هراس اجتماعی (اختلال اضطراب اجتماعی) یک اختلال بسیار شایع مختل­کننده زندگی است که با ترس و اجتناب مفرط از موقعیت­های عملکرد اجتماعی و عمومی مشخص می­گردد (مسکویچ[۱۰۳] و همکاران، ۲۰۰۹). میزان شیوع مورد انتظار برای این اختلال (۳ تا ۱۳ درصد) و نیز تأثیر گسترده اضطراب اجتماعی بر عملکرد تحصیلی، اجتماعی، خانوادگی و شخصی فرد مانند: افت عملکرد در مواجهه با انتظارات دوران بزرگسالی، معلولیت­های قابل ملاحظه و کاهش معنادار در سطح کیفیت زندگی، عملکرد اجتماعی تخریب شده، کاهش سطح بهره­وری اقتصادی و خطر بالای ابتلا به سایر اختلالات روانپزشکی ثانویه بر اضطراب اجتماعی، بیش از پیش ضرورت درمان این اختلال را آشکار می­سازد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

از یک سو پیشینه پژوهشی بیانگر این است که اگر اختلال درمان نشود، نوعاً جریان مزمن و بدون بهبودی را دنبال می­ کند و منجر به اختلال اساسی در کارکرد شغلی و اجتماعی می­گردد (دیویدسون، هیوجز، جرج و بلازر، ۱۹۹۳؛ لیبوویتز، گرمان[۱۰۴]، فیر[۱۰۵]، کلین[۱۰۶]، ۱۹۸۵؛ اشنیر[۱۰۷]، جانسون[۱۰۸]، هورنیگ[۱۰۹]، لیبوویتز و ویسمان[۱۱۰]، ۱۹۹۲؛ اشنیر و همکاران، ۱۹۹۴؛ استین و کین[۱۱۱]، ۲۰۰۱؛ استین و تورگرود[۱۱۲] و والکر[۱۱۳]، ۲۰۰۰؛ استین، والکر و فورد[۱۱۴]، ۱۹۹۶). و از سوی دیگر، نتایج تحلیل­های عمیق در درمان که از کوشش­های بالینی عمده­ای به دست آمده است، نشان می­دهد که تعداد نسبتاً کمی از بیماران دارای هراس اجتماعی (به طور مثال، ۲۵% در مطالعه اوتو[۱۱۵] و همکارن، ۲۰۰۰؛ ۵۴% در مطالعه دیویدسون و همکاران، ۲۰۰۴؛ ۵۸% در مطالعه هیمبرگ و همکاران، ۱۹۹۸) رفتار درمانی شناختی استاندارد (چمبلس و اولندیک[۱۱۶]، ۲۰۰۱) را برای کسب یک کارکرد خوب بعد از درمان جدی دریافت می­ کنند. حقیقت این است که درصد معناداری از افرادی که درمانی را که از لحاظ تجربی حمایت شده، برای هراس اجتماعی تکمیل می­ کنند، در انتهای درمان نشانه­دار باقی می­مانند و حتی درصد بالایی، نشانه­ها را در پیگیری نشان می­ دهند. بنابراین تعیین شرایطی که تحت آن، درمان­های روانشناختی برای این افراد مؤثر است (یا نیست) و گسترش راه ­هایی برای افزایش کارآمدی آنها مهم است.
چندین مطالعه کنترل­شده، کارآمدی درمان شناختی رفتاری(CBT) را برای هراس اجتماعی ثابت کرده ­اند (گولد[۱۱۷]، باکمینستر[۱۱۸]، پولاک[۱۱۹]، اوتو، یاپ[۱۲۰]، ۱۹۹۷). با وجود این، مکانیزم­ هایی که شالوده کارآمدی CBT برای درمان هراس اجتماعی هستند، هنوز به خوبی درک نشده است. علاوه بر این، نسبتی از افراد مبتلا به هراس اجتماعی به نظر می­رسد که از CBT بهره­مند نمی­شوند و در نشان دادن کاهش در نشانه شاخص در انتهای درمان، شکست می­خورند (هیمبرگ و همکاران، ۱۹۹۸). در نتیجه علاقه فزاینده­ای به بررسی متغیرهایی وجود دارد که ممکن است نتایج درمانی را تعدیل کنند (هافمن، ۲۰۰۰).
بر اساس مطالعات انجام­شده، افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی، زمانی که با گروه ­های کنترل غیراضطرابی مقایسه می­شوند، بطور ثابتی سوگیری توجهی به سمت نشانه­ های تهدیدکننده (بطور مثال حالات چهره­ای خشم یا تنفر، کلماتی مثل تحقیر) را در تکلیف dot-probe نشان می­ دهند (مگ، فیلیپوت، و بردلی، ۲۰۰۴؛ پیشیار[۱۲۱]، هریس[۱۲۲]، و منزیس[۱۲۳]، ۲۰۰۴). سوگیری توجه به سمت تهدید همچنین، پیگیری موفقیت­آمیز درمان شناختی-رفتاری اضطراب اجتماعی را کاهش می­دهد (پیشیار، هریس، و منزیس، ۲۰۰۸). علاوه بر این، وجود سوگیری­های توجهی به سمت تهدید، بازگشت اضطراب در مرحله پیگیری را در بین بیماران مبتلا به اضطراب اجتماعی پیش ­بینی می­ کند (لاند[۱۲۴]، و است[۱۲۵]، ۲۰۰۱). بنابراین، یافته­هایی اینچنین محققان را به سمت بررسی آزمایشی اینکه آیا کاهش سوگیری توجهی به سمت تهدید (آموزش توجه) می ­تواند اضطراب اجتماعی را کاهش دهد، سوق داده است.
بنابراین مطالعه حاضر، در گام نخست می ­تواند به تعیین تأثیر تکنیک آموزش توجه، که به عنوان عنصری از درمان­های وسیع­تر محسوب می­گردد، بپردازد. این امر زمینه­ ساز بدست­آوردن نتایجی می­گردد که می­توانند به شکل­ گیری کامل­تر برنامه ­های درمانی، مبتنی بر شواهد بالی
نی، یاری رسانند. همچنین امکان مقایسه نتایج این نوع مداخلات را در شرایط بومی-فرهنگی متفاوت فراهم می­سازد، و نهایتاً می ­تواند زمینۀ کاربرد این نوع درمان را در شرایط بومی با توجه به نوع نتایج بدست آمده در عرصه ­های کار پژوهشی و بالینی، چه به صورت مستقل و چه در چهارچوب ترکیب درمان­های مربوط به اضطراب اجتماعی، فراهم کند.

