متغیر

گروه

تعداد

میانگین

انحراف استاندارد

ضرورت تأیید و حمایت دیگران

کنترل

پیش آزمون

۱۰

۱۴/۲۸

۴۸/۳

پس آزمون

۱۰

۵۶/۲۷

۷۲/۴

پیگیری

۱۰

۱۰/۲۷

۳۲/۴

آزمایش

پیش آزمون

۱۰

۱۸/۲۷

۸۶/۳

پس آزمون

۱۰

۳۴/۱۹

۰۳/۵

پیگیری

۱۰

۲۶/۲۱

۱۲/۴

انتظار بالا از خود

کنترل

پیش آزمون

۱۰

۱۷/۳۱

۶۹/۳

پس آزمون

۱۰

۵۶/۳۰

۳۴/۶

پیگیری

۱۰

۴۴/۳۱

۱۴/۴

آزمایش

پیش آزمون

۱۰

۳۵/۳۰

۲۲/۶

پس آزمون

۱۰

۲۷/۲۳

۱۱/۵

پیگیری

۱۰

۴۲/۲۶

۶۳/۵

تمایل به سرزنش

کنترل

پیش آزمون

۱۰

۲۵/۲۹

۱۴/۵

پس آزمون

۱۰

۴۶/۲۸

۳۶/۴

پیگیری

۱۰

۰۲/۳۰

۷۶/۵

آزمایش

پیش آزمون

۱۰

۲۳/۳۰

۹۴/۵

پس آزمون

۱۰

۱۸/۲۵

۱۲/۴

پیگیری

۱۰

۱۲/۲۶

۱۹/۵

واکنش به درماندگی

کنترل

پیش آزمون

۱۰

۳۵/۲۹

۱۰/۶

پس آزمون

۱۰

۸۹/۲۸

۱۱/۳

پیگیری

۱۰

۰۹/۳۰

۹۳/۶

آزمایش

پیش آزمون

۱۰

۴۱/۲۹

۶۵/۴

پس آزمون

۱۰

۶۲/۲۴

۹۷/۶

پیگیری

۱۰

۳۳/۲۶

۲۵/۳

بی مسئولیتی عاطفی

کنترل

پیش آزمون

۱۰

۲۵/۳۰

۷۹/۴

پس آزمون

۱۰

۳۶/۳۰

۱۸/۵

پیگیری

۱۰

۹۴/۲۸

۳۵/۵

آزمایش

پیش آزمون

۱۰

۹۰/۲۹

۱۰/۴

پس آزمون

۱۰

۵۲/۲۳

۲۳/۴

پیگیری

۱۰

۱۹/۲۵

۱۷/۵

دل مشغولی زیاد

کنترل

پیش آزمون

۱۰

۶۲/۳۲

۹۸/۴

پس آزمون

۱۰

۲۴/۳۳

۶۲/۳

پیگیری

۱۰

۸۵/۳۱

۱۲/۶

آزمایش

پیش آزمون

۱۰

۷۲/۳۲

۸۱/۳

پس آزمون

۱۰

۲۴/۲۷

۵۳/۶

پیگیری

۱۰

۰۱/۲۸

۲۹/۴

اجتناب از مسائل

کنترل

پیش آزمون

۱۰

۲۵/۳۱

۴۷/۴

پس آزمون

۱۰

۳۶/۳۲

۲۹/۳

پیگیری

۱۰

۴۴/۳۰

۴۸/۴

آزمایش

پیش آزمون

۱۰

۴۱/۳۴

۶۲/۴

پس آزمون

۱۰

۳۶/۲۸

۲۵/۳

پیگیری

۱۰

۲۵/۳۰

۷۸/۳

وابستگی

کنترل

پیش آزمون

۱۰

۱۱/۲۸

۴۷/۵

پس آزمون

۱۰

۳۶/۲۹

۳۹/۴

پیگیری

۱۰

۶۳/۲۸

۷۱/۴

آزمایش

پیش آزمون

۱۰

۴۱/۳۲

۱۹/۶

پس آزمون

۱۰

۱۲/۲۶

۲۷/۴

پیگیری

۱۰

۳۷/۲۶

۲۸/۵

ناامیدی نسبت به تغییر

کنترل

پیش آزمون

۱۰

۰۴/۳۰

۷۷/۵

پس آزمون

۱۰

۳۶/۳۰

۶۴/۴

پیگیری

۱۰

۸۹/۲۸

۸۱/۴

آزمایش

پیش آزمون

۱۰

۹۱/۲۸

۲۹/۵

پس آزمون

۱۰

۳۵/۲۴

۵۷/۴

پیگیری

۱۰

۲۷/۲۵

۰۶/۵

کمال گرایی

کنترل

پیش آزمون

۱۰

۳۴/۲۷

۳۹/۴

پس آزمون

۱۰

۶۸/۲۵

۲۶/۳

پیگیری

۱۰

۱۹/۲۶

۴۱/۳

آزمایش

پیش آزمون

۱۰

۶۶/۲۹

۴۰/۵

پس آزمون

۱۰

۲۹/۲۵

۱۳/۴

پیگیری

۱۰

۷۱/۲۵

۲۴/۵

در جدول ۱-۴ آمار توصیفی مربوط به میانگین و انحراف معیار نمرات مؤلفه‌ های متغیر باورهای غیر منطقی به تفکیک برای گروه آزمایش و کنترل در سه مرحله سنجش (پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری) نشان داده شده است.

نمودار۱-۴٫میانگین نمرات پیش آزمون مؤلفه‌ های باورهای غیرمنطقی به تفکیک گروه کنترل و آزمایش

در نمودار ۱-۴ میانگین نمرات پیش آزمون مؤلفه‌ های باورهای غیرمنطقی به تفکیک برای ‌گروه‌های کنترل و آزمایش نشان داده شده است.

نمودار۲-۴٫میانگین نمرات پس آزمون مؤلفه‌ های باورهای غیرمنطقی به تفکیک گروه کنترل و آزمایش

در نمودار ۲-۴ میانگین نمرات پس آزمون مؤلفه‌ های باورهای غیرمنطقی به تفکیک برای ‌گروه‌های کنترل و آزمایش نشان داده شده است. همان‌ طور که مشاهده می شود میانگین نمرات گروه آزمایش در پس آزمون نسبت به گروه کنترل کاهش یافته است.

نمودار۳-۴٫میانگین نمرات پیگیری مؤلفه‌ های باورهای غیرمنطقی به تفکیک گروه کنترل و آزمایش

در نمودار ۳-۴ میانگین نمرات پیگیری آزمون مؤلفه‌ های باورهای غیرمنطقی به تفکیک برای ‌گروه‌های کنترل و آزمایش نشان داده شده است. همان‌ طور که مشاهده می شود میانگین نمرات گروه آزمایش در مرحله پیگیری نسبت به گروه کنترل کاهش یافته است.

۱-۴) فرضیه اول : آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر کاهش باورهای غیر منطقی معتادان به مواد مخدر تاثیر دارد.

به منظور بررسی اثر بخشی آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر کاهش باورهای غیر منطقی معتادان به مواد مخدر از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره (MANCOVA) استفاده شد. پیش از انجام این آزمون بررسی چند مفروضه آماری الزامی می‌باشد. یکی از مفروضات اجرای آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری، همسانی ماتریس کوواریانس ها می‌باشد که برای بررسی برقراری این مفروضه از آزمون باکس استفاده شده است.نتایج مربوط به اجرای این آزمون در جدول ۲-۴ نشان داده شده است.

جدول۲-۴: نتیجه آزمون همسانی ماتریس کوواریانس­ها (باکس)

Box’s

F

df1

df2

سطح معناداری

۱۹۷/۱۲

۸۹۲/۳

۳

۲۶۲۳۷۲

۱۵۲/۰

_ طراحی جدید بر مبنای آینده‌نگری؛

_ طراحی بر مبنای سلامت و ایمنی؛

_ طراحی بر مبنای جداسازی آسان؛

_ طراحی بر مبنای سهولت بازیافت و پایین بودن آلودگی و استفاده از حداقل انرژی؛

_ طراحی بر مبنای استفاده هر چه کمتر از مواد و اجزاء تشکیل دهنده کالا؛

_ طراحی بر مبنای کاربرد ساده.

۲ -موضع سازی سبز: موضع سازی سبز مسئله ای است که در بدو ایجاد سازمان بایستی به آن توجه شود. در واقع بازاریابان سبز با اثبات اینکه همه فعالیت‌ها و رفتارهای‌شان به طور کامل مسائل و مباحث محیطی را در فرایند تصمیم‌گیری لحاظ کرده‌اند، سبز بودن استراتژیک را ثابت کرده‌اند. پلونسکی و رزنبرگر چنین اظهار می‌دارند که معیارهای محیطی بایستی همانند معیارهای مالی در فرایند موضع سازی مورد توجه قرار گیرند (پلونسکی و رزنبرگر، ۲۰۰۱).

۳ -قیمت‌گذاری سبز: در بازاریابی سبز قیمت‌ها بایستی نشان دهنده و یا حداقل تقریبی از هزینه واقعی‌اش باشد. یعنی نه تنها هزینه های مستقیم تولید بلکه همچنین هزینه های محیطی نیز باید در نظر گرفته شوند (پراید و فیدل، ۱۹۹۵). اغلب پول پرداختی بابت کالاهای سبز بیشتر است ولی هزینه آن ها در دراز مدت کمتر است. ‌بنابرین‏ مصرف کنندگان بایستی این بینش را داشته باشند که در انتخاب محصولات مصرفی‌شان کلیه هزینه های جانبی از جمله هزینه آلودگی محیط زیست را در نظر بگیرند.

۴ -تدارکات سبز: یکی از اهداف اساسی تدارکات هزینه های محیطی است. پیشرفت‌های پیچیده‌ای در توزیع در بخش تدارکات صورت گرفته است. این نوآوری برای اولین بار در سال ۱۹۹۰ توسط آلمانی ها پدیدار شد. تدارکات برگشتی منسجم نیازمند تعهد شرکتی گسترده ‌بر اساس تمرکز استراتژیک همانند منابع انسانی و مالی است (پلونسکی و رزنبرگر،۲۰۰۱). گیونتینی و آندل در سال ۱۹۹۵ بحثی را تحت عنوان شش آر (۶R) برای شرکت‌ها مطرح کردند که طبق آن شرکت‌ها می‌توانند هنگام ایجاد استراتژی های تدارکات برگشتی و فرایندها از آن استفاده کنند. ۶R تسهیل کننده تدارکات برگشتی و تعاریف آن ها در جدول شماره یک آورده شده‌اند.

‌بنابرین‏، می‌توان نتیجه گرفت که تدارکات سبز یک فعالیت استراتژیک منسجم و پیچیده است که فرصت‌های منحصر به فردی را پیش روی شرکت‌ها قرار می‌دهد. در صورتی که شرکت‌ها توانایی و یا انگیزه تدارکات سبز را نداشته باشند ممکن است به بازاریابی ضایعات تن دهند.

-۵ بازاریابی ضایعات: اگر چه بازاریابی ضایعات ارتباط تنگاتنگی با تدارکات برگشتی دارد ولی با آن تفاوت دارد. شرکت‌ها ممکن است محصولاتی تولید کنند که نتوانند مجدداً به پردازش آن ها بپردازند. پلونسکی و رزنبرگر بر این عقیده‌اند که این دید باید تغییر یابد، زیرا ضایعات، محصول فعالیت‌های شرکت است و مانند دیگر محصولات ساخته شده می‌تواند ارزش افزوده ایجاد کند. بازاریابی ضایعات به خاطر اینکه چنین فرض می‌کند زباله‌ها وجود دارند و باید به طور کاراتری با آن ها برخورد شود، برای سبز بودن استراتژیک ضروری نیست. پس می‌توان گفت که بازاریابی ضایعات یک راه حل پایانی نیست.

۶ -ترفیع سبز: اطلاع‌رسانی اطلاعات محیطی حساس رویکرد مناسبی است که بایستی در فعالیت‌های ترفیعی بر آن متمرکز شده اما نیازمند این است که تغییرات واقعی در فعالیت‌ها انجام گیرد. پلونسکی بیان می‌کند که شرکت قبل از شروع تبلیغات محیطی بایستی بداند که از دید مشتریان کدام دسته از اطلاعات محیطی مهم‌اند و بایستی به اطلاع‌شان رسانیده شود (پلونسکی و رزنبرگر، ۲۰۰۱). آژانس حفاظت از محیط زیست (EPA) پیشنهاد ‌کرده‌است که چنین اطلاعاتی لازم است به مصرف کنندگان آموزش داده شود و این توانایی را در آن ها ایجاد کند که تصمیمات مؤثرتری نسبت به استفاده صرف از شستن سبز (استفاده کمتر از مواد شوینده) اتخاذ کنند.

۷ -ائتلافهای سبز: یکی دیگر از عواملی که به توسعه مفهوم بازاریابی سبز کمک می‌کند، ‌گروه‌های سبز هستند. نتیجه تحقیقات نشان می‌دهد که ‌گروه‌های محیطی می‌توانند منبع با ارزشی در کمک به درک شرکت از مباحث راه‌حلهای مناسب، به کارگیری تاکتیک ها و استراتژی های مناسب به حساب آیند. در کوتاه مدت اتحادیه سبز می‌تواند به شرکت در اجرای فعالیت‌هایش کمک کند. با وجود این، اتحادیه سبز نمی‌تواند از عهده مشکلات بالقوه از جمله اهداف مختلف درآید.

۲-۱۳-چالش های بازاریابی سبز

بازاریابی سبز مواجه شدن با چالش های مخصوص تعیین شده به وسیله متغیرهای تقاضا ، درک نیازهای مشتریان مخالف و هزینه های بالا است .

فاصله بین طرز تلقی محیطی و رفتار خرید سبز یک چالش مهم در بازارهای محصولات سبز است .(گوپتا و اودن ،۲۰۰۹)^[۳۶]

پیت و کران^[۳۷] (۲۰۰۵)پنج عامل فعالیت بازاریابی را که منجر به شکست بازاریابی سبز در یک دوره زمانی می شود را شناسایی کردند که شامل :

– چرخه سبز : داشتن یک نگرش واکنشی به وسیله استفاده روابط عمومی برای تکذیب یا بی اعتباری یا انتقاد عمومی از فعالیت های سبز شرکت

– فروش سبز : داشتن یک نگرش فرصت طلبانه با اضافه کردن برخی ادعاهای سبز برای محصولات موجود با تمایل به فروش بالاتر

– محصول سبز : علاقه مندی مناسب به اینکه سبز سازی منجر به ذخیره هزینه می شود . (سود کوتاه مدت یک هدف کلیدی برای اکثر شرکت ها و مدیران بازاریابی است)

– بازاریابی کارگشا : توسعه نوآوری محصولات سبز برای بازار بدون درک واقعی درباره تقاضای واقعی مشتریان

– بازاریابی مقبول : استفاده از نمونه مقبول با کاربرد یا انتظار تدوین قانون محیطی نسبت به یک فرصت برای ترفیع گواهینامه های سبز شرکت بدون نوآوری(لی ،۲۰۰۵)^[۳۸]

۲-۱۴-مزیت های بازاریابی سبز

فرصت کلیدی که از به کارگیری بازاریابی سبز به وجود می‌آید یک میدان بازی جدید با رقبای اندک است . در سبز شدن ، یک شرکت می‌تواند چندین امتیاز از جمله بهبود منابع کارا ، پایین آوردن هزینه های ساختاری شرکت و بهبود موقعیت رقابتی را داشته باشد . پلونسکی و روسنبرگ ،۲۰۰۱)^[۳۹]

رفتن به سمت سبز شدن مزیت های زیر را در بر دارد :

– باعث بهبود کارایی منابع می شود ، ‌بنابرین‏ باعث کاهش هزینه در ساختار شرکت می شود و موضع رقابتی شرکت را نسبت به رقبا بهبود می بخشد .

– سبز بودن شرکت را قادر می‌سازد که از طریق ارائه محصولات جدید در بازارهای جدید یا ارائه مزیت های اضافی برای محصولات جاری ، خود را از رقبا برجسته تر جلوه دهد . این امر باعث خواهد شد که ارزش شرکت برای مشتریان افزایش یابد و وفاداری مشتری را افزایش داده و در نهایت سودآوری افزایش خواهد یافت .

۲-۱۵-مؤلفه‌های مؤثر در بازاریابی سبز خدمات شرکت ها

استراتژی‌های بازاریابی شامل مؤلفه‌هایی است که به عنوان نمونه می‌توان از موارد زیر نام برد (وانس، ۲۰۰۲):

خدمات

امروزه شرکت ها در دوره‌ای قرار دارند که درآمد خود را از طریق خدماتی که در گرو فروش خدمات است کسب می‌کنند و اعتبار آن‌ ها وابسته به خدماتی است که می‌توانند به توده مردم ارائه دهند.

قیمت

با توجه به آنچه گفته شد پژوهش حاضر درصدد بررسی ارتباط سبک‌های ابراز گری هیجان و کنترل هیجانی (که متأثر از فرهنگ است) وسیستم‌های مغزی رفتاری (که اساس زیستی دارد) با نشانگان اعتیاد به اینترنت ‌می‌باشد.

۱-۳ ضرورت و اهمیت تحقیق

بی شک، اینترنت پیشتاز انقلاب صنعتی جدید است و اکنون در اوج قله انقلاب صنعتی دیجیتالی قرار دارد. بسیاری از روان شناسان در این مسأله تردید دارند که آیا واقعاً واژه اعتیاد برای توصیف زمانی که مردم وقت زیادی را صرف استفاده از اینترنت می‌کنند، واژه مناسبی است. اعتیاد پدیده‌ای است که از زمان‌های گذشته، انسان‌ها در جوامع گوناگون با مفهوم آن آشنا بوده اند. در حال حاضر، با تغییر تدریجی شیوه زندگی به موازات پیشرفت های علمی و فن آوری و افزایش غیرقابل تردید سطح آگاهی مردم موضوع اعتیاد در زمینه‌های گوناگون به وجود آمده و مشاهده می‌گردد. امروزه، اعتیاد به اینترنت یکی از مشکلات معمول می‌باشد که به صورت استفاده نادرست از کامپیوتر و اطلاعات اینترنت تعریف می‌شود. دسترسی به اینترنت پدیده‌ای رو به گسترش است و هر روز تعداد بیشتری از افراد در زمره استفاده کنندگان اینترنت قرار می‌گیرند. اینترنت در همه جا حضور دارد: در خانه، مدرسه، ادارات و حتی در مراکز خرید و در بین کاربران اینترنت، جوانان و نوجوانان بیشترین استفاده از آن را دارند (بالن و هری^[۷]، ۲۰۰۰).

در ایران پژوهش معیدفر و همکاران (۱۳۸۶) روی کاربران اینترنت ۱۵ تا ۲۵ سال در تهران، نشان داد ۸/۲۶ درصد کاربران، معتاد به اینترنت هستند. آقابابایی و همکاران (۱۳۸۷) میزان گرایش جوانان ایرانی به استفاده از اینترنت را ۵/۷۸ درصد گزارش کرده ­اند. متخصصان معتقدند که مانند تمامی انواع دیگر اعتیادها، اعتیاد اینترنتی، نوعی اختلال و بی نظمی روانی اجتماعی با مشخصه‌هایی چون تحمل (نیاز به افزایش زمان لازم برای کسب مطلوبیت برابر با زمان‌های اولیه استفاده)، علایم کناره گیری (به ویژه اضطراب و بی حوصلگی)، اختلالات عاطفی (افسردگی، تندخویی و بدخلقی) و از هم گسیختگی روابط و مناسبات اجتماعی کاهش و یا فقدان روابط اجتماعی به لحاظ کمی یا کیفی) است. علایم اعتیاد اینترنتی عبارت است از مشکلات فردی یا مشکلات در هنگام کار یا مطالعه، نادیده گرفتن مسئولیت های مربوط به دوستان، خانواده، کار و یا مسئولیت های فردی، بی حوصلگی پس از ماندن بیش از زمان برنامه­ ریزی شده، دست کشیدن از اینترنت، بد خلقی هنگام تلاش برای دست کشیدن از اینترنت، برخط دروغ گفتن یا مخفی نگهداشتن زمان واقعی کار با اینترنت از نظر دوستان یا خانواده، تغییر در سبک زندگی به منظور گذران وقت بیشتر با اینترنت، کاهش فعالیت فیزیکی، بی توجهی به سلامت شخصی و بی خوابی یا کم خوابی و یا تغییر در الگوی خواب به منظور گذران وقت در اینترنت. از طرفی افراد در صورت استفاده از اینترنت، نه تنها رفتارهایی متفاوت با الگوهای رایج در جامعه از خود نشان می‌دهند،

بلکه نوع تفکرشان نیز با اکثر افراد جامعه، متفاوت می‌شود. این افراد اندیشه‌های وسواسی راجع به اینترنت دارند، کنترل چندانی بر وسواس و انگیزه های اینترنتی ندارند و حتی فکر ‌می‌کنند، اینترنت تنها دوست آن‌ ها است. همچنین، این گونه افراد فکر ‌می‌کنند که اینترنت تنها جایی است که آن‌ ها احساس خوبی نسبت به خود و دیگران دارند (ین^[۸] و همکاران، ۲۰۰۹).

اینترنت به دلیل داشتن فضاهای متعدد می‌تواند بسیاری از نیازهای افراد را برآورده کند و از آنجا که برقراری ارتباط یکی از اصلی‌ترین دلایل استفاده کاربران از اینترنت است، احتمال اعتیاد به آن زیاد است. از این رو ضرورت شناخت عوامل مؤثر بر اعتیاد به اینترنت در جهت کنترل آن به خوبی احساس می‌شود.

