در پژوهشی که به وسیله اسلامی (۱۳۸۲) انجام گرفت، نتایج نشان داد که اکثریت دانشجویان ترم اول و ترم آخر پرستاران بالینی دارای توانایی تفکر انتقادی ضعیف می‌باشند و بین میانگین امتیازات توانایی تشخیص پیش‌فرض‌ها و استنتاج دانشجویان ترم­های اول و آخر پرستاران تفاوت معناداری وجود نداشت (علیوندی وفا، ۱۳۸۳).

نتایج مطالعه جزایری و همکاران، (١٣٨۵) در زمینه بررسی روابط ساده و چند­گانه ویژگی‌های شخصیت با تعهد حرفه‌ای در پرستاران برخی از بیمارستان‌های شهرستان اهواز نشان دادند که بالاترین ضریب همبستگی بین ویژگی‌های شخصیتی و دو نوع تعهد عاطفی و هنجاری وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون با روش مرحله‌ای نشان داد که برونگرایی، تجربه پذیری و همسازی بیشترین نقش را در تبیین حیطه‌های سه­گانه تعهد سازمانی ایفا می‌کند (سلطان قرایی، علائی،۱۳۹۰).

سلطان قرایی در تحقیقی رابطه شیوه های شناختی یادگیری و پنج عامل شخصیت با نگرش تفکر انتقادی در دانشجویان دانشگاه تبریز را مورد بررسی قرار داده که در این تحقیق سه عامل شخصیتی: روان رنجورخویی، انعطاف‌پذیری و باوجدان بودن ۳۹ درصد از تغییرات نگرش تفکر انتقادی را پیش‌بینی می‌کنند (همان منبع).

پژوهش رحیمی و کامران پور، (۱۳۸۶). از لحاظ تفاوت بین دانشجویان دختر و پسر در سه مقیاس پرسشنامه سلامت روان شامل نشانگان جسمی، اختلال در عملکرد اجتماعی و اضطراب تفاوت معناداری مشاهده نشد (همان منبع).

مگ گراس^[۱۸۱] نیز در مطالعه‌ای بر روی دانشجویان سال اول تا سال آخر، ‌به این نتیجه رسید که میانگین نمرات مهارت‌های تفکر انتقادی دانشجویان از سال اول تا سال چهارم (به استثنای سال سوم) در حال افزایش می‌باشد (خندقی، پاک مهر،۱۳۹۰).

اسدی و همکاران، (۱۳۸۹) در پژوهشی با عنوان وضعیت سلامت روانی و شیوع اختلالات روان‌پزشکی دانشجویان سال اول با بهره گرفتن از پرسشنامه سلامت روان ‌به این نتیجه رسیدند که در اختلاف اضطرابی – انطباقی مردان و زنان وضعیت مشابهی دارند در حالی که در اختلال خلقی زنان بیشتر از دو برابر مردان مبتلا به افسردگی بوده‌اند (معروفی، یوسف زاده، بخشکار،۱۳۹۱).

نتیجه‌گیری:

