و کسب اطلاعات سایر معاملات مشمول مالیات و معاملات با اشخاص ثالث همانند روش بند (ج-۱) فوق به طور کامل تحقق نمی‌یابد. اگر این عدم رسیدگی را در اثر بی‌توجه‌ای و یا زیادی حجم کارمأمورین مالیاتی بدانیم،به طور قطع مقصر ایجاد زیان وزارت دارایی است، اما اگر مأمورین مالیاتی قصد رسیدگی داشته باشند و مؤدی مالیاتی نیز به دلائلی علاقمند به ارائه مدارک نباشد، مقررات فعلی قانون مالیات‌ها با پیش‌بینی جریمه ۲۰% برای موارد عدم ارائه اسناد و مدارک، این فرصت طلائی را به هر دو مؤدی می‌دهد که از ورود ممیز مالیاتی به دفاتر اسناد و مدارک جلوگیری کند. توجه شود که در عملیات پیمانکاری توسط شرکت های خارجی حداکثر مالیات بر کل قرارداد ۷۵/۶ % کل مبلغ قرارداد است (بخش تجهیزات وارداتی از مالیات معاف است) حال اگر قرار باشد جرائم و غیره را با بهره گرفتن از بخشودگی مجاز بپردازد، حدود ۱۰% مبلغ مالیات را جریمه بپردازند یعنی ۶۷۵/۰درصد جریمه (کمتر از یک درصد)و نرخ مؤثر مالیاتی از۷۵/۶% به ۴۲/۷% افزایش می‌یابند.

این هزینه اضافه جریمه دفاتر در مقابل سایر مالیات بر درآمدهای قابل وصول از عملیات با اشخاص ثالث،مالیات های تکلیفی قابل مطالبه از پیمانکار و غیره ناچیز است و عملأ پیمانکار به سمتی تشویق می‌شود که دفاتر ارائه ندهد.(البته با توجه به قابل بخشش بودن جریمه متعلقه،این جریمه از۱%کل هم کمتر می شود.) علی‌رغم محسنات رویه بند (ج-۱) فوق، مأمورین مالیاتی به دلیل راحت بودن روش ماده ۱۱۱ عدم پیش‌بینی قانون برای تربیت کادر متخصص تشخیص مالیاتی،عدم استفاده از خدمات حسابداران و حسابرسان مجرب وذیصلاح، وصول مالیات این فعالیت به سمت اجرای ماده ۱۱۱بیشتر سوق داده شده است. (حسینی و دیگران، ۱۳۸۰: ۶۳)

مبحث سوم: تحلیل تطبیقی قرارداد بای بک با دیگر عقود

با توجه به آنچه در مباحث قبل بیان شد در می‌یابیم که در این شکل از قرارداد، موضوع معامله اولیه، ماشین‌آلات، تجهیزات، حقّ اختراع، دانش فنی یا کمک‌های فنی است که جهت برپایی تسهیلات تولیدی برای خریدار به کار می‌رود. طرف‌های معامله توافق می‌کنند که فروشنده متعاقبا از خریدار، محصولاتی را که به وسیله این تسهیلات تولیدشده، خریداری نماید.

طبق این تعریف، در معاملات بای‌بک دو قرارداد وجود دارد: یکی قرارداد فروش اولیه تجهیزات و تکنولوژی و دیگری قرارداد خرید محصولات.

از تعریف فوق می‌توان چنین استنتاج نمود که معامله بای‌بک عبارت است از فروش تجهیزات و تکنولوژی و کارخانه (به صورت کلید در دست) در مقابل تعهّد قراردادی مبتنی بر خرید محصولات تولیدشده از تجهیزات و تکنولوژی و تعهّد خریدار به فروش محصولات تولیدشده از تجهیزات و تکنولوژی در ازای بهای آن؛ و این دو قراردادِ مستقل از طریق قرارداد سومی به نام پروتکل یا «موافقت‌نامه‌ی تعیین‌کننده‌ چارچوب» به هم ارتباط پیدا می‌کنند.(عزیزاللهی، ۱۳۸۹: ۱۷۵)