۱-۴ اهداف پژوهش

1. بررسی رابطه سبک ابرازگری هیجانی با نشانگان اعتیاد به اینترنت

بررسی رابطه سبک کنترل هیجانی با نشانگان اعتیاد به اینترنت

بررسی رابطه سیستم فعال ساز رفتاری با نشانگان اعتیاد به اینترنت

بررسی رابطه سیستم بازداری رفتاری با نشانگان اعتیاد به اینترنت

بررسی اثر متقابل سبک ابرازگری هیجان و کنترل هیجان و سیستم BAS و BIS در نشانگان اعتیاد به اینترنت

۱-۵ متغیرهای پژوهش

نشانگان اعتیاد به اینترنت- سیستم‌های مغزی رفتاری- ابرازگری هیجانی- کنترل هیجانی

۱-۶ پرسش پژوهش

با توجه به عدم وجود پیشینه کافی به جای طرح فرضیه‌های جهت دار، سوالات زیر مطرح می‌شود.

1. آیا سبک ابرازگری هیجان با نشانگان اعتیاد به اینترنت ارتباط دارد؟

آیا سبک کنترل هیجان با نشانگان اعتیاد به اینترنت ارتباط دارد؟

آیا میزان فعالیت سیستم BAS با نشانگان اعتیاد به اینترنت ارتباط دارد؟

آیا میزان فعالیت سیستم BIS با نشانگان اعتیاد به اینترنت ارتباط دارد؟

متغیرهای ابرازگری هیجانی، کنترل هیجانی و سیستم های مغزی/رفتاری چند درصد تغییرپذیری نشانگان اعتیاد به اینترنت را پیش‌بینی می‌کنند؟

اثرمتقابل سبک‌های ابراز هیجان (ابرازگری و کنترل) و فعالیت سیستم‌های مغزی رفتاری (BAS و BIS) در نشانگان اعتیاد به اینترنت چگونه است؟

۱-۷ تعاریف مفهومی متغیرها

۱-۷-۱ نشانگان اعتیاد به اینترنت

نشانگان اعتیاد به اینترنت به عنوان یک اختلال، نخستین بار توسط گلدبرگ در سال ۱۹۹۵ مطرح شد و با تحقیقات یانگ در سال‌های بعد توجه بیشتری را به خود جلب کرد (گرینفیلد^[۹]، ۱۹۹۹). نشانگان اعتیاد اینترنتی در پنجمین راهنمای تشخیصی ‌و آماری اختلال‎های روانی(DSM5) به عنوان یک اختلال گنجانده و تعاریف متعددی از آن ارائه شده است.

یانگ (۱۹۹۹) نیز معتقد است که اختلال اعتیاد به اینترنت یک اختلال کنترل تکانه است تا نوعی وابستگی، و معیار تشخیص آن شباهت بیشتری به قمار بازی بیمارگون دارد، پس می‌توان آن را به عنوان اختلال تکانه در نظر گرفت که دامنه گسترده‌ای از رفتارها و مشکلات کنترل تکانه را در بر می‌گیرد.

۱-۷-۲ کنترل هیجانی

کنترل هیجانی و ابرازگری هیجانی، دو سبک از سبک های ابراز هیجان هستند. کنترل هیجانی گرایش به بازداری در ابراز پاسخهای هیجانی است که به اشکال بازداری هیجانی (یا تمایل به بازداری و سرکوب هیجان تجربه شده)، نشخوار (یا تکرار ذهنی رویدادهای هیجانی ناراحت کننده)، کنترل پرخاشگری و کنترل خوش خیم (کنترل تکانه‌های آشفته کننده در طی انجام کار) ‌می‌باشد(راجر و نجاریان^[۱۰]، ۱۹۸۹).

۱-۷-۳ ابرازگری هیجانی

ابرازگری هیجانی به نمایش بیرونی هیجان بدون توجه به ارزش (مثبت یا منفی) یا روش (چهره ای، کلامی و حالت بدنی) گفته می شود(کرینگ^[۱۱] و همکاران، ۱۹۹۴(.

۱-۷-۴ سیستم‌های مغزی رفتاری

در نظریه گری (۱۹۷۰) سه سیستم مغزی- رفتاری معرفی شده است که شامل

سیستم فعال ساز رفتاری(BAS) سیستم فعال ساز رفتاری، رفتار را در حضور پاداش تنظیم می­ کند. به نشانه­ های پاداش و فقدان تنبیه حساس است. فعالیت این سیستم رفتارهای روی­آوری^[۱۲] به سمت این محرک­ها را افزایش می­دهد. این سیستم با خلق و تمایلات رفتاری مثبت، برو ن­گرایی و تکانش­گری مشخص می­ شود.

سیستم بازدارنده رفتاری(BIS).

بخش ششم:جمع بندی

پژوهش حاضر با مورد بررسی و مورد نظر قرار دادن مبانی نظری و تحقیقات انجام گرفته داخلی و خارجی در این مورد این پژوهش ، مهمترین و اساسی ترین عامل ها^[۶۴]،ملاک ها و شاخص های اعتبارسنجی(ارزیابی دورنی) را شناسایی و در قالب پرسشنامه ای با طیف پنج درجه ای لیکرت تدوین و توسط کارشناسان صفی و ستادی آموزش و پرورش استان کهگیلویه و بویراحمد و متخصصین دانشگاهی اعتباربخشی کرده،سپس ضمن مشخص کردن سطح امتیاز و مطلوبیت هر یک از عامل ها و ملاک ها و شاخص ها ارزیابی کیفیت، اهم پیشنهادات کارشناسان و متخصصین درباره این عامل ها،ملاک ها و شاخص ها را در نظر گرفته و در نهایت به ارائه چارچوبی منظم برای تضمین کیفیت «به شیوه ارزیابی درونی» در آموزش متوسطه پرداخته و همچنین این چارچوب پیشنهادی برای تضمین کیفیت در آموزش متوسطه کشور را در مدارس متوسطه استان کهگیلویه و بویراحمد به طور آزمایشی اجرا کرده،تا وضعیت کیفیت مدارس متوسطه این استان را مشخص دارد.‌به این امید که اعضاء(مسؤلین،مدیران)را نسبت به وضع موجود و حرکت به سمت وضع مطوب و بهبود وضعیت کیفیت و برنامه ها ترغیب و تشویق کند. از این جهت می توان گفت این پژوهش میان کارهای انجام گرفته،پژوهشی نو و مورد نیاز باشد.

با ملاحظه مبانی نظری و سابقه پژوهش مذکور،مسئله اساسی پژوهش حاضر این می‌باشد که عامل ها،ملاک ها و شاخص های اعتبارسنجی(ارزیابی درونی)برای تضمین کیفیت در مدارس متوسطه کشور کدامند؟و با توجه به ‌به این عامل ها،ملاک ها و شاخص های اعتبارسنجی(ارزیابی درونی) وضعیت کیفیت مدارس متوسطه استان کهگیلویه و بویراحمد چگونه می‌باشد.

نمودر شماره ۲-۱-چارچوب پژوهش

دانش آموز

مدیریت

معلم

فضا و تجهیزات

طراحی و تدوین ملاک های مربوط به هر یک از عامل ها

طراحی و تدوین شاخص های مربوط به هر یک از ملاک ها

تدوین عامل ها،ملاک ها و شاخص ها در قالب پرسش نامه

تعیین روایی و پایایی پرسشنامه توسط استاد راهنما و فرستادن برای کارشناسان و متخصصین، و فرستادن برای کارشناسان و متخصصین برای تأیید اعتبار

فرایند تعیین امتیاز و مطلوبیت هر یک از عامل ها ملاک ها و شاخص ها

همچنین اعمال نظرات و پیشنهادات متخصصین و کارشناسان درباره چارچوب نهایی کار

تهیه فرم نهایی چارچوب ارزیابی و طراحی پرسش نامه برای اجرای مرحله دوم پژوهش

اجرای پرسش نامه به منظور مشخصص کردن وضعیت کیفیت مدارس متوسطه استان کهگیلویه و بویراحمد

فصل سوم: روش پژوهش

روش پژوهش

با توجه به هدف پژوهش که ارائه چارچوبی برای تضمین کیفیت «به شیوه ارزیابی درونی» در آموزش متوسطه کشور و اجرای آزمایش آن در مدارس متوسطه استان کهگیلویه و بویراحمد می‌باشد، بر این اساس،پژوهش حاضر در دو مرحله مستقل به شرح زیر انجام می شود.

الف:مرحله ارائه چارچوبی برای تضمین کیفیت (به شیوه ارزیابی درونی) در آموزش متوسطه کشور می‌باشد. در این مرحله از پژوهش، از طریق مطالعه اسناد و مدارک وزارت آموزش و پرورش و شورای عالی انقلاب فرهنگی،پژوهش های موجود در داخل کشور و خارج از کشور مجموعه ­ای از مهمترین و اساسی ترین عامل­ها، ملاک­ها و شاخص­ هایی اعتبارسنجی«ارزیابی درونی»شناسایی عامل ها ،ملاک ها و شاخص های اعتبارسنجی (ارزیابی دورنی) را شناسایی و در قالب پرسشنامه ای با طیف پنج درجه ای لیکرت تدوین کرده که اعتبار این مجموعه عامل­ها،ملاک­ها و شاخص ­ها توسط ۳۰۰ نفر از کارشناسان صفی و ستادی آموزش و پرورش استان کهگیلویه و بویراحمد و متخصصین دانشگاهی تأیید شد. ‌بنابرین‏ روش این مرحله از پژوهش، توصیفی می‌باشد.

ب:مرحله دوم اجرای آزمایشی چارچوب پیشنهادی در مدارس استان کهگیلویه و بویراحمد می‌باشد.در این مرحله از این پژوهش چارچوب پیشنهادی(مجموعه عامل،ملاک و شاخص های تدوین شده)برای تضمین کیفیت(ارزیابی درونی) در آموزش متوسطه کشور را در مدارس استان کهگیلویه و بویراحمد اجرا تا درباره وضعیت موجود خود و در مقایسه با اهداف مطلوب(بیان شده) مورد قضاوت قرار دهند و اعضاء(مسؤلین،مدیران)را نسبت به وضع موجود و حرکت به سمت وضع مطوب و بهبود وضعیت برنامه ترغیب و تشویق کند. ‌بنابرین‏ روش این مرحله از پژوهش پیمایشی می‌باشد.

‌بنابرین‏ به طور کلی روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گرداوری داده ها توصیفی از نوع پیمایشی می‌باشد.

جامعه پژوهش :

با توجه ‌به این که پژوهش دارای دو مرحله می‌باشد که یکی ارائه چارچوبی برای تضمین کیفیت « به شیوه ارزیابی درونی » در آموزش متوسطه کشور و اجرای آزمایش آن در مدارس متوسطه استان کهگیلویه و بویراحمد می‌باشد، بر این اساس،جامعه این پژوهش در هر مرحله متفاوت می‌باشد.

مرحله اول: ارائه چارچوبی برای تضمین کیفیت «اعتبارسنجی(ارزیابی درونی)» در آموزش متوسطه کشور می‌باشد. جامعه این مرحله از پژوهش شامل:

الف:جامعه متنی

اسناد و مدارک وزارت آموزش و پرورش و شورای عالی انقلاب فرهنگی، پژوهش های موجود در داخل کشور و خارج از کشور که در زمینه موضوع وجود دارد.

ب: جامعه آماری

کارشناسان صفی و ستادی آموزش و پرورش استان کهگیلویه و بوراحمد و چند تن از متخصصین و صاحب نظران در زمینه ارزشیابی کیفیت می‌باشد.

مرحله دوم:اجرای آزمایشی چارچوب ارائه شده در مدارس استان کهگیلویه و بویراحمد می‌باشد.

برای اجرای آزمایشی طرح ،یک استان از سطح کشور انتخاب می شود که در پژوهش حاضر همه مدارس متوسطه (دخترانه و پسرانه)نظری (سالی واحدی)دولتی استان کهگیلویه و بویراحمد به عنوان جامعه پژوهش انتخاب شدند. استان کهگیلویه و بویراحمد دارای شهرستان های: بویراحمد، کهگیلویه،گچساران ،دنا، بهمئی، باشت و چرام می‌باشد.‌بنابرین‏ جامعه آماری در این پژوهش حاضر شامل:

۱-کلیه مدارس متوسطه نظری دخترانه و پسرانه دولتی استان کهگیلویه و بویراحمد در سال ۱۳۹۱ –که۲۴۰ مدرسه می‌باشد

۲-کلیه مدیران زن و مرد مدارس متوسطه نظری دولتی استان کهگیلویه و بویراحمد در سال ۱۳۹۱-که ۲۴۰مدیر می‌باشد

۳-کلیه معلمان »زن و مرد» مدارس متوسطه نظری دولتی استان کهگیلویه و بویراحمد در سال ۱۳۹۱ –که شامل ۲۰۰۰هزاردانش آموز می‌باشد.

۴-کلیه دانش آموزان دختر و پسر مدارس متوسطه نظری دولتی استان کهگیلویه و بویراحمد در سال ۱۳۹۱-۲۴۰۰۰هزار می‌باشد.

تعداد نمونه پژوهش :

با توجه ‌به این که پژوهش دارای دو مرحله می‌باشد که یکی ارائه چارچوبی برای تضمین کیفیت « به شیوه ارزیابی درونی » در آموزش متوسطه کشور و اجرای آزمایش آن در مدارس متوسطه استان کهگیلویه و بویراحمد می‌باشد، بر این اساس،نمونه آماری این پژوهش در هر مرحله متفاوت می‌باشد.

۱-۱۰- بزهکاری اطفال و نوجوانان در حقوق ایران و ترکیه

بزهکاری اطفال و نوجوانان از دیرباز یکی از مهمترین دغدغه های جوامع بشری بوده است و به ویژه اینکه اگر جرایم از طرف اطفال و نوجوانان ارتکاب یابد یکی از مهمترین مسائل در نظام قانونگذاری کشور می‌باشد.

۱-۱۰-۱- بزه و بزهکار

بزه یا بزهکاری یک پدیده اجتماعی است که در محیط‌های مختلف به شکل‌های متفاوتی مشاهده می‌شود. شکستن نظم اجتماعی و انحراف از هنجارهای جامعه را بزهکاری تعریف کرده‌اند. از دیدگاه روانکاوی بزهکار کسی است که نیروهای غریزی در وجود او به خوبی اداره نشده است و ذهن آگاه فرد به خوبی بر نیروهای غریزی نظارت ندارد. ‌بنابرین‏ چنانچه ذهن آگاه نتواند راهی برای خروج نیروهای غریزی پیدا کند که مورد قبول جامعه باشد، فرد دست به رفتارهایی بر خلاف هنجارهای اجتماعی می‌زند و یا میان دو دسته از فشارهای درونی و بیرونی قرار می‌گیرد و دچار بزهکاری می‌شود.

تعریف بزه و رفتار بزهکارانه در هر جامعه‌ای توسط قوانین حقوقی و هنجارهای اجتماعی آن جامعه مشخص می‌شود. باید اذعان داشت که قرن‌هاست رفتارهای قتل، دزدی، تخریب، نزاع، کلاهبرداری، تجاوز، آتش افروزی و… به عنوان رفتار بزهکارانه پذیرفته شده است و همه جوامع برای آن تعریف مشخصی دارند. تنها تفاوت مشهود، نوع و میزان تنبیه است که بر اساس قوانین حقوقی آن جامعه تعیین می‌شود. البته بزه را بر اساس ارزش‌ها و تعیین ارزش‌ها یا بر حسب زمان و مکان تعریف می‌شود. با رویکردهای مختلف به موضوع بزهکاری و تعریف حقوق معلوم می‌گردد که بزه از دیدگاه حقوقی، جامعه شناسی و جرم شناسی متفاوت است. « تراویس هیر شی» معتقد است بزهکاری وقتی اتفاق می‌افتد که قیود فرد نسبت به اجتماع ضعیف شوند یا به طور کلی از بین بروند. این قیود را تحت چهار مفهوم به طور خلاصه بیان خواهیم نمود.

۱- وابستگی: در حقیقت یک نوع قید و بند اخلاقی است که فرد را ملزم به رعایت هنجارهای اجتماعی می‌کند، این وابستگی را « هیرشی» همپایه وجدان اخلاقی و یا من برتر می‌داند.

۲- تعهد: تعهد همپایه عقل سلیم یا خود است.

۳- درگیر بودن: میزان مشغولیت فرد در فعالیت‌های مختلف است که باعث می‌شود او وقت برای انجام کار خلاف نداشته باشد.

۴- باورها: میزان اعتباری که فرد برای هنجارهای قراردادی اجتماع قائل است.

۱-۱۰-۲- اقسام بزهکاری:

بزهکاران را از لحاظ مطالعات اجتماعی و از نظر عرف و قانون بر حسب نوع کاری که انجام می‌دهند، می‌توان به سه گونه زیر تقسیم کرد:

۱- بزهکاری بر علیه اشخاص عادی جامعه که زندگی عادی بر اساس فرهنگ و قانون برای خود انتخاب کرده‌اند. مثل کشتن آن ها به عمد و یا غیر عمد، تهدید آن ها به ضرب و حمله و تجاوز به عنف که تمام این اعمال از لحاظ قانونی، عرف و فرهنگ جامعه‌پذیر نمی‌باشند و کسی که مرتکب چنین اعمالی گردد، بزهکار یا مجرم خوانده می‌شود.

۲- بر علیه دارایی و مالکیت دیگران، مانند ورود به خانه کسی به قصد دزدی و بردن اموال منقول قیمتی، جعل اسناد و مدارک مربوط به مالکیت، دزدی اتومبیل و یا غارت کردن اموال دیگران. کسانی که مرتکب چنین اعمالی شوند مجرم یا بزهکار نامیده می‌شوند.

۳- بزهکاری بر علیه نظم عمومی و سلامت افراد جامعه مانند ارتکاب جرایمی از قبیل فحشا که نظام اجتماعی خانواده ها را بر هم می‌زند و یا به عدم تشکیل خانواده منجر می‌گردد. یا مبادرت به قمار بازی کردن که حقوق دیگران را به مخاطره می‌اندازد و یا استعمال مواد مخدر که به نابودی نیروی انسانی سازنده اجتماع کمک می‌کند.

۱-۱۰-۳- عوامل مؤثر بر وقوع بزه:

بی‌شک یکی از عوامل مهم در وقوع بزه محیط‌هایی است که بزهکار با آن ها سرو کار دارد. وی تحت تاثیر این محیط‌ها است که شخصیتش شکل می‌گیرد. در این بخش به بررسی مختصر و تاثیر محیط‌های فرهنگی، طبیعی و اقتصادی می‌پردازیم:

۱-۱۰-۳-۱- محیط فرهنگی:

منظور از محیط فرهنگی در جرم‌شناسی کلیه جنبه‌های فرهنگی هر اجتماع اعم از آداب، رسوم، اخلاقیات، اعتقادات و نیز مؤسسات مربوط به تعلیم و تربیت و کلیه امور مربوط به آن ها‌ است که به نحوی از انحاء شخصیت اطفال و نوجوانان را تحت تاثیر قرار داده و عامل مؤثری در میزان بزهکاری آنان محسوب می‌شود.

۱-۱۰-۳-۲- محیط طبیعی

منظور از محیط طبیعی، محیط خارجی‌ای است که انسان در آن زندگی می‌کند و می‌تواند به نحوی در بزهکاری افراد مؤثر واقع شود. این عامل برای اولین بار مورد توجه « بقراط » قرار گرفت. این دانشمند به پزشکان توصیه نموده بود که قبلا در وضع اقلیمی،‌ فصول و باد و هوا بررسی کنند. « ساترلند» نیز بحث مشابهی در این زمینه نموده می‌نویسد: قرن‌هاست بعضی از مکاتب کوشش کرده‌اند عوامل طبیعی رفتار مجرمانه را کشف و ارائه نمایند نتایج تحقیقات آنان حاکی است که آمار جرایم علیه اموال در ماه‌های زمستان بیش از فصول دیگر نشان می‌دهد و جرایم علیه اشخاص بیشتر در ماه‌های تابستان اتفاق می‌افتد. این عقاید ‌در مورد بزهکاری اطفال و نوجوانان پذیرفته نیست چرا که جرایم بر ضد اموال بالاخص سرقت که رقم بزرگ بزهکاری را تشکیل می‌دهد ممکن است در کلیه فصول سال متفاوت باشد. مثلا جرایم جنسی بیشتر در اواخر بهار و اوایل تابستان- خاتمه امتحانات و شروع تعطیلات- و جرایم بر ضد اشخاص با تشکیل باند در تابستان بیشتر از فصول دیگر ارتکاب می‌یابد.

۱-۱۰-۳-۳- محیط اقتصادی

عامل دیگری که ممکن است در بزهکاری اطفال و نوجوانان مؤثر واقع شود، عامل اقتصادی است که جرم‌شناسان توجه خاصی بدان مبذول داشتند و در اکثر نوشته ها از این عامل مطالبی به رشته تحریر در آورده‌اند. ‌بنابرین‏ جرم‌شناسان در اصل موضوع که عامل اقتصادی در بزهکاری مؤثر است اتفاق نظر داشته و اگر اختلافی در پاره‌ای موارد به چشم می‌خورد از نحوه تاثیر جنبه‌های مختلف این عامل قوی است. بدین صورت که گروهی تضاد طبقاتی و عدم توزیع عادلانه ثروت و دسته‌ای فقر و درماندگی وتهیدستی و برخی تمایل به ثروتمند شدن و تجمل پرستی و همچنین گروهی، بیکاری و قرض و نیز عده‌ای نداشتن توانایی لازم را برای برآوردن احتیاجات زندگی و بعضی نیز ترس از کسر شدن اموال و یا آنچه را که دارند و بالاخره عده‌ای حرص و طمع و گروهی بحران‌های اقتصادی و تورم و رشد و توسعه صنعت و نوسانات قیمت‌ها و نیز دسته‌ای گرسنگی و قحطی را مبنای بزهکاری دانسته ومعتقدند که این عوامل در بروز جرایم مختلف بویژه جرایم مالی تاثیر غیرقابل انکاری دارد.

