یکی از تدابیر مناسب برای تحقق حقوق مندرج در میثاق، قانونگذاری است. در زمینه مورد بحث نیز یکی از اقدامات دولت‌ها، شناسایی حق بر غذا در قوانین اساسی یا عادی است.

گفتار دوم : تحقق حق بر غذا در سطح بین‌المللی

قوام یافتن و ارتقاء حق بر غذا به جایگاه شاخص و تلاش برای تحقق آن در سطح بین‌المللی در میان مجموعه حقوق بشری ، جدا از شناسایی آن در اسناد بین‌المللی گوناگون همچون میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و تأکید بر اهمیت اساسی همکاری بین‌المللی در تحقق این حق، معلول تلاش‌های نهادهایی همچون کمیسیون حقوق بشر، کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و اجلاس جهانی غذا بوده است.

گفتار سوم : همکاری و مساعدت بین‌المللی

در بند (۱) ماده ۱۱ میثاق ‌به این مسئله اشاره شده که در تحقق حق بر ” استاندارد مناسب زندگی” و یکی از عناصر آن یعنی حق بر غذا، همکاری بین‌المللی مبتنی بر رضایت آزادانه، اهمیت اساسی دارد. منظور از درج عبارت ” مبتنی بر رضایت داوطلبانه” آن بوده که از ایجاد این تلقی که ‌دولت‌های‌ دارای مازاد غذایی، مسئولیت اتوماتیک و خودبه خودی برای تأمین کمبودهای غذایی کشورهای فاقد منابع کافی در این زمینه دارند ، احتراز شود . ماده مذبور به دو مفهوم “همکاری” و ” مساعدت بین‌المللی” اشاره می‌کند . این در حالیست که هیچ تمایزی میان این دو مفهوم در میثاق ، کارهای مقدماتی و رویه بعدی به عمل نیامده است. از ظاهر ماده این گونه برمی آید که همکاری ، مفهومی موسع تر است و نه تنها متضمن یک تکلیف ایجابی به کمک و مساعدت است بلکه حاوی تکلیفی سلبی به عدم ایجاد مانع در تحقق این حقوق نیز می‌باشد . سؤالی که در این زمینه مطرح شده آن است که منظور از این همکاری و مساعدت چه نوع همکاری است؟ آیا منظور ارائه کمکهای غذایی است ؟ تردیدی نیست که برنامه های کمک بلند مدت و وسیع موجب افزایش وابستگی به کمک‌ها ، نابودی تولید داخلی و تقویت نابرابری‌های موجود درون ‌دولت‌های‌ دریافت کننده آن ها می شود . از همین رو تأکید کمیته بر آن بوده که همکاری بین‌المللی باید بر مساعدت و کمک به تولید ، نگهداری و توزیع غذا در سطح داخلی متمرکز شود^[۳۳] . و البته این گفته نافی مسئولیت دولت‌ها برای همکاری فوری در تأمین کمکهای اضطراری غذایی همچون کمک به پناهندگان و آوارگان یا مبارزه با قحطی شدید نیست.

نتیجه گیری

شاید زمانی که روزولت رئیس جمهور وقت امریکا در بحبوحه جنگ جهانی دوم (برای هر قصدی که داشت ) به آزادی انسان‌ها از ترس و آزادی از نیاز اشاره می کرد ، نمی دانست که چه مطلب مهمی را متذکر شده است . رهایی از نیاز که بعدها یکی از تجلیات آن در قالب حق بر غذا در اعلامیه جهانی حقوق بشر و سایر اسناد بین‌المللی حقوق بشر متبلور شد ، یکی از آن چهار آزادی بود . حقی که تحقق آن پیش شرط و پیش زمینه تحقق سایر حقوقی است که در منظومه حقوق بین الملل بشر برای نیل به ایده آل انسان آزاد ضروری است . مادامی که انسان‌ها از حداقل غذای کافی محروم باشند ، دیگر حقوق از جمله حق بر آزادی اجتماعات ، حق مشارکت سیاسی ، حق بر شکنجه نشدن و … برای آن ها مفهومی ندارد . مادرانی که در دوران حاملگی به غذای مکفی و مغذی دسترسی ندارند فرزندان بیمار و معیوبی را به دنیا می آورند که خود باری بر دوش هر جامعه اند. کودکانی که غذای کافی دریافت نمی کنند رشد جسمی و روحی مطلوبی نمی یابند و عطش یک وعده غذای کافی و مطلوب ، آن ها را در معرض هر نوع سوء استفاده ای قرار می‌دهد. این گونه است که سرنوشت فردای یک جامعه از نسلی که بر این روال پرورش یابد از اکنون روشن است. از این روست که حق بر غذا هم حق مسلم انسان است، زیرا که دریچه تحقق سایر حقوق او محسوب می شود . تصویب کنندگان موافقتنامه کشاورزی سازمان جهانی تجارت اگر در کنار مباحث آزاد سازی تجاری و در نتیجه ایجاد منافع برای کشورهای ثروتمند ، به جنبه‌های حقوق بشری هم توجه کنند ، میتوان انتظار فردی واقعا گرسنه را نداشت .