۱-۴: اهداف پژوهش

متناسب با مساله اصلی تحقیق، هدف­های زیر شکل گرفته­اند:
الف) هدف کلی:
تعیین اثربخشی تکنیک شناختی رفتاری آموزش توجه (ATT) مبتنی بر الگوی dot-probe در کاهش سوگیری توجهی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی نسبت به محرک­های تهدیدکننده
ب) اهداف اختصاصی:
ب-۱: تعیین اثربخشی تکنیک شناختی رفتاری آموزش توجه (ATT) مبتنی بر الگوی dot-probe در کاهش ترس از ارزیابی منفی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی
ب-۲: تعیین اثربخشی تکنیک شناختی رفتاری آموزش توجه (ATT) مبتنی بر الگوی dot-probe در کاهش ترس از تعامل اجتماعی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی
ب-۳: تعیین اثربخشی تکنیک شناختی رفتاری آموزش توجه (ATT) مبتنی بر الگوی dot-probe در کاهش اجتناب از تعامل اجتماعی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی
ب-۴: تعیین اثربخشی تکنیک شناختی رفتاری آموزش توجه (ATT) مبتنی بر الگوی dot-probe در کاهش اضطراب سخنرانی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی

۱-۵: فرضیه ­های پژوهش

متناسب با مساله اصلی و هدف­های تحقیق، فرضیه ­های ذیل تنظیم گردیده­اند:
الف) فرضیه اصلی:
بکارگیری برنامه­ی آموزش توجه (ATT) مبتنی بر الگوی dot-probe سوگیری توجهی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی نسبت به محرک­های تهدیدکننده را کاهش می­دهد.
ب) فرضیه ­های فرعی:
ب-۱: بکارگیری برنامه­ی آموزش توجه (ATT) مبتنی بر الگوی dot-probe ترس از ارزیابی منفی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی را کاهش می­دهد.
ب-۲: بکارگیری برنامه­ی آموزش توجه (ATT) مبتنی بر الگوی dot-probe ترس از تعامل اجتماعی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی را کاهش می­دهد.
ب-۳: بکارگیری برنامه­ی آموزش توجه (ATT) مبتنی بر الگوی dot-probe اجتناب از تعامل اجتماعی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی را کاهش می­دهد.
ب-۴: بکارگیری برنامه­ی آموزش توجه (ATT) مبتنی بر الگوی dot-probe اضطراب سخنرانی افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی را کاهش می­دهد.