معاملات بای‌بک شکلی از تجارت متقابل است که در آن خرید کارخانه، ماشین‌آلات، تجهیزات تولیدی یا تکنولوژی در ازای تحویل محصولات مستقیم یا غیرمستقیم این تسهیلات صورت می‌گیرد؛ به عبارت واضح‌تر، نوعی معامله در قالب تجارت متقابل است که معمولاً به فروش تجهیزات و تکنولوژی می‌ انجامد و دربردارنده‌ی تعهد از جانب صادرکننده به خرید محصولات کارخانه عرضه‌شده و تأسیس‌شده است. در عمل کشور توسعه‌یافته معمولاً، تجهیزات و کارخانه را کلید در دست عرضه می‌کند و محصول پروژه به عنوان ثمن معامله قرار می‌گیرد. (طارم سری، ۱۳۷۰: ۲۶۴)

خصوصیات بای‌بک:

الف- عقد بودن قرارداد بای‌بک

اعمال حقوقی به دو گروه ممتاز «عقود» و «ایقاعات» تقسیم می‌شوند: عقد یا قرارداد عملی حقوقی است که با توافق صورت می‌گیرد. در عقد، نماینده دو نفع متضاد روبه‌روی هم قرار می‌گیرند و راه مشترکی را برای دست‌یابی به هدف خاص خود جست‌وجو می‌کنند. توافق بر سر همین راه مشترک است که با دو انشای منوط به هم بروز می‌کند و اثر معهود و دل‌خواه را به بار می‌آورد. برای تحقّق عقد، افزون بر وجود دو اراده، وجود دو شرط ضروری است:

شرط اول: برخورد اراده ها، باید چهره‌ی انشایی داشته باشد، یعنی اثری را به وجود آورد. اگر یکی از دو طرف به ایجاد حقّی درگذشته اقرار و دیگری هم گفته‌ او را تصدیق کند، این توافق، عقد نامیده نمی‌شود؛ زیرا، آنچه تحقق یافته، اشتراک نظر در «اخبار به حق» است، نه در انشای آن. ماده ۱۹۱ قانون مدنی که اعلام می‌کند: «عقد محقّق می‌شود به قصد انشا…» اشاره به همین نکته دارد. پس باید گفت: عقد، توافق دو انشا است.

شرط دوم: اثر دل‌خواه باید ناشی از توافق دو انشا و محصول مشترک دو اراده باشد؛ پس، اگر یک اراده بتواند حقّی را به استقلال ایجاد کند، عمل حقوقی را نباید عقد شمرد، هر چند که اراده دیگر بتواند آن را از بین ببرد. به بیان دیگر، توافق دو انشا باید سبب ایجاد اثر حقوقی باشد، نه شرط بقای آن؛ به طور مثال، در وصیّت عهدی، هر چند اعطای نیابت تنها به اراده موصی انجام می‌پذیرد، اما ردّ وصی در زمان حیات موصی موجب انحلال آن می‌گردد. در نتیجه آن را در شمار قراردادها نمی‌آورد.

اختلال شخصیت^[۱]‌بر اساس تعریف کتابچه تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM – IV – TR) عبارت است از تجارب ذهنی پایدار و رفتار خارج از معیارهای فرهنگی که به گونه ای انعطاف ناپذیر نافذ است، شروع آن در نوجوانی یا اوان جوانی است، در طول زمان ثابت است و به ناخشنودی و اختلال می‌ انجامد. زمانی که صفات شخصیتی، انعطاف ناپذیر و ناسازگارانه باشد و اختلال کار کردی قابل ملاحظه یا ناراحتی ذهنی به وجود آورد تشخیص اختلال شخصیت گذاشته می شود. انحرافی که به صورت الگوی دیر پا و بادوام رفتار و تجارب درونی است و باید در زمینه‌های شناخت (روش های ادراک و تفسیر خود، دیگران و رویدادها)، عاطفه (دامنه، شدت، تغییر پذیری و تناسب پاسخ های هیجانی)، عملکرد بین فردی و کنترل تکانه باشد (کاپلان و سادوک، ۲۰۰۳ ، ص ۴۹۵).