«بخش دوم»

حق بیان و تعارض موادی از سازمان جهانی تجارت با آن

فصل اول : حق آزادی بیان و کپی رایت

مقدمه

آزادی بیان یکی از مهمترین حق های بشری شناخته شده در نظام بین‌المللی حقوق بشر است . این حق در دو بند از منشور بین‌المللی مورد شناسایی قرار گرفته است . ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر ، و ماده ۱۹ میثاق حقوق مدنی و سیاسی که ، با چند تفاوت کوچک ‌به این حق میپردازند . همچنین در اسناد منطقه ای حقوق بشر ، باز با تفاوتهایی ، حق آزادی بیان جایگاه ویژه ای دارد . ماده ۱۰ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر ، ماده ۱۳ کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر ، ماده ۹ منشور آفریقایی و ملتها ، و ماده ۲۲ اعلامیه قاهره ‌در مورد حقوق بشر در اسلام ، به حق آزادی بیان مربوط می شود . ( در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران چنین حقی دیده نشده است و فقط اصل ۲۴ یک اشاره بسیار کوتاه حاشیه ای دارد ) ^[۳۴]

گفتار اول : ابزار و محتوی بیان

حق آزادی بیان شامل “بیان ” در هر شکل و با هر محتوی می شود . بند ۲ ماده ۱۹ میثاق حقوق مدنی و سیاسی ‌به این نکته تصریح می‌کند^[۳۵] . اشکال و ابزاری که بتواند وسیله انتقال اندیشه و نظر به مخاطب باشد ، ابزار بیان محسوب می‌گردد . در یک تقسیم بندی ابزار بیان در سه دسته جای می‌گیرد .

دسته اول ، ابزار سنتی بیان می‌باشد که شامل کتاب ، مطبوعات ، آثار هنری ، فیلم ، نوار صوتی ، و امثال آن می‌گردد .

دسته دوم ، ابزار نوین ارتباطی از قبیل رادیو ، تلویزیون ، ماهواره ، و اینترنت است .

دسته سوم ، متشکل از اعمال یا نهاد هایی است که پیامی را منتقل می‌کنند ولی فاقد گفتارند ( مثل بعضی اعمال که دارای معانی خاص هستند در جایی که ابزار بیان به شکلهای دیگر نباشد مثل تعیین اقامت در یک کشور ) . و محتوی بیان هر موضوعی می‌تواند باشد .

گفتار دوم : محدودیت‌ها بر حق آزادی بیان

حق آزادی بیان مطلق نیست .بر طبق مفاد ماده ۲۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر ، شامل محدودیت‌هایی می شود . در ماده ۲۹ گفته شده که : ^[۳۶]

الف – هر فرد در مقابل آن جامعه ای وظیفه دارد که رشد آزاد کامل شخصیت او را میسر سازد .

ب – هر فرد در اجرای حقوق و استفاده از آزادیهای خود ، فقط تابع محدودیت‌هایی است که به وسیله قانون ، منحصراً به منظور تامین شناسایی و مراعات حقوق و آزادیهای دیگران و برای مقتضیات صحیح اخلاقی و نظم عمومی و رفاه همگانی ، در شرایط یک جامعه دموکراتیک وضع گردیده است .

پ – این حقوق وآزادیها ، در هیچ موردی نمیتواند بر خلاف مقاصد و اصول ملل متحد اجرا گردد .

اطلاعات یک عامل کلیدی نه فقط در هر مرحله از زنجیره تأمین، بلکه درهر فاز از تصمیم گیری زنجیره تأمین از فاز استراتژیک تا فاز برنامه ریزی و فاز عملیاتی است.(چُپرا، ۲۰۰۰)

۲-۵-سیستم های اطلاعاتی پشتیبانی کننده زنجیره تأمین

تکنولوژی اطلاعات از فعالیت های داخلی و همچنین از همکاری بین شرکت های یک زنجیره تأمین پشتیبانی می‌کند. شرکت ها می‌توانند با بهره گرفتن از شبکه ها و بانک های اطلاعاتی پرسرعت، اطلاعات خود را جهت مدیریت بهتر کل زنجیره تأمین و موقعیت خود در درون زنجیره به اشتراک بگذارند. استفاده اثر بخش از این تکنولوژی عاملی کلیدی در موفقیت هر شرکت محسوب می شود.

تمامی سیستم های اطلاعاتی، ترکیبی هستند از تکنولوژی هایی که سه عملیات اصلی را انجام می‌دهد: دریافت و تبادل داده ها، ذخیره سازی و بازخوانی داده ها و تحلیل داده ها و گزارش دهی. سیستم های اطلاعاتی مختلف، از توانمندی های مختلفی در این سه حوزه عملیاتی برخوردارند. این توانمندی ها به انتطاراتی بستگی دارد که سیستم برای آن طراحی شده است. آن دسته از سیستم های اطلاعاتی برای ارتقای مدیریت زنجیره تأمین به کار گرفته می‌شوند، از تکنولوژی های مرکب از سه فعالیت فوق استفاده می‌کنند.

۲-۵-۱-دریافت و تبادل داده ها^[۵]

نخستین حوزه عملیاتی، ترکیبی است از تکنولوژی و سیستم هایی که شبکه های پرسرعت دریافت و تبادل اطلاعات را ایجاد می‌کنند. در اینجا به موارد ذیل نگاهی خواهیم داشت:

• • اینترنت

• • باند پهن

اینترنت

اینترنت، شبکه جهانی تبادل داده است که از آن چه تحت عنوان استانداردهای پروتکل اینترنت^[۶] (IP) شناخته می شود، برای انتقال داده از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده می‌کند. اینترنت، شبکه ارتباطات جهانی است که می‌تواند به همه ی کامپیوتر ها و وسایل ارتباطی متصل شود. هنگامی که وسیله ای به اینترنت متصل شود، می‌تواند مستقل از شکل و قالب داده داخلی مورد استفاده خود، با هر وسیله دیگری که به اینترنت وصل است، ارتباط برقرار کند.