1. 1. . Critical thinking ↑

1. 1. . Mental health ↑

1. 1. . Crisan ↑

1. 1. . Character ↑

1. 1. . Structures ↑

1. 1. . Allport ↑

1. 1. . Cattle ↑

1. 1. . Costa and mac lycra ↑

1. 1. . Agreeableness ↑

1. 1. . Conscientiousness ↑

1. 1. . Analysis ↑

1. 1. . Evaluation ↑

1. 1. . Deduction ↑

1. 1. . Deductive reasoning ↑

1. 1. . Deductive apriori ↑

1. 1. . Paul ↑

1. 1. . Anis ↑

1. 1. . Smith- stoner ↑

1. 1. ۳٫ Critical thinking ↑

1. 1. . Epistemic adequacy ↑

1. 1. . Harvey siegel ↑

1. 1. . Self-Sufficient ↑

1. 1. .critical thinking skills ↑

1. 1. . critical thinking dispositions ↑

1. 1. . Robert ennis ↑

1. 1. . John mcpeck ↑

1. 1. . Richard paul ↑

1. 1. . Israel scheffler ↑

1. 1. . Reflective scepticism ↑

1. 1. . Skills specific ↑

1. 1. . Domain specific ↑

1. 1. . Praxis ↑

1. 1. . Intersubjective ↑

1. 1. . Myers ↑

1. 1. . Bloom et al. ↑

1. 1. . Knowledge ↑

1. 1. . Nature ↑

1. 1. . Power ↑

1. 1. . Morality ↑

1. 1. . Epistemology ↑

1. 1. . Esthetics ↑

1. 1. . Logic ↑

1. 1. .Metaphysics ↑

1. 1. . Facione ↑

1. 1. . Hachynz ↑

1. 1. . Mac pack ↑

1. 1. .Mcmurray ↑

1. 1. .Franzoi ↑

1. 1. . Thomas ↑

1. 1. .Sifert ↑

1. 1. . Dambo ↑

1. 1. .Bandman ↑

1. 1. .Nichols ↑

1. 1. .Kerfic ↑

1. 1. .Macpak ↑

1. 1. . Marzano ↑

1. 1. . Marzano ↑

1. 1. . Conbern ↑

1. 1. . Zahorik ↑

1. 1. .Brown ↑

1. 1. ۲٫World heath organization ↑

1. 1. . Paten ↑

1. 1. . Self – consciousness ↑

1. 1. . Neurosis ↑

1. 1. . Psychosis ↑

1. 1. . Altruism ↑

1. 1. . Humor ↑

1. 1. . Asceticism ↑

1. 1. . Sublimation ↑

1. 1. . Carl.G.jung ↑

1. 1. . Individualization ↑

1. 1. . Instinct ↑

1. 1. . Shadow ↑

1. 1. . Anima ↑

1. 1. . Animus ↑

1. 1. . Ego – integration ↑

1. 1. . Alfred adler ↑

1. 1. . Life – style ↑

1. 1. . Erik erikson ↑

1. 1. . Ego ↑

1. 1. . Id ↑

1. 1. . Superego ↑

1. 1. . Trust ↑

1. 1. .Hope ↑

1. 1. . Autonomy versus shame and doubt ↑

1. 1. . Will ↑

1. 1. . Initiative versus guilt ↑

1. 1. . purpose ↑

1. 1. . Industry versus inferiorify ↑

1. 1. . Competence ↑

1. 1. . Identity versus role confusion ↑

1. 1. . Fidelity ↑

1. 1. . Intimacy versus isolation ↑

1. 1. . Love ↑

1. 1. . Generativity versus stagnation ↑

1. 1. . Care ↑

1. 1. . Integrity versus despair ↑

1. 1. . Wisdon ↑

1. 1. . Erich fromm ↑

1. 1. .Productive love ↑

1. 1. . Productive tinking ↑

1. 1. . Moral conscience ↑

1. 1. . Carl rogers ↑

بهبود خدمات و تنوع سازی آن در سیستم بانکی می‌تواند هم به سودآوری و بهره وری بانک ها بیانجامد و هم باعث جذب منابع بیشتر شود. از این رو بایستی خدمات بانکی را بهبود بخشید و راهی است که تمام بانک­های موفق دنیا آن را آزموده و نتیجه هم ‌گرفته‌اند(تحویلداری، ۱۳۸۶).

۲-۲-۵-۳-۲ نقش کیفیت خدمات در جذب منابع

در بخش خدمات، ارزیابی کیفیت آن حین فرایند ارائه خدمات انجام ‌می‌گیرد .هر تماس مشتری به عنوان لحظه­ای برای ایجاد اعتماد و فرصتی برای راضی یا ناراضی کردن به شمار می­رود(سیمونز^[۳۱]، ۱۳۸۲).

در زمینه خدمات بانکی ،کیفیت خدمات به عنوان عقیده یا نگرش مشتری در خصوص میزان برتری خدمتی که در محیط بانک ارائه می شود، تعریف می­ شود(الهواری^[۳۲]،۲۰۰۹).

خدماتی با کیفیت هستند که بتوانند نیازها و خواسته­ های مشتریان را برآورده نمایند، خدمات ارائه شده باید با انتظارات مشتریان مطابقت داشته باشد. اگر خدمتی انتظارات مشتریان را برآورده سازد و یا فراتر از آن باشد دارای کیفیت است، ‌بنابرین‏ کیفیت را مشتری قضاوت می­ کند.

بانک­ها به وسیله تبلیغات انتظارات مشتریان را بالا می­برند ولی اگر نتوانند به وعده­هایشان عمل کنند، مشتریان ناامید و سرخورده می­شوند و کیفیت خدمات نیز پایین می ­آید. مشتریان با مراجعه به بانک، پول خود را در اختیار بانک قرار می­ دهند تا انتظارهای آن­ها برآورده شود پس کارکنان بانک در قبال آن­ها مسئول هستند. در حقیقت تجهیز منابع مطلوب برای یک بانک برابر است با جذب مشتری بیشتر، و برای جذب مشتری بیشتر راهی جز ارائه خدمات با کیفیت بهتر نسبت به رقبا وجود ندارد(کشوری، ۱۳۸۴).

یکی از راه­های عمده­ای که مؤسسات می ­توانند خدمت خود را از مؤسسات رقیب متمایز سازند این است که به­ صورت مستمر خدماتی با کیفیت برتر نسبت به شرکت­های رقیب ارائه نمایند بسیاری از سازمان­ های خدماتی مانند شرکت­های تولیدی به نهضت کیفیت خدمات جامع پیوسته­اند. شاید حفظ و نگهداری مشتری یکی از مهمترین معیارهای سنجش کیفیت باشد. در این زمینه هر سازمانی توانایی خود را ‌به این صورت نشان می­دهد که مشخص می­ کند برای حفظ مشتری سازمان تا چه مدتی می ­تواند به صورت دائم خدماتی با ارزش بیشتر ارائه نماید. سازمان­ های خدماتی باید برای این منظور به نکات صفحه بعد توجه داشته باشند:

الف- سازمان­ های خدماتی مانند بازاریابی­های شرکت­های تولیدی باید به انتظارات مشتریان مورد هدف(از نظر کیفیت خدمات) توجه نمایند.

ب- سازمان­ های خدماتی همواره باید نگران مشتری باشند و برای خدماتی که ارائه ‌می‌کنند استانداردهای بسیار بالایی را تعیین کنند و تنها به خدمات خوب یا مناسب اکتفا نکنند، بلکه بکوشند خدمات ۱۰۰ درصد بدون عیب و نقص را ارائه کنند.