اختلالات شخصیت بسیار کم یاب هستند و در ۵/۰ درصد تا ۵/۲ درصد کل جمعیت آمریکا یافت می شود. یعنی در هر ۱۰۰ هزار نفر ۳ نفر نشانه های کافی برای تشخیص اختلال شخصیت از خود نشان می‌دهند (ویگ، ۲۰۰۷، ص۲۲).

اختلالات شخصیت به سه دسته تقسیم می‌شوند:

دسته الف (A): اختلالات شخصیت پارانوئید^[۲]، اسکیزوئید و اسکیزو تایپال را شامل می شود. افراد مبتلا ‌به این اختلالات اغلب غریب و نامتعارف به نظر می‌رسند (کاپلان و سادوک، ۲۰۰۳). این افراد، افرادی کناره گیر، دیر جوش، بی عاطفه و بدبین نیز می‌باشند (ویگ،۲۰۰۷، ص۲۱).

دسته ب (B): اختلالات شخصیت ضد اجتماعی^[۳]، مرزی^[۴]، نمایشی^[۵] و خودشیفته^[۶]. افراد مبتلا ‌به این اختلالات اغلب نمایشی، نامتعادل و هیجانی اند.

دسته ج ©: اختلال شخصیت مردم گریز^[۷]، وابسته^[۸]، وسواسی جبری و NOS. افراد مبتلا ‌به این اختلالات اغلب مضطرب و هراسان به نظر می‌رسند.

اختلالات شخصیت را طبق SM–IV–TRD روی محور دوم رمز گذاری می‌کنند. یک دسته از این اختلالات، اختلال شخصیت اسکیزوتایپال است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال حتی در نظر افراد غیر متخصص هم بسیار عجیب و غریب می‌آیند. تفکر جادویی، عقاید منحصر به فرد، افکار انتساب به خود، خطاهای ادراکی۳ و تحریف واقعیت از علائم این اختلال می‌باشد (کاپلان و سادوک، ۲۰۰۳، ص۴۹۶).

این اختلال در قریب ۳ درصد از جمعیت آمریکا پیدا می شود. این اختلال بیشتر در مردان شایع است تا زنان (ویگ، ۲۰۰۷، ص۳۵).

در اختلال شخصیت اسکیزوتایپال تفکر و نحوه ارتباط برقرار کردن، مختل شده است. بیماران مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال گرچه اختلال فکر واضحی ندارند، اما تکلمشان متمایز یا ویژه است، ممکن است معنایش را فقط خودشان بفهمند و گفته هایشان اغلب نیازمند تفسیر باشد. بیماران مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپال نیز مثل بیماران مبتلا به ‌اسکیزوفرنی ممکن است از احساسات خود با خبر نباشند. آن ها ممکن است افکاری خرافی داشته باشند یا مدعی غیب بینی باشند. آن ها روابط بین فردی مخدوشی دارند و ممکن است اعمال نامناسبی از آن ها سر بزند.

همچنین در اختلال شخصیت اسکیزوتایپال تفکر و رابطه کلامی مختل است. هر چند اختلال تفکر واضح وجود ندارد، کلام بیمار در مواردی محتاج تعبیر است، یا فقط برای خود او معنی دارد. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی، مثل بیماران اسکیزوفرنیک ممکن است سر از احساس های خود در نیاورند. با وجود این، نسبت به احساسات دیگران به خصوص عواطف منفی مثل خشم، بسیار حساس هستند. ممکن است موهوم پرست باشند و ادعای نهان بینی داشته باشند. دنیای درونش ممکن است پر از انسان های خیالی ، ترس و خیال پردازی کودکانه باشد. ممکن است بپذیرند که اشتباهات حسی یا درشت بینی دارند، یا مردم برای آن ها مانند آدمک های چوبی و بی روح می‌باشند.