پیش از اینترنت، شرکت ها مجبور بودند جهت انتقال اطلاعات بین سیستم های کامپیوتری مختلف، از شبکه های اختصاصی گران قیمت برای اتصال به دیگر شرکت ها استفاده کنند. امروزه به کمک اینترنت همیشه در دسترس، شرکت های مختلف برای اتصال سریع و ارزان سیستم های کامپیوتری خود، راه حل مناسبی در اختیار دارند. در صورت نیاز می توان با به کارگیری شبکه های خصوصی مجازی^[۷] (VPN) که از اینترنت برای ایجاد شبکه های ارتباطی بسیار امن استفاده می‌کنند، امنیت بیشتری برای اطلاعات به وجود آورد.

باند پهن

باند پهن به زبان ساده به هر نوع تکنولوژی ارتباطاتی اتلاق می شود که سرعت بالای دسترسی به اینترنت(بیش از سرعت ۵۶ کیلوبایت مودم) را فراهم آورده و ارتباط آن همیشه برقرار است. این مورد شامل تکنولوژی هایی همچون کابل های موازی، خط اشتراک دیجیتالی^[۸] (DSL)، Metro Ethernet ، بی سیم ثابت^[۹] و ماهواره می شود. تکنولوژی باند پهن در حال گسترش است و با ورود آن، شرکت های یک زنجیره تأمین به راحتی و با هزینه کم می‌توانند به یکدیگر متصل شده و حجم های زیادی از داده ها را در زمان معقولی مبادله کنند.

بیشتر شرکت ها با بهره گرفتن از تکنولوژی های شبکه محلی(LAN)^[10] همچون Ethernet که قابلیت های ارتباطی فراوانی را در اختیار آن ها قرار می‌دهد، به طور داخلی به یکدیگر مرتبط شده اند. بسیاری از شرکت ها، برخی یا تمامی محل های جغرافیایی مختلف خود را با بهره گرفتن از تکنولوژی های شبکه گسترده^[۱۱](WAN) همچون T1، T2، و یا frame relay به یکدیگر مرتبط نموده اند. آن چه که امروزه مورد نیاز است، ارتباطات پرسرعت و نسبتاً کم هزینه بین شرکت ها است و این همان نقشی است که باند پهن ایفا خواهد کرد.

EDI ^[۱۲]

تبادل الکترونیکی داده ها (EDI) نوعی تکنولوژی است که برای انتقال انواع معمول اطلاعات بین شرکت هایی که با هم کار می‌کنند، گسترش یافت. شرکت های بزرگ در زمینه‌های ساخت اتومبیل و صنایع حمل و نقل، این تکنولوژی را در دهه هشتاد میلادی به وجود آوردند. این تکنولوژی برای مبادلات امور ستادی همچون ارسال و دریافت سفارشات خرید، صورت حساب ها، برگه های اعلام وضعیت حمل و وضعیت سفارش معوقه ایجاد شد. ساخت این تکنولوژی در اصل برای اجرا بر روی کامپیوترهای پردازنده مرکزی بزرگ با بهره گرفتن از شبکه های ارزش افزوده^[۱۳](WAN) جهت اتصال به دیگر شرکای تجاری بود. هر چند این تکنولوژی، تکنولوژی گرانی از آب در آمد.

بسیاری از شرکت ها، سرمایه گذاری وسیعی بر روی سیستم های EDI انجام دادند و دریافتند که این روش برای برقراری ارتباط با سایر شرکت ها بسیار اقتصادی است. مجموعه های داده های استاندارد EDI برای حجم بالای داد و ستدها تعریف شده اند. شرکت ها می‌توانند درباره ی این که از چه مجموعه ای از داده ها یا چه قسمتی از هر مجموعه استفاده خواهند کرد، تصمیم گیری کنند. امروزه سیستم های EDI قادرند بر روی هر نوع کامپیوتری اعم از ‌پردازنده‌های مرکزی تا کامپیوترهای شخصی اجرا شده و می‌توانند از اینترنت یا VAN برای تبادل اطلاعات استفاده کنند. لازم به ذکر است که هزینه های تکنولوژی EDI به شکل قابل توجهی کاهش یافته است.

XML ^[۱۴]

نوعی تکنولوژی است که جهت انتقال داده بین کامپیوترها و بین کامپیوتر و افراد در قالب های انعطاف پذیر ایجاد شده است. در حالی که EDI از مجموعه های خشک و از پیش تعریف شده ای برای ارسال داده ها به جلو یا عقب استفاده می‌کند، XML تعمیم پذیر بوده و زمانی که استانداردهای مشخصی مورد توافق قرار می‌گیرد، می توان از XML جهت تبادل دامنه وسیعی از انواع مختلف داده ها و دستورالعمل های پردازش بین سیستم های کامپیوتری مختلف استفاده کرد. علاوه بر این، می توان از XML جهت ارتباط بین کامپیوترها و انسان ها نیز استفاده کرد، زیرا XML قادر است سطوح مشترکی همچون جستجوگر وب را ارائه کرده و به ورودی های دریافتی از انسان ها پاسخ دهد. برخلاف EDI، هنگام استفاده از XML تبادل داده ها و توالی پردازش لزوماًً نباید از قبل تعریف شده باشند.