۱-۶: تعریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش

۱-۶-۱)اختلال اضطراب اجتماعی (Social Anxiety Disorder):

الف-تعریف نظری: اختلال اضطراب اجتماعی (SAD) ترسی مشخص و پایدار از شرمنده­شدن یا مورد ارزیابی منفی قرارگرفتن در موقعیت­های اجتماعی یا عملکردی است (سادوک[۱۲۶]وسادوک[۱۲۷]،۱۳۸۶).
ب-تعریف عملیاتی: اختلال اضطراب اجتماعی در این پژوهش، بر اساس پرسشنامه هراس اجتماعی[۱۲۸] (SPIN)، و همچنین مصاحبۀ ساختاریافته براساسDSM-IV (SCID-I) (فرست و همکاران، ۱۹۹۶؛ ۱۳۸۹) توسط روانشناس بالینی مورد ارزیابی قرار می­گیرد. توضیحات تکمیلی در این مورد در قسمت ابزارهای تحقیق و در فصل سوم ارائه می­ شود.

۱-۶-۲) برنامه آموزش توجه (ATT):

الف -تعریف نظری: این روش به دنبال هدف قراردادن مستقیم اختلالات اضطرابی از طریق بازسازی سوگیری­های توجهی است (بار-هیم، ۲۰۱۰؛ مهلمان، ۲۰۰۴). ATT برنامه­ای است که به بیماران کمک می­ کند از بخشی از محیط که واقعا به سمتش می­روند، دور شوند و نتیجۀ آن این است که افکار آنها در مورد موقعیت­های هراسناک مجددا ارزیابی می­ شود (مولکنس[۱۲۹] و همکاران، ۲۰۰۱).
ب-تعریف عملیاتی: برنامۀ آموزشی یاد شده، یک برنامۀ مداخله­ای ۴ جلسه­ای است که با بهره گرفتن از نسخۀ اصلاح­شدۀ الگویdot-probe (مک­لوئد، متیوز و تتا، ۱۹۸۶) تنظیم شده است. این برنامه شامل تکالیف آزمایشی می­ شود که با محرک­های خنثی به عنوان هدف و محرک­های مرتبط با اضطراب به عنوان منحرف­کنندۀ حواس طراحی شده است (کوارت و اولندیک،۲۰۱۱). در این تحقیق از این برنامه در جلسات مداخله استفاده شده است. توضیحات تکمیلی در این باره در قسمت ابزارهای تحقیق و در فصل سوم ارائه خواهد شد.

۱-۶-۳) سوگیری توجه (Attention Bias):

الف-تعریف نظری: بر طبق نظریه­ های شناختی، افراد اضطرابی، توجه خود را به سمت محرک­های تهدیدکنندۀ مربوط به نگرانی­های خاص­ خود معطوف می­ کنند (بک، امری[۱۳۰]، و گرینبرگ[۱۳۱]، ۱۹۸۵) که این ویژگی سوگیری توجهی نامیده می­ شود.
ب-تعریف عملیاتی: در این پژوهش، اگر آزمودنی در برنامه مبتنی بر الگوی dot-probe، زمانی که کاوشگر جای تصاویر چهره­ های تهدیدکننده ظاهر می­ شود، با سرعت بیشتری حضور کاوشگر را بازشناسی کند، برای توجه به آن نوع خاص از محرک­ها سوگیری دارد (بانل و همکاران، ۲۰۱۳). توضیحات تکمیلی در این مورد در قسمت ابزارهای تحقیق و در فصل سوم ارائه می­ شود.

۱-۶-۴) ترس از ارزیابی منفی

الف-تعریف نظری: بر طبق تعریف واتسون و فرند (۱۹۶۹)، ترس از ارزیابی منفی به معنای نگرانی درباره ارزیابی­های دیگران، آشفتگی مفرط نسبت به ارزیابی­های من
فی، اجتناب از موقعیت­های ارزیابی و انتظار تجربه منفی از دیگران می­باشد (واتسون و فرند، ۱۹۶۹).
ب-تعریف عملیاتی: در این پژوهش، ترس از ارزیابی منفی توسط فرم کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی[۱۳۲] (BFNE) (لیری[۱۳۳]، ۱۹۸۳) اندازه ­گیری شده است و کسب نمره بالاتر در این مقیاس نشانه ترس از ارزیابی منفی بیشتری است. توضیحات تکمیلی در این مورد در قسمت ابزارهای تحقیق و در فصل سوم ارائه می­ شود.