چون افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی روابط بین فردی ضعیفی دارند و ممکن است به طور نامتناسب رفتار کنند، افرادی تنها هستند و اگر دوستانی هم داشته باشند تعداد آن ها معدود است. تحت استرس، شخصیت های اسکیزوتایپی ممکن است پسرفت پیدا کرده و علائم روانی پیدا کنند، ولی معمولاً مدت این علائم کوتاه است. در موارد شدید، افسردگی و عدم احساس لذت نیز ممکن است پیدا شود(کاپلان و سادوک، ۲۰۰۳، ص۵۰۴).

این افراد، افکاری درباره دیگران دارند که رابطه آن ها را با دیگران دشوار می‌کند، آن ها تمایل دارند دنیا را تهدید آمیز و خطرناک در نظر بگیرند (ویگ، ۲۰۰۷، ص ۲۴).

در گذشته، بسیاری از بیمارانی که به نظر می رسید مبتلا به اسکیزوفرنی باشند، در واقع دچار اختلال شخصیت اسکیزوتایپال بوده اند و امروزه این دیدگاه بالینی رایج است که اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، شخصیت پیش مرضی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی است (کاپلان و سادوک، ۲۰۰۳، ص۵۰۵).

انواعی از اختلالات شخصیتی ممکن است با بعضی از علائم اسکیزوفرنی تظاهر کنند؛ اختلالات شخصیت اسکیزوتایپی، اسکیزوئید و مرزی بیشترین میزان علائم مشابه را دارند، اما اختلالات شخصیتی، بر خلاف اسکیزوفرنی علائم خفیف و سابقه دوام در طول عمر بیمار دارند و تاریخ شروع آن ها مشخص نیست (همان منبع، ص۳۸ ).

در بررسی عوامل ژنتیک اختلالات شخصیت و اختلال اسکیزوفرنی، اختلال شخصیتی گروه A (پارانوئید، اسکیزوئید و اسکیزو تایپی) در میان بستگان بیولوژیک بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی بیشتر دیده می شود. در سابقه خانوادگی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی در مقایسه با گروه کنترل افراد بیشتری مبتلا به اختلال اسکیزوتایپی یافت می شود. بستگان بیولوژیک درجه اول بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی ۱۰ بار بیشتر از جمعیت کلی در خطر ابتلا ‌به این بیماری قرار دارند (محمدزاده، ۱۳۸۴,ص۲۸).

اصطلاح اسکیزوتاکسیا اولین بار توسط میل^[۹] (۱۹۶۲) در توصیف آمادگی ژنتیکی پوشیده برای اسکیزوفرنیا عنوان شد. وضعیتی که خود را به عنوان نقص عصبی یکپارچه و ظریف که بسته به شرایط محیطی یا به اسکیزوتیپی (پیامد متوسط) می‌ انجامد و یا اسکیزوفرنیا (پیامد شدید) نشان می‌دهد. آمادگی برای اسکیزوفرنیا (اسکیزوتاکسیا) با نقایصی در حیطه های مختلف شامل علائم منفی و نقایص عصب – روان شناختی حتی در غیاب روان پریشی یا نشانه های اولیه پیش روان پریشی همراه می‌باشد. به طور مفهومی، چنین نگاهی به اکسیزوتاکسیا آن را شبیه به اسکیزوتیپی منفی اختلال شخصیت اسکیزوتیپی بدون علائم مثبت تصور می‌کند. این مفهوم گسترده تر از اختلال شخصیت اسکیزوتیپی DSM – IV می‌باشد، چرا که خویشاوندان بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا علائم اصلی اسکیزوتاکسیا را نشان می‌دهند، بدون این که ملاک های تشخیصی اختلال شخصیت اسکیزوتیپی را داشته باشند (تسانگ و دیگران ۲۰۰۲ به نقل از محمدزاده، ۱۳۸۴,ص۲۸).