۲-۵-۲-ذخیره سازی و بازخوانی داده ها

دومین حوزه عملیاتی یک سیستم اطلاعاتی، ترکیبی است از نوعی تکنولوژی که داده ها را ذخیره سازی و بازخوانی می‌کند. این فعالیت به وسیله تکنولوژی بانک اطلاعات^[۱۵] اجرا می شود. یک بانک اطلاعاتی، دسته بندی سازمان یافته داده ها است که در قالب الکترونیکی ذخیره می شود. معمول ترین نوع بانک اطلاعاتی، از آن چه که تکنولوژی «بانک اطلاعاتی رابطه ای»^[۱۶] نامیده می شود، استفاده می کند. بانک های اطلاعاتی رابطه ای، ‌گروه‌های مرتبط داده ها را در جداول تکی ذخیره نموده و با بهره گرفتن از یک زبان استاندارد با نام زبان پرس و جوی ساخت یافته^[۱۷] (SQL) آن ها را فراخوانی می‌کنند.

باورها، نگرش­ها و رفتارها می‌توانند به طور غیر مستقیم از طریق سلسله مراتب تاثیرات شکل بگیرند و نوع فرایند خریدی را که به طور سلسله مراتبی اجرا شده است را کنترل می‌کند. جدول ذیل فرایند متفاوت خرید

جدول ۱ سلسله مراتب چهارگانه تاثیرها

سلسله مراتب چهارگانه تاثیرها

فرایند خرید

سلسله مراتب تاثیرها

درگیری ذهنی بالا

باورها –نگرش –رفتار

درگیری ذهنی پایین

باورها –رفتار –عاطفه

تجربی /بی برنامه

عاطفه-رفتار –باور

تاثیر رفتاری

مصرف کننده –باور –عاطفه

سلسله مراتب درگیری ذهنی بالا

در سلسله مراتب درگیری ذهنی بالا ابتدا باورها به وجود می­آیند سپس عاطفه و در نهایت رفتار به وجود می‌آید این طبقه ­بندی تاثیرها همان گونه که از نامش پیدا‌ است زمانی رخ می‌دهد که مصرف ­کننده درحال درگیری ذهنی بالا قرار دارد. در این حالت مصرف کننده فعالیت­های حل مشکلات را افزایش می­دهد. و به شدت به دنبال اطلاعات ‌در مورد کالاهای جایگزین می­گردد. در نتیجه باورهای متعددی ‌در مورد جایگزین­ ها شکل ‌می‌گیرد. به هر باوری یک بار عاطفی پیوند خورده است و مجموع این باورها نگرش­ها را می­سازند پس از شکل­ گیری باورها و نگرش­ها رفتار سر­می­زند.

سلسله مراتب درگیری ذهنی پایین

در سلسله مراتب درگیری ذهنی پایین مصرف­ کنندگان ابتدا باورهای خود درباره محصول را شکل می­ دهند سپس به دنبال این باورها به طور مستقیم رفتار خرید انجام می­ شود. تنها پس از خرید است که نگرش مصرف­ کنندگان نسبت به محصول ایجاد می­ شود در این روش فرایند خرید تصمیم ­گیری محدود است. که در آن تنها چند جایگزین صوری در نظر گرفته می­ شود. در نتیجه مصرف کنندگان یاد شده تنها باورهای محدودی را درباره جایگزین­های محصول شکل می­ دهند. افزون بر این به دلیل آنکه آنان جایگزین­ها را ارزیابی نمی­کنند ممکن است هیچ نگرشی شکل نگیرد. در مجموع وقتی مصرف­ کنندگان دارای درگیری ذهنی کم در حال خرید هستند تمایل دارند در فرایند محدود حل مشکلات درگیر شوند و از میان فرایند شکل­ گیری باور،رفتار و در نهایت شکل­ گیری نگرش عبور کنند.

سلسله مراتب تجربی

سلسله مراتب تجربی با یک پاسخ نیرومند عاطفی آغاز می شود. سپس رفتار از احساسات نیرومند به وجود می ­آید. در پایان هم باورها برای توجیه­کردن و توضیح­دادن رفتار ایجاد می­شوند. خریدهای بی­برنامه نمونه ­ای از سلسله­مراتب تجربی هستند. در یک خرید بی­برنامه پس از اینکه احساس مثبت نیرومندی ایجاد شد خرید انجام می­ شود. اگر از مصرف ­کننده ‌در مورد خرید سوال شود او قادر است دسته­ای از باور­ها را در پاسخ ارائه دهد در عین حال گفته­های او درباره باور ممکن است برای توجیه کردن تصمیم ابراز شده باشد.

سلسله مراتب تاثیر رفتاری

در سلسله مراتب تاثیر رفتاری، نیروهای قدرتمند موقعیتی یا محیطی مصرف ­کننده را تحریک ‌می‌کنند تا در کاری درگیر شود بدون این که در آغاز هیچ احساس یا عاطفه­ای درمورد محصولی که قصد خرید آن را دارد به وجود آمده باشد. از این رو رفتار به طور مستقیم و بدون دخالت باورها یا نگرش­ها تحت­تاثیر قرار ‌می‌گیرد. وقتی رفتار به طور مستقیم از طریق کنش عوامل محیطی یا موقعیتی ایجاد می شود. سلسله مراتب تاثیرها درباره رفتار یاد شده به وجود می ­آید. این که آیا احساسات یا باورها به دنبال رفتار یاد شده فوق در این سلسله مراتب قرار می­ گیرند هنوز یه طور قطعی و با یقین پاسخ داده نشده است.

پیش‌بینی نگرش های مصرف کننده از طریق مدل های چند ویژگی

مدل های چند ویژگی ^[۱۱] نشان می­ دهند که چگونه مصرف کنندگان باورهای خود را درباره ی ویژگی های محصول ترکیب می‌کنند تا نگرش­هایی را که درباره جایگزینی نام و نشان تجاری، شرکت‌ها یا سایر مسائل در موقعیت­های درگیری ذهنی بالا است، توضیح دهند. تاکنون مدل­های چند ویژگی متعددی ایجاد شده است که در این تحقیق به دو نوع آن اشاره می شود.