۱-۱۰-۴- تعریف طفل بزهکار

۱ ـ ۵ ـ ۱٫ چارچوب مفهومی پژوهش (مدل پژوهش)

سابقه تحقیقات و مطالعات انجام گرفته

برنامه ریزی راهبردی

آبسنگ های مرجانی

جزیره کیش

مبانی نظری

سناریوها

تجزیه و تحلیل

پیشنهادها

شکل ۱ ـ ۱٫ فراگرد اجرای پژوهش

۱ ـ ۵ ـ ۲٫ نتایج مورد انتظار پس از انجام این تحقیق

تدوین سند راهبردی جهت حفاظت از آبسنگ های مرجانی جزیره کیش

۱ ـ ۵ ـ ۳٫ سازمان های ذینفع از نتایج تحقیق

سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان شیلات، مرکز ملی اقیانوس شناسی و دانشگاه ها

۱ ـ ۶٫ روش شناسی پژوهش

۱ ـ ۶ ـ ۱٫ روش تحقیق

تحقیق حاضر از لحاظ نوع هدف، کاربردی است. تحقیق کاربردی تلاشی برای پاسخ دادن به یک معضل و مشکل عملی است که در دنیای واقعی وجود دارد. این مهم، به طور کلی از طریق روش تحقیق کیفی انجام خواهد گرفت.

۱ ـ ۶ ـ ۲٫ روش های گردآوری اطلاعات و داده ها

مهم ترین روش های جمع‌ آوری اطلاعات در این تحقیق عبارتند از:

الف) مطالعات کتابخانه ای

در این پژوهش از منابع کتابخانه ای شامل پایان نامه ها و مقالات، نشریات، کتاب ها داخلی و خارجی برای پیشینه تحقیق و مباحث نظری استفاده خواهد شد.

ب) مصاحبه

به منظور جمع‌ آوری داده ها و اطلاعات، از روش مصاحبه استفاده می‌گردد. در مصاحبه های نیمه ساختار یافته یا بدون ساختار، مصاحبه کننده سؤالات مستقیمی را از مصاحبه شونده می‌پرسد و برای روشن شدن بیشتر مفاهیم، سوالات بعدی را مطرح می‌کند. این انعطاف در جمع‌ آوری نقطه نظرات مختلف و کشف مسائل جدید (که هدف در این تحقیق نیز همین است) بسیار با ارزش می‌باشد.

۱ ـ ۶ ـ ۳٫ جامعه آماری

خبرگان رشته‌های مدیریت استراتژیک، اقیانوس شناسی، بیولوژی و اکولوژی دریا،
زیست شناسی، جامعه شناسی و روانشناسی با رتبه علمی حداقل استادیار

۱ ـ ۶ ـ ۴٫ روش های مورد نظر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه‌ها

در این پژوهش، برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از مصاحبه ها، از تکنیک تحلیل تِم استفاده می شود؛ تحلیل تِم روشی برای تعیین، تحلیل و بیان تِم­های موجود درون داده ­ها است. این روش داده ­ها را سازماندهی و در قالب جزئیات توصیف می­ کند، اما می ­تواند از این فراتر رفته و
جنبه­ های مختلف موضوع پژوهش را تفسیر کند. در این روش تلاش بر آن است تا اطلاعات بر اساس موضوع در دسته های معنادار طبقه‌بندی شود.

به طور کلی فراگرد تحلیل محتوا بدین شرح می‌باشد که ابتدا پاسخ‌‌های مختلف به هر سؤال مطالعه می‌شوند تا با انواع پاسخ‌ها و میزان تکرار هر کدام آشنایی حاصل گردد. بر اساس همین پاسخ‌ها، تِم‌هایی که در بر گیرنده بحث‌های مختلف هستند، ایجاد می‌شوند. در واقع هر تِم پاسخ‌های مشابه را در یک جا جمع می‌کند. در نهایت لازم است تا تمامی مباحث مطرح شده در پاسخ‌های
ارائه شده برای سوالات، در یک تِم قرار گیرند.

۱ ـ ۷٫ قلمرو تحقیق

۱ ـ ۷ ـ ۱٫ قلمرو موضوعی

تمرکز اصلی این تحقیق بر تدوین طرح جامع مدیریت محیط زیست جزیره کیش (مورد مطالعه
آبسنگ های مرجانی جزیره کیش) با تکیه بر ارزیابی و انتخاب بهترین مدل از میان مدل های موجود است.

۱ ـ ۷ ـ ۲٫ قلمرو زمانی

قلمرو زمانی این پژوهش از تاریخ ۰۱/۰۸/۱۳۹۲ لغایت ۰۱/۰۴/۱۳۹۳ می‌باشد.

۱ ـ ۷ ـ ۳٫ قلمرو مکانی

جزیره کیش

۱ ـ ۸٫ سازمان‌هایی که در انجام پژوهش همکاری می‌کنند

سازمان منطقه آزاد کیش و سازمان حفاظت محیط زیست

۱ ـ ۹٫ تعریف واژه ها و اصطلاحات تخصصی طرح

۱ ـ ۹ ـ ۱٫ برنامه ریزی راهبردی

کوششی سازمان یافته و منظم برای تصمیمات مبنایی و اجرای اقدامات زیربنایی است که ماهیت فعالیت یک سازمان را در موقعیت محیطی و در ارتباط با دیگر سازمان ها در چارچوب قانون نشان می‏ دهد. در واقع عبارت از مجموعه تصمیمات و فعالیت هایی است که از تنظیم و اجرای راهبردهای طراحی شده برای کسب اهداف یک سازمان ناشی شده باشد.

۱ ـ ۹ ـ ۲٫ آبسنگ مرجانی

آﺑﺴﻨﮓ ﻫﺎی ﻣﺮﺟﺎﻧﯽ اساسا ﺻﺨﺮه ﻫﺎی زﻧﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ. آن ﻫﺎ از ﺗﺠﻤﻊ ﻣﯿﻠﯿﺎردﻫﺎ ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه ﮐﻮﭼﮏ به نام ﻣﺮﺟﺎن ﮐﻪ در درون ﮐﺎﺳﻪ ﭘﻮﻟﯿﭗ های آﻫﮑﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮدﺷﺎن از آﺧﺮﯾﻦ ﻻﯾﻪ ﺳﻠﻮﻟﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ به وجود آﻣﺪه اﻧﺪ. اﯾﻦ ﺻﺨﺮه ﻫﺎ ﻫﺮ ﺳﺎل از ﻃﺮﯾﻖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺜﻞ ﻣﺮﺟﺎن ﻫﺎ ﺑﻄﺮف ﺑﺎﻻ و ﭘﻬﻠﻮ رﺷﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﻫﺮ ﯾﮏ از ﭘﻮﻟﯿﭗ ﻫﺎی ﻣﺮﺟﺎن به طور اﻧﻔﺮادی ﺑﻪ ﭘﻮﻟﯿﭗ ﻫﻤﺠﻮار ﺧﻮد ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه و ﺑﺪﯾﻦ ﺻﻮرت ﺻﺨﺮه ﻣﺮﺟﺎﻧﯽ وﺳﻌﺖ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ و سرانجام ﺗﻤﺎم ﮐﻠﻨﯽ ﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺮ روی ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺻﺨﺮه ﺷﮑﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ.

۱ ـ ۹ ـ ۳٫ اکوسیستم

هر موجود زنده به تنهایی یک سیستم یا مجموعه منظم است و در عین حال ممکن است از سیستم های کوچکتر تشکیل یابد. وقتی موجودات زنده اجتماع و تشکل می‌یابند، روابط نظام‌مندی بین آن ها پدیدار می‌شود و در نهایت وقتی همه موجودات زنده در یک محیط قرار می‌گیرند، یک سیستم بزرگتر را تشکیل می‌دهند که به دلیل وجود روابط قانونمند و هدفدار بین محیط و جانداران، این مجموعه سیستم اکولوژیک یا اکوسیستم نامیده می‌شود. استقرار پایدار هر اکوسیستم منحصراً به مشارکت همه اجزای اصلی در ساختمان آن بستگی دارد. بدیهی است اگر مثلا عوامل غیر زنده لازم وجود نداشته باشد، پایداری اکوسیستم هم، غیر ممکن خواهد بود.

۱ ـ ۹ ـ ۴٫ محیط زیست

همه محیط‌هایی که در آن ها زندگی جریان دارد محیط زیست نامیده می‌شود. به عنوان مثال استخر آب، یک شهر، اقیانوس و کویر همگی انواعی از محیط زیست به حساب می‌آیند.

۱ ـ ۹ ـ ۵٫ آلودگی

آلودگی عبارت است از هر گونه تغییر در ویژگی های اجزای شکل محیط به طوری که استفاده بیشتر از آن ها ناممکن شود و به طور مستقیم یا غیرمستقیم منافع و حیات موجودات زنده را به مخاطره اندازد (آلوده کننده ها معمولا توسط فعالیت های انسانی پدید می‌آیند).

فصل دوم : ادبیات نظری تحقیق

۲ ـ ۱٫ مقدمه

هدف از این پژوهش پرداختن به برنامه ریزی راهبردی در جهت حفاظت از محیط زیست خلیج فارس (مورد مطالعه آبسنگ های مرجانی جزیره کیش) است. از ‌آنجا که ایران از جمله کشورهای فقیر به لحاظ دارا بودن انواع گونه های آبسنگ های مرجانی است، همین امر بر اهمیت حفظ این
زیستگاه های حساس محیط زیست دریایی خلیج فارس می افزاید، لذا ادامه روند آلوده کردن خلیج فارس موجب نابودی سطح گسترده تری از این منابع خواهد شد.

‌بنابرین‏ اگرچه ممکن است تلاش های هماهنگ برای حفظ زیستگاه های آبسنگ های مرجانی روند رو به رشد آن ها را افزایش دهد، با توجه به افزایش جمعیت بشری و رشد اقتصادی جوامع
نمی توان به حفظ سلامت صخره های مرجانی، حتی درکوتاه مدت خوش بین بود؛ لذا در نظر است با کاربست برنامه ریزی راهبردی به مثابه یک رویکرد جامع به مجموعه عوامل مؤثر برای حرکت سازنده،
جهت گیری های آینده اقدامات سیستم های حافظ محیط زیست هدایت شوند. ‌بنابرین‏ اهمیت
فعالیت های پژوهشگر در این پژوهش، معطوف به امکان سنجی کاربست مدلی بهینه از برنامه ریزی راهبردی در جهت حفظ محیط زیست آبسنگ های مرجانی کیش می‌باشد.

۲ ـ ۲٫ ترسیم چشم انداز

ج- عملکرد هیئت مدیره

انتظار می رود یک هیئت مدیره با نفوذ و معتبر حجم بالایی از معاملات را انجام دهد و در فعالیت های مخاطره آمیز مشارکت کند و همواره ریسک پذیری زیادی داشته باشد . تحقیقات تصدیق می‌کنند بازده مورد انتظار هر سرمایه گذاری با سطح ریسک آن رابطه بنیادی و اساسی دارد ، به طوری که زمانی یک طرح با ریسک بالا قابل قبول است که بازده پیش‌بینی شده آن نیز ، بسیار بالا باشد . ‌بنابرین‏ بین ریسک و بازده رابطه مستقیم وجود دارد . مدیران با نفوذی که در طرح های مخاطره آمیز سرمایه گذاری می‌کنند بازده بالایی را پیش‌بینی می نمایند و انتظار می رود عملکرد ( بازده ) بالاتری را نیز نسبت به سایر شرکت های رقیب موجود در صنعت داشته باشند . لذا در این تحقیق جهت بررسی عملکرد هیئت مدیره به عنوان یکی از عوامل ایجاد اعتبار ، از بازده دارایی های^[۱۸] آن شرکت استفاده شده است . بازده مثبت نشانگر عملکرد مطلوب و بازده منفی دارایی ها بیانگر ناکارآمدی عملکرد هیئت مدیره شرکت است.

۴-۴-سابقه عملکرد شرکت‌ها:

پیش از آنکه به بررسی سابقه عملکرد شرکت­ها بپردازیم، جادارد تا تعریفی از عملکرد ارائه نماییم. مروری بر فرهنگ‌های لغات نشان دهنده تنوع معانی واژه “عملکرد” است. به نظر می‌رسد منطقی است که ابتدا لیستی از تمام این معانی ضمنی ارائه شود و از تجمیع آن ها بتوان یک تعریف قابل استفاده برای عملکرد ارائه داد:

– عملکرد، انجام دادن چیزی است با یک قصد و نیت خاص (مثلاً ایجاد ارزش).

– عملکرد، نتیجه یک عمل است (ارزش قابل اندازه‌گیری ایجاد می‌شود).

– عملکرد، مقایسه نتایج با چند الگو یا مرجع انتخاب شده یا تحمیل شده داخلی یا خارجی است.

– عملکرد، نتایج مقایسه با انتظارات است. و …

‌بنابرین‏ می‌توان گفت که عملکرد هم به عمل، هم به نتیجه عمل اشاره دارد. به عبارت دیگر، عملکرد به عنوان عمل امروز که مقدمه تولید مقدار مشخصی از ارزش خروجی فرداست، تعریف می‌شود.

با توجه به اینکه عملکرد یه واژه کلی است، برای آنکه بتوانیم آن را بسنجیم، چند متغیر را که با عملکرد شرکت مرتبط هستند در نظر گرفته­ایم. بدیهی است که این متغیرها تنها چند متغیر از بین خیل نامحدود متغیرهایی است که با توجه به آن ها ‌می‌توان عملکرد شرکت را اندازه ­گیری کرد. این متغیرها عبارتند از:

– اندازه شرکت:

یکی از ویژگی‌های شرکت‌ها، که بر ساختار مالی آن ها تاثیر دارد، اندازه شرکت است. شرکت‌های بزرگ ممکن است انگیزه کمتری برای مدیریت سود داشته باشند زیرا آن ها مورد بررسی و موشکافی بیشتری از سوی تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرند. با این حال ممکن است اقلام تعهدی اختیاری بیشتری نسبت به شرکت‌های کوچکتر داشته باشند و در نتیجه به احتمال زیاد در مدیریت سود شرکت می‌کنند (چن و همکاران، ۲۰۱۰ ). واتس و زیمرمن (۱۹۷۸) بیان می‌کنند که شرکت‌های با اندازه بزرگتر از نظر سیاسی حساس تر هستند و به احتمال زیاد بیشتر در معرض توجه سیاسی قرار می‌گیرند. به عبارت دیگر شرکت‌های بزرگتر برای کاهش هزینه های سیاسی و حساسیت‌های سیاسی تمایل دارند که درآمدهای خود را کاهش دهند. از سوی دیگر هلند و جکسون (۲۰۰۴) استدلال می‌کنند که شرکت‌های بزرگ از آن جا که توسط تحلیل‌گران، سرمایه‌گذاران و ناظران مورد توجه قرار می‌گیرند از مدیریت سود اجتناب می‌کنند.

زیان شرکت:

اغلب شرکت­ها، خصوصاًً شرکت­های پذیرفته­شده در بورس اوراق بهادار تهران، برای آنکه همواره سهام‌داران خود را راضی نگه دارند ناچار به شناسایی سود هستند. هاین (۱۹۹۵) با طرح این سوال که “آیا مدیران اجرایی شرکت ها، سودشان را در راستای اجتناب از ارائه گزارش زیان دستکاری می نمایند؟” سود ارائه ­شده از سوی شرکت­ها را به چالش می­کشد.

ب)تعریف عملیاتی: منظور از کیفیت روابط زناشویی در این پژوهش نمره­ای است که فرد در فرم تجدید نظر شده پرسشنامه سازگاری زناشویی^[۱۵] (RDAS ؛ باسبی، کران، لارسن و کریستنسن^[۱۶] ، ۱۹۹۵) به دست ‌می‌آورد.

۱-۶-۲- غنی­سازی روابط زناشویی:

الف) تعریف نظری: غنی­سازی روابط زناشویی مجموعه مهارتهایی هستند که برای ارضای نیازهای اساسی خانواده مانند عشق، مهربانی، تعلق، اعتماد، وفاداری، امنیت و لذت آموزش داده می­شوند. حساسیت دلسوزانه می ­تواند مهمترین عامل در ارتقای امنیت و اعتبار بخشیدن به رابطه زوجها و ایجاد صمیمیت سازنده و جو سالم برای رشد فردی باشد. به طور اختصاصی­تر، عواملی که این رویکرد برای حفظ روابط سالم ‌و طولانی آن ها را لازم می‌داند عبارتند از توانایی حل مشکلاتی که برای هر دو همسر به ‌عنوان عامل فشارزا به حساب می ­آید، توانایی ایجاد جو حمایتی در هنگام گفتگو برای حل مسئله، توانایی درک دیدگاه دیگری و ارتباط با همسر، توانایی دیدن خود ودیگری به طور روشن و بدون تحریف، توانایی مدیریت تبادل ارتباط منفی و کنترل خشم، توانایی تغییر الگوهای رفتاری که شخص خواهان آن است و توانایی کمک به همسر تا الگوهای ارتباطی خود را به طور مطلوب تغییر دهد. در این راستا نه مهارت به هم پیوسته به زوجها آموزش داده می شود که عبارتند از :۱- مهارت ابرازگری ۲- مهارت همدلی ۳- مهارت‌های بحث و مذاکره ۴- مهارت حل مسئله و حل تعارض ۵- مهارت آسان سازی وتساهل ۶- مهارت تغیر خود ۷- مهارت کمک به تغییر همسر ۸- مهارت انتقال و تعمیم ۹- مهارت نگهداری وتداوم (سوکا،۲۰۰۵).

ب) تعریف عملیاتی: در این پژوهش متغیر مستقل غنی سازی روابط زناشویی است که در ۸ جلسه و در مدت ۱ ماه(هر هفته ۲ جلسه) به زوج­ها آموزش داده شد. در ۸ جلسه، ۹ مهارت ذکر شده در قالب جلسات روانی آموزشی، به صورت گروهی به زوجها آموزش داده می­ شود.

۱-۶-۳- توافق زناشویی:

الف)تعریف نظری:توافق زناشویی برداشت افراد را از توافق آن ها ‌در مورد حیطه­های مختلف روابط زناشویی(مانند مذهب، روابط جنسی، سبک فرزندپروری و … ) نشان می­دهد. به لحاظ نظری این سازه بعد عینی کیفیت رابطه زناشویی را نشان می­دهد(نیلسون^[۱۷]، ۲۰۰۵).

ب)تعریف عملیاتی: منظور از توافق زناشویی، نمره­ای است که فرد در عامل توافق پرسشنامه سازگاری زناشویی به دست ‌می‌آورد.

۱-۶-۴- رضایت زناشویی:

الف)تعریف نظری: رضایت زناشویی عبارت است از احساسات عینی از خشنودی، رضایت و لذت تجربه شده توسط زن یا شوهر زمانی که همه جنبه­ های ازدواجشان را در نظر می­ گیرند. این سازه یک متغیر نگرشی است. ‌بنابرین‏ خصوصیت فردی زن و شوهر محسوب می­ شود. طبق این تعریف، رضایتمندی زناشویی در واقع نگرش مثبت و لذت­بخشی است که زن و شوهر از جنبه­ های مختلف روابط زناشویی دارند(هولیست و میلر^[۱۸]،۲۰۰۵).

ب)تعریف عملیاتی: منظور از رضایت زناشویی، نمره­ای است که فرد در عامل رضایت پرسشنامه سازگاری زناشویی به دست ‌می‌آورد.

۱-۶-۵- انسجام زناشویی:

الف)تعریف نظری: نزدیکی و هم­خوانی عملکرد زوج را ‌در مورد فعالیت‌ها و امور روزمره زندگی و یا حیطه­های عملی مشترک زن و شوهر( مانند نحوه برخورد با نمره پایین فرزند) نشان می­دهد(هولیست و میلر،۲۰۰۵؛ نیلسون، ۲۰۰۵).

ب)تعریف عملیاتی: منظور از توافق انسجام، نمره­ای است که فرد در عامل انسجام پرسشنامه سازگاری زناشویی به دست ‌می‌آورد.

فصل دوم

ادبیات پژوهش

۲-۱- مقدمه

در این فصل، ادبیات پژوهش در دو بخش ذکر می­ شود. در بخش اول ادبیات نظری و در بخش دوم پژوهش‌های مرتبط با موضوع پژوهش بیان می­ شود. در بخش ادبیات نظری به تشریح دیدگاه های موجود ‌در مورد کیفیت روابط زناشویی و غنی­سازی روابط پرداخته می­ شود. در بخش پیشینه پژوهشی یافته ­های پژوهش­های مشابه در داخل کشور و خارج کشور ذکر خواهد شد.

۲-۲- کیفیت روابط زناشویی

پیش از آنکه به تعریف کیفیت زناشویی پرداخته شود برای روشن شدن هر چه بیشتر مفهوم این سازه، ابتدا باید آن را از سازه‌های دیگری که در مطالعه ها و پژوهش های زناشویی بیشترین استفاده را دارند، متمایز نمود. در پژوهش های زناشویی شاخص های رضایتمندی، سازگاری و کیفیت زناشویی، سازه هایی هستند که بیش از همه و بعضی اوقات به جای هم، مورد استفاده قرار گرفته اند(آکاردینو و جورنی، ۲۰۰۳ ، ادیتال و لاوی^[۱۹]، ۲۰۰۵).

۲-۲-۱- رضایتمندی زناشویی

رضایتمندی زناشویی^[۲۰] به عنوان نگرش ها یا احساسات کلی فرد نسبت به همسر و رابطه­اش تعریف شده است(کوب^[۲۱]، ۲۰۰۲). چنین تعریفی از رضایتمندی زناشویی نشان می‌دهد که رضایتمندی یک مفهوم تک بعدی است و نشان دهنده ارزیابی کلی فرد نسبت به همسر و رابطه­اش است. بدین ترتیب رضایتمندی زناشویی نشان دهنده ارزیابی کلی فرد است که در آن ویژ گی های مثبت بارز هستند و و یژگی های منفی تقریباً وجود ندارند و عدم رضایتمندی زناشویی منعکس کننده حالتی از ارزیابی است که در آن ویژگی­های منفی بسیار بارز هستند و ویژگی های مثبت نسبتاً وجود ندارد. در نتیجه رضایتمندی زناشویی یک پدیده درون­فردی و یک برداشت فردی از همسر و رابطه است و وقتی به کار می رود که واحد تحلیل فرد است(یعنی نگرش ها یا احساسات فرد) و هدف تجزیه و تحلیل نگرش های ذهنی افراد (به جای نشانه های عملی) درباره همسر و رابطه است(برادبوری، فینچام و بیچ^[۲۲]، ۲۰۰۰).