فصل سوم : مسئولیت ناشی از عیب کالا

مبحث اول : عیب

عیب از نظر عرف

عرف برای تشخیص عیب ، وضعیت متوسط نوعی مربوط به آن جنس را ملاک قرار می‌دهد. در واقع عرف اگر جنسی را از حد متوسط نوع آن پائین تر تلقی کرد آن جنس معیوب واگر از حد متوسط بالاتر بود آن جنس کامل است . لذا اگر گوسفندی در اثررشد زیاد در حد یک گوساله بزرگ شود ،هرچند زاید بر خلقت اصلی چیزی دارد ولی چون عرف این چاقی زیاده بر حد را برای گوسفند صفت کمال می پندارد عیب گوسفند محسوب نمی شود .^[۴۰]

درقوانین کشورهای دیگر نیز عیب با عباراتی کم و بیش متفاوت ولی درکل مترادف این تعریف آمده است ولی نکته بارز درتمامی تعریف ارائه شده ، تأکید از ایمنی مورد انتظار از کالا می‌باشد.

به طور کلی به نظر می‌رسد که بتوان برای عیب یک معنای اعم ویک معنای اخص درنظر گرفت . درمعنای اعم عیب عبارت است از :

« نقصان و زیادی که ، برخلاف وضعیت متعارف کالا درآن یافت شود و موجب کاهش مالیت آن گردد چه از نظر کمیت و چه از نظر کیفیت »

اما در معنای اخص عیب عبارت است از :

« وضعیتی است ‌در کیفیت کالا که برخلاف وضعیت متعارف و سلامت آن می‌باشد »

تفاوت بین دو تعریف را می توان درشمول و عدم شمول تعریف عیب بر نقص ملاحظه کرد . عیب در معنای اعم شامل نقص نیز می‌گردد. در حالی که در معنای اخص ، عیب شامل نقص نمی گردد.

مبحث دوم : شرایط عیب موجد مسئولیت

کالائی که بین فروشنده و خریدار مورد معامله قرار می‌گیرد بنابر اصل سلامت مبتنی ، سالم و عاری از عیب محسوب می‌گردد. این سلامتی و ایمنی کالا انصراف از اطلاق عقد نیست . بلکه ناشی از قید و شرط ضمنی در عقد می‌باشد . با وجود این ، احتمال دارد که کالای فروخته شده دارای عیب و نقص بوده و عیب و نقص آن نیز کشف گردد ؛ اما متضرر از کالای مذبور نتواند فروشنده و تولید کننده آن را تحت عنوان مسئول جبران خسارت وارده تحت پیگرد قراردهد . ‌بنابرین‏ ، برای اینکه بتوان این اشخاص را مسئول زیان های ناشی از تولید و فروش کالای معیوب و ناقص قرارداد باید عیب و نقص موجود در کالا دارای شرایطی باشد که ذیلاً به بررسی آن ها پرداخته می شود .

گفتاراول : مخفی بودن عیب و نقص موجود در کالا

منظور از مخفی بودن این است که خریدار یا مصرف کننده به وجود عیب و نقص در کالا جاهل باشند ، ‌بنابرین‏ در صورت آگاه بودن از عیب و نقص موجود در کالا تولید کننده و فروشنده کالا مسئول خسارت وارده از طرف آن کالا نخواهد بود ؛ چراکه

اولاً : در رابطه با خریدار ‌و فروشنده اگر ما معتقد به تعهد ایمنی کالا باشیم و این تعهد را به عنوان یک شرط در ضمن عقد تلقی کنیم مسلم است که با وجود عیب آشکار ، اصل سلامت که در هر عقدی به نفع خریدار وجود دارد دیگر قابل استناد نخواهد بود و آنچه که از ظاهر معامله برمی آید این است که مشتری با وجود عیب و نقص و با علم به آن اقدام به خرید کالا ‌کرده‌است وبنابراین خود مسئول ضرر و زیان وارده می‌باشد.