مدل نگرش نسبت به پدیده

مدل نگرش نسبت به پدیده ^[۱۲] به سه عامل مهم که پیش ­بینی­کننده­ نگرش­ها هستند اشاره می­ کند. نخست باورهای برجسته­ی فرد بر شکل­ گیری نگرش درباره یک پدیده اثر می‌گذارد. باورهای برجسته نشانگر معرفت درباره ویژگی­های پدیده ­ها است که در حال تمرکز کردن حواس بر روی پدیده در ذهن فعال می شود. عامل دوم قدرت باور فرد است مبنی بر این که پدیده­ مذبور دارای ویژگی خاص ذکر شده است. جزء سوم این مدل ارزیابی خوبی یابدی هریک از ویژگی­های برجسته است. در هنگام تلاش برای پیش ­بینی نگرش مصرف ­کننده اطلاعات مربوط به ارزشیابی و قدرت باورهای برجسته از طریق فرمول جبری زیر ترکیب می‌شوند .

نگرش کلی نسبت به پدیده O

=قدرت این باور که آیا این پدیده O تا اندازه ای از ویژگی i برخوردار است یا نه ؟

ارزشیابی خوبی یا بدی ویژگی i

=Nتعداد باورها

مدل نیت های رفتاری

مدل نیت­های رفتاری که نظریه رفتار منطقی نیز نامیده شده است به دلیل بهبود توانایی مدل نگرش نسبت به پدیده در پیش ­بینی رفتار مصرف ­کننده ایجاد شده است. این نظریه مدل پایه­ای نسبت به پدیده را از راه­های گوناگون گسترش می­دهد. نخست آن که این مدل پیشنهاد می­ کند رفتار از شکل­ گیری نیات خاص برای رفتار کردن حاصل می ­آید بنابرین مدل یاد شده نمی­­کوشد رفتار را به تنهایی پیش ­بینی کند بلکه قصد اقدام را پیش ­بینی می­ کند. پژوهشگران دریافته­اند که این مدل برای پیش ­بینی رفتار بر مدل نگرش نسبت به پدیده برتری دارد.

دوم این که مدل نیت­های رفتاری شامل ساختار جدیدی به نام هنجار ذهنی است هنجارهای ذهنی به ارزیابی رفتاری می پردازند که مصرف ­کننده گمان می­ کند دیگران از او انتظار دارند. به بیان دیگر هنجارذهنی در این فرمول­بندی تاثیرات قدرتمند رهبران عقیدتی و گروه ­های مرجع بر رفتار را مطرح می‌کند.

تغییر سوم در مدل دربرگیرنده ی پدیده­ای است که نگرش­ها به آن معطوف است. این مدل به جای ارزیابی کردن نگرش مصرف کننده نسبت به خود نام و نشان تجاری، نگرش مصرف ­کننده نسبت به رفتار آشکار خرید را ارزیابی می­ کند. اختلاف اساسی در نگرش نسبت به رفتار به جای نگرش نسبت به پدیده در تمرکز بر روی ادراک مصرف ­کننده از پیامدهای خرید است. هنگامی که پیامدهای خرید ارزیابی می­شوند پژوهشگر بهتر می ­تواند عواملی را مورد توجه قرار دهد که ممکن است برای جلوگیری از تبدیل نیت ها به رفتار انجام شوند. (موون و مینور, ۱۳۸۸, ص. ۲۲۴-۲۱۲)

با توجه به مطالب ذکر شده و برتری­های مدل نیت­های رفتاری به مدل نگرش نسبت به پدیده مبنای پژوهش نیز مدل نیت­های رفتاری و توسعه آن با توجه به تحقیقات و پژوهش­های انجام شده است.

ارائه خدمات در حوزه­ سازمانی

یکی از حوزه ­های مهم مطالعه برای پژوهشگران در رفتار مصرف ­کننده، رفتار خرید سازمانی^[۱۳] است. تصمیم درباره خرید، به ویژه در بازاریابی میان شرکت‌ها ممکن است به جای آنکه به­وسیله یک فرد منفرد گرفته شود ممکن است به وسیله گروهی در یک مرکز خرید اتخاذ شود. تصمیم ­گیری برعهده یک شخص نیست، بلکه برعهده یک گروه در مرکز خرید است. خوشبختانه اصول اساسی در رفتارخرید سازمانی درباره رفتار مصرف ­کننده نیز صدق می­ کند.