۲-۲-۲- سازگاری زناشویی

بررسی پیشینه مفهوم سازگاری زناشویی نشان می‌دهد که این مفهوم به طور ثابت برای اشاره به فرایندهایی که برای دستیابی به یک رابطه زناشویی هماهنگ و کارکردی ضروری است، در نظر گرفته می­ شود(برادبری، فینچم و بیچ، ۲۰۰۰). در این خصوص، رابطه­ سازگارانه به عنوان رابطه ای تعریف می­ شود که در آن مشارکت کنندگان حتی اگر با یکدیگر مخالفند، به خوبی با هم ارتباط برقرار ‌می‌کنند و اختلاف­هایشان را به شیوه ­های رضایت بخش و دو جانبه حل و فصل ‌می‌کنند(لاک و والاس^[۲۳]، ۱۹۵۹). اسپنیر سازگاری را فرایندی تعریف می‌کند که پیامدهای آن به وسیله میزان اختلافات مشکل آفرین زوجین، تنش­های بین فردی و اضطراب فردی، رضایتمندی زوجین، انسجام و به هم پیوستگی زوجین و همفکری درباره مسایل مهم زناشویی، مشخص می­ شود(گانگ، ۲۰۰۷). بدین ترتیب سازگاری مفهومی چند بعدی است که نه تنها فرد، بلکه رابطه او با همسرش را در نظر ‌می‌گیرد و نسبت به رضایتمندی از ویژگی های عینی­تری برخوردار است(برومن^[۲۴]،۲۰۰۵).

H₀ رد می­ شود (ناهمسانی واریانس وجود دارد)

بنابر نتایج حاصل از این آزمون­ که در جدول شماره ۴-۶ آورده شده است، در مدل­ رگرسیون پژوهش، مشکل ناهمسانی واریانس وجود دارد (زیرا احتمال یا p-value محاسبه شده کوچکتر از ۰٫۰۵ است). ‌بنابرین‏ تخمین نهایی مدل با بهره گرفتن از آزمون GLS صورت ‌می‌گیرد تا فرض همسانی واریانس­ها در تحلیل رگرسیون برقرار بماند و مشکل ناهمسانی واریانس­ها ‌به این ترتیب حل شود.

۴-۸- نتایج آزمون فرضیه ­های تحقیق

۴-۸-۱- نتایج آزمون مدل پژوهش

نتایج حاصل از برآورد مدل پژوهش به شرح جدول (۴-۷) ‌می‌باشد.

MV_it=α_۰+ α_۱EVA_it+ α_۲EPS_it+α_۳SIZE_it+α_۴LEV_it+ε_it

جدول۴-۷-خلاصه نتایج آماری آزمون مدل پژوهش

متغیر
ضرایب
انحراف معیار
آماره t
سطح معناداری(sig)
VIF
C(عرض از مبدأ)
-۱۳۶۸٫۱۹۰
۳۷۵٫۱۸۷۶
-۳٫۶۴۶۶۸۲
۰٫۰۰۰۳
—–
ارزش افزوده اقتصادی (EVA)
۰٫۰۰۰۵۵۷
۰٫۰۰۰۰۱۹
۲۸٫۵۶۷۵۷
۰٫۰۰۰۰
۱٫۴۹
سود هر سهم (EPS)
-۰٫۰۳۳۱۷۳
۰٫۰۰۴۴۶۳
-۷٫۴۳۳۲۰۵
۰٫۰۰۰۰
۱٫۱۵
اندازه شرکت (SIZE)
۱٫۲۳۴۶۹۸
۰٫۳۳۰۹۷۰
۳٫۷۳۰۵۴۲
۰٫۰۰۰۲
۱٫۳۶
اهرم مالی (LEV)
-۰٫۶۰۸۹۹۹
۰٫۱۲۰۸۸۶
-۵٫۰۳۷۷۸۱
۰٫۰۰۰۰
۱٫۱۶
آماره F فیشر(سطح معنی­داری)
۱۰۱۳٫۱۱۶

(۰٫۰۰۰۰۰۰)

آماره دوربین واتسن
۱٫۷۳۸۱۵۰
ضریب تعیین
۰٫۸۷۹۱۶۲
ضریب تعیین تعدیل شده
۰٫۸۵۸۲۹۴

تعیین وجود چند هم خطی^[۲۰]:

هم­خطی وضعیتی است که نشان می­دهد یک متغیر مستقل تابعی خطی از سایر متغیرهای مستقل است. اگر هم­خطی در یک معادله رگرسیون بالا باشد بدین معنی است که بین متغیرهای مستقل همبستگی بالایی وجود دارد و ممکن است با وجود بالا بودن ، مدل دارای اعتبار بالایی برخوردار نباشد. با توجه به ستون آخر جدول شماره ۴-۷ مقدار VIF برای کلیه متغیرهای مستقل کمتر از ۵ (VIF<5) ‌می‌باشد. ‌بنابرین‏ بین متغیرهای مستقل هم­خطی وجود ندارد. ‌بنابرین‏ مدل برازش شده دارای اعتبار ‌می‌باشد.

همچنین قبل از آزمون فرضیه پژوهش ‌بر اساس نتایج به دست آمده، باید از صحت نتایج اطمینان حاصل نمود. بدین منظور برای بررسی معناداری کل مدل از آزمون F استفاده گردید. با توجه به احتمال آماره F محاسبه شده (۰٫۰۰۰۰۰۰)، ‌می‌توان ادعا نمود که مدل رگرسیونی برازش شده معنادار است.

با توجه به ضریب تعیین مدل برازش شده ‌می‌توان ادعا نمود، حدود ۸۸ درصد از تغییرات در متغیر وابسته مدل (ارزش بازار سهام)، توسط متغیرهای مستقل توضیح داده می­ شود.

ضریب برآوردی متغیر مستقل EVA در جدول بالا نشان­دهنده رابطه مثبت و معنادار میان ارزش افزوده اقتصادی و ارزش بازار سهام در سطح خطای ۰٫۰۵ است. زیرا میزان p-value محاسبه شده برای ضریب این متغیر مستقل تحقیق، کمتر از ۰٫۰۵ به دست آمده است. ‌بنابرین‏ ‌می‌توان گفت که بین ارزش افزوده اقتصادی و ارزش بازار سهام در سطح اطمینان ۹۵% رابطه معناداری وجود دارد.

ضریب برآوردی متغیر مستقل EPS در جدول بالا نشان­دهنده رابطه منفی و معنادار میان سود هر سهم و ارزش بازار سهام در سطح خطای ۰٫۰۵ است. زیرا میزان p-value محاسبه شده برای ضریب این متغیر مستقل تحقیق، کمتر از ۰٫۰۵ به دست آمده است. ‌بنابرین‏ ‌می‌توان گفت که بین سود هر سهم و ارزش بازار سهام در سطح اطمینان ۹۵% رابطه معناداری وجود دارد.

ضریب برآوردی متغیر مستقل SIZE در جدول بالا نشان­دهنده وجود رابطه مثبت و معنادار میان اندازه شرکت و ارزش بازار سهام در سطح خطای ۰٫۰۵ است. زیرا میزان p-value محاسبه شده برای ضریب این متغیر مستقل تحقیق، کمتر از ۰٫۰۵ به دست آمده است. ‌بنابرین‏ ‌می‌توان گفت که بین اندازه شرکت و ارزش بازار سهام در سطح اطمینان ۹۵% رابطه معناداری وجود دارد.

ضریب برآوردی متغیر مستقل LEV در جدول بالا نشان­دهنده وجود رابطه منفی و معنادار میان اهرم مالی و ارزش بازار سهام در سطح خطای ۰٫۰۵ است. زیرا میزان p-value محاسبه شده برای ضریب این متغیر مستقل تحقیق، کمتر از ۰٫۰۵ به دست آمده است. ‌بنابرین‏ ‌می‌توان گفت که بین اهرم مالی و ارزش بازار سهام در سطح اطمینان ۹۵% رابطه معناداری وجود دارد.

1. 1. Hendriksen ↑

1. 1. . Time series Data ↑

1. 1. . Cross Section ↑

1. 1. . Fixed Effects ↑

1. 1. . Random Effects ↑

1. 1. – White test ↑

1. 1. – Breusch-pagan ↑

1. 1. – Glejesr ↑

1. 1. – Harvey-Godfrey ↑

1. 1. – P-value ↑

1. 1. Value Drivers ↑

1. 1. Net Working Capital (NWC) ↑

1. 1. Net Fixed Assets (NFA) ↑

1. 1. Cost of Capital ↑

1. 1. Capital Asset Pricing Model (CAPM) ↑

1. 1. Non Growth Model ↑

1. 1. Gorden Growth Model ↑

1. 1. Return On Net Assets ↑

1. 1. Bargaining ↑

۱-۱ بیان مسأله

پیکره اقتصادی بسیاری از کشورها را گردشگری تشکیل می‌دهد که به عنوان دومین منبع درآمد بیش از ۴۹ کشور در حال توسعه به حساب می‌آید. گردشگری راهبردی است برای افزایش درآمد، فقرزدایی و توسعه است که ‌بر اساس پیش‌بینی WTO (سازمان جهانی گردشگری) در سال ۲۰۱۲ بیش از ۶/۸ درصد از اشتغال جهان را تشکیل می‌داد. بر طبق جدیدترین آمارهای ارائه شده از سوی WTO در سال ۲۰۱۰ ، بازار تقاضای گردشگری ۹۳۵ میلیون گردشگر در سال ۲۰۱۳ ، حدود یک میلیارد دفتر در سال ۲۰۲۰ به عدد ۶/۱ میلیارد نفر خواهد رسید. (سقایی، ۱۳۸۵)

با توجه به سه عنصر مهم گردشگری یعنی جاذبه های فرهنگی، طبیعی و رویداد ، گردشگری مبتنی بر رویداد در طی ۵۰ سال گذشته از مهمترین پدیده‌های اجتماعی و اقتصادی قرن بیستم بوده است.در برگزاری فستیوال ۸۰۰ ساله چین که به جشن اژدها مشهور است تا رخدادهای پرزرق و برق امروزی، رویدادها مقاصد گوناگون گردشگری قرار گرفته اند. در دهه های پایانی قرن بیستم روند برگزاری رویدادهای گوناگون در مقاصد مختلف چنان شتاب گرفته است که گویا مسابقه ای در تدارک و برگزاری رویداد میان مقاصد گردشگری در جریان است. این موضوع از آنجا که مسئله توسعه گردشگری در کشور در چارچوب سیاست های کلی نظام قرار دارد، می توان به عنصری جذاب برای معرفی طیفی به نسبت روزآمدتر و قابل توسعه تراز جاذبه ها در گردشگری بدل گردد. بدیهی است نخستین گام در این مسیر شناخت انواع رویدادها و نحوه مدیریت آن ها‌ است. (برنجبریان و مزاهدی، ۱۳۸۵)

موضوعات گردشگری رویداد که تقریباً در تمامی جوامع وجود دارد و منبع مهمی برای جذب گردشگری می‌باشد، بسیار متنوع است:

۱٫ جشن های فرهنگی مثل جشنواره ها، کارناوال ها، رخدادهای مذهبی مثل مناسک حج و یادبودها

۲٫ نشست های سیاسی و دولتی مثل جلسات سران، مراسم سلطنتی ، دیدارهای افراد سیاسی مهم

۳٫ هنر و سرگرمی مثل کنسرت های موسیقی و مراسم های اعطای جوایز مثل مراسم اسکار و فستیوال کن در فرانسه

۴٫ تجارت و جلسات تجاری، نمایشگاه های عرضه مصرف کنندگان

۵٫ کارگاه های آموزشی و علمی مثل کنفرانس ها و سمینارها و جشن های فارغ التحصیلی

۶٫ ورزش و رقابت های ورزشی مثل برگزاری المپیک و جام جهانی و مسابقات ‌اسب‌دوانی

۷٫ رخدادهای خصوصی مثل عروسی های خاص، مهمانی ها و اجتماعی (گتز، دونالد ، ۲۰۰۴)

گردشگری رویداد ورزشی به گردشگرانی می‌گویند که تماشاگران زیادی برای دیدن قهرمان ورزشی و رویداد رقابت های ورزشی به سفر می‌روند. گذشته از رویدادهای ورزشی زیادی که در ایران برگزاری می شود ، یکی از منحصر به فردترین رویدادهایی که توجه مردمان محلی را از دیرباز با شور و شوق فراوان به خود جلب ‌کرده‌است، مسابقات ‌اسب‌دوانی صحرای ترکمن به خصوص کورس بهاره و پائیزه گنبد کاووس کاووس، پایتخت ‌اسب‌دوانی ایران است. رویداد ‌اسب‌دوانی گنبد کاووس کاووس در استان گلستان، با تلفیقی از فرهنگ اصیل ترکمن ، صنایع دستی ، آئین ها و سنت های قدیمی ، جایگاه خود را از دیرباز در بازار تقاضای داخلی با حجم زیاد از ۷۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰ تماشاگر در هفته به دست آورده است. (زیتونلی ، ۱۳۸۶)

سطح بالای تقاضای بومی در هر هفته نشان از قابلیت های فراوان و مثبتی است که برای به دست آوردن توجه ملی نیاز به برنامه ها، توجه زیاد در بخش شناسایی دقیق و حمایت همه جانبه دولت در پیشبرد برنامه و اجرای استاندارد و درخور بین‌المللی از زیرساخت های پیست تا جایگاه تماشاگران و غرفه های فروش مواد غذایی و نگهداری و پرورش و نمایش اسب دارد که نیاز به توجه عزم ملی است.نقش ها و مسئولیت ها در زمینه شناساندن این رویداد با تقویت تبلیغات و آگاه سازی باید طوری گسترش یابد که به عنوان یک برند اختصاصی برای مقاصد گردشگری قرار گیرد.

پیش‌بینی (شرط بندی) از دیگر جاذبه های خوشه ای مقصد گردشگری رویداد اسب دوانی است که در کنار رقابت اسب ها و چابکسواران با هم می‌تواند میزبان گردشگرانی باشد که هیجان پیش‌بینی را در این رقابت ها تجربه کنند.

پتانسیل بالای رشد و توسعه این رویداد ورزشی که تقریباً به صحرای ترکمن تعلق دارد بیشتر به منظور تأمین خواسته ها و علایق و نیاز مردم محلی شکل گرفته است. این یک نیاز اساسی است که آن را از منطقه فراتر بوده و به روی پیشرفت و گسترش و شناسایی آن فرصت هایی را در گستره ملی ایجاد کنیم تا حضور گردشگران خارج از استان را فراهم کنیم.

مسأله گردشگری و مؤلفه های اقتصادی، کارآفرینی، رشد و توسعه منطقه و سهم گرفتن از این بازار بزرگ و سرشار از درآمد این موضوع را می طلبد که قابلیت های موجود در منطقه را از دیدگاه علمی و آکادمیک بررسی کنیم.

بازاریابی نادرست، مشکلات سازمانی و تشکیلات ، وجود سازمان های موازی ، مشکلات سرمایه گذاری دولتی و خصوصی، ضعف در سیستم زیر ساخت استاندارد مطابق با مسابقات کشورهای پیشرفته ، کمبود تأسیسات اقامتی و هتل ها ، عدم وجود پرسنل آموزش دیده و کارآمد ، عدم ارائه خدمات مناسب ، عدم اجاره ورود بانوان به دیدن و شرکت در این رویداد سنتی و فرح انگیز را می توان مهمترین موانع در توسعه گردشگری ورزشی در سطح ملی دانست. (ناصری، ۱۳۸۵)

این تحقیق به دنبال آن است که با توجه به مشاهده قابلیت ها از طرفی و وجود مشکلات از طرفی دیگر راهی را برای توسعه این رویداد بزرگ ملی پیدا کند تا پس از شناسایی و تجزیه و تحلیل موضوع، الگویی را برای معرفی آن به عنوان مقصد گردشگری معرفی نماید.

۱-۲- ضرورت و اهمیت تحقیق

توسعه سوارکاری = توسعه استان

• مطالبات غیرجاری؛ شامل مطالبات سررسید گذشته، معوق و مشکوک‌الوصول می‌باشند.

و همچنین، مطالبات سوخت شده: آن بخش از مطالبات بانک یا مؤسسه‌ اعتبار ی که صرف نظر از تاریخ سررسید به دلایل مختلف از قبیل فوت و یا ورشکستگی بدهکار و یا علل دیگر قابل وصول نبوده و با رعایت ضوابط مربوط به عنوان مطالبات سوخت شده تلقی می‌شود.

همچنین مطالبات اعم از مطالبات ریالی (شامل تسهیلات اعطایی به اشخاص حقیقی و حقوقی، بدهی مشتریان در حساب بدهکاران موقت، بدهی مشتریان در خصوص اعتبارات اسنادی ‌و ضمانت‌نامه‌های پرداخت شده و بروات ارزی مدت‌دار پرداخت شده و پیش‌پرداخت در خصوص خرید اموال معاملات، اموال خریداری شده در خصوص عقود، کالاهای معاملات سلف، کار درجریان جعاله و خرید دین) و مطالبات ارزی (شامل تسهیلات از محل حساب ذخیره ارزی، ارز تنخواه صادراتی و تمامی تسهیلاتی که دریافت‌کننده متعهد به بازپرداخت آن به ارز می‌باشد. در مباحث آتی به طور مفصل این مطالبات و تسهیلات بیان می‌گردد.

۲-۵-۱ طبقه بندی مطالبات غیر جاری

مطالبات غیر جاری سیستم بانکی کشور به سه دسته تقسیم شده اند .

1. 1. 1. در طبقه اول مطالبات سررسید گذشته بانک ها تا ۶ ماه پس از سررسید محاسبه می شود و به آن مطالبات سررسید گذشته اطلاق می شود که هزینه کمتری برای وصول آن ها به بانک تحمیل می‌گردد .

   

1. 1. در صورت عدم باز پرداخت، وارد طبقه بندی دوم یعنی مطالبات معوق که بین ۶ تا ۱۸ ماه از تاریخ اولین سررسید آن ها گذشته باشد که نسبت به مطالبات سررسید گذشته ، هزینه بالاتری برای بانک و همچنین امتیاز منفی بیشتری دارد .

1. در سومین طبقه بندی که مطالبات مشکوک الوصول است ، مطالبات بازپرداخت نشده بیشتر از ۱۸ماه پس از اولین سررسید در نظر گرفته می شود که از حساسیت بیشتری برخوردار است و بیشترین امتیاز منفی برای بانک دارند و هزینه نسبتا بالایی نسبت به سایر مطالبات برای وصول آن ها مورد نیاز است.مسئولان بانکی و اقتصادی کشور ، مطالبات مشکوک الوصول را برای نظام بانکی خطرناک می دانند.

۲-۵-۲ عوامل ایجاد مطالبات غیرجاری بانک‌ها

عوامل متعددی بر ایجاد مطالبات غیرجاری در سیستم بانکی تأثیرگذار است و نمی‌توان آن را در چند عامل خاص مشخص کرد. در مواقعی ممکن است چند عامل به طور همزمان در ایجاد مطالبات غیرجاری مؤثر باشند. افزایش مطالبات غیرجاری حیات بانک‌ها و سیستم بانکی را تهدید می‌کند که به نوبه ‌ی خود حیات اقتصادی را تهدید خواهد نمود. ‌بنابرین‏ ناظران پولی، مقام‌ها ی اقتصادی و سهام‌داران بانک‌ها نسبت مطالبات غیرجاری به کل تسهیلات بانک‌ها را زیر نظر داشته و در صورت افزایش آن ، واکنش نشان خواهند داد. از جمله عوامل تأثیرگذار در این زمینه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: (تجلی، ۱۳۹۳).

رکود اقتصادی و تحریم‌های بین‌المللی

رکورد اقتصادی و تحریم‌های تحمیل شده به برخی از صنایع، ‌از جمله دلایلی است که صنایع یاد شده را در تهیّه ‌ی مواد اولیه و تجهیزات و یا فروش محصول تولیدی دچار مشکل کرده و این صنعت قادر به بازپرداخت تسهیلات دریافتی نمی‌باشد.

• ورود افراد غیر متخصص در تولید

در پاره‌ای موارد ملاحظه شده است افرادی که از تخصص لازم در راه اندازی یک صنعت برخوردار نیستند، از حمایت‌های قانونی و دولتی برای ورود به یک صنعت بهره جسته و از وام‌ها و تسهیلات ارزان قیمت مربوط بهره‌مند می‌شوند اما در نهایت قادر نخواهند بود که سرمایه‌گذاری انجام شده را به سرمنزل مقصود برسانند و ‌به این طریق هم سرمایه‌ خود و هم منابع سیستم بانکی را به هدر می‌دهند .

• عدم بررسی دقیق طرح‌های توجیه

در مواردی طرح‌های توجیه ارائه شده برای سرمایه‌گذاری توسط متخصصان ذی ‌ربط تهیّه نشده و یا در تهیّه‌ ی آن دقت لازم صورت نگرفته است و صرفاً با هدف اخذ تسهیلات تهیّه شده است. در نتیجه تمامی جوانب امر در سرمایه‌گذاری در آن لحاظ نمی‌شود و این امر باعث می‌گردد که در هنگام بهره برداری طرح با مشکل مواجه شود و یا این‌ که کلاً طرح سودآور نباشد . در این شرایط مشتری قادر به بازپرداخت تسهیلات اعطایی نخواهد بود.

• عدم اعتبار سنجی و ظرفیّت سنجی صحیح مشتری

یکی از مقولاتی که در اعطای تسهیلات از اهمیّت بسیار بالایی برخوردار است، اعتبار سنجی و ظرفیّت سنجی مشتریان است. این ‌که آیا مشتری سابقه اعتباری مناسبی دارد؟ و این‌ که میزان تسهیلات درخواستی وی با نیاز وی هم‌خوانی دارد و این‌ که آیا مشتری توان بازپرداخت خواهد داشت؟ از جمله مواردی است که باید توسط بانک‌ها به دقت مورد ارزیابی قرار گیرد. عدم ارزیابی دقیق این موارد، ریسک نکول را افزایش داده و موجب افزایش مطالبات غیرجاری می‌شود .