ثانیاًً : دررابطه بین فروشنده و اشخاص ثالث هم به نظر می‌رسد که با وجود عیب و نقص آشکار در صورت ورود خسارت خود شخص ثالث و یا شخصی غیر از فروشنده به همراه فروشنده اسباب ورود خسارت هستند و چون اشخاص مذکور آگاه به عیب کالا بوده اند ؛ ‌بنابرین‏ سببی قوی تر از فروشنده محسوب شده و مسئول زیان وارده تلقی خواهد شد ‌و درواقع مشمول قاعده اقدام خواهند گردید . لزوم مخفی بودن عیب موجود درکالا را در قانون سایر کشورها نیز می توان دید. برای مثال ، ماده ۱۶۲۴ ق.م.ف. فروشنده را ضامن عیوب پنهانی کالا شناخته است ‌و او را در مقابل عیوب آشکار بری دانسته اند

گفتاردوم : ورود ضرر در اثر عیب و نقص

درمواردی که کالائی معیوب و ناقص فروخته می شود به صرف اینکه کالای فروخته شده معیوب و ناقص است ، نمی توان تولید کننده و فروشنده آن کالا را مسئول جبران خسارت وارده دانست . بلکه، صرفاً حقی را که برای خریدار چنین کالائی ایجاد می شود خیار عیب می‌باشد.( ۴۲۲ ق.م) اما ، زمانی که زیان به بار آمده ناشی از عیب و نقص موجود درکالا باشد، در این صورت است که عامل زیان را می توان مسئول زیان وارده دانست . به عبارت دیگر ، صرفاً درصورتی می توان تولید کننده و فروشنده کالای معیوب و ناقص را مسئول زیان وارده دانست که بین عیب موجود درکالا ‌و خسارت وارده رابطه علت معلولی وجود داشته باشد؛ به طوری که اگر عیب و نقص نبود خسارتی هم به بار نمی آمد . برای مثال ، اگر خریدار اتومبیل صفرکیلومتر بعداز خرید و به محض سوار شدن به علت نقص فنی در ترمز اتومبیل نتواند آن را متوقف کند وباعث ورود ضرر گردد ؛ می توان گفت که خسارت وارده ناشی از عیب موجود درکالا بوده است. اما درصورتی که همین اتومبیل را خریدار دریک مکان نامناسب قرارداده باشد ، به طوری که بعد از پیاده شدن ، اتومبیل خودبه خود حرکت کرده و موجب تخریب ساختمان دیگری شود ،، درچنین صورتی خریدار نخواهد توانست تا تولید کننده و فروشنده اتومبیل را صرفاً ‌به این علت که ترمز اتومبیل دارای اشکال فنی بوده ، مسئول خسارات وارده بدانند . چراکه در چنین صورتی بین ضرر ایجاد شده و عیب موجود درکالا رابطه سببیت وجودندارد . درچنین حالتی ، خریدار خودباید خسارت وارده را جبران نمایدواز بابت وجود اشکال فنی درترمز اتومبیل می‌تواند بر طبق ماده ۴۲۲ ق.م رفتار نماید.

گفتارسوم: زمان ایجاد عیب و نقص در کالا

یکی از شرایط کلیدی عیب و نقص موجود درکالا درخصوص مسئولیت تولید کننده و فروشنده مسئله عیب و نقص در کالا می‌باشد. درخصوص مسئله زمان ، اساساً این سوال مطرح می شود که برای ایجاد مسئولیت ، کالا در چه زمانی باید معیوب و ناقص باشد تا بتوان اشخاص مذکور را مسول جبران خسارات ناشی از آن تلقی کرد؟ به عبارت دیگر اگر روند تولید یک کالا را تا زمانی که کالا به علت مستعمل شدن از حیز انتفاع می افتد ، درنظر بگیریم ، عیب و نقص در کالا می‌تواند از لحظه شروع به کار جهت تولید ایجاد و تا لحظه ای که کالا مستعمل شده و قابلیت انتفاع را از دست می‌دهد ، ادامه پیدا کند . درچنین صورتی ، سوال اساسی این است که زمان ایجاد عیب و نقص درکالا چه زمانی است زمان تولید ؟ زمان تحویل ؟ یازمان بعداز آن ؟

درقانون حمایت از مصرف کننده انگلیس زمان لازم برای ایجاد مسولیت ، زمان فراهم آوردن کالا درنظر گرفته شده است . در این خصوص بند C ماده ۳ قانون مذبور مقررمی دارد:

« از نظر این قانون زمان مناسب برای معیوب بودن کالا زمانی است که یک شخص کالا را برای دیگری فراهم آورد.»