بند سوم: در حقوق ایران

قبل از ورود به بحث فسخ قرارداد در حقوق ایران و شرایط و ضوابط اعمال آن به یک تفاوت مهم و اساسی که بین حقوق ایران از یک طرف و اصول حقوق قراردادهای اروپایی و اصول قراردادهای تجاری بین‌المللی از سوی دیگر که در خصوص فسخ قرارداد و اعمال آن در حقوق ایران و اصول مورد بحث وجود دارد اشاره می‌کنیم و آن این است که در حقوق ایران، انحلال عقود با بهره گرفتن از خیارات مختلفی متصور است. قانون مدنی در ماده ۳۹۶ خیارات مختلف را برشمرده و حقوق دانان نیز با کنکاش در برخی مواد قانونی، موارد دیگری از خیارات را بر آن ها افزوده اند، به گونه ای که تعداد آن ها به ۱۲ عدد می‌رسد^[۷۸]. این مواد با تقسیم بندی مشکلاتی که بر سر اجرای قرارداد بروز می‌کند، حکم هر یک را جداگانه بیان نموده است. با توجه به مشکلاتی که اجرای قرارداد را با دشواری روبرو می‌سازد، شرایط ایجاد آن مشکلات و با توجه به نوع تخلفی که از ناحیه متخلف صورت گرفته است، حسب مورد یکی از خیارات احصا شده در قانون مدنی قابل اعمال است. هرچند در قانون مدنی ایران فسخ از موارد سقوط تعهد به شمار نیامده و ماده ۲۶۴ این قانون هیچ ذکری از آن نکرده است، ولی در اینکه با اعمال حق فسخ، عقد منحل می شود و وضع حقوقی طرفین باید به حالت قبل از عقد درآید تردیدی وجود ندارد. بدیهی است که با انحلال عقد، تعهدات ناشی از آن نیز خود به خود ساقط می‌گردد^[۷۹].

تعهدات افراد در قراردادها ممکن است تعهد اصلی باشد یا تعهد فرعی و به عبارت دیگر، شرط ضمن عقد باشد. قانون مدنی ایران در خصوص حق فسخ ناشی از عدم اجرای تعهد اصلی قراردادی ساکت است و در این مورد قاعده ای عمومی که قابل اعمال نسبت به قراردادهای مختلف باشد وضع نکرده است. با این حال قانون یاد شده در خصوص تخلف مشروط علیه از مفاد شرط فعلی که ضمن عقد آمده، مقررات دقیقی را بیان نموده است^[۸۰]. به موجب ماده ۲۳۷ قانون مدنی، مشروط له در صورت تخلف مشروط علیه از انجام عهدش می‌تواند اجبار او را به انجام شرط از دادگاه بخواهد. در صورتی که اجبار او غیرمقدور باشد ولی انجام آن به وسیله شخص دیگری مقدور باشد، دادگاه می‌تواند به هزینه مشروط علیه موجبات انجام آن عمل را فراهم کند(ماده ۲۳۹ قانون مدنی). درخصوص تعهدات اصلی قراردادی، برخی حقوق دانان بر این باور هستند که صرف امتناع از اجرای تعهد موجب ایجاد حق فسخ برای طرف مقابل نیست و در تعهدات اصلی نیز باید تمام این مسیر طی شود^[۸۱]. به نظر ایشان خیار فسخ راه حلی است استثنایی که به عنوان «بد ضروری» مورد استفاده قرار می‌گیرد. جبران ضرر هنگامی ضرورت می‌یابد که اجرای تعهد مقابل ممکن نباشد و تعادل قراردادی بر هم بخورد و تا زمانی که اجرای عقد و اجبار طرف قرارداد امکان پذیر است، این ضرورت احساس نمی شود^[۸۲]. از نظر این نویسندگان پیوند میان تعهدهای متقابل نیز صرفا این نتیجه را در بر دارد که با از بین رفتن موضوع یکی از دو تعهد، طرف مقابل نیز از قید التزام رها می شود و تعذر اجرای عقد به او حق فسخ می‌دهد. ضمانت اجرای طبیعی نقض عهد، الزام متعهد است نه فسخ. ایشان در تأیید نظر خود به مفاد ماده ۳۷۶ قانون مدنی نیز استناد می‌کنند که می‌گوید: «در صورت تأخیر در تسلیم مبیع یا ثمن، ممتنع اجبار به تسلیم می شود».

برخی دیگر از حقوق دانان^[۸۳] نه تنها به حق فسخ فوری ناشی از عدم اجرای تعهدات اصلی طرف مقابل قائل نیستند، بلکه اصولا حق فسخ را در چنین مواردی به طور مطلق نفی می‌کنند. به نظر ایشان از یک طرف، عقدلازم جز در موارد استثنایی قابل فسخ نیست و از طرف دیگر، با خودداری یکی از دو طرف از اجرای قرارداد، در قانون، مجوز فسخ قرارداد معرفی نشده است، که در نتیجه طرفی که با خودداری طرف دیگر قرارداد روبرو می شود نمی تواند قرارداد را فسخ کند و تنها باید در پی اجرای قرارداد و درخواست جبران خسارت ناشی از تأخیر باشد. تتبع در کتب فقها در موارد خیار تأخیر ثمن، تسلیم، بیع سلم و شروط ضمن عقد، حاکی از آن است که جمع زیادی از فقهای امامیه برآنند که عدم انجام تعهدات اصلی قرارداد، فقط به متعهدله حق می‌دهد تا اجبار متعهد را درخواست کند و یا با تحقق شرایطی تقاص کند؛ مگر در موارد خاص که در آن متعهدله حق فسخ معامله را مطلقاً یا در صورت عدم امکان اجبار، خواهد داشت^[۸۴] .این نظر ‌به این معنا خواهد بود که متعهد قرارداد در صورت عدم اجرای قرارداد یا اجرای ناقص آن، این فرصت را خواهد داشت که قرارداد را اجرا کرده و نوبت به فسخ قرارداد نمی رسد.