ج- سازمان­ های خدماتی باید بر عملکرد خود و شرکت­های رقیب به صورتی دقیق نظارت نمایند. آن­ها می ­توانند این نظارت را از طریق روش­های مختلفی از جمله مقایسه میزان استفاده مشتریان از خدمات، تحقیق پیمایشی و رسیدگی به پیشنهادها و شکایت­های مشتریان انجام دهند.

د- این شرکت­ها باید همیشه نگرانی خود را نسبت به کیفیت خدمات به کارکنان ابزار نمایند و بکوشند که نتایج حاصل از عملکرد آنان را بررسی نمایند( کاتلر، ۱۳۷۹).

در بانک­ها و مؤسسات مالی عوامل متعددی بر کیفیت خدمات بانکی تأثیر می­گذارند از جمله: میزان نرخ بهره بانکی، سیستم­های نظارتی و رسیدگی به شکایات، اطلاع­رسانی دقیق به مشتریان، سرعت و دقت خدمات ارائه شده، انجام به موقع تعهدات توسط مؤسسه، ادب و تواضع کارکنان در برخورد با مشتریان، رازداری و محرم اسرار بودن کارکنان در خصوص اطلاعات مشتری، که همگی باعث جذب بیشتر منابع مالی می­گردند.

۲-۲-۵-۳-۳ روابط عمومی

روابط عمومی در سازمان ها از دید محققان و اندیشمندان علم بازاریابی به­عنوان واحد ویژه و مهم بوده و جزء اساسی آمیخته ترفیع در بازاریابی است. در تعریفی که از این “تشویق غیر مقوله بیان شده روابط عمومی عبارت است از تقاضا برای یک خدمت یا محصول از طریق درج اخبار تجاری با اهمیت و مثبت در یک رسانه انتشاراتی یا پخش آن از رادیو و تلویزیون بدون اینکه مبلغی پرداخته شود”. در کشورهای پیشرفته و انجمن­های تجاری برای ایجاد علاقه مجدد نسبت به محصولاتی که فروش آن ها کاهش یافته، سازمان­ها برای جلب توجه و تغییر ذهنیت منفی سازمانی از روابط عمومی استفاده ‌می‌کنند. البته باید اشاره کرد این واحد در سازمان­ها به­ صورت خاصی در نمودارهای تشیکلاتی مشخص ‌شده‌اند و مدیران دیدگاه­ های متفاوتی ‌به این واحد دارند.

۲-۲-۵-۳-۳-۱ جایگاه روابط عمومی در بانک و نقش آن در رضایت مشتریان

در سازمان های متعدد جایگاه واحد روابط عمومی را به سه حالت زیر ‌می‌توان مشاهده کرد:

الف: در حالت اول این جایگاه به­ صورت عادی تعریف شده و به­عنوان یک شعبه زیرنظر معاونت اداری و پرسنلی مشغول به کار بوده و بیشتر، مسئولیت برگزاری مراسم را برعهده دارد.

ب: در حالت دوم که نقش روابط عمومی به­عنوان یک واحد در انجام تحقیق و توسعه و عامل اساسی در پیشبرد فروش و معرفی و افزایش سوددهی سازمان‌ها مطرح شده و به عنوان یک شعبه مجزا و یا مستقل به­ صورت یک معاونت بوده و فعالیت های گسترد هی درون سازمانی و برون سازمانی ارائه ‌می‌کنند.

ج: اما در حالت سوم روابط عمومی در یک دید کلی به­ صورت معاون اصلی مدیر بوده و همچون معاونت­های دیگر به­ صورت مستقل وظایف سازمانی مشخصی داشته و با توجه به خط مشی سازمانی در کنار سایر معاون­ها )اداری- مالی- پرسنلی- تولید و …( ایفای نقش می­ نماید و برای ارتقا و اعتلای سازمان برنامه ریزی کرده و دارای افکاری مهم در طرح برنامه های استراتژ کی است(سیدین، ۱۳۸۸).

بانک­ها و مؤسسات مالی یکی از مراکزی هستند که بدون چون و چرا با مشتری ارتباط دارند و موفقیت آنان در گرو جذب و حفظ مشتریان است.

مشتری محور بودن فعالیت بانک­ها، نقش روابط عمومی را در این مؤسسات پررنگ و با اهمیت ‌کرده‌است. به همین جهت در جدالی که برای پیروزی و حفظ مشتری در جهان بر اساس نظریه “وفاداری مشتری” جریان دارد روابط عمومی­ها را در خط مقدم این مبارزه قرار داده است.

با بروز پدیده جهانی شدن و پدید آمدن رقابت فشرده و تنگاتنگ برای کسب، حفظ و توسعه مشتریان، بانک ها و مؤسسات مالی نیز بالاجبار در مسیر رقابت سختی افتاده­اند.

روابط عمومی­ها در این اوضاع و احوال دیگر نقش ارتباطی یک‌طرفه را بر عهده ندارند و با ورود به دنیای مجازی باید به فردفرد مشتریان خود پاسخگو باشند.

آن ها باید ضمن اطلاع رسانی و برطرف کردن نیازهای روزانه مشتریان خود در طول شبانه روز، پاسخگوی مطالبات مشتریان خود باشند.