‌بنابرین‏ بر مبنای این قانون درصورتیکه کالا به هنگام تسلیم به خریدار معیوب و ناقص باشد، موجب مسئولیت تولید کننده و فروشنده آن خواهد گردید . البته ، این زمان درخصوص کالاهای جزء نیز قابل اجرا می‌باشد. بدین صورت که ،درخصوص کالاهای جزء به کارگرفته شده درکالاهای نهائی زمان تهیه و فراهم آوردن کالاهای جزء درنظر گرفته شده است.

درحقوق امریکا نیز، یکی از شرایط ایجاد مسئولیت مطلق در قبال خسارات ناشی از کالای معیوب این است که کالا درزمانیکه توسط خوانده خریداری می شود معیوب باشد.

تغییرخلق (ایجاد): تغییر، نوآوری و ابتکار، به عنوان اهداف اولیه نظام؛ افزایش تلاش برای جستجو و توسعه دانش نوین در راستای تغییرات روز افزون موجود.

اصول اخلاقیاصول اخلاقی اکتشافی: اتخاذ اصل اخلاقی بر مبنای نوآوری و فناوری ناشی از آن، جهان شمول شدن اصول اخلاقی.الگوهای زمانطراحی آینده از قبل: توجه به گذشته به طور گزینشی؛ پیش‌بینی آینده بر اساس تجارب گذشته و وضعیت کنونی سازمان؛ طرح ادعایی برای ایجاد جامعه ای بهتر.خلاقیتخلاقان، تولید کننده و محرک دیگران هستند: ایجاد مهارت ها و تأکید بر روی نوآوری و خلاقیت؛ کارکردن مطابق با محدودیت ها؛ تأکید بر پیشرفت و توسعه سازمان با برقراری ارتباط با محیط کار.فناوریتعیین مسیر احتمالات جدید: فناوری شامل تلاش انسان ها برای واپایش سرنوشتشان و مدیریت جهان می‌باشد؛ فناوری هنگامی به کار گرفته می شود که به عنوان پایه ای برای ایجاد احتمالات جدید عمل کند.

۲-۳ توان ‌پاسخ‌گویی‌ به محیط

۲-۳-۱ اهمیت محیط سازمانی برای بقای سازمان

آنچه بیش از هر چیز بقای یک سیستم باز و از جمله سازمان را تهدید می‌کند عدم انطباق با محیط و نادیده گرفتن تغییرات آن است. ‌بر اساس تئوری سیستم ها همه سازمان‌ها سیستم های بازی هستند که تنها از طریق تعامل موفق و مداوم با محیط خارجی می‌توانند به بقای خود ادامه دهند اما تنها توجه به محیط خارجی کافی نیست، بلکه هر اقدام سازمان نتیجه جمع‌ آوری و تفسیر اطلاعات از محیط است و ازطرفی هر حرکت سازمانی منجر به بروز تغییراتی در محیط می شود. ‌بنابرین‏ چرخه ای ازتطبیق با محیط، جمع‌ آوری اطلاعات از محیط، تفسیر و تطبیق دوباره با محیط شکل می‌گیرد. پیامد طبیعی عدم توفیق سازمان‌ها در ‌پاسخ‌گویی‌ به محیط به خطر افتادن بقای سازمان‌ها و نزدیک شدن آن ها به افول بوده است (عطافر و مهدیه نجف آبادی، ۱۳۹۲).