گفتار پنجم: حق اصلاح^[۸۵]

تنظیم روابط اجتماعی اشخاص بر اساس گرایش های عدالت خواهانه که ریشه در نهاد انسان دارد، ضرورتی انکارناپذیر برای تامین بقای جامعه و شکوفایی استعدادهای خدادادی است. این ضرورت به نوبه خود، پایبندی واحترام اشخاص را نسبت به آنچه در برابر دیگران به عهده گرفته اند به عنوان یک اصل حقوقی ونیز حمایت و پشتیبانی حاکمیت را نسبت به آن، لازم و غیرقابل اجتناب می‌سازد. ‌بنابرین‏ متعهد باید آنچه را برعهده گرفته است یا آنچه از آثار عقود برعهده وی قرار می‌گیرد را اجرا کند و در صورت خودداری از اجرای تعهد، خسارات وارده به متعهدله را جبران کند، اما متاسفانه به صورت غیرقابل اجتنابی، طرفین قرارداد همیشه قادر نیستند مطابق تعهداتی که داوطلبانه در مقابل طرف مقابلشان به عهده گرفته اند عمل کنند. اگر آن ها تعهداتشان در قبال طرف مقابل را به انجام می رساندند، بدون تردید دادگاه ها بار کمتری به نسبت آنچه الان بر دوششان است، بر دوش داشتند^[۸۶].

اصل یا قاعده لزوم در ماده ۲۹۲ قانون مدنی با این عبارت بیان شده است: «عقودی که بر طبق قانون واقع شده باشد بین متعاملین و قائم مقام آن ها لازم الاتباع است، مگر اینکه به رضای طرفین اقاله یا به علت قانونی فسخ شود». وضع ماده مذکور انعکاسی از این ضرورت و لزوم در دستگاه حقوقی است. نیروی الزام آور تعهد تنها مربوط به شخص متعهد نیست، بلکه دامنگیر وراث او در حدود اموال به جا مانده از متعهد نیز خواهد بود و پس از فوت متعهد، وراث او در حدود ماترک، موظف به اجرای تعهد هستند، مگر اینکه مورد تعهد، عمل مقید به مباشرت باشد که در این صورت با فوت متعهد، تعهد مذبور ساقط خواهد شد. توجه به همین ملاحظات است که حقوق مدرن در راستای اصول بنیادی مانند اصل استحکام و لزوم قرارداد و اصل حسن نیت و معامله منصفانه، با پیش‌بینی حق اصلاح در صدد آن است که تا حد ممکن، قرارداد با اراده یک طرف مخدوش نگردد. در یک جمله کوتاه می توان گفت که حق اصلاح بدین معنا است که متخلف از انجام تعهد، بتواند با حصول شرایط معینی به اصلاح و ترمیم اجرای خود بپردازد.

در پژوهشی Dacosta و همکاران (۲۰۰۷) مداخله گروهی روایتـی را روی گروهـی از دختـران جوان که با وزن، بدن و مشکلات تغذیه ای درگیـری داشـتند انجام داد وپس از ارزشیابی گروهی بـه وسـیله پرسـشنامـه، مشخص کرد که اعضا، کنترل برخی از مسائل زندگی شان را دوبــاره بــه دســت آورده انــد و همــه آنهــا تجربــه گروهــی درمان روایتی را در ایـن امـر مهـم مـی دانـستند. بـه عبـارتی مشخص کرد که کار گروهی نـه تنهـا بـرای دختـران جـوان مناسب است بلکه روایت درمانی زمانی که گروهی کـار شـود می‌تواند نتایج رضایت بخش تری داشـته باشـد.

به نظر می‌رسد که رویکرد روایت درمانی با در نظر گرفتن سطوح ضمنی و تمثیلی تجارب مراجعین، برونی سازی مسأله، افزایش سطح ارتقاء شخصی، اثر درمانگران در شکل گیری روایت ها وداستان های فردی می‌تواند نقش مهمی در کاهش نگرانی افراد از ظاهر جسمانی خود ایفاء کنند (مکیان و همکاران، ۱۳۸۹).

۲-۵-۲ پژوهش های صورت گرفته در ایران(درحوزه افسردگی ‌و روایت درمانی)

نظیری(۱۳۸۳)، در پژوهشی به بررسی استفاده از رویکردهای شناختی -رفتاری و استعاره ای در درمان نگرش های ناکارآمد بیماران افسرده پرداخت.

این پژوهش روی ۸ مراجع افسرده که ۴ نفر زن و ۴ نفر مرد بودند،به صورت موردی انجام شد. نتایج به دست آمده از این پژوهش، نشان داد که استفاده از رویکرد شناختی-رفتاری و استعاره ای باعث کاهش نگرش های ناکارآمد در بیماران افسرده می شود.

در پژوهشی که با عنوان کاربرد روایت درمانی برافسردگی زنان دانشجوی افسرده ی مقیم خوابگاه های دانشگاه علامه طباطبایی انجام گرفت، نمونه مورد بررسی شامل ۱۰ نفر از دانشجویان افسرده و ابزار مورد استفاده، پرسشنامه افسردگی بک نسخه دوم بود. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان دادکه روایت درمانی باعث کاهش افسردگی دانشجویان افسرده شده است ( رستمی ثانی، ۱۳۸۶).

در یک مطالعه پژوهشی که با عنوان بررسی مقایسه ای اثر بخشی زوج درمانی گروهی با آموزش رویکردهای روایت درمانی و درمان تصمیم گیری دوباره بر افزایش رضایت زناشویی ‌در ازدواج های دانشجویی دانشجویان متأهل دانشگاه تهران انجام گرفت، ابزار مورد استفاده پرسشنامه ی رضا یتمندی زناشویی انریچ بود. آزمودنی ها به مدت ۵جلسه ی دو ساعته تحت زوج درمانی گروهی قرار گرفتند. یافته های پژوهش بیانگرآن بود که آموزش رویکرد روایت درمانی، رضایت زناشویی را در ازدواج دانشجوی افزایش داده است (بوستان و همکاران،۱۳۸۶).