• فساد اداری

در برخی از موارد اشخاصی که صلاحیّت دریافت تسهیلات را ندارند از راه ارتباطات غیرسالم، مبادرت به اخذ تسهیلات می‌نمایند. در غالب موارد، این ‌گونه افراد در بازپرداخت تسهیلات دریافتی کوتاه می‌نمایند.

• نرخ‌های سود کمتر ازنرخ تعادل

یکی از دلایلی که می‌توان برای مطالبات غیرجاری بانک‌ها عنوان نمود، نرخ‌های سود تسهیلات به نسبت پایین است. در شرایطی که در اقتصاد نرخ رشد تورم بالاتر از نرخ سود تسهیلات بانکی باشد، ‌به این مفهوم است که اخذ تسهیلات همراه با یارانه است یعنی افرادی که موفق به اخذ تسهیلات شوند ، نه تنها هزینه ‌ای بابت آن پرداخت نمی‌کنند بلکه یارانه ‌ای نیز به آن ‌ها تعلق می‌گیرد . در چنین شرایطی که مکانیسم‌های تنبیه شدید نیز تعریف نشده باشد، اشخاص اهتمامی به بازپرداخت تسهیلات خود ندارند چرا که حتی پرداخت سود و جریمه‌ی تأخیر از نرخ تورم کمتر بوده و لذا نگه داشت و جوه تسهیلات به صرفه است. البته اقدام‌های تنبیه لحاظ شده در آیین نامه‌ی وصول مطالبات معوق در صورت اجرا، این دسته از افراد را مجبور به بازپرداخت می‌کند .

• عدم مصرف تسهیلات درجای خود

تسهیلات دریافتی از سیستم بانکی برای مقاصد تعریف شده می‌باشد و دریافت کننده‌ تسهیلات ملزم به مصرف تسهیلات در محلی است که برای آن تسهیلات دریافت نموده است. حال در مواردی مشتری برای سودآوری بیشتر، تسهیلات دریافتی را در محل‌های دیگری به مصرف می‌رساند که به دلیل ریسک بالاتر متحمل زیان شده و در نتیجه قادر به بازپرداخت تسهیلات بانک نمی‌گردد البته بانک‌ها تسهیلات مشارکتی را به صورت مرحله‌ای و با ملاحظه ‌ی پیشرفت کار و سایر تسهیلات را در قبا ل اسنادی که حکایت از مصرف صحیح تسهیلات داشته باشد، پرداخت می‌نمایند اما در مواردی مشتری با ترفندهایی منابع اخذ شده را به مصارف دیگری اختصاص می‌دهد.

• عدم وجود وثایق وتضامین کافی

در مواردی به دلایل متعدد از جمله فشارهای سیاسی و یا فساد اداری، تسهیلاتی بدون اخذ وثایق و یا تضامین لازم پرداخت شده است که وصول آن اکنون با مشکل مواجه شده است.

در فصل بعدی نیز به بیان روش تحقیق، جامعه و نمونه آماری، کلیتی در رابطه با تحقیق، ‌اطلاعات مورد نیاز، مفروضات موجود، تعریف مسئله به صورت کامل، روش حل مسئله بیان شده به وسیله محقق و معرفی ابزارهایی که در حل مسئله استفاده گردیده، پرداخته شده است.

فصل سوم:

روش تحقیق

۳-۱- مقدمه

مدیران سازمان­ها در پی بهبود مستمر امور مدیریتی و سازمانی خود هستند. تحقق این امر، منوط به شناسایی مسائل یا موضوعات بحث انگیز و جستجوی راه ­حل­های بالقوه برای آن ها است. یافتن راه ­حل­ها از طریق پژوهش به معنای افزودن بر دانش مدیریت است؛ زیرا انجام پژوهش، اطلاعات بیشتری ‌در مورد نحوه رفتار پدیده ­های سازمانی و مدیریتی در اختیار مدیر قرار می­دهد، و مدیر می ­تواند بر اساس آن رهنمودهای اطلاعاتی امور را بهبود دهد. در این فصل به بررسی کلیاتی در رابطه با روش تحقیق، معرفی مسئله و نیز روش حل به کار گرفته شده، پرداخته شده است.

۳-۲- روش تحقیق

از منظر جهت­گیری، پژوهش حاضر از نوع کاربردی است چرا که به قصد کاربرد نتایج یافته­ ها برای حل مسئله خاص و متداول درون سازمان انجام شده است. بیشتر سازمان­ها از این نوع پژوهش برای یافتن راه ­حل­هایی برای رفع مسئله مورد نظرشان، بهره می­ گیرند. از منظر هدف نیز تحقیق حاضر از نوع پژوهش­های توصیفی ‌می‌باشد. استراتژی تحقیق حاضر به کارگیری مدلی ریاضی است که به صورت تک­مقطعی اطلاعاتی را با بهره گرفتن از روش مصاحبه با افراد دخیل در موضوع تحقیق، جمع ­آوری نموده و برای حل مدل ریاضی، مورد استفاده قرار گرفته اند و در انتها روش حل نیز با بهره گرفتن از الگوریتم­های ژنتیکی نوشته شده است.

قلمرو تحقیق در سه بعد موضوعی، مکانی و زمانی در این پژوهش به شرح زیر ‌می‌باشد:

قلمرو موضوعی: قلمرو موضوعی این پژوهش بر اساس مسئله زمان­بندی برای دروس دانشگاهی ‌می‌باشد که این دسته مسائل جزء مسائل بسیار سخت و پیچیده شناخته ‌شده‌اند و برای حل این­گونه مسائل نیاز به مدل­سازی­های ریاضی ‌می‌باشد که بتوان تمامی محدودیت­های نرم و سخت را در آن گنجاند و به دلیل

زیاد بودن متغیرها نیاز به استفاده از الگوریتم­های هوشمند و فراابتکاری ‌می‌باشد. در این پژوهش پس از نوشتن مدل از الگوریتم ژنتیک برای حل مدل استفاده شده است.

قلمرو مکانی: قلمرو مکانی این پژوهش دانشکده فنی – مهندسی دانشگاه علم و هنر یزد ‌می‌باشد که با توجه به وجود مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد این دانشکده، گروه ­های کارشناسی ارشد سال ۱۳۹۱ انتخاب ‌شده‌اند، ‌می‌توان این پژوهش را برای گروه ­های مختلف و تعداد بیشتری از گروه­ ها در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در این دانشکده اجرا کرد.

قلمرو زمانی: قلمرو زمانی این پژوهش اطلاعات ۴ گروه­ از گروه ­های مقطع کارشناسی ارشد در نیم­سال دوم تحصیلی سال ۱۳۹۱ ‌می‌باشد؛ داده ­های این نیم­سال، مورد استفاده جهت نوشتن مدل و سپس حل آن بوده است.

۳-۳- نوآوری­های تحقیق

در تحقیق حاضر، اساس نوآوری در پیاده ­سازی مدل ریاضی با توجه به مطالعات گذشته و محدودیت­های واقعی مسئله و نیز روش حل آن با بهره گرفتن از الگوریتم ژنتیک ‌می‌باشد که با بهره گرفتن از کد­نویسی در نرم­افزار MATLAB، مدل مطرح شده حل شده است.

۳-۴- جامعه و نمونه­آماری

اساس و مبنای تحقیق حاضر، مدل­سازی ریاضی ‌می‌باشد و کم­تر از اصطلاحات جامعه و نمونه­آماری استفاده خواهد شد. در تحقیق انجام شده با بهره گرفتن از مطالعات گذشته و همچنین مصاحبه با پرسنل دخیل در برنامه­ ریزی هفتگی دروس دانشجویان، مدلی طراحی شده است. اطلاعات به کار گرفته شده در مدل، اطلاعات کلی گرفته شده از دانشکده فنی – مهندسی دانشگاه علم و هنر یزد ‌می‌باشد که برای دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد در گروه ­های مختلف مدیریت صنعتی، معماری، مدیریت جهانگردی و مهندسی صنایع برای نیم­سال دوم سال تحصیلی ۱۳۹۱، در مدل طرح­ریزی شده است.

۳-۵- اطلاعات کلی مورد نیاز در مسائل برنامه­ ریزی دروس دانشگاهی

به طور کلی ورودی­های مسئله زمان­بندی کلاس­های درس شامل موارد ذیل است:

• اطلاعات مربوط به دروس

1. 1. دروس ارائه شده در نیم­سال: از میان مجموع دروسی که در هر دانشکده وجود دارد دروسی که برای یک نیم­سال خاص قرار است ارائه گردند، به ‌عنوان دروس ارائه شده در نیم­سال شناخته می­شوند.

1. 1. امکانات مورد نیاز ارائه دروس: اگر برای درسی امکانات خاصی از قبیل ویدئو پروجکشن و غیره لازم است به ‌عنوان ورودی ذکر گردد.

1. 1. دروس انتخابی توسط گروه دانشجویان: در هر نیم­سال گروه ­های مختلف دانشجویان با توجه به برنامه پیشنهادی آموزش برای هر نیم­سال دروس مختلفی را انتخاب ‌می‌کنند، ‌بنابرین‏ یکی دیگر از ورودی­ ها این مسئله برنامه پیشنهادی آموزش برای هر یک از گروه ­های دانشجویان است.

1. 1. تعداد گروه دانشجویان: تعداد هر یک از گروه ­های دانشجویان در هر نیمسال، به ‌عنوان ورودی تعداد گروه دانشجویان در نظر گرفته می­ شود.

1. 1. تعداد کل دروس

1. 1. نام هر درس

1. 1. تعداد واحد هر درس

1. تعداد دانشجویانی که برای هر درس پیش ثبت نام کرده ­اند.

• اطلاعات مربوط به اساتید

1. 1. اساتید ارائه دهنده دروس: استاد درس، یعنی استادی که درس را ارائه می­دهد به­عنوان یکی از ورودی­های مسئله است. اگر یک درس در چند گروه ارائه می­ شود باید برای هر گروه استاد آن نیز مشخص گردد.

1. 1. ساعت حضور اساتید: برای هر یک از اساتید باید زمان­ها که آن ها برای ارائه دروس مد نظر دارند مشخص شود و به ‌عنوان ورودی مسئله در نظر گرفته شود.

1. 1. تعداد اساتید

1. نام درس­هایی که هر استاد جهت تدریس اعلام آمادگی ‌کرده‌است.

• اطلاعات مربوط به کلاس­ها

1. 1. تعداد کلاس­ها و امکانات آن­ها: تعداد کلاس­های در دسترس در هر نیم­سال و ظرفیت هر یک از آ­ن­ها و همچنین امکانات آموزشی مورد نیاز از قبیل ویدئو پروجکشن به ­عنوان ورودی تعداد کلاس­ها و امکانات آموزشی مشخص می­شوند

1. ظرفیت کلاس­ها

• اطلاعات مربوط به زمان­های موجه برای تشکیل دروس

۳-۶- معرفی محدودیت­های سخت و نرم در مسائل بهینه­ سازی

یک محدودیت مانند ≥ که در اکثر مدل­های کاربردی وجود دارد ” محدودیت سخت ” نامیده می­ شود؛ زیرا این امکان را از مجموع j برای زیادتر شدن از ‌می‌گیرد، اما در شرایط واقعی این امکان وجود دارد که این محدودیت قابل لغو باشد. اگر اضافه ظرفیتی وجود داشته باشد، امکان تجاوز از حد تعیین شده را فراهم می­ نماید. این امکان، “محدودیت نرم” نامیده می­ شود و به صورت زیر است :

فرمول(۳-۱)

نمودار ۴-۲- گروه نمونه به تفکیک جنسیت

جدول ۴-۳- گروه نمونه پژوهش بر حسب وضعیت تحصیلی

گروه

فراوانی

معدل

درصد

موفق

۸۴

۱۶/۵۲

۴/۴۴

ناموفق

۱۰۵

۱۳/۳۰

۶/۵۵

کل

۱۸۹

۰/۱۰۰

1. 1. Beck ↑

1. 1. academic decline ↑

1. 1. Meilman ↑

1. 1. Academic performance ↑

1. 1. Mc. Clelland ↑

1. 1. Anderson ↑

1. 1. Astin & Eckland ↑

1. 1. Stanhope& Lancaster ↑

1. 1. Rodgers ↑

1. 1. Cowan & Morewitz ↑

1. 1. Evans& Anderson ↑

1. 1. sentins & limon ↑

1. 1. murray ↑

1. 1. tucker ↑

1. 1. Personality characteristics ↑

1. 1. Extraversion ↑

1. 1. – Karur & Shiyer ↑

1. 1. Personality ↑

1. 1. Alport ↑

1. 1. -Carducci ↑

1. 1. Ego ↑

1. 1. Super ego ↑

1. 1. ٍExtraversion ↑

1. 1. Intraversion ↑

1. 1. Carl Gustav Jung ↑

1. 1. -Bostanci ↑

1. 1. –Gucobsen ↑

1. 1. – laziner & neumannl ↑

1. 1. -Extraversion versus introversion ↑

1. 1. -Neuroticism versus emotional ↑

1. 1. -Psychoticism versus impulse control ↑

1. 1. -Costa & maccrae ↑

1. 1. neuroticism ↑

1. 1. extraversion ↑

1. 1. openness to experience ↑

1. 1. agreeabless ↑

1. 1. conscientiousness ↑

1. 1. -Facet ↑

1. 1. – Mattews, Deary& Whiteman ↑

1. 1. -Gillespie ↑

1. 1. -Martin ↑

1. 1. -Lahti ↑

1. 1. -Angry hostility ↑

1. 1. -Impulsiveness ↑

1. 1. -vulnerability ↑

1. 1. -John ↑

1. 1. -Mcelroy ↑

1. 1. -Dowd ↑

1. 1. -Warmth ↑

1. 1. -Gregariousness ↑

1. 1. -Assertiveness ↑

1. 1. -Excitement seeking ↑

1. 1. – Brant ↑

1. 1. -Fantasy ↑

1. 1. -Aesthetics ↑

1. 1. -Values ↑

1. 1. -Disagreeable ↑

1. 1. -Antagonistic ↑

1. 1. -Trust ↑

1. 1. -Straight forwardness ↑

1. 1. -Altruism ↑

1. 1. -Compliance ↑

1. 1. -Modesty ↑

1. 1. -Tender-mindedness ↑

1. 1. -Tiliopoulos ↑

1. 1. -Pallier ↑

1. 1. -Coxon ↑

1. 1. -Competence ↑

1. 1. -Order ↑

1. 1. -Dutifulness ↑

1. 1. – Achievement striving ↑

1. 1. -Self-discipline ↑

1. 1. -Deliberation ↑

1. 1. – Chamorro& Furnham ↑

1. 1. – Furnham & Jackson ↑

1. 1. – Laidra, Pullmann & Allik ↑

1. 1. – Furnham & Premuzic ↑

1. 1. – Dissou & Heaven ↑

1. 1. – Melissa, Sampo& Paunonen ↑

1. 1. – Conard ↑

1. 1. – Farsides & Woodfield ↑

1. 1. – Wagerman & Funder ↑

1. 1. – Petska ↑

1. 1. -Chamorro ↑

1. 1. -Matthews & dorn ↑

1. 1. – Musgrave,Marquart, Bromley& Dalley ↑

1. 1. – Defruyt & Mervielde ↑

1. 1. – Goleman ↑

1. 1. – Westerman ↑

1. 1. – Naurayi & Cherry ↑

1. 1. -Digman ↑

1. 1. Noftlen & Robins ↑

1. 1. Zhang ↑

1. 1. – Korotkov ↑

1. 1. – Hayes & Joseph ↑

1. 1. – Burton & Nelson ↑

1. 1. – Wagerman & Funder ↑

1. 1. – Gomes R. Mc Laren ↑

1. 1. NEO (NEO PI-R) ↑

1. 1. – Eggert, J. Levendosky, A. Klump ↑

1. 1. Anxiety ↑

1. 1. Angry hostility ↑

1. 1. Depression ↑

1. 1. Self -consciousness ↑

1. 1. Impulsiveness ↑

1. 1. Vulnerability ↑

1. 1. Warmth ↑

1. 1. Gregariousness ↑

1. 1. Assertiveness ↑

1. 1. Activity ↑

1. 1. Excitement-seeking ↑

1. 1. Positive emotions ↑

1. 1. Fantasy ↑

1. 1. Aesthetrics ↑

1. 1. Feelings ↑

1. 1. Actions ↑

1. 1. Ideals ↑

1. 1. Values ↑

1. 1. Trust ↑

1. 1. Straight forwardness ↑

1. 1. Altruism ↑

1. 1. Compliance ↑

1. 1. Modesty ↑

1. 1. Tender-mindeness ↑

1. 1. competence ↑

1. 1. Order ↑

1. 1. Dutifulness ↑

1. 1. Achievement striving ↑

1. 1. Self-discipline ↑

از همین روست که برخی این نکته را مورد تأمل جدی قرار داده ­اند که اصولاً یکی از هدف­های اصلی کیفرها و اقدامات تأمینی و تربیتی کاهش آسیب­های اجتماعی است در حالی که محرومیت طولانی مدت خانواده از حضور مادر خود سبب ساز آسیب­های متعدد اجتماعی است. به نظر می­رسد نظام عدالت کیفری زنان نه تاب تبعیض­های ناروا علیه زنان را دارد و نه تاب تحمل نگرش­های حمایتی پدرانه یا پدرسالارانه را باید واقعیت­های زنان و به تبع آن رفتارهای مجرمانه­شان را بهتر شناخت و از انگاره­های سنتی و گاه مبهم موجود فاصله گرفت. در گزارش­هایی که از زنان زندانی در زندان­های بریتانیا تهیه شده خشونت به عنوان یک ویژگی دائمی زندان زنان توصیف نگردیده است.

در کل باید گفت که اگر تأمین منافع عمومی جامعه و همچنین تأمین منافع زنان و کودکان یکی از
دغدغه­ های اصلی یک جامعه باشد، می­بایست از تمامی ظرفیت­های بالفعل و بالقوه خود برای پرهیز از گسستن زنان از محیط خانواده بهتر بگیرد.

قانون مجازات مصوب ۱۳۹۲ طی مواد ۶۴ الی ۸۷ به مجازات­های جایگزین حبس پرداخته است. در ماده ۶۴ مقرر شده: مجازات­های جایگزین حبس عبارت است از دوره مراقبت، خدمات عمومی رایگان، جزای نقدی روزانه و محرومیت از حقوق اجتماعی، که در صورت گذشت شاکی و وجود جهات تخفیف با ملاحظه نوع جرم و کیفیت ارتکاب آن، آثار ناشی از جرم، سن، مهارت، وضعیت، شخصیت و سابقه مجرم، وضعیت بزه دیده و سایر اوضاع و احوال تعیین و اجرا می­ شود.

در ماده ۶۵ تأکید شده که مرتکبین جرایم عمدی که حداکثر مجازات قانونی آن ۳ ماه حبس است بجای حبس به مجازات جایگزین حبس محکوم می­شوند. در ماده ۶۸ تصریح شده که مرتکبین جرایم غیرعمدی به مجازات جایگزین حبس محکوم می­ شود مگر این که مجازات قانونی جرم ارتکابی بیش از ۲ سال حبس باشد که در این صورت حکم به مجازات­های جایگزین حبس اختیاری است.

اما جایگزین­های حبس عبارتند از:

۱- دوره مراقبت: به موجب ماده ۸۳ قانون مجازات «دوره مراقبت دوره­ایی است که طی آن محکوم به حکم دادگاه و تحت نظارت قاضی اجرای حکم به انجام یک یا چند مورد از دستورهای مندرج در تعویق مراقبتی به شرح ذیل محکوم می­گردد:

الف– در جرایمی که مجازات قانونی آن­ها حداکثر ۳ ماه حبس است، تا شش ماه.

ب- در جرایمی که مجازات قانونی آن­ها نود و یک روز تا ۶ ماه حبس است و جرایمی که نوع و میزان تعزیر آن­ها در قوانین موضوعه تعیین شده است، شش ماه تا یکسال.

پ– در جرایمی که مجازات قانونی آن­ها بیش از ۶ ماه تا یکسال است، یک تا دو سال.

ت– در جرایم غیرعمدی که مجازات قانونی آن­ها بیش از یکسال است، دو تا چهار سال.

‌بنابرین‏ دوره مراقبت به عنوان یکی از نهادهای جانشین مجازات حبس عبارت است از دادن آزادی به مجرم تحت سرپرستی ونظارت مأموران دوره مراقبتی به جای کیفر حبس در مدت معینی برای آماده ساختن وی برای بازگشت به زندگی اجتماعی.

دوره مراقبت متضمن ویژگی­های ذیل است:

ایجاد سازمانی مستقل در چهارچوب نظام کیفری، قضایی بودن ماهیت و وظایف آن، دارا بودن اقتدار قانونی و اعمال سرپرستی و نظارت بر متهم به منظور بازگشت وی به جامعه و تطبیق با آن. (حاجی تبار فیروزجایی، بی تا:۸۰)

‌بنابرین‏ دوره مراقبت جزء یکی از بهترین تدابیر جایگزین حبس به حساب می ­آید زیرا با مشاهده مقررات مرتبط با آن و نیز دستورهایی که فرد محکوم باید در طول اجرای این مجازات رعایت کند بیانگر اهدافی چون تقویت حس مسئولیت­ پذیری در مجرمان، مشارکت جامعه مدنی، اجتناب از ایراد انگ مجرمانه به مجرمین خصوصاًً زنان مجرم، اجرای عدالت و غیره ‌می‌باشد. ‌بنابرین‏ زنان مجرم حیثیت و جایگاه اجتماعی خود را از دست نمی­دهند و ضمن حفظ بخشی از آزادی خود به منزله یک شهروند مسئول، رفتار وی تحت مراقبت و نظارت یک مأمور مراقبتی متخصص یا یک شهروند دیگر یا یک نهاد مدنی قرار
‌می‌گیرد.