۱-۶-۵) ترس از تعامل اجتماعی

الف-تعریف نظری: فرد مبتلا به هراس اجتماعی کسی است که جرأت شروع تعامل اجتماعی را ندارد، نسبت به دیگران بیمناک، و فاقد هرگونه اطمینانی در خودش است و از اینکه دیگران را عصبی سازد می‌ترسد و احساس خجالت می‌کند (فیربرودر، ۲۰۰۲ به نقل از بانوپور، ۱۳۹۱). این مؤلفه­ ها بیانگر ترس از تعامل اجتماعی می­باشد.
ب-تعریف عملیاتی: در این پژوهش ترس از تعامل اجتماعی توسط زیرمقیاس ترس مقیاس اضطراب اجتماعی لیبوویتز[۱۳۴] (LSAS) (باکر[۱۳۵] و همکاران، ۲۰۰۲) اندازه ­گیری شده است و کسب نمره بالاتر به معنای ترس از تعامل اجتماعی بیشتر است. توضیحات تکمیلی در این مورد در قسمت ابزارهای تحقیق و در فصل سوم ارائه می­ شود.

۱-۶-۶) اجتناب از تعامل اجتماعی

الف-تعریف نظری: احساس‌های ترس و شرم در افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی، فقط در حضور دیگران رخ می‌دهند (در موقعیت‌های اجتماعی)، بنابراین افراد مبتلا به این اختلال از موقعیت‌های اجتماعی اجتناب می‌کنند. این امر اجتناب از تعامل اجتماعی نامیده می­ شود (فیربرودر[۱۳۶]، ۲۰۰۲ به نقل از بانوپور، ۱۳۹۱).
ب-تعریف عملیاتی: در این پژوهش اجتناب از تعامل اجتماعی توسط زیرمقیاس اجتناب مقیاس اضطراب اجتماعی لیبوویتز (LSAS) (باکر و همکاران، ۲۰۰۲) اندازه ­گیری شده است و کسب نمره بالاتر به معنای اجتناب بیشتر از تعاملات اجتماعی است. توضیحات تکمیلی در این مورد در قسمت ابزارهای تحقیق و در فصل سوم ارائه می­ شود.

۱-۶-۷) اضطراب سخنرانی:

الف-تعریف نظری: تعداد زیادی موقعیت‌های ترسناک و مورد اجتناب در اختلال اضطراب اجتماعی وجود دارد. سخنرانی­کردن، یکی از شایع­ترین موقعیت‌های اضطراب‌زا برای عموم مردم و شایع­ترین موقعیت ترس‌آور برای افراد مبتلا به اختلال هراس اجتماعی می‌باشد (برمن[۱۳۷] و اشنیر[۱۳۸]، ۲۰۰۴ به نقل از بانوپور، ۱۳۹۱). افراد مبتلا به این اضطراب، استانداردهای بسیار بالایی را برای خودشان در نظر می‌گیرند. به طور مثال، در خلال یک مطالعه غیررسمی، آنها انتظار دارند که نباید هیچ مکثی بکنند؛ یا در خلال سخنرانی یا ارائه، آنها ممکن است انتظار داشته باشند که هرگز حتی یک کلمه هم تپق نزنند و نیز آنها با توجه به این استانداردها، باورهای مشروطی در مورد خودشان دارند، به طور مثال: اگر من در طی مطالعه مکث کنم، دیگران فکر خواهند کرد من احمق هستم یا اگر من در خلال ارائه‌ام تپق بزنم، شغلم را از دست خواهم داد. این دو نوع فرض منعکس­کننده بیش­برآوردکردن احتمال پیامدهای منفی در موقعیت‌های اجتماعی و هم چنین هزینه آنها در صورت وقوع می‌باشد. بدون توجه به رفتاری خاص، آنها ممکن است خودشان را به صورت غیرعادی، یا بازنده و دوست نداشتنی ببینند (روث، ۲۰۰۴ به نقل از بانوپور، ۱۳۹۱).
ب-تعریف عملیاتی: در این پژوهش اضطراب سخنرانی افراد در حین سخنرانی در مقابل دوربین، توسط دو ارزیاب و به وسیله مقیاس ادراک از عملکرد سخنرانی[۱۳۹] (PSP) (راپی و هیمن[۱۴۰]، ۱۹۹۶) سنجیده شده است، بدین ترتیب که امتیازهای بالاتر به معنای ادراک مثبت­تر از عملکرد و اضطراب کمتر هستند. توضیحات تکمیلی در این مورد در قسمت ابزارهای تحقیق و در فصل سوم ارائه می­ شود.

فصل دوم

مروری بر پیشینه‌های

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت