مسئله پیشگیری از جرایم اطفال با توجه به طبیعت خاص آن ها مشمول اقدامات خاص می‌باشد کنواسیون حقوق کودک (۱۹۸۹) که مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۷۲ آن را به تصویب رساند. طفل به کسی گفته می شود که کمتر از ۱۸ سال سن دشته باشد، در همان کنواسیون ذکر شده است، مگر اینکه این سن بر اساس شرایط مقرر توسط دولت ها به طور دیگری تعیین شده باشد.مجلس یک حق از او برای خود قائل شد. با این مضمون که این کنواسیون مادامی که مخالف موازین شرعی نباشد، قابل اجرا است. در قانون آ. د.ک مهر ۱۳۷۸ در فصل مربوط به جرایم اطفال قانون گذار قدمی برداشته است،که افراد زیر ۱۸ سال را مشمول دادرسی خاص قرار داده است،هرچند بلوغ همان بلوغ شرعی است. لیکن افراد زیر ۱۸ سال طبق آ. د. ک در دادگاه های عمومی خاص محاکمه می‌شوند. در عمل شعبی که به جرایم اطفال اختصاص داده شده این افراد را مشمول اقداماتی قرار می‌دهند که افراد زیر سن بلوغ را به آن اقدامات می گمارند^[۳۷]۲٫( رایجیان اصلی ۱۳۸۱ ،۲۵۰)

بند دوم: طبقه بندی دوم : پیشگیری عام و خاص

منظور از پیشگیری عام یک سلسله اقدامات است که علیه عوامل جرم زا به کار می رود .پیشگیری خاص شامل یک سلسله عوامل برای یک جرم خاص است.

بند سوم: طبقه بندی سوم: پیشگیری انفعالی و پیشگیری فعال

پیشگیری انفعالی در واقع نوعی هشدار و اخطار به جامعه برای جلوگیری از قربانی شدن و بزه دیدگی است .هشدار به جامعه برای مصون سازی خود در قبال جرم ، یک فن و روش در جلوگیری از جرم است. ‌بنابرین‏ اخطار ‌در مورد جرم همراه با اقدامات عملی نیست.یعنی از وقوع جرم جلوگیری نمی شود، فقط همین هشدار کفایت می‌کند. در پیشگیری افعالی جهت جلوگیری از وقوع جرم عملا اقدامات مثبتی انجام می شود.

در سال ۱۹۶۳ در یکی از اجلاس پلیس بین‌المللی این طبقه بندی مطرح شد. تفاوت دیگری که بین این دو طبقه بندی وجود دارد این است که در پیشگیری از انفعالی به دادن هشدار کفایت می‌کنند و این هشدار ناظر است به کسانی که بالقوه استعداد قربانی شدن را دارند و در واقع یک نوع اطلاع رسانی به بزه دیدگان جرم است وشاید بتوان گفت این نوع پیشگیری یک نوع پیشگیری از قربانی شدن جرم استدر حالی که پیشگیری فعال اقدامات جامعه عمل می‌گردد.

بند چهارم: پیشگیری بر اساس الگوی پزشکی ( طبقه چهارم)

بر اساس الگوی معمول در پزشکی که به سطوح سه گانه پزشکی نیز معروف است.

پیشگیری شامل پیشگیری اولیه ثانویه و سوم است.

بند الف: پیشگیری اولیه: شامل اقداماتی می شود که جهت گیری آن برهم زدن اوضاع و احوال جرم در محیط فیزیکی و اجتماعی است.

بند ب: پیشگیری ثانویه یا ( سطح دوم): عبارت است از مداخله در حالت های خطرناک مداخله در حالت هایی که د ر آستانه وقوع جرم قرار دارد . غایت این پیشگیری تشخیص محل و وضعیتی است که در فراهم کردن زمینه جرم نقش دارد. این پیشگیری که در آستانه ارتکاب جرم است، مربوط به حالتی است که جرم در شرف وقوع است.

بند ج: پیشگیری سطح سوم: تدابیری است که برای مهار آثار انفجار، بحران و انفجار حالت خطرناک اعمال می‌شوند، یعنی زمانی که جرم محقق شده حالت خطرناک به حالت مجرمیت تبدیل شده است .فلذا اقداماتی در مقابل جلوگیری از استمرار حالت مجرمیت به منظور خنثی کردن آثار آن به کار گرفته می شود .