۱۰-جهت گیری عقیدتی (مذهبی)

عقاید مذهبی در سعادت کانون خانوادگی نقش مؤثری ایفا می‌کند. متخصص بهداشت روانی، ازدواج فرد از مذاهب مختلف را غیر عاقلانه می‌داند. بخصوص هنگامی که زن و مرد و عقاید مذهبی خود ایمان کامل داشته و انعطاف پذیر باشند. عقاید مذهبی متفاوت و تفاوت در میزان تعهد و ایمان همسران از عوامل مهم نارضایی از زندگی زناشویی است (میلانی فر، ۱۳۷۳)

رضایت زناشویی و هوش هیجانی

این پایان راه ازدواج و نارضایتی زوجین، نشانگر این مطلب است که در عمل در هر زوج دو واقعیت عاطفی متفاوت وجود دارد. عواطف مرد و عواطف زن، هرچند می توان گفت ریشه‌های این تفاوت های عاطفی تا حدودی زیستی است، اما پیشینه آن به دوران کودکی افراد دنیای عاطفی مجزایی که دخترها و پسرها هنگام رشد در آن به سر می‌برند نیز باز می‌گردد.

به طور خلاصه، وجود این تضادها در پرورش عواطف، به بروز مهارت های بسیار متفاوتی منجر می شود. در مجموع، می توان گفت زنان با هدف ایفای نقش مدیریت احساسات وارد زندگی مشترک می‌شوند، در حالی که مردان، در تداوم زندگی زناشویی چندان اهمیتی برای عواطف قایل نیستند. در واقع مهم ترین عنصر در احساس رضایت کردن از ارتباط موجود برای زنان – اما نه برای مردان – آن است که میان آن ها و همسراشان و ارتباطی خوب برقرار باشد و این امر در تحقیقی که بر روی ۲۴۶ زوج انجام پذیرفته، مشخص گردیده است.

تدهوستون، روانشناس دانشگاه تگزاس که با ژرف نگری زوج ها را مورد مطالعه قرار داده، ملاحظه ‌کرده‌است که برای زنان، صمیمیت به معنای آن است که درباره همه چیز بخصوص درباره خود ارتباط زناشویی صحبت کنند. اما بیشتر مردان، درک نمی کنند که همسرانشان از آن ها چه می خواهند آن ها می‌گویند، من می خواهم کارها را همراه او انجام دهم، اما او فقط می‌خواهد حرف بزند.

گاتمن دریافت که یکی از علایم اولیه ای که بیانگر آن است که ازدواج در خطر است. انتقاد شدید است در ازدواج سالم، زن و شوهر در امر گله کردن از یکدیگر احساس راحتی می‌کنند، اما معمولاً زوجین در بحبوحه عصبانیت، گله گزاری های خود را در قالبی مخرب همچون حمله به شخصیت طرف مقابل ابراز می‌کنند. تفاوت های میان گله گزاری و انتقاد از شخص، بسیار آشکار نیستند. در یک گله یا شکایت: زن شخصاًٌ بیان می‌کند که چه چیزی او را ناراحت ‌کرده‌است و عمل مرد را مورد انتقاد قرار می‌دهند در خود مرد را (گلمن، ۱۹۹۵ ، ترجمه پارسا، ۱۳۸۰)

زنان یا شوهران توفان زده به قدری دستخوش منفی ‌گریه‌ای همسر خود و واکنش خویشتن نسبت به آن هستند که در باتلاق احساسات خارج از کنترل و ناگوار فرد می‌روند. افرادی که دچار این احساس شده باشند، همه چیز را تحریف شده می شنوند یا نمی توانند به وضوح به آن پاسخ دهند. سازماندهی افکار برای ایشان دشوار می شود و به گرداب واکنش های ابتدایی فرد می افتند. تنها می خواهند که همه چیز متوقف شود یا می خواهند فرار کند یا گاهی اوقات ضربه ای متقابل بزنند. غرق شدگی تسخیر هیجانی پایایی است. (گلمن، ۱۹۹۵)

هوش عاطفی و نقش آن در تحکیم پیوند زناشویی

به راستی چه کسانی در زندگی موفق خواهند بود؟

میزان بهره هوشی برای توجیه تفاوت سرنوشت آدمهایی که از نظر عقلی، امید به آینده و فرصت‌های زندگی در وضعیت تقریباً یکسانی قرار دارند. معیار مناسبی نیست. هنگامی که ۹۵ نفر از کسانی که دهه ۱۹۴۰ دانشجوی دانشگاه هاروارد بوده و اکنون به میان سالی رسیده بودند مورد بررسی قرار دادند، معلوم شد که تیزهوش ترین دانشجویان آن سالها، در مقایسه با دانشجویان متوسط موفق نبودند و به ویژه از لحاظ درآمد و پرکاری و بارآوری در وضعیت پایین قرار داشتند.

بهره هوشی افراد هیچ گونه اطلاعاتی در این باره نمی دهد که آن ها در فراز و نشیب زندگی چگونه عمل خواهند کرد و مسئله همین جاست. هوش و استعداد تحصیلی هیچ گونه آمادگی و مهارتی برای جدال با ناملایمات زندگی یا استفاده از فرصت‌های مطلوب به دست نمی دهد و به فهم آن که بهره هوش بالا هیچ نوع تضمینی برای رفاه و تأمین مالی، اعتبار و شهرت اجتماعی یا خوشبختی در زندگی نیست ولی باز هم مدارس و فرهنگ ها بر هوش و استعداد تحصیلی افراد تأکید زیادی دارند و از شعور احساسی که مجموعه ای از خصوصیات شخصیتی است و به همان اندازه در سرنوشت فرد مؤثر است، غافل اند.

این امر ‌در مورد زنان و مردان کمی تفاوت دارد. مردانی که دارای بهره هوشی بالا هستند از روی علائق و توانایی‌های گستره عقلانی شان – نه احساسی – مورد شناسایی قرار می گیرند. آن ها آدمهایی جاه طلب، سودمند، قابل پیش‌بینی، لجوج، انتقادگر، فروتن، نازک نارنجی و کمرو هستند و از نظر احساس سرو و بی عاطفه هستند.

برعکس، مردهایی که از نظر هوش عاطفی قوی ترند از نظر اجتماعی متعادل شاد و سرزنده اند و هیچ گرایشی به ترس یا نگرانی ندارند. آن ها ظرفیت چشم گیری برای تعهد و سرسپردگی به مردم یا اهداف خود، پذیرش مسئولیت و قبول چهارچوب اخلاقی دارند. آن ها با خود، دیگران و دنیای اجتماعی اطراف خود بسیار راحت برخورد می‌کنند.

زنانی که فقط از بهره هوشی (IQ) بلا برخوردارند. اعتماد به نفس خوبی داشته، در بیان موضوعات عقلانی ارزشمند و اندیشه‌های خود فصاحت کافی دارند و دارای علایق زیبا شناسانه و روشنفکرانه زیادی دارند. آن ها افرادی درون گرا مستعد نگرانی، فکر و خیال و گناه هستند و در ابراز خشم خود تأمل می‌کنند، اگرچه معمولاً آن را به طور غیر مستقیم نشان می‌دهند. برعکس، زن هایی که از نظر هوش عاطفی قوی ترند دوست دارند احساسات خود را به طور مستقیم بیان داشتند، راجع به خود مثبت فکر کنند. زندگی برای آن ها معنا دارد و همچون مردان هم نوع خود، آدمهایی اجتماعی و گروه گرا هستند. احساسات خود را گونه ای مناسب ابراز می‌کنند و به خوبی از عهده فشارهای روانی برمی آیند.

آن ها برخلاف زنهای دارای بهره هوش بالا (از نوع خاص) به ندرت احساس نگرانی و گناه می‌کنند و کمتر غرق در اندیشه می‌شوند.

تحقیقات انجام شده در زمینه هوش هیجانی و رضایت زناشویی

در زمینه رضایت زناشویی و هوش هیجانی پژوهشی در داخل کشور صورت نگرفته است. البته تحقیقات متعددی در زمینه رضایت زناشویی و عوامل مؤثر بر آن انجام شده است. همچنین در زمینه هوش هیجانی نیز چند پژوهش صورت گرفته که در این مبحث به آن ها اشاره می شود.

– پژوهشی توسط منصور (۱۳۸۰) تحت عنوان «هنجاریابی آزمون سپیدیا شیرینگ برای دانشجویان دوره کارشناسی ارشد ‌گروه‌های علوم انسانی دریافتی دانشگاه های دولتی تهران، انجام شده است که نتایج آن چنین است.

رابطه هوش هیجانی با پیشرفت شغلی و پیشرفت تحصیلی مثبت و معنادار است و با افزایش سن افراد میزان هوش هیجانی آن ها نیز افزایش می‌یابد.

چک حسب تعریف وسیله انتقال طلب حال است و درج وعده در چک با طبیعت این سند مغایر است.

صدور چک با تاریخ مؤخر در کشور ما آنچنان رواج دارد که اصطلاح چک وعده‌دار بر خلاف مفهوم لغوی آن، چک دارای تاریخ صدور مؤخر را متبادر به ذهن می‌سازد.

قانونگذاران کوشیده‌اند نسبت به استفاده نادرست از چک واکنش‌های مناسبی نشان دهند. زیرا مزایایی که مقنن برای دارنده چک در نظر می‌گیرد و مسئولیتهایی را که به امضاءکنندگان آن تحمیل می‌کند، متناسب با نقش و کاربرد حقیقی چنین سندی است.

قانون تجارت ایران در ماده ۳۱۱ مقرر می‌دارد: «در چک باید محل و تاریخ صدور قید شود و به امضای صادرکننده برسد. پرداخت وجه نباید وعده داشته باشد.»

به علاوه ماده ۳۱۳ مقرر می‌دارد: «وجه چک باید به محض ارائه کارسازی شود».^[۷۷]

مبحث سوم: ضمانت اجرای فقدان شرایط صوری

در قانون تجارت ماده خاصی ‌به این امر اختصاص نیافته است. مع‌ذالک، تبصره ذیل ماده ۳۱۹ ق.ت. چکی را که فاقد شرایط اساسی مقرر در این قانون باشد- یعنی در واقع شرایط منعکس در ماده ۳۱۱- چک تلقی نمی‌کند. احتیاط‌هایی که بانک‌های ایران در پرداخت چک می‌کنند، چنان جدی است که می‌توان گفت بر حسب عرف و عمل، چکی که دارای شرایط مندرج در قانون نباشد، دیگر چک به حساب نمی‌آید. بلکه سند دیگری است که بر حسب شکل و محتوای خود، تابع شرایط دیگری است. ^[۷۸]

البته می‌توان گفت با توجه به مواد ۳۱۱ الی ۳۱۲ ق.ت. هر جا که قانون‌گذار در این مواد، از فعل «باید» و «نباید» استفاده ‌کرده‌است، عدم رعایت آن ها به دلیل توالی فاسدی که متعاقباً حادث می‌گردد موجب خروج چک از جنبه سند تجاری بودن آن می‌گردد، ولی خارج از مواد مذکور، به نظر می‌رسد که عدم رعایت آن ها خللی به سند یاد شده به عنوان یک سند تجاری وارد نساخته و بنا به تعبیری، شاید بتوان موارد اخیر را از باب تفویض وکالت به دارنده چک برای تکمیل آن قلمداد کرد. ^[۷۹] در این خصوص در مباحث آینده توضیحات بیشتری ارائه خواهد شد.

فصل ششم: نحوه رسیدگی به شکایات چک (ضمانت اجراهای عدم پرداخت چک)

به منظور رسیدن به اهداف قانون‌گذار در جایگزین شدن چک به جای پول نقد، مقنن ضمانت اجراهای مختلفی پیش‌بینی نموده که به آن ها پرداخته می‌شود.

در همین ابتدا باید بیان شود با توجه به موضوع اصلی پایان‌نامه که به بررسی دعاوی حقوقی اختصاص دارد

به طور مختصر ‌به این موارد اشاره می‌شود.

مبحث نخست: طریقه‌ اجرایی

ماده‌ ۲ ق.ص.چ. آن را در حکم اسناد لازم‌الاجرا دانسته و آن را مانند سایر اسناد رسمی قابل اجرا از طریق اجرای ثبت معرفی ‌کرده‌است. سند لازم‌الاجرا عبارت از سندی است که بدون صدور حکم از دادگاه قابل صدور اجرائیه برای اجرای مدلول سند باشد. طبق این ماده شرایط لازم برای صدور اجرائیه عبارتند از:

۱- چک مورد نظر باید عهده یکی از بانک‌های مجاز در داخل کشور یا شعب آن ها در خارج از کشور صادر شده باشد.

۲- صدور اجرائیه تنها علیه صادرکننده چک امکان‌پذیر است.

۳- مطابقت امضای صادرکننده چک با نمونه امضای موجود در بانک باید به گواهی بانک محال‌علیه رسیده باشد.

۴- چک سفید امضاء و چک‌های مشروط و وعده‌دار و چکی که بابت تضمین انجام معامله داده شده مانع صدور اجرائیه علیه صادرکننده چک نخواهد شد.

۵- متقاضی اجراییه باید مبلغ مورد درخواست را در صندوق اجراء ثبت تودیع نماید و پس از تودیع، مال متعلق به صادرکننده چک را به غیر از مستثینات دین برای توقیف به اجراء معرفی نماید. (ماده ۶۹ آیین‌نامه اجرای مفاد اسناد رسمی و ماده ۶۵ قانون اجرای احکام مدنی).

۶- موعد پرداخت چک رسیده باشد. (ماده ۲۵۳ آیین‌نامه مفاد اسناد رسمی لازم‌الاجرا).

بخشنامه سازمان ثبت کل که متضمن نظریه شورای عالی قضایی است، مستثینات دین و اموال مورد نیاز صادرکننده چک را مشتمل بر: یک باب‌ خانه، یک دستگاه اتومبیل و یک شماره تلفن قرار داده است.

برای صدور اجرائیه، دارنده چک باید عین چک و گواهینامه‌ی عدم پرداخت را به اجرای ثبت اسناد محل تسلیم کند.

بر خلاف موردی که در آن دارنده شکایت کیفری می‌کند، ماده ۲ ق.ص.چ. دارنده، متقاضی صدور اجرائیه را کسی می‌داند که چک در وجه او صادر گردیده یا به نام او پشت‌نویسی شده است و یا حامل چک (‌در مورد چکهای در وجه حامل) یا قائم‌مقام قانونی آن ها‌ است. و ‌بنابرین‏، متقاضی اجرائیه صرفاً کسی نیست که برای اولین‌بار به بانک مراجعه می‌کند، بلکه کسی که پس از مراجعه به بانک چک به او منتقل شده است نیز حق تقاضای صدور اجرائیه را دارد.

در صورتی که چک به وکالت یا نمایندگی از طرف صاحب حساب- اعم از شخص حقیقی یا حقوقی- صادر شد، صادرکننده چک و صاحب حساب به طور تضامنی مسئول پرداخت وجه چک هستند و به علت وجود تضامن، اجرائیه علیه هر دو صادر می‌شود. (ماده‌ ۱۹ ق.ص.چ.) (ماده ۲۵۲ آئین‌نامه مفاد اسناد رسمی لازم‌الاجرا).

به موجب ماده ۱۷ قانون گذرنامه مصوب ۱۳۵۱ «دولت می‌تواند از صدور گذرنامه و خروج بدهکاران قطعی مالیاتی و اجرای دادگستری و ثبت اسناد و … طبق ضوابط و مقرراتی که در آئین‌نامه تعیین می‌شود جلوگیری نماید». ^[۸۰]

اقدام از طریق اجرای ثبت دارای معایب و مزایایی است. در رابطه با معایب آن قابل ذکر است علی‌رغم اینکه اقدام از طریق اجرای ثبت مستلزم وقت کمتری می‌‌باشد و در واقع بدون رسیدگی و صدور حکم اقدام به اجرای مفاد چک می‌شود، در عمل دارندگان چک‌ها، اقدام از طریق دادگستری را به طریق اجرای مذبور، ترجیح می‌دهند. دلایل عمده این امر را به شرح ذیل می‌توان برشمرد:

۱- به موجب ماه ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب ۱۰/۸/۱۳۷۸: «هر کس محکوم به پرداخت مالی به دیگری شود چه به صورت استرداد عین یا قیمت یا مثل آن و یا ضرر و زیان ناشی از جرم یادیه و آن را تأدیه ننماید دادگاه او را الزام به تأدیه نموده و چنانچه مالی از او در دسترس باشد آن را ضبط و به میزان محکومیت از مال ضبط شده استیفا می‌کند و در غیر این صورت بنا به تقاضای محکوم‌له ممتنع را در صورتی که معسر نباشد تا زمان تأدیه حبس خواهد کرد.» استفاده از امتیاز مذکور در این ماده (حبس محکوم‌علیه) مختص به اقدام از طریق دادگستری است.

۲- هزینه اقدام از طریق اجرای ثبت ۱۰ درصد مورد درخواست است که در مقایسه با هزینه درخواستی دادگستری (۵/۱ یا ۲%) به مراتب بیشتر است، اگر چه پرداخت ۱۰ درصد مذبور به عهده مدیون سند اجرایی است لکن در صورتی که متقاضی موفق به معرفی اموالی از مدیون برای اجراء نگردد دایره اجرای ثبت استرداد لاشه چک را منوط به پرداخت مبلغ مذکور از طرف متقاضی اجراء می‌کند.

۳- همچنان که ماده ۲ ق.ص.چ. صراحت دارد، اجرا از طریق ثبت تنها علیه صادرکننده امکان‌پذیر است.

۴- برخی از محاکم، اقدام از طریق اجرای ثبت را دلیل انصراف دارنده چک از تعقیب کیفری می‌دانند.

۵- تعقیب کیفری صادرکننده تنها از طریق دادگستری امکان‌پذیر است.

استراتژی ۳: آموزش‌های مهارت‌های پشتیبانی و تجهیز منابع:

از طریق حمایت‌های صورت گرفته و تجهیز منابع ، کارکنان، از ایجاد ساختار اجتماعی بزرگ در قالب ‌گروه‌های توانمند شده مطمئن هستند. آمیدی انواع حمایتها را در سه مورد خلاصه ‌کرده‌است:

– حمایت فرد از خود؛

– حمایت مدیر از فرد؛

– حمایت قانون از فرد؛

سازمان می‌تواند از طریق نوشتن‌، صحبت کردن و یا سخنرانی یک قانون‌گذار و یا فرد سیاسی حمایت جمعی را در سازمان اشاعه دهد . در صورتی که کارکنان بدانند که منابع برای پیشرفت فردی آن ها در سازمان مهیاست و حمایت‌های لازم در این مسیر نیز وجود دارد ، توانمند سازی با سرعت و شتاب بالایی انجام می پذیرد(روچ^[۱۸]، ۲۰۰۹)

۲-۷ اقدامات عملی برای توانمند کردن کارکنان

۱- نشان دادن تعهد رهبراز طریق :

– تفکر استراتژیک ‌در مورد حوزه هایی که نوآوری در آن ها موجب بهبود یافتن فعالیت‌ها می شود

– سازماندهی مجدد و منسجم کردن عملیات و افزایش هماهنگی فعالیت‌ها.

– ایجاد یک جواعتماد و برقراری ارتباطات صادقانه

– هدفمند بودن سرمایه گذاریها و فراهم سازی مشوقها برای تسهیل تغییرات

– مشارکت در فعالیت‌ها جهت محک زدن موفقیت‌های سازمان

– مورد استفاده قرار دادن یک سیستم بازخورد عملکرد با گردش ۳۶۰ درجه

۲ -مورد توجه قرار دادن منافع کارکنان از طریق:

– اعتمادسازی در یک محیط مبتنی بر همکاری

– مشارکت دادن کارکنان در اتخاذ تصمیمات، قبل از اخذ تصمیم نهایی .

۳ -آموزش کارکنان جهت افزایش دانش ، مهارت و توانایی‌های آنان از طریق:

– ارائه ترکیبی از آموزش‌های رسمی و ضمن خدمت برای کارکنان

– آموزش شیوه های جدید فعالیت در تیم و تیم سازی

– توجه به سرمایه گذاری در زمینه آموزش در هر برهه از زمان.

۴ -به کارگیری تیم های کیفی از طریق

– ایجاد تیمی از کارکنان که فعالیت‌های چندگانه را در سطوح مختلف بر عهده بگیرند. (اعضای تیم لازم است از سطوح مختلف سازمانی باشند.)

-واگذاری مسئولیت‌ها به تیم و اعضای آن‌.

۵- مشارکت کارکنان در برنامه ریزی و تسهیم اطلاعات عملکردی از طریق:

– ایجاد مکانیسمی برای مشارکت کارکنان در فرایند برنامه ریزی

– در اختیار قرار دادن اطلاعات عملکردی در سرتاسر سازمان از طریق شیوه های مختلف مانند چارت ، نمودار

خبرنامه‌.
– قرار دادن اطلاعات عملکردی از طریق تشکیل جلسات

– نظر سنجی از کارکنان ‌در مورد مسیرهای تغییر در سازمان

۶ – تفویض اختیار از طریق:

– حذف بخشی از رده های نظارتی

– فراهم سازی زمان بیشتر برای مدیران جهت تمرکز بر مشکلات و موضوعات و خطی مشی های سازمانی.
– ایجاد یک موقعیت جدید جهت اعمال اقتدار و اختیار مناسب و شایسته برای کارکنان .‌بنابرین‏ در توانمند سازی هدف اصلی منابع انسانی هستند و برای اینکه افراد سازمانی در انجام این فرایند همکاری داشته باشند، لازم است در ابتدا با مفاهیم آن آشنا شوند و سپس با شرکت در پیاده سازی استراتژی‌ها به بهره وری سازمان کمک کنند. آشنایی با اهداف توانمند سازی بهترین شیوه مفهوم سازی آن در میان کارکنان است که موجب ایجاد انگیزه جهت اجرا و انجام آن می شو(لی، ۲۰۱۰)

۲-۸ مدل های توانمند سازی

برای تحقق بخشیدن به مفهوم توانمندسازی مدل های گوناگونی ارائه شده است باید توجه داشت که تلاش برای تبیین توانمند سازی به شیوه های کاملا عام، تلاشی ناموفق است. هر سازمانی اقتضائات خود را دارد. ‌بنابرین‏ چالش توانمند سازی باید با توجه به نوع وظیفه و خصوصیات فردی انجام گیرد. با این وجود، برخی از ویژگی های عام در ابعاد توانمند سازی توسط نویسندگان مختلف بیان شده است که به نظر می‌رسد صاحب نظران در این ویژگی ها توافق نظر دارند. اکنون به شرح مختصر این مدل ها می پردازیم.

مدل هایی که بر ویژگی های عام توانمند سازی تأکید دارد:

۲-۸-۱ مدل توماس و ولتوس

ایشان در یک پژوهش ارزشمند، چهار بعد از توانمند سازی روانی را در یک مدل مفهومی مشخص کرده‌اند:

-احساس مؤثر بودن

-احساس داشتن حق انتخاب

-احساس شایستگی

-احساس معنی دار بودن

منظور از مؤثر بودن این است آیا انجام یک شغل یا وظیفه خاص تغییری در کل کار به وجود می آورد، هر قدر اعتقاد کارمند بر این تاثیر داشته باشد، انگیزش بیشتری را احساس می‌کند. احساس داشتن حق انتخاب به معنای تعیین رفتار شخصی توسط خود فرد می‌باشد. مطابق این مدل افراد هر چقدر فرصت بیشتری در انتخاب وظایف خود، چگونگی انجام کار و قبول مسئولیت نتایج کارشان داشته باشند، احساس توانمندی بیشتری می‌کنند. عامل سوم احساس شایستگی است. برای آنکه توانمند شدن ممکن شود، افرادی که کار به آن ها واگذار می شود، باید مهارت ها، دانش و تجربه و سایر توانمندی هایی که برای حرکت با اعتماد به سمت جلو لازم است را داشته باشند. در نهایت، معنی دار بودن کار، امری حیاتی و مهم است. این بعد به ارزش شغل یا وظیفه در ارتباط با عقاید، ایده ها و استاندارد های شخصی بستگی دارد. هر چقدر یک وظیفه با نظام ارزشی فرد سازگاری بیشتری داته باشد اعتقاد محکم تری را در انجام کار به وجود می آورد. بدون احساس معنادار بودن کار احتمال توانمندی وجود ندارد.

۲-۸- ۲ مدل باون^[۱۹] و لاولر^[۲۰]

در مدل باون و لاولر دسترسی به اطلاعات نقش مهمی در تصمیم گیری ایفا می‌کند که موجب توانمندی می شود این صاحب نظران عامل توانمندی را در چهار جز سازمانی می دانند:

-اطلاعات درباره عملکرد سازمان

-پاداش بر مبنای عملکرد سازمانی

-قدرت در اخذ تصمیمات مؤثر در جهت سازمان

-قدرت در اخذ تصمیمات مؤثر بر عملکرد سازمان

نتایج پژوهش نشان می‌دهد وقتی توانمندی وجود دارد که شرکت ها قدرت، اطلاعات، دانش و پاداش ها را در سازمان توزیع کنند و اگر یکی از این چهار عنصر صفر باشد توانمندی نیز صفر خواهد بود. در مقایسه بین مدل توماس و ولتوس و مدل باون و لاولر پژوهشگر دیگری به نام اسپریتزر^[۲۱] چنین می‌گوید:

توانمندی روانی توماس و ولتوس یک مفهوم انگیزشی است که در چهار جز روانشناختی احساس مؤثر بودن، احساس داشتن حق انتخاب، احساس شایستگی و احساس معناداری تبیین می شود. ترکیب این چهار جز جهت گیری فعالی نسبت به نقش کاری در فرد ایجاد می‌کند. در این الگو فقدان هر یک از چهار جز درجه توانمندی را کاهش خواهد داد ولی کاملا باعث حذف آن نمی شود. در حالی که در مدل باون و لاولر حالت ضرب دارند و غیبت هر یک از اجزا موجب حذف توانمندی می شود.

مدل اسپریتزر

اسپتریزر بر مبنای آزمون مدل توماس و ولتوس در سطح کارکنان میانی یک سازمان تجاری و کارکنان سطح عملیاتی یک سازمان بیمه، عوامل مؤثر بر توانمندی روانی و نتایج حاصله از توانمندی روانی را در قالب مدل تصویری ذیل چنان بیان می‌دارد:

توانمندی روانی:

• • مؤثر بودن

• • داشتن حق انتخاب

• • شایستگی

• • معناداری