‌بنابرین‏ نتیجه می گیریم محیط تعاملی سازمان‌ها و از جمله دانشگاه ها به عنوان یکی از سازمان‌های مهم و اثر گذار در جامعه می‌تواند تاثیر زیادی بر موفقیت آن ها داشته باشد. پس شناخت دقیق شرایط محیطی و ‌پاسخ‌گویی‌ متناسب به آن می‌تواند بقای یک سازمان را تضمین کند. دانشگاه ها برای پاسخ به اقتضائات محیط و اثربخشی در شرایط متحول امروزی باید بتوانندخود را به طور مستمر و به نحو اثربخشی باز آفرینی کنند تا بتوانند به بقای معنادار در محیط دست پیدا کنند (ترک زاده، ۱۳۸۸)، به علاوه شرایط محیطی، چالش‌های درونی و بیرونی بسیاری را برای آموزش عالی پدید آورده است. واکنش آموزش عالی به شرایط و اقتضائات محیطی و چالش‌ها و نیازهای ناشی از آن، به توان سیستم آموزش عالی در متحول سازی خود و خلق تغییر بستگی دارد. در حقیقت آموزش عالی اگر می‌خواهد از تغییرات عظیم و سریع محیطی عقب نماند و کارآمدی، معناداری و استمرار بقای خود را از دست ندهد باید در خود و محیطش، تغییرات قصد شده، هدفمند و معنادار بیافریند (ترک زاده ۱۳۸۷).

۲-۳-۲ محیط و انواع آن

منظور از محیط، مجموعه عواملی است که بر هدف و عملکرد نظام اثر تعیین کننده ای دارد ولی نظام بر آن کنترل چندانی ندارد. دسته بندی های مختلفی ار محیط صورت گرفته از جمله: در تحلیل راهبردی، محیط به دو دسته زمینه ای (کلان) و تعاملی (اختصاصی) تقسیم می شود. منظور از محیط زمینه ای آن است که بر سیستم تاثیر می‌گذارد و یا از آن تاثیر می پذیرد، اما سیستم مذکور هیچ کنترلی بر آن ندارد یا نفوذ بسیار کمی در آن دارد. عوامل مربوط ‌به این محیط در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، جغرافیایی، سیاسی، حقوقی، فناوری شناسایی و تحلیل می‌شوند. محیط تعاملی نیز افراد، گروه ها، سیستم ها و سازمان هایی را در بر می‌گیرد که سیستم مستقیما با آن ها ارتباط دارد. عوامل مربوط ‌به این محیط ‌به این محیط بر حسب موضوع و ارتباط مستقیمی که با آن می‌یابند شناسایی و سپس تحلیل می‌شوند. عوامل محیطی (بیرونی) ممکن است متضمن فرصت ها یا تهدیدهایی برای تحقق مطلوبیت راهبردی ترسیم شده باشند. فرصت به معنای وجود زمینه یا شانس مطلوبی در محیط برای انجام کاری یا تحقق چیزی است که سیستم از طریق بهره برداری از آن می‌تواند به نتایج یا عواید قابل توجهی در راستای تحقق مطلوبیت های راهبردی خویش دست یابد. در مقابل، تهدید برآیند وضعیتی است که عوامل و شرایط محیط بر خلاف خواسته و خارج از کنترل عمل می‌کنند و از این حیث، روند امور مطلوب نیست و احتمال آشفتگی، خطر یا زیان در زمینه تحقق مطلوبیت های راهبردی تعیین شده در ارتباط با نظام اطلاعات سیستم مورد نظر وجود دارد (ترک زاده، ۱۳۸۸).

کردنائیچ و مشبکی( ۱۳۸۱) نیز محیط را همین گونه دسته بندی کرده‌اند:

– محیط عمومی: تمام شرایطی که بر سازمان تاثیر داشته ولی وابستگی آن ها نسبت به سازمان واضح و روشن نیست و شامل عوامل اقتصادی، سیاسی_ حقوقی، اجتماعی_ فرهنگی و تکنولوژیک است.

– محیط اختصاصی: بخشی از محیط سازمان است که به طور مستقیم با سازمان در ارتباط قرار می‌گیرد، این محیط نوعا شامل مشتریان، تامین کنندگان، رقبا، بازار کار، اتحادیه های کارگری و اعتبتر دهندگان است .

۲-۳-۳ مفهوم و تعاریف ‌پاسخ‌گویی‌