در پژوهشی که با عنوان بررسی تأثیر روایت درمانی زوجی بر عملکرد خانوادگی زوجین شهر اصفهان انجام گرفت، نمونه مورد بررسی شامل ۳۰ زوج مراجعه کننده به بخش گفتار درمانی بیمارستان کاشانی شهر اصفهان بودند که توسط آزمون عملکرد بلوم ارزیابی شدند. وسپس گروه آزمایش تحت آموزش جلسات روایت درمانی زوجی به مدت ۹جلسه ۲ ساعته قرار گرفت و یافته های پژوهش نشان داد که فرایند جلسات روایت درمانی زوجی برعملکرد خانوادگی زوجین در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه مؤثر بوده است( ربیعی و همکاران، ۱۳۸۷).

در پژوهشی که با عنوان بررسی تأثیر روایت درمانی بر میزان تمایل به بخشودگی ‌در زنان شهر ری انجام گرفت،نمونه مورد بررسی شامل ۴۰ نفر زن وابزار مورد استفاده پرسشنامه بخشودگی آزمای خانواده بود.وسپس گروه آزمایش تحت آموزش جلسات روایت درمانی به مدت ۸جلسه ۲ ساعته قرار گرفت و یافته های پژوهش نشان داد که فرایند جلسات روایت درمانی باعث افزایش تمایل به بخشودگی در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه شده است ( نوری تیرتاشی و کاظمی، ۱۳۹۱).

دریک مطالعه پژوهشی که تحت عنوان مقایسه تأثیر روایت درمانی و رژیم درمانی بر شاخص تصویر بدن زنان مبتلا به اضافه وزن و چاقی انجام گرفت، نمونه مورد بررسی شامل ۳۰ زن مبتلا به اضافه وزن ‌بودند که به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی یک و دو و یک گروه کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش یک فقط تحت رژیم درمانی (به مدت ۵ هفته)، گروه دو علاوه بر رژیم درمانی تحت روایت درمانی نیز قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ مداخله دریافت نکردند. جلسات روایت درمانی شامل ۱۲ جلسه ۵۰ دقیقه ای بود که هفته ای دوبار ‌و به‌صورت گروهی اجرا شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که رژیم درمانی در بهبود تصویر بدنی اثر معنی داری نداشته اماروایت درمانی در اصلاح تصویر بدن زنان مبتلا به اضافه وزن از رژیم درمانی مؤثرتر بوده است ( مکیان و همکاران، ۱۳۸۹).

۲-۶ جمع بندی فصل دوم

رویداد ها از داستان‌های زندگی معنا کسب می‌کنند. برخی از این روایات توسط خود فرد، به صورت آگاهانه و بر ‌اثر تجارب شخصی شکل می گیرند و برخی دیگر تحت تأثیر فرهنگ غالب و قدرتمندان جامعه ساخته می‌شوند. هویت افراد تحت تأثیر روایت آنان شکل می‌گیرد و می‌تواند از آنان افرادی منفعل، پرخاشگر یا افسرده بسازد. چنان که داستان زندگی یک فرد مورد تجدید نظر قرار گیرد، معنای نسبت داده شده به رویدادهای زندگی دگرگون می شود و احساس وی نسبت ‌به این رویداد ها و اقدامات انجام شده در قبال آن ها نیز تغییر پیدا می‌کند. (۲۰۰۴، Polkinghorne؛ تبریزی،۱۳۸۵ ؛۲۰۰۰، Morgan).

‌در رویکرد روایت که برخاسته ‌از ایده های پست مدرنیسمی است، روایت درمانی تلاش می‌کند تا چارچوب های ذهنی راکه شخص درمسیرتفکرخویش دائماً به آن ها رجوع می‌کند را تغییر دهد واین کار را از طریق تفکر انتقالی بر فرض های ذهنی فرد انجام می‌دهد، در واقع روایت درمانی تأکید بر داستانی است که شخص می‌گوید و سعی در فهم این داستان از طریق اشتراک فکری فرد با مراجع است. مراجع در می‌یابد که داستان مسلط زندگی او داستانی ناشایسته و لازم به تغییر است و در لابلای داستان او نتیجه های منحصر به فردی وجود دارد که او تابه حال آن ها توجه نکرده است چرا که او داستان خویش را غرق در مشکل می بیند و در تعریف داستان زندگی خویش نیز تنها به مشکلات فراوان آن ها اشاره دارد و این غرق در مشکل بودن داستان فرد اجازه فرا رفتن تفکر فرد به سمت نتیجه ها، اتفاقات و لحظات ناب و قابل توجه و شایسته که ارزشمندی او را خاطر نشان می‌کند را نمی دهد(عابدی،۱۳۸۵).

روایت درمانی رویکردی است که مردم را متخصصان اصلی زندگی شان و مشکلات را به عنوان بخش های جداگانه از مردم می بیند و تصور می‌کند مردم دارای بسیاری از مهارت ها، باورها، ارزش ها و توانایی هایی هستند که به آن ها کمک می‌کند تا اثرات مشکلات را در زندگی شان کاهش دهند (چهارمحالی،۱۳۸۵).

هر فرد ‌بر اساس روایتی که ازخود بیان می‌کند نسبت به احساسات ‌و کلیت زندگی اش آگاه می شود وتجربیات جدیدی کسب می کنددرواقع روایت درمانی روشی است که افراد رویدادهای زندگی خود را در قالب روایت می ریزند و با نگاهی تازه به آن،روایت جدیدی می‌سازند (قادری،خدادادی وعباسی،۱۳۸۹، حسنی،۱۳۸۸).