پیشگیری سطح اول و دوم در جرم شناسی پیشگیرانه مطرح می شود، در حالی که پیشگیری سطح سوم مربوط به جرم شناسی بالینی است. این نوع پیشگیری ها در سازمان بهزیستی مورد توجه قرار گرفته و در این سازمان مراکزی به نام مراکز مداخله قبل از بحران و مراکز مداخله بعد از بحران ، بعبارت دیگر در این سطوح سه گانه به نحوی کار می شود.

درقالب سطوح سه گانه ما انواع دیگر پیشگیری را نیز می بینیم-یعنی پیشگیری اولیه و ثانویه نوعی پیشگیری اجتماعی از جرم است.اصلاح نهادهای اجتماعی ،ایجاد ساختارهای جدید اجتماعی ،بهبود شرایط زندگی وزیستی افراد،همه در آنچه که بعدا نام آن را پیشگیری اجتماعی خواهیم گذاشت مورد توجه واقع می شود. پیشگیری سطح سوم،یعنی جلوگیری از تکرار جرم،که به پیشگیری از تکرارجرم بزرگسالان وکودکان تقسیم می شود.

بند پنجم: پیشگیری اجتماعی وپیشگیری وضعی(طبقه پنجم)

رایج ترین پیشگیری از جرم پیشگیری اجتماعی ووضعی از جرم است.از نظر جرم شناسی،پیشگیری اجتماعی مبتنی بر علت شناسی جرم است .یعنی پیشگیری اجتماعی از جرم ،مستلزم این واقعیت است که عوامل مختلفی در تکوین جرم نقش دارند. عوامل اجتماعی باید این جرم را خنثی کند .عوامل محیط اجتماعی عمومی وشخصی،محیط اجتماعی عمومی مانند محیط های اقتصادی،سیاسی که نسبت به همه مشترک است محیطاجتماعی شخصی مانند محله،خانواده و……در پیشگیری وضعی که مبنای نظری آن در جرمشناسی،وضعیت ماقبل بز هکاری است ،با فرایند گذر از اندیشه به عمل مواجه هستیم و در صددتغییر وضعیت مشرف بر جرم هستیم .تا معادله جرم به ضرر مجرم شود.به عبارت دیگر ،هدف اتخاذ اقداماتی است که فرایند گذار از اندیشه به عمل را قطع کند .پیشگیری اجتماعی مربوط به عوامل جرم زاست که به دو گونه عمل می شود:اول شناسایی عوامل جرم زا دوم سازماندهی اقداماتی که هدفشان کاتالیزه کردن و هدایت آثار این عوامل از طریق خنثی کردن و کنار گذاشتن آن ها می‌باشد. در پیشگیری وضعی اندیشه اساسی این است که گذار به عمل مجرمانهنه فقط به انگیزه های مجرم بستگی دارد ،بلکه به خصوصیات وضعی،شرایط موضعی-شرایط موجود در اوضاع واحوال قبل از جرم نیز بستگی دارد .هدف چیره شدن به اوضاع قبل از جرم است که فرد را در آستانه جرمی قرار داده است^[۳۸]۱٫(نجفی ابرندآبادی ۱۳۸۸،۲۰) به عبارت دیگر به هم زدن وضعیت ما قبل بزهکاری انجام تدابیری در آن وضیعت این اقدامات عبارتند از:

الف:تقلیل وضعیت های ما قبل جرم

ب:اعمال اقداماتی که منجر به بالا رفتن هزینه کیفری جرم برای مجرم شود، یعنی مجرم از جرم خود سود نبرد.

در پیشگیری وضعی دو جهت گیری وجود دارد: ۱٫مداخله در وضعیت ما قبل جرم ۲٫ایمن سازی اهداف جرم یعنی اقداماتی که از بزه دیدگی افرادجلوگیری می‌کند در پیشگیری وضعی از بزه دیده شناسی صحبت می شود وبزه دیده در شق دوم این پیشگیری خود عامل جرم زاست ویک فرد مظلوم و بی گناه نیست.

بند ششم(طبقه بندی ششم):پیشگیری دفاعی یا پیشگیری رهایی بخش

پیشگیری دفاعی یعنی پیشگیری از جرم از طریق ایجاد رعب وعبرت وطرد مجرم.پیشگیری رهایی بخش اقداماتی است که در جهت جذب و ادغام مجرم صورت می‌گیرد،مجرم از تبعات جرم آزاد می شود وبه این ترتیب فرد از دنیای جرم آزاد می شود.

۱-۲۲- فایده پیشگیری