۲- کیفر نقدی روزانه: به موجب ماده ۸۵: «جزای نقدی روزانه عبارت است از یک هشتم تا یک چهارم درآمد روزانه محکوم که به شرح زیر مورد حکم واقع می­ شود و با نظارت اجرای احکام وصول می­گردد:

الف– جرایم موضوع بند (الف) ماده ۸۳ تا یکصد و هشتاد روز

ب– جرایم موضوع بند (ب) ماده ۸۳ یکصد و هشتاد تا سیصد و شصت روز

پ– جرایم موضوع بند (پ) ماده ۸۳ سیصد و شصت تا هفتصد و بیست روز

ت– جرایم موضوع بند (ت) ماده ۸۳ هفتصد و بیست تا هزار و چهارصد و چهل روز

هم­چنین به موجب ماده ۸۶ میزان جزای نقدی جرایم ماده ۸۳ به ترتیب نه میلیون ریال، نه میلیون ریال تا هجده میلیون ریال، هجده میلیون ریال تا سی و شش میلیون ریال و از سی و شش میلیون ریال تا هفتاد و دو میلیون ریال تعیین گردیده است. ‌بنابرین‏ با توجه به مشکلات جزای نقدی از جمله حبس محکوم علیه در صورت عجز از پرداخت آن، اندیشمندان و صاحب نظران شیوه جدیدی از مجازات را برای عادلانه تر کردن اجرای این مجازات پیشنهاد نموده که از جمله آن کیفر نقدی روزانه است. (حاجی تبار فیروزجایی: ۸۲).

۳- خدمات عمومی رایگان: به موجب ماده ۸۴: خدمات عمومی رایگان، خدماتی است که با رضایت محکوم برای مدت معین مورد حکم واقع می­ شود. و در جرایم موضوع ماده ۸۳ به ترتیب در جرایم موضوع بند (الف) تا دویست و هفتاد ساعت، بند (ب) دویست و هفتاد تا پانصد و چهل ساعت، بند (پ) پانصد و چهل ساعت تا هزار و هشتاد ساعت و بند (ت) هزار و هشتاد تا دو هزار و صد و شصت ساعت مقرر گردیده است.

به موجب تبصره ۲ همان ماده، حکم به ارائه خدمات عمومی مشروط به رعایت همه ضوابط و مقررات قانونی مربوط به آن خدمت از جمله شرایط کار زنان و نوجوانان، محافظت­های فنی و بهداشتی و ضوابط خاص کارهای سخت و زیان­آور است.

این کیفر نه تنها فاقد خطرات و معایب زندان است بلکه باعث ارتقای رشد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تربیتی نیز می­ شود. انجام خدمت عمومی از سوی محکوم مترادف با بیگاری و کار اجباری نبوده بلکه در جهت بازپروری و اصلاح محکوم علیه از رهگذر جلوگیری از آثار منفی محکومیت به زندان، بهره­ گیری از ظرفیت­های بازپروری و نیز جبران خسارت هایی است که مجرمان به واسطه ارتکاب جرم به اجتماع وارد کرده‌اند. (حاجی تبار فیروز جایی: ۸۳).

درمانگر یا مشاور هر نگرشی که داشته باشد باید قاطعانه به زوج­ها کمک کند تا به پیامدهای طلاق برای خود و فرزندانشان بیاندیشند و گاه طلاق را به بعد از بزرگ شدن بچه­ها موکول کنند اما توقعات بالای اجتماعی- فرهنگی امروزه، اولویت را به نیازهای شخصی و فردی داده است. هیچ کسی یا هیچ­چیز کمتر نمی­تواند زوج­های مصمم به طلاق را از تصمیمشان منصرف سازد. درمانگر می ­تواند یک جدایی موقت و آزمایشی را پیشنهاد بدهد تا فرصتی جهت سازش و تصمیم ­گیری عاقلانه­تر داشته باشند(کاسلو و رابینسون^[۳۹]، ۱۹۹۶؛ به نقل از زارعی محمودآبادی و همکاران، ۱۳۹۱). اکثر زوج­های در حال طلاق به احتمال قوی یک دوره جدایی کوتاه مدت را تجربه کرده ­اند. این نوع جدایی می ­تواند فواید زیادی داشته باشد و از آن ‌می‌توان به عنوان ابزار کنترل تعارض، کاهش خشم و تصمیم ­گیری منطقی و همچنین سپری در مقابل خشونت­های رو به رشد عاطفی و فیزیکی استفاده کرد. علاوه بر این جدایی موقت راهی برای تعطیلی موقت جر و بحث­­­ها است و فرصت محدود و مشخصی به فرد می­دهد تا بتواند از بن­بست خارج شود. و عاقلانه تصمیم بگیرد. این جدایی می ­تواند به عنوان فرصتی برای یادگیری­های جدید و تبیین ارزش­هایی که در آن به بررسی امکان وجود راهکارهای دیگر در ارتباطات، منتقل و به زندگی مستقل پرداخته می­ شود، بدانند که راه­های دیگری نیز هست. مهمتر اینکه درمانگر باید به زوج یادآور شود این جدایی تمرینی جهت آمادگی برای طلاق است، در این دوره آن ها فرصت آمادگی لازم برای سازگاری عاطفی و رفتاری با مسأله طلاق را کسب می­ کند(براملت و موشر^[۴۰] ،۲۰۰۲؛ به نقل از زارعی محمودآبادی و همکاران،۱۳۹۱). برعکس ‌می‌توان جدایی را به عنوان وسیله­ای برای حفظ زندگی مشترک از طریق تنظیم مجدد تعهدات ازدواج و فسخ مفاهیم قدیمی در نظر گرفت. جدایی سازمان یافته است که نیازمند تداوم جلسات مشاوره­ای است. زوج­ها اگر چه خواستار زندگی جدا از هم هستند اما با این حال خواهان ادامه زوج­درمانی به طور منظم نیز هستند، بیشتر زوج­ها ‌در مورد عدم تغییر برنامه ­های مالی توافق نظر دارند. تغییرات اساسی مانند تغییر محل اقامت، شغل و محل زندگی فرزندان در این برنامه روی خواهد داد. تنها یکی از زوج­ها خانه را ترک ‌می‌کنند و گاه به طور توافقی و به نویت در خانه می­مانند. اگر زوج­ها به توافق برسند که از وکلای خود استفاده کنند، فرایند طلاق روند دوستانه­ای خواهد داشت و درمانگر راحت­تر می ­تواند به آن ها کمک کند تا نگرشی بدون سرزنش داشته باشند، و بدین­سان روابط فردی و خانوادگی بهبود خواهد یافت و درمانگر همچنان به مشاوره زوجی ادامه می­دهد. باید به زوج­ها یادآور شد نیمی از زوج­هایی که جدا از هم زندگی ‌می‌کنند سرانجام از هم طلاق می­ گیرند. در این صورت زوجی که مایل به طلاق نیست به خاطر ترس از وقوع حتمی طلاق، به شدت با این جدایی مخالفت خواهد نمود(برومن ،۲۰۰۲؛ به نقل از زارعی محمودآبادی و همکاران، ۱۳۹۱). هر یک از زوج­ها ممکن است احساسات و برداشت­های متفاوت و گوناگونی نسبت به جدایی داشته باشند. درمانگر باید به آن ها کمک کند تا این برداشت­ها و احساسات را دسته بندی نموده و از این طریق محاسن و معایب این جدایی را آشکار سازند. مطالعه دقیق اصول اساسی جدایی، چه به عنوان تمرین آمادگی و شروع پذیرش طلاق و چه به مثابه تلاش برای تغییر مفاهیم و حافظ زندگی مشترک، بسیار مهم ‌می‌باشد. تعداد انگشت شماری از زوج­ها، به طور آشکار ‌در مورد پیامدهای عملی تصمیمات طلاق صحبت ‌می‌کنند. آن ها فقط گاهی ‌در مورد اتفاقی که برای فرزندان رخ می­دهد، صحبت ‌می‌کنند. مسائلی که باید ‌در مورد آن ها تصمیم ­گیری شود عبارتند از مدت زمان جدایی اولیه، زمان بررسی و پیگیری ادامه مشاوره، تعیین مکان ملاقات، حمایت از کودکان، تأمین بودجه، دخالت یا عدم دخالت وکیل و نحوه آگاه سازی فرزندان، آیا زوج می ­تواند افراد دیگر را ملاقات کند یا باید تنها باشد؟

تصمیمات بعدی می ­تواند ‌در مورد علت طلاق و سوء تفاهم باشد و با به کارگیری اصول روشن از صدمات اجتماعی جلوگیری شود. البته به مباحثی از قبیل اینکه زوج­ها چه زمانی وارد مرحلۀ نهایی می­شوند نیز باید پرداخته شود(زارعی محمودآبادی و همکاران،۱۳۹۱).

مدیریت ساختاری طلاق^[۴۱]

وظیفه اصلی درمانگر بعد از تصمیم به طلاق زوجین، کمک به آن ها برای تثبیت احساسی و پذیرش واقعیت طلاق است. در صورت جریحه­دار شدن احساسات و در موارد نادر بروز علایم آشفتگی روانی شدید با خشونت اجتماعی، برخی درمان­های دارویی فردی ضروری خواهد بود. عادی سازی احساس آشفتگی، بی ­اعتمادی و سردرگمی، به مراجعان کمک می­ کند تا بفهمد که خود و خانواده­شان دوره بحرانی گذرا و البته شدیدی را خواهند گذراند. در صورت وجود خشم شدید و بروز آن، استفاده از ابزارهای کنترل بحران، جهت کاهش تعارضات و تثبیت احساس، مثمر ثمر خواهد بود. حتی زوج­هایی که به صورت توافقی از هم جدا می­شوند و سعی دارند بعد از طلاق روابط حسنه داشته باشند، باید هم نفرت اولیه و هم گرایشات دوستانه خود را کنترل کنند (هوپر^[۴۲]،۲۰۰۱؛ به نقل از زارعی محمودآبادی و همکاران، ۱۳۹۱).

طلاق در نظام حقوق اسلام

این عبارت دارای چهار قید ‌محدود کننده در زمینه تعهدات پذیرفته شده در ارائه ی ضمانت اجراهای کیفری حقوق مالکیت فکری است:

اول :اشاره صرف به «علائم تجاری و کپی رایت(که مخالف با حمایت تریپس از کلیه ی انواع حقوق مالکیت فکری است^[۹])دوم: «جعل علامت تجاری و تکثیر غیر مجاز»(که محدود کننده ی تمام اشکال نقض علایم تجاری و کپی رایت آثار ادبی هنری است^[۱۰]). با توجه به تفاوت‌های خاصی که در محتوا و چارچوب این مفاهیم وجود دارد، پنل تعاریف ارائه شده در پاورقی ۱۴ از ماده ۵۱ تریپس را ‌در مورد این مفاهیم در نظر گرفت^[۱۱].

سومین محدودیت در این زمینه واژۀ ” عامدانه” است،که تمرکز بر قصد و نیت ناقض داشته و منعکس کننده ی ماهیت کیفری پروسه های اجرایی مورد بحث می‌باشد.

سرانجام ، چهارمین قید محدود کننده ،عبارت نقض “در مقیاس تجاری”است.

این یافته ها به درک صحیح از ماده ۶۱ که در بالا بدان اشاره شد،کمک می کند.

در میان این معیارهای ‌محدود کننده،واژۀ”درمقیاس تجاری” سرنوشت سازترین است با توجه به نوع ‌تفسیر این واژه،اعضای سازمان تجارت جهانی قادر خواهند بود، از فضای خط مشی قابل ملاحضه ای ،در تعریف محدودیت های اجرای کیفری مالکیت فکری بهره مند شوند.^[۱۲]

بند اول: تعریف و تفسیر تحت الفظی واژه ی مقیاس تجاری

دیکشنری آکسفورد انگلیس، مقیاس تجاری را اینگونه تعریف نموده : موضوعی که با تجارت مرتبط است و باعث ایجاد سود و مزیت می شود^[۱۳]. دیکشنری آکسفورد انگلیس، واژۀ مقیاس را اینگونه تعریف می‌کند:

۱ـ یک معیار طبقه بندی شده از ارزش که در شکل استاندارد، می‌باشد و برای اندازه گیری و درجه بندی به کار گرفته می شود.

۲ـ یک ابزار اندازه گیری که بر پایه یک سیستم می‌باشد.

۳ـ یک حجم و دامنه و یا میزان ومقدار نسبی^[۱۴].

درخصوص معنای متداول لغت «مقیاس» جای بحثی وجود ندارد. امکان دارد این لغت: اندازه، درجه، حجم نسبی یا مقدار تعریف شود^[۱۵]. درخصوص بزرگی، فراوانی، کوچکی و از این قبیل به کار می‌رود. معنای متداول این کلمه شامل هردو مفهوم کمیت می‌باشد، هم از نظر وسعت و میزان، و نیز به همان اندازه مفهوم نسبیت را در بر می‌گیرد.

هر دو برداشت توامان در مفاهیم نسبت و درجه اعمال می‌شوند. از اینرو یک «مقیاس» خاص اشیامعین و یا وقایع وعملکردهایی را از نظر اندازه با هم مقایسه می کند.برخی از این اشیامعین و یا وقایع وعملکردها مطابق با اندازه ی مطرح شده خواهند بود و برخی نخواهند بود.^[۱۶]

اندازه ی مطرح شده به وسیله ی واژه ی «تجاری» بیان شده است. واژه ی «تجاری» می‌تواند به طرق مختلفی شرح و وصف شود. دو تعریف ذیل درطول این دوره دادرسی مطرح شدند:

-۱درگیر شدن در تجارت: هر اقدامی که مرتبط یا در راستای تجارت باشد.

۲-تمایل به بازگشت مالی در عوض دست آوردهای هنری ، به دست آوردن سود احتمالی, به ‌عنوان موضوع محض ‌و مطلق از کسب و کار در نظر گرفته شده^[۱۷].

بند دوم: تعریف نقض در مقیاس تجاری بر مبنای معاهده تریپس

در موافقت‌نامه‌ی تریپس هیچ استفاده ا‌ی از کلمه «مقیاس» به غیراز جملات اول و چهارم ماده ۶۱ نشده است؛اگرچه متن موافقت‌نامه‌ی تریپس نشان می‌دهد،به کرات ازلغت«تجاری»درکناربسیاری از اسامی دیگر استفاده شده است، با این وجود لغت «تجاری» در هیچ جایی از معاهده‌ی فوق با کلمه «مقیاس» به کار نرفته است.^[۱۸]

می توان گفت :«مقیاس» بر میزانی نسبی دلالت دارد و منعکس کننده‌ قصد و نیت مذاکره کنندگان در باب اعمال محدودیت‌هایی بر تعهدات مندرج در جمله اول ماده ۶۱به اندازه جعل علایم تجاری و سرقت ادبی از آثار حمایت شده دارد، از اینرو، در حالی که کلمه «تجاری» کلمه‌ای کیفی است اگر به تنهایی با این لغات استفاده شود اشتباهاتی را به دنبال خواهد داشت و در متن می‌بایست مفهومی کمی داشته باشد^[۱۹].

مروری بر استفاده و کاربردهای کلمه «تجاری» در موافقت‌نامه‌ی تریپس نشان می‌دهد این لغت نه تنها فروش را ،بلکه فعالیت‌های مختلفی دیگری را نیز به بازار مرتبط می کند؛ همچنین بیانگر این است که فعالیت‌های «تجاری» نمی‌تواند در مقیاسی بزرگتر از دیگر مقیاس‌ها همچون فعالیت‌های «غیرتجاری عمومی» تصور شوند،حتی ‌اگر آن مقیاس به طور کلی بزرگتر از مثلا استفاده ی «شخصی» یا استفاده «داخلی» باشد.

ویژگی‌ اختصاصی فعالیت‌های تجاری این است که برای کسب سود ‌و منفعت به کار می‌روند. همچنین بازنگری کاربردهای کلمه «تجاری» نشان می‌دهد که، بر خلاف همه آن ها، در ماده ۶۱ از کلمه «تجاری» برای تخصصی کردن مفهوم مقدار استفاده شده است.^[۲۰]

مبحث دوم: مکانیزم حل اختلاف در سازمان تجارت جهانی^[۲۱]

یکی از بزرگترین ابتکارات سازمان تجارت جهانی ایجاد یک سیستم یکپارچه حل و فصل اختلافات می‌باشد.

توسعه روابط بین‌المللی به موازات آثار مثبت خود، عوارض جانبی منفی از جمله بروز اختلافات بین‌المللی ناشی از گسترش روابط بین کشورها را نیز به همراه داشته است. بسیاری از این اختلافها، علی رغم دارا بودن منشا مالی قابل حل و فصل، به علت فقدان مکانیسمی مؤثر برای حل و فصل مسالمت آمیز آن، موجب بروز جنگ‌های دو جانبه یا چندجانبه شده اند. از یک طرف توسعه جامعه بشری، نیاز به گسترش و توسعه روابط بین‌المللی را اجتناب ناپذیر کرده و از طرف دیگر همین مسئله می‌تواند ایجاد تنش در روابط بین کشورها و رویارویی ملت ها را موجب گردد. سازمان‌های بین‌المللی و پیمانهای بین‌المللی با طراحی مکانیسمی برای حل و فصل اختلافات اعضایشان، تلاش زیادی را برای هدایت ‌دولت‌های‌ جهان به سمت توسل به ابزارهای حقوقی جهت حل و فصل اختلافاتشان صورت داده‌اند. یکی از این سازمان‌های بین‌المللی، سازمان تجارت جهانی می‌باشد. چون امروزه با توجه به گسترش خارق العاده روابط اقتصادی بین کشورها در اشکال مختلف از قبیل قراردادهای تجاری، سرمایه گذاری خارجی، سرمایه گذاری اشتراکی، انتقال تکنولوژی، خدمات مالی و پولی، خدمات اطلاع رسانی و…، بروز طبیعی اختلاف نظرها در رابطه با این معاملات، نیاز به وجود مرجع و مکانیسمی جهانی برای حل و فصل مؤثر این گونه اختلافات، بسیار محسوس است. سازمان تجارت جهانی در جهت حل این معضل و با هدف قاعده مند کردن روابط اقتصادی بین‌المللی از اوایل سال ۱۹۹۵ فعالیت خود را به صورت رسمی آغاز کرده و با اختصاص رکنی مختص حل و فصل اختلافات و تنظیم مجموعه ای از آیین نامه ها و قواعد برای رسیدگی به اختلافات، تحول اساسی در زمینه حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات تجاری بین‌المللی به وجود آورده است^[۲۲].

در بخش توصیفی از تحلیل­های توصیفی آمار مثل فراوانی و درصدها استفاده می شود. در واقع در این تحقیق از جداول و نمودارها برای نشان دادن توزیع فراوانی ویژگی‌های جمعیت شناسی افراد نمونه استفاده شده است.

در بخش استنباطی به استنباط پارامترهای جامعه آماری از روی نمونه آماری پرداخته می شود. بدین منظور از آزمون های آماری مرتبط برای آزمون فرضیه‌های پژوهش استفاده می شود.

فصل چهارم

یافته های پژوهش

۴-۱ مقدمه

تجزیه و تحلیل داده ها برای بررسی صحت و سقم فرضیات برای هر نوع پژوهش از اهمیت خاصی برخوردار است. امروزه در بیشتر تحقیقاتی که متکی بر اطلاعات جمع‌ آوری شده از موضوع مورد تحقیق می‌باشد، تجزیه و تحلیل اطلاعات از اصلی ترین و مهمترین بخش های تحقیق محسوب می شود. داده های خام با بهره گرفتن از فنون آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند و پس از پردازش به شکل اطلاعات در اختیار استفاده کنندگان قرار می گیرند. این فصل با توجه به هدف تحقیق و در راستای فرض آماری در دو قسمت تهیه شده است.

جدول ۱٫ توزیع فراوانی جنسیت آزمودنی ها

درصد تراکمی

درصد
فراوانی
گروه

۷/۸۵

۷/۸۵

۱۰۸

مرد

جنسیت

۱۰۰

۳/۱۴

۱۸

زن

۱۰۰

۱۲۶

جمع

در بخش توصیفی ، داده ها در جداولی تنظیم و شاخص های توصیفی مانند میانگین و انحراف استاندارد متغیرهای اصلی پژوهش بیان و بررسی می شود.سپس در بخش استنباطی با تجزیه و تحلیل داده ها و استفاده از روش های آماری پارامتریک مانند ضریب همبستگی پیرسون و همچنین با بهره گرفتن از نرم افزار AMOS و تحلیل مدل ساختاری به بررسی فرضیه های پژوهش پیش رو پرداخته شد.تعداد نمونه های معتبر برای انجام تحلیل های این پژوهش برابر ۱۰۸ نفر مرد و ۱۸ نفر زن که مجموعا ۱۲۶ نفر بوده است.

۴-۲ شاخص های توصیفی متغیرهای اصلی پژوهش

1. 1. Bell ↑

1. 1. Carnival ↑

1. 1. Dale ↑

1. 1. مطالعه تطبیقی الگوهای نظام پیشنهادات و ارائه الگوی مناسب جهت برقراری در دانشگاه آزاد اسلامی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد قزوین. فهیمه، جباری.(۱۳۹۲). ↑

1. 1. Cheng-Kung (2014). Nursing; New nursing research reported from National Cheng-Kung University [report]. Health & Medicine Week;(26):2118 ↑

1. 1. شناسایی مشکلات فرهنگی و اجرایی در اجرای نظام پیشنهادها اولین همایش ملی و بررسی موانع و مشکلات اجرایی نظام پیشنهادها.، محمد سعید تسلیمی، ۱۳۹۰٫ ↑

1. 1. Fitzans ↑

1. 1. Bhatnagar J, Puri ↑

1. 1. Band A, Hinz A ↑

1. 1. Salmon ↑

1. 1. Chin, C.(2013). Perceptions of internal marketing and organizational commitment by nurses. J Adv Nurs. ;65(1):92. ↑

1. 1. بررسی تأثیر اجرای نظام مشارکتی از طریق سیستم پیشنهادهای کارکنان بر افزایش بهره وری در شرکت برق منطقه فارس ، دانشگاه شیراز ، پایان نامه کارشناسی ارشد، سید احمد، بزاز جزایری. (۱۳۹۰). ↑

1. 1. نظام پیشنهادات، سیدعباس، موسوی. (۱۳۹۳). ماهنامه تدبیر ، شماره ۱۴۹ . ۴۴ . ↑

1. 1. Hart ↑

1. 1. Steven ↑

1. 1. Lawrence ↑

1. 1. Janssen ↑

1. 1. Peng ↑

1. 1. Raps ↑

1. 1. Part, ↑

1. 1. Cook ↑

1. 1. Procter ↑

1. 1. Jain ↑

1. 1. Kandula ↑

1. 1. Miller ↑

1. 1. Osland ↑

1. 1. Ross ↑

1. 1. Rollinson, ↑

1. 1. Cohen ↑

1. 1. Synge ↑

1. 1. . D’Zurilla ↑

1. 1. . Nezzo ↑

1. 1. . Bermaner and Duglass ↑

1. 1. . Cooper and Marshall ↑

1. 1. . Govaerts and Gregoire ↑

1. 1. . Internal Stressor ↑

1. 1. . External Stressor ↑

1. 1. . Lu ↑

1. 1. . Autonomic Nervous System ↑

1. 1. . Sympathetic ↑

1. 1. . Parsympathetic ↑

1. 1. . Peiffer, V ↑

1. 1. . Hans selye ↑

1. 1. . General adaptation syndrome ↑

1. 1. . Alarm ↑

1. 1. . Shock ↑

1. 1. . Anti-shock ↑

1. 1. . Loo, P, and Loo, H ↑

1. 1. . Resistance ↑

1. 1. . Exhaustion ↑

1. 1. . Academic stress ↑

1. 1. . Positive activating emotions ↑

1. 1. . Positive deactivating emotions ↑

1. 1. . Negative activating emotions ↑

1. 1. . Negative deactivating emotions ↑

1. 1. . Test anxiety ↑

1. 1. .Zeidner ↑

1. 1. . Goetz ↑

1. 1. . Attribution-based emotion ↑

1. 1. . Achievement ↑

1. 1. . Weiner ↑

1. 1. . Subjective well-being ↑

1. 1. . Diener ↑

1. 1. . Ekman and Davidson ↑

1. 1. . Andersen and Guerrero ↑

1. 1. . Meyer and Turner ↑

1. 1. . Astleitner ↑

1. 1. . King ↑

1. 1. . Muris ↑

1. 1. . Gadzella ↑

1. 1. . Balogla ↑

1. 1. . Frustrations ↑

1. 1. . Conflicts ↑

1. 1. . Pressures ↑

1. 1. . Changes ↑

1. 1. . Self-imposed ↑

1. 1. . Pekrun ↑

1. 1. . Goetz, Pekrun, Hall and Haag ↑

1. 1. . Weiner ↑

1. 1. . Turner and Schallert ↑

1. 1. . Heckhausen and Schulz, ↑

1. 1. . Self-efficacy ↑

1. 1. . Klassen ↑

1. 1. . Bandora ↑

1. 1. . Benight ↑

1. 1. . Beas ↑

1. 1. . Salanova ↑

1. 1. . reciprocal determinism ↑

1. 1. . behavioral influences ↑

1. 1. . cognitive influences ↑

1. 1. . environmental influences ↑

1. 1. . Locke ↑

1. 1. . Bandora ↑

1. 1. . Benight ↑

1. 1. . Adams ↑

1. 1. . Beyer ↑

1. 1. . Locke and Latham ↑

1. 1. . Analytic thinking ↑

1. 1. . Proximity ↑

1. 1. . Specificity ↑

1. 1. . Difficulty ↑

1. 1. . Level ↑

1. 1. . Generality ↑

1. 1. . Strehgth ↑

1. 1. . performance accomplishments ↑

1. 1. . vicarious experience ↑

1. 1. . verbal persuasion ↑

1. 1. . physiological states ↑

1. 1. . Botvin ↑

1. 1. . World Health Organization (WHO) ↑

1. 1. . UNICEF ↑

1. 1. . Rosenthal ↑

1. 1. . Zimmerman ↑

1. 1. . Pintrich ↑

1. 1. . Schunk ↑

1. 1. . Woolfolk ↑

1. 1. . Hergenhahn ↑

1. 1. . Olson ↑

1. 1. . Slavin ↑

1. 1. . Santrock ↑

1. 1. . Active Learning ↑

1. 1. . Yang ↑

1. 1. . Liu ↑

1. 1. . Johnson ↑

1. 1. . Reciprocal Questioning (Request) ↑

1. 1. . Manzo ↑

1. 1. . Witrock ↑

1. 1. . Self-Awareness Skill ↑

1. 1. . Empathy Skill ↑

1. 1. . Effective Communication Skill ↑

1. 1. . Managing Anger Skill ↑

1. 1. . Effective Relationship Skill ↑

1. 1. . Assertive Behavior Skill ↑

1. 1. . Problem Silving Skill ↑

1. 1. . Managing Stress Skill ↑

1. 1. . Decision Making Skill ↑

1. 1. . Creative Thinking Skill ↑

1. 1. . Huitt ↑

1. 1. . فرهنگ معین ↑

1. 1. . Messages ↑

1. 1. . Exchange meaning ↑

1. 1. . Transmit messages ↑

1. 1. . sharing of experiences ↑

1. 1. . intrapersonal communication ↑

1. 1. . interpersonal communication ↑

1. 1. . Verbal communication ↑

1. 1. . Nonverbal communication ↑

1. 1. . Self- awareness ↑

1. 1. . Self- acceptance ↑

1. 1. . Self-expression ↑

1. 1. . Novaco ↑

1. 1. . Anger ↑

1. 1. . Gondolf ↑

واژه چابک توصیف گر سرعت و قدرت ‌پاسخ‌گویی‌ هنگام مواجهه با رویدادهای داخلی و خارجی سازمان است.سازمان چابک برای درک و پیش‌بینی تغییرات محیط کسب و کار طراحی شده و در این راستا به ساختاربندی خود می پردازد.از عوامل اساسی که باعث ایجاد و ارتقای چابکی سازمان است می توان به آگاهی، انعطاف پذیری و بهره وری اشاره نمود.تولید چابک راهی برای تغییر روش تولید، طراحی و ایجاد مدیریت و بازاریابی سازمان های بزرگ و کوچک است(لحافی،۱۳۹۰،ص۱۹).

دانش به عنوان مهمترین جنبه رقابتی آن سازمان را قادر می‌سازد تا بهره‌ور باشد و از محصولات و خدمات رقابتی رها شود. یکی از پایه های افزایش بهره‌وری انتقال دانش، چابک بودن مؤثر است. حجم بالای توسعه ادبیات در حوزه انتقال دانش و چابکی سازمانی، اهمیت این دو مقوله را نشان می‌دهد. ما در این پژوهش، شکلی از همگرایی این دو را از این نظر که ابعاد آن ها قویاً با یکدیگر ارتباط دارند، مورد بررسی قرار می‌دهیم و استدلال می‌کنیم که چابکی سازمانی زمانی حاصل می‌شود که انتقال دانش، از هر حیث، در حال تعادل باشد(حاتمی نسب،۱۳۹۰،ص۱۳۱).

۱-۲-بیان مسأله :

ادبیات پژوهش چابکی، توانمندسازهای زیادی را برای ارتقای چابکی سازمان‌ها پیشنهاد می‌کند که در سابقه تحقیق به آن‌ ها پرداخته شده است. در این تحقیقات، متغیرهای سازمانی به عنوان متغیرهای توانمندساز برای چابکی بررسی شده‌اند و ارتباط و تأثیر آن‌ ها بر چابکی کنکاش شده است. مدیریت دانش نیز به عنوان یکی از پایه های چابکی، مورد توجه محققین متعدد (مانند داو ^[۱]۱۹۹۹، اشرافی ۲۰۰۵، و بیکر^[۲]۲۰۰۱ ) قرار گرفته ‌است. این تأکید بر مدیریت دانش، با عنایت به اهمیت تخصص و ارتقای جایگاه سرمایه های انسانی در سازمان‌ها، به خوبی قابل توجیه است. بدیهی است شناسایی مهم‌ترین عناصر مدیریت دانش در راستای ارتقای چابکی سازمانی می‌تواند گام بسیار ارزشمندی برای چابک سازی سازمان‌های تولیدی و غیر تولیدی قلمداد شود. لذا به نظر می‌رسد شناسایی ابعاد و اقدامات مدیریت دانش در سازمان‌های چابک از یک سو و بررسی ارتباط آن‌ ها با اقدامات و ابعاد چابکی از سوی دیگر، یک ضرورت انکارناپذیر در حوزه پژوهش های چابکی است.

با توجه به آنچه در راستای اهمیت چابکی سازمانی، به عنوان ابزاری برای غلبه بر چالش‌های هزاره سوم، در ادبیات بیان شده است (شریفی،۲۰۰۶)، بررسی و کنکاش در زمینه چابکی با تأکید بر دانش ـ محوری و مدیریت دانش می‌تواند جهش بزرگی را در چابک سازی و عملکرد بالای سازمان های دولتی ایجاد ‌نماید. علی‌رغم تحقیقات بسیار در هر یک از دو حوزه چابکی و مدیریت دانش، پژوهش‌های چندانی ‌در مورد ارتباط مدیریت دانش و چابکی سازمانی و تأثیر آن ها بر یکدیگر انجام نشده است و بیشتر پژوهش‌ها تئوریک و غیرتجربی می‌باشند. ریک داو^[۳]( ۱۹۹۹) به بیان ارتباط مدیریت دانش، توانایی ‌پاسخ‌گویی‌ و چابکی مؤسسه به صورت مطالعه ادبیات تحقیق پرداخته و چنین می‌گوید: “چابکی سازمانی زمانی به دست می‌آید که مدیریت دانش و توانایی ‌پاسخ‌گویی‌، در تلاش‌های سازمانی، حالتی متعادل داشته باشند”. لوی و ‌هازان^[۴] (۲۰۰۹) نیز مدیریت دانش را جنبه کاربردی فرهنگ سازمانی دانسته‌اند و چگونگی بنیان نهادن تغییر فرهنگی به وسیله چابکی سازمانی را بیان کرده‌اند و این تغییر فرهنگ را نیازمند ابتکار در مدیریت دانش دانسته‌اند. آن ها همچنین به‌کارگیری توانمندسازهای انتقال دانش از دیدگاه مهندسی نرم‌افزار چابک را مورد بحث قرار دادند و چگونگی افزایش چابکی از طریق استخراج داده ها و مدیریت دانش را بیان داشتند. فرانکلین بکر ^[۵](۲۰۰۱) در تحقیقی با عنوان “چابکی سازمانی و زیربنای دانش” بیان می‌کند که روش‌ها و مدل‌های ضروری کنونی کافی نیستند و برای غلبه بر عدم اطمینان در سازمان‌های چابک، نیاز به استراتژی‌های انطباق‌پذیری برای به‌کارگیری ابزارهای مدیریت دانش است. اشرفی و همکاران(۲۰۰۵)، چارچوبی را برای اجرای چابکی تجاری در سراسر سیستم‌های مدیریت دانش فراهم کرده‌اند. زیرا در صورت وجود ارتباطی، هر سازمان می‌تواند با تدوین برنامه ای مدون و منظم، به طور همزمان و یکپارچه و با کاهش هزینه های عملیاتی و اجرایی، به توسعه و تقویت همزمان این دو مقوله مهم (مدیریت دانش و چابکی سازمانی) بپردازد و از مزایای آن ها بهره مند گردد.با توجه به موارد مذکور سوال اصلی این پژوهش این است که آیا بین مدیریت دانش با چابکی سازمانی کارکنان ومعلمان آموزش وپرورش شهرستان کرمانشاه رابطه وجود دارد ؟

۱-۳-اهمیت و ضرورت انجام پژوهش:

ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که به خاطر جهانی شدن، دچار تغییرات سریع و اجتناب‌ناپذیری است.در این دنیا، اقتصاد به سمت اقتصاد دانش محور حرکت کرده و بسیاری از معادلات کنونی کشورها را با چالش‌ مواجه ساخته که این امر، خود حاصل فناوری اطلاعات و ارتباطات است.سازمان‌های کنوین، اهمیت‌ بیشتری جهت درک، انطباق‌پذیری و مدیریت تغییرات محیط پیرامون قائل شده و در کسب و به کارگیری‌ دانش و اطلاعات روزآمد به منظور بهبود عملیات و ارائه خدمات و محصولات مطلوب تر به ارباب رجوعان‌ پیشی گرفته‌اند.چنین سازمان‌هایی نیازمند به کارگیری سبک جدیدی از مدیریت به نام«مدیریت دانش» می‌باشند.برخی از سازمان‌ها براین باورند که با تمرکز صرف بر افراد، فناوری و فنون می‌توان دانش را مدیریت کرد(قربانی،۱۳۸۸،ص۴۸).

نوناکا و تاکیشی^[۶] (١٩٩۵) ادعا می‌کنند که مدیریت دانش به عنوان توانایی سازمان در ایجاد، ذخیره و توزیع دانش، برای برتری رقابتی در حوزه های کیفیت، سرعت، نوآوری و قیمت، مطلقاً حیاتی است. با وجود آنکه دانش به آسانی قابل اندازه‌گیری نیست، سازمان‌ها بایستی دانش را به منظور دستیابی به مزایایی که از مهارت‌ها، تجارب و دانش ضمنی کارمندان در سیستم و ساختارشان، قابل اکتساب است، به طور مؤثر مدیریت کنند(هانگ^[۷] ،۲۰۰۵).

البته ‌به این الگو انتقاداتی نیز وارد است که برای مثال بیکر (۱۹۷۸) معتقد است، این الگو فاقد مبانی نظری کافی است و تلاش برای ارتباط این الگو تجربی با یک چارچوب تئوریک مشکوک است و دیگر این­که الگو جاذبه اثرات جانشینی را در تجارت بین الملل نشان نمی­دهد و در نتیجه از نشان دادن اثرات انحراف و ایجاد تجارت چشم پوشی می‌کند. با این حال کلیه منتقدین و استفاده کنندگان از الگو جاذبه معتقدند که الگو ساده است و همین سادگی نقطه قوت اصلی آن محسوب می‌شود. زیرا با تعداد محدودی متغیر سروکار دارد و این کار محاسبه را آسان­تر و مسئله داده ها را کنترل پذیرتر می‌کند. ماتیاس و هریس^[۴۰] (۱۹۹۸) معتقدند گرچه الگو‌های جاذبه فاقد پایه تئوریکی قوی هستند ولی در مطالعات تجربی به خصوص در زمینه پیش‌بینی جریان‌های تجاری نقش خوبی را ایفا کرده‌اند (اکبری دهباغی، ۱۳۸۵).

در شکل ابتدایی الگوی جاذبه، جریان تجاری از کشورi به کشور j به وسیله اندازه اقتصادی کشورهای صادر کننده و وارد کننده و فاصله جغرافیایی بین آن­ها توضیح داده می شود، که شکل کلی آن به صورت زیر است.

(۳-۱)

به صورتی که جریان­های تجاری دو جانبه تابعی مستقیم از اندازه اقتصادی دو کشور ( و تابعی معکوسی از فاصله مورد نظر است. این معادله به صورت حاصل ضرب بوده که در فرم زیر نشان داده می­ شود. الگو شباهت زیادی با قانون جاذبه نیوتن دارد که نیروی جاذبه را تابعی مستقیم از اندازه نیروی دو جسم و تابعی معکوس از فاصله بین آن­ها () در نظر ‌می‌گیرد.

(۳-۲)

امروزه تعداد زیادی کاربردهای تجربی در ادبیات بین ­الملل وجود دارد که به بهبود عملکرد الگوی جاذبه کمک بسیاری نموده است. این مطالعات به دو گونه معرفی شده اند. در الگوی استوکاستیک نوع اول، حجم صادرات بین دو کشورi وj به عنوان تابعی از درآمد، جمعیت، فاصله جغرافیایی بین آن­ها و تعدادی متغیرهای مجازی است که می ­تواند بیان کننده متغیرهای مختلف از جمله مجاورت، متعلق بودن یا نبودن به ترتیبات تجاری بخصوص، مشابهت­های فرهنگی و سایر متغیر­ها باشد. این فرم به صورت زیر ‌می‌باشد:

(۳-۳)

که در آن معرف جزء اخلال است و ضریب متغیرهای مجازی نشان می­ دهند که مقدار متغیر مربوطه چه مقدار از سطح مورد انتظار بالاتر یا پایین­تر باشد. Yi و Yj نشان دهنده تولید ناخالص ملی کشورهای i و j ، N جمعیت کشورهای i و j، D فاصله جغرافیای بین دو کشور و A مجموعه ­ای از متغیرهاست که بر متغیر وابسته X اثرگذار است.

در الگوی استوکاستیک نوع دوم، درآمد سرانه دو کشور جانشین جمعیت شده است. شکل کلی این الگو به صورت زیر است:

(۳-۴)

الگوی اول زمانی به کار می­رود که از الگوی جاذبه برای تخمین صادرات کل به کار می­رود در حالی که الگوی دوم اغلب برای تخمین صادرات دو طرفه ‌در مورد محصولات خاصی استفاده می شود (زارزوسو و لهمن^[۴۱]،۲۰۰۰). از آنجا که در این الگو­ها فرض می شود عرض از مبداء برای همه شریک­های تجاری همگن و یکسان است در مرحله تخمین دچار نوعی اریبی می­شوند. به عبارت دیگر واحدهای انفرادی ممکن است از نظر ویژگی­های تاریخی، فرهنگی، قومی، سیاسی دارای اختلاف بسیاری با یکدیگر باشند.

در الگوی جاذبه نیز عوامل فرهنگی، تاریخی، سیاسی و جغرافیایی زیادی وجود دارند که سطح تجارت را تحت تاثیر قرار داده و با متغیر­های اصلی جاذبه GDP ,N ,D همبستگی دارند. اگر چه مطالعات قبلی در حد گسترده ­ای تلاش نموده اند تا ناهمگنی بین کشورها را از طریق منظور نمودن متغیرهای متعددی کنترل کنند، اما چون کمی نمودن عوامل مذکور غالبا مشکل به نظر می­رسد، همچنان اثر ناهمگنی بین واحدهای انفرادی و کشورهای شریک به صورت دو به دو وجود دارد (احمدزاده، ۱۳۸۴).

این مشکل در روش­های داده ­های مقطعی و ترکیبی که از لحاظ کردن این ناهمگنی بین کشورها ناتوان است؛ بیشتر به چشم می­خورد. یکی از راه­های غلبه بر این ناهمگنی و کنترل آن استفاده از روش­های داده ­های تابلویی است که طی فرایند آن برای هر یک از کشورهای شریک عرض از مبداء مشخصی در نظر گرفته می شود.

.

۳-۲- الگوی تجربی مطالعه

در این مطالعه به منظور برآورد اثر بحران مالی بر تجارت خدمات گردشگری و کل خدمات از یک الگوی جاذبه و داده ­های تابلویی بهره گرفته شده است؛ که در بردارنده ی متغیرهای اصلی و اثر گذار بر حجم تجارت خدمات و تجارت خدمات ناشی از گردشگری است.

الگوی جاذبه تجاری خدمات، در مقاله­ های والش^[۴۲] (۲۰۰۶)، یانه^[۴۳] (۲۰۱۳) و کیمیورا^[۴۴] و همکاران (۲۰۰۴) بررسی شده است که تنها در مقاله والش زیر جزء­های خدمات نیز مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اینکه هدف این پژوهش بررسی اثر بحران مالی بر تجارت خدمات گردشگری و تجارت کل خدمات است از الگوهای والش استفاده شده است. این الگوها به شرح زیر است:

(۳-۶)

الگوی فوق مربوط به تجارت کل خدمات ‌می‌باشد، که در آن : تولید ناخالص ملی کشورهای i وj ، pop: جمعیت کشورهای i و j ، Dis: فاصله جغرافیایی بین دو کشور i و j، Adjacency: مجاورت و نزدیکی که به صورت متغیر دامی وارد می­ شود، :Language متغیر زبان که به صورت متغیر مجازی است. درصورتی که زبان دو کشور یکی باشد عدد یک ‌می‌گیرد. ، به شکل متغیر مجازی وارد می­ شود و در صورتی که کشورهای شریک تجاری عضو یک اتحادیه باشند عدد یک و در غیر این صورت عدد صفر ‌می‌گیرد.

الگوی جاذبه تجاری مربوط به تجارت خدمات گردشگری که در مقاله والش معرفی شده، فرم زیر است.

(۳-۷)

در این الگو، : تولید ناخالص ملی کشورهای مبدأ و مقصد ، pop: جمعیت کشورهای مبدأ و مقصد ، Dis: فاصله جغرافیایی بین کشورهای مبدأ و مقصد، Adjacency: مجاورت و نزدیکی که به صورت متغیر دامی وارد می­ شود، :Language متغیر زبان که به صورت متغیر مجازی است. درصورتی که زبان دو کشور یکی باشد عدد یک ‌می‌گیرد. ، به شکل متغیر مجازی وارد می­ شود و در صورتی که کشورهای شریک تجاری عضو یک اتحادیه باشند عدد یک و در غیر این صورت عدد صفر ‌می‌گیرد. Temp_i: شاخص آب و هوای کشور مبدأ و Temp_j، شاخص آب و هوای کشور مقصد است.

در الگوهای ذکر شده در فوق به علت اینکه الگو برای کشورهای در نظر گرفته شده بود که تفاوت نرخ ارز نداشتند متغیر نرخ ارز وارد الگو نشده است. در این پژوهش با توجه به جامعه آماری، نیاز به وارد کردن نرخ ارز در الگو است. همچنین برای بررسی اثرات بحران مالی، این شاخص نیز به الگو اضافه شده است. از طرفی به علت متفاوت بودن کشورهای جامعه آماری از وارد کردن متغیرهای دامی در الگو صرف نظر شده است؛ زیرا تعداد متغیرهای دامی از حد مناسب فراتر می­رود و برای بررسی موضوع مورد نظر این پژوهش، ورود این متغیرهای دامی ضروری نیست. در نتیجه بر پایه دو الگوی معرفی شده الگوهای به کار گرفته شده در این مطالعه، در قالب معادلات زیر رائه شده است. الگوی (۳-۸) اثرات بحران مالی بر تجارت کل خدمات را نشان می­دهد.

(۳-۸)

متغیرهای اصلی الگو عبارتند از:

TRADE_ijt= تجارت دوجانبه خدمات بین کشور iو j در زمانt

GDP_it = تولید ملی کشور i در زمان t

GDP_jt= تولید ملی کشور j در زمان t

وفاداری به برند از طریق استفاده از برند توسعه پیدا می‌کند. برخلاف آگاهی از برند و کیفیت ادراک شده، وفاداری به برند تنها در صورتی وجود خواهد داشت که مردم یک محصول را خریداری و از آن استفاده کرده باشند، در صورتی که خرید و استفاده از برند برای کسب آگاهی از برند و کیفیت ادراک شده ضروری نیست. با این وجود، ابعاد ارزش ویژه برند به یکدیگر وابسته هستند و وفاداری به برند گره خورده است (آکر، ۱۹۹۱).

ارزش ویژه برند به ارزش ذخیره شده‌ای اشاره می‌کند که در یک برند به منظور کسب مزیت بازار ایجاد می‌شود. ارزش ذخیره شده از راه های متعددی مثل آزمایش محصولات جدید درک می‌شود. به عبارت دیگر، ماندگار ماندن در ذهن مصرف‌کننده بر اساس چیزی که او یاد گرفته حاکی از قدرت برند است (کلر، ۱۹۹۸). ارزش ویژه برند از قدرت کیفی مورد نیاز بازار برند ناشی می‌شود (پیتا و کاتسانیس، ۱۹۹۵). از بین ابعاد ارزش ویژه برند یا دارایی‌ها، وفاداری به برند منجر به ارزش ویژه بیشتری نسبت به سایر ابعاد می‌شود (آتیلگان و همکاران، ۲۰۰۵).

۲-۱۰-۹- انواع وفاداری به برند

وفاداری به برند بازتابی از قدرت برند و نتیجه مهم آگاهی از برند و تصویر برند است. ادبیات بازاریابی سنتی بر دو بعد متفاوت وفاداری به برند تأکید می‌کند- وفاداری رفتاری و نگرشی. مورگان بیان می‌کند تفاسیر متعددی از کلمه “وفادار” ارائه شده که از وفاداری محرک (مؤثر یا چیزی که احساس می‌کنیم) تا وفاداری رفتاری (کاری که انجام می‌دهیم) متغیر است (مورگان، ۲۰۰۰). وفاداری رفتاری منعکس کننده رفتار تکرار خرید است (دیک و باسو^[۸۵]، ۱۹۹۴). کلر معتقد است وفاداری به برند به سادگی از طریق رفتار تکرار خرید اندازه‌گیری نمی‌شود و وفاداری مشتریان پیچیده‌تر از آن است که با رفتار ساده خرید منعکس شود (کلر، ۱۹۹۸). وفاداری رفتاری به تنهایی برای توضیح موقعیت‌های مختلف مثل خرید به علت وجود انگیزه های شخصی کافی به نظر نمی‌رسد. ‌بنابرین‏ رفتار باید با نگرش مثبت همراه باشد. محققان معتقدند اگر وفاداری شامل هر دو، وفاداری رفتاری و نگرشی، باشد قدرت پیش‌بینی کنندگی آن ها نسبت به مفاهیمی که وفاداری را فقط از جنبه رفتاری می‌سنجد، بیشتر است (بالدینگر و رابینسون، ۱۹۹۶). وفاداری نگرشی به برند شرط لازم برای وفاداری رفتاری است. وفاداری نگرشی به عناصر قوی شناختی مؤثر بر ادامه خرید یک برند اشاره می‌کند (ملنز و همکاران، ۱۹۹۶) و شامل ابعاد شناختی، عاطفی و بعد نیت رفتاری است.

ارزش ویژه برند تاثیر زیادی بر وفاداری مشتری دارد (وگل و همکاران، ۲۰۰۸) و به احتمال زیاد بر تمایل مشتری خرید دوباره از برند و توصیه برند به دیگران تاثیر می‌گذارد. یک ویژگی مهم مشتریان وفادار این است که طرفدار یک برند هستند و از خرید دیگر برندها خودداری می‌کنند (گروور و سیرنیواسان، ۱۹۹۲). خریداران وفادار کمتر تحت تاثیر رقبا قرار می‌گیرند. سطوح بالای وفاداری به برند به طور قابل توجهی فروش یک برند را افزایش می‌دهد و فروش بالا، بدون افزایش غیرمتجانس هزینه ها، سوددهی برند را افزایش می‌دهد. مزیت اصلی ارزش ویژه برند تاثیر مثبت آن بر تقاضاست. انتظار می‌رود ابعاد ارزش ویژه برند عملکرد بازار را افزایش دهند. این ابعاد ارزش ویژه برند به سازمان کمک می‌کند تا مشتری را جذب و حفظ کند (وبستر، ۲۰۰۰).

چادهوری و هالبروک در مدلی که برای وفاداری به برند ارائه دادند، بیان می‌کنند وفاداری رفتاری منجر به کسب سهم بیشتری از بازار می‌شود در حالی که وفاداری نگرشی منجر به قیمت‌گذاری بیشتر برند می‌شود (چادهوری و هالبروک^[۸۶]، ۲۰۰۱). محققان نشان دادند که اگر نگرش نسبت به یک برند مثبت باشد، خریداران وفادار تمایل دارند تا وفادار باقی بمانند (بالدینگر و رابینسون، ۱۹۹۶). از جمله مزایای وفاداری زیاد به برند توانایی اعمال سیاست‌های قیمت‌گذاری بالاتر، قدرت مذاکره بیشتر در ارتباط با کانال‌های توزیع، کاهش هزینه های فروش، موانع بیشتر برای ورود تازه‌واردان است. تحقیقات نشان می‌دهد که مشتریان وفادار حساسیت کمتری به قیمت دارند (ریچلد و تیئل^[۸۷]، ۱۹۹۶)، به راحتی برای استفاده مجدد از برند تحریک می‌شوند، تمایل دارند مبلغ بیشتری برای برند بپردازند (دیویس، ۲۰۰۲). اهمیت وفاداری مشتریان ‌به این خاطر است که هزینه جذب مشتری جدید نسبت به حفظ مشتری موجود بسیار بیشتر است، به ویژه زمانی که مشتریان موجود راضی و وفادار هستند. در صورت وجود مشتریان وفادار به برند هزینه پیگیری مشتریان جدید (دالینگ و آکنلز، ۱۹۹۷) و همچنین هزینه های بازاریابی کاهش می‌یابد و سودآوری سازمان به صورت مستقیم تحت تاثیر سطوح وفاداری به برند قرار می‌گیرد (آکر، ۱۹۹۱). وفاداری به برند جریان نقد و سودآوری سازمان را افزایش می‌دهد. مشتریان وفاداری خود به برند را به چند طریق نشان می‌دهند: آن ها ممکن است به یک تولیدکننده وفادار باقی بمانند یا تعداد خریدها و فراوانی خرید را افزایش دهند یا به طور همزمان هر دو را افزایش دهند. ‌بنابرین‏، به روش‌های مختلف مشتریان وفادار درآمد بیشتری برای برند ایجاد می‌کنند.

وفاداری به برند به تعهد عمیق به برند اشاره می‌کند و تمایز زیادی بین تکرار خرید و وفاداری واقعی به برند وجود دارد (بلوئمر و کاسپر، ۱۹۹۵). بر اساس تحقیقات انجام شده محققان ادعا می‌کنند که تکرار خرید، خرید واقعی دوباره از یک برند است، در حالی که وفاداری شامل پیشایندها، یک دلیل یا واقعیت است که قبل از رفتار اتفاق می‌افتد. وفاداری به برند را می‌توان به وفاداری مجازی و واقعی تقسیم کرد. وفاداری مجازی پاسخ رفتاری انحرافی را نشان می‌دهد که در طول زمان به وسیله واحدهای تصمیم‌گیری با توجه به یک یا چند برند
جانشین به عنوان تابعی از جبر ارائه می‌شود. وفاداری واقعی برند شامل موارد فوق است ولی فرایند روانی ناشی از تعهد به برند جایگزین جبر می‌شود (مویزسکو و آلن، ۲۰۱۰).

۲-۱۰-۹-۱- وفاداری رفتاری^[۸۸]

دیدگاه وفاداری رفتاری که به وسیله اغلب محققان مورد استفاده قرار گرفته است، بر رفتار واقعی خرید مصرف‌کننده از یک برند در طول زمان تأکید می‌کند (اهرنبرگ و گودهارت، ۲۰۰۰). برای برجسته کردن این دیدگاه، نیومن و وربل مصرف‌کنندگان وفادار را به عنوان «افرادی که یک برند را دوباره می‌خرند، فقط همان برند را در نظر می‌گیرند و به دنبال جست‌وجوی اطلاعات مرتبط با برند هستند» تعریف کردند (نیومن و وربل، ۱۹۷۳). ‌بنابرین‏ آن ها وفاداری برند را به عنوان تکرار خرید مصرف‌کننده از یک برند تعریف می‌کنند. جاکوبی و چستنات وفاداری به برند را از طریق یک الگوی خرید تکراری بدون در نظر گرفتن قصد مصرف‌کننده اندازه می‌گیرند (جاکوبی و چستنات، ۱۹۷۸). در این دیدگاه، الگوی خرید مصرف‌کننده از طریق پرسیدن از آن ها ‌در مورد اینکه هر چند وقت یک بار از یک برند خاص خرید یا از خدمت ویژه استفاده می‌کنند، تعیین می‌شود (بک، ۲۰۰۵). این روش بیشتر بر اساس یادآوری مصرف‌کننده قرار داد تا به حساب

1. 1. Mittal and Kamakura ↑

1. 1. Geyskens et al ↑

1. 1. Awareness ↑

1. 1. Perceived quality ↑

ب . سن یکی از زوجین حداقل ۳۰ سال تمام باشد.

ج . هیچ یک از زوجین دارای محکومیت جزائی مؤثر به علت ارتکاب جرائم عمدی نباشند.

د . هیچ یک از زوجین محجور نباشند.

هـ . زوجین دارای صلاجیت اخلاقی باشند.

و . زوجین یا یکی از آن ها دارای امکان مالی باشند .

ز . هیچ یک از زوجین مبتلا به بیماری های واگیر صعب العلاج نباشند.

ح . هیچ یک از زوجین معتاد به الکل یا مواد مخدر و سایر اعتیادات مضر نباشند.

تبصره ۱ : باردار شدن زوجه با تولد کودک در خانواده سرپرست در دوران آزمایشی یا پس از صدور حکم موجب فسخ سرپرستی نخواهد بود.

تبصره ۲ : هرگاه زوجین به دلایل پزشکی نتوانند صاحب فرزند شوند دادگاه می‌تواند آنان را از شرایط بند الف و ب این ماده معاف نماید.

ماده ۴ : قبل از صدور حکم سرپرستی دادگاه با کسب نظر مؤسسه یا شخصی که کودک تحت سرپرستی موقت اوست طفل را با صدور قرار دوره آزمایشی به مدت شش ماه به زوجین سرپرست خواهد سپرد. عدم موافقت افراد یا مؤسسات مذکور در صورتی که به تشخیص دادگاه به مصلحت کودک نباشد قابل ترتیب اثر نخواهد بود. در مدت دوره آزمایشی دادگاه مجاز است بنا به تقاضای دادستان یا انجمن ملی حمایت کودکان یا مؤسسه ای که طفل قبلا در آنجا تحت سرپرستی بوده است و یا رأساً در اثر تحقیق به وسایل مقتضی دیگر قرار صادره را فسخ نماید. زوجین سرپرست در مدت آزمایشی حق دارند انصراف خود را اعلام کنند و در این صورت دادگاه قرار صادره را فسخ خواهد نمود.

تبصره : قرار دادگاه ‌در مورد برقراری دوره آزمایشی و فسخ آن فقط قابل رسیدگی پژوهشی است.

ماده ۵ : دادگاه در صورتی حکم سرپرستی صادر خواهد نمود که درخواست کنندگان سرپرستی به کیفیت اطمینان بخشی در صورت فوت خود هزینه ترتیب و نگاهداری و تحصیل طفل را تا رسیدن به سن بلوغ تأمین نمایند.

تبصره : هرگاه وجوه یا اموالی از طرف زوجین سرپرست به طفل تحت سرپرستی ، صلح شده باشد در صورت فوت طفل وجوه و اموال مذکور از طرف دولت به زوجین سرپرست تملیک خواهد شد.

ماده ۶ : طفلی که برای سرپرستی سپرده می شود باید دارای شرایط زیر باشد :

الف. سن طفل از ۱۲ سال تمام کمتر باشد.

ب. هیچ یک از پدر یا جد پدری یا مادر طفل شناخته نشده یا در قید حیات نباشند و یا کودکانی باشند که به مؤسسه عام المنفعه سپرده شده و سه سال تمام پدر یا مادر یا جد پدری او مراجعه نکرده باشند.

تبصره : کسانی که کودکان واجد شرایط را قبل از تصویب این قانون تحت سرپرستی گرفته اند در صورتی که از جهات اخلاقی و مادی واجد شرایط باشند به تشخیص دادگاه نسبت به سایر متقاضیان ‌در مورد این کودکان حق تقدم دارند و در این حالت شرط سن نیز برای طفل و سرپرست او رعایت نخواهد شد.

ماده ۷ : دادگاه صلاحیتدار برای رسیدگی به کلیه امور مربوط ‌به این قانون دادگاه حمایت خانواده محل اقامت درخواست کننده است.

ماده ۸ : دادگاه از نظر رسیدگی به امر سرپرستی موضوع این قانون تابع مقررات حمایت خانواده است.

ماده ۹ : احکام صادر در کلیه امور مربوط به سرپرستی قابل رسیدگی پژوهشی و فرجامی است.

ماده ۱۰ : متقاضیان می‌توانند با تصویب دادگاه و با رعایت مقررات این قانون کودکان متعددی را سرپرستی نمایند.

ماده ۱۱ : وظایف و تکالیف سرپرست و طفل سرپرستی او از لحاظ نگاهداری و تربیت و نفقه و احترام نظیر حقوق و تکالیف اولاد و پدر و مادر است.

تبصره : اداره اموال و نمایندگی قانونی طفل صغیر به عهده سرپرست خواهد بود مگر آن که دادگاه ترتیب دیگری اتخاذ نماید.

ماده ۱۲ : در مواردی که اختلاف زناشوئی زوجین سرپرست منجر به صدور گواهی عدم امکان سازش می شود دادگاه ‌در مورد طفل تحت سرپرستی به ترتیب مقرر در قانون حمایت خانواده اقدام خواهد کرد.

ماده ۱۳ : مقررات قانون احوال شخصیه ایرانیان غیر شیعه ‌در مورد فرزند خواندگی به اعتبار خود باقی است.

ماده ۱۴ : مفاد حکم قطعی سرپرستی به اداره ثبت احوال ابلاغ و در اسناد سجلی زوجین سرپرست و طفل درج و شناسنامه جدیدی برای طفل فقط با مشخصات زوجین سرپرست و نام خانوادگی زوج صادر خواهد شد.

ماده ۱۵ : خروج طفل صغیری که برای سرپرستی به کسی سپرده شده در دوره آزمایشی از کشور منوط به موافقت دادستان محل خواهد بود.

ماده ۱۶ : سرپرستی که به موجب این قانون برقرار می شود فقط در موارد ذیل قابل فسخ است :

۱- تقاضای دادستان در صورتی که سوء رفتار یا عدم اهلیت و شایستگی هر یک از زوجین سرپرست برای نگاهداری و تربیت طفل تحت سرپرستی محرز باشد.

۲- تقاضای سرپرست در صورتی که سوء رفتار طفل برای هر یک از آنان غیر قابل تحمل باشد همچنین در موردی که سرپرست قدرت و استطاعت برای تربیت و نگاهداری طفل را از دست داده باشد.

۳- توافق طفل بعد از رسیدن به سن کبر با زوجین سرپرست یا موافقت زوجین سرپرست با پدر و مادر واقعی طفل صغیر.

ماده ۱۷ : قبل از صدور حکم فسخ سرپرستی دادگاه در هر مورد سعی خواهد نمود که اقدامات لازم در جهت سرپرستی به عمل آورد. در صورت صدور حکم فسخ سرپرستی و قطعیت آن مراتب به وسیله دادگاه صادر کننده حکم برای تصحیح شناسنامه و اسناد مربوط به اداره ثبت احوال اعلام می شود.

قانون فوق مشتمل بر هفده ماده و شش تبصره پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز شنبه ۲۴/۱۲/۱۳۵۳ در جلسه فوق العاده روز پنجشنبه بیست و نهم اسفند ماه سال ۱۳۵۳ شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید .

حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر حسن روحانی
در اجرای اصل یکصد و بیست و سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران «قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست» که در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ سی و یکم شهریور ماه ‌یک‌هزار و سیصد و نود و دو مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۰/۷/۱۳۹۲ به تأیید شورای نگهبان رسیده و طی نامه شماره ۴۴۶۰۸/۱۰ مورخ ۲۱/۷/۱۳۹۲ مجلس شورای اسلامی واصل گردیده است، به پیوست جهت اجرا ابلاغ می‌گردد.
رئیس جمهور ـ حسن روحانی

متن کامل قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست ۹۲
ماده۱ـ سرپرستی کودکان و نوجوانان فاقد سرپرست به منظور تأمین نیازهای مادی و معنوی آنان، با اذن مقام معظم رهبری و مطابق مقررات این قانون صورت می‌گیرد.

ماده۲ـ امور مربوط به سرپرستی کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست، با سازمان بهزیستی کشور است که در این قانون به اختصار سازمان نامیده می‌شود.

ماده۳ـ کلیه اتباع ایرانی مقیم ایران می‌توانند سرپرستی کودکان و نوجوانان مشمول این قانون را با رعایت مقررات مندرج در آن و با حکم دادگاه صالح برعهده گیرند.

ماده۴ـ ایرانیان مقیم خارج از کشور می‌توانند تقاضای سرپرستی خود را از طریق سفارتخانه یا دفاتر حفاظت از منافع جمهوری اسلامی ایران به سازمان تقدیم نمایند. سفارتخانه‌ها و یا دفاتر یاد شده موظفند در اجرای این قانون، با سازمان همکاری نمایند و سازمان موظف است با حکم دادگاه صالح به درخواست متقاضی رسیدگی نماید.

ماده۵ ـ افراد زیر می‌توانند سرپرستی کودکان و نوجوانان مشمول این قانون را از سازمان درخواست نمایند.

۵- جای تردید نیست که اصل تساوی یا «عدم تبعیض» در اسناد عام حقوق بشری که دولت ایران آن را پذیرفته است منعکس است، ‌بنابرین‏ متعهد است به اصل برابری که از ارکان دموکراسی محسوب است عمل کند. افزون بر این، دولت ایران ضمن آن­که اعلامیه جهانی حقوق بشر را مطلقاً پذیرفته است، در سال ۱۳۵۴، میثاقین را نیز که حاوی اصل عدم تبعیض بین زنان و مردان در حقوق و امتیازات است، بدون هیچگونه قید و شرطی پذیرفته است و ‌بنابرین‏ نسبت به تمامی مفاد آن متعهد است و چون از تصویب مجلس شورای ملی و سنا گذشته است به موجب ماده ۹ قانون مدنی، تمامی مقررات آن در حکم قانون داخلی محسوبند.

۶- بی­تردید باید به مسأله تأمین حقوق زنان به نحو عادلانه، به طور جدی بیندیشیم، نه تنها به منظور رسیدن به استانداردهای بین ­المللی، بلکه در اجرای اصول مهم قانون اساسی و بلکه در جهت رعایت موازین اسلامی،عدالت که از اهداف مهم بعثت انبیاء است و آن را باید از مبانی مسلم حقوق اسلامی تلقی کرد، بدون اعطای تمامی حقوق زنان (و مردان) به آنان تحقق نخواهد یافت.

۷- اما هیچ یک از موارد پیش گفته، الحاق شتاب آمیز به کنوانسیون را توجیه نمی­کند مسلم است که از زمان لازم­الاجرا شدن کنوانسیون، مدت نسبتاً زیادی می­گذرد و معلوم است که مدت­ها است از دولت ایران درخواست می­ شود به کنوانسیون بپیوندند و گاه نیز مورد تشویق قرار ‌می‌گیرد و گاهی الحاق به کنوانسیون، پیش شرط الحاق به سازمانی (سازمان تجارت جهانی) قرار ‌می‌گیرد. بی­شک عدم الحاق، این تصور را در پی دارد که نظام اسلامی ایران، تبعیض بین زن و مرد را نهادینه کرده و سخت به آن معتقد است، بی­گمان پذیرفتن کنوانسیون، فوایدی چون کاهش بار انتقادات و بهانه­جویی­ها علیه ایران و رفع اتهام نقض حقوق بشر را به طور مقطعی به دنبال خواهد داشت. ممکن است با الحاق ایران به کنوانسیون، یکی از پیش شرطهای عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی محقق شود و همچنین اعتماد اتحادیه اروپا و حمایت او نسبت به ایران جلب شود ولی با این همه در وضعیت حاضر، نمی­ توان نسبت به نتایج الحاق خوشبین بود و آن را بهترین و مناسب­ترین گزینه تلقّی نمود؛

چرا که با وجود تمامی منافعی که الحاق ممکن است برای ایران به بار آورد، باید دید: آیا دولت جمهوری اسلامی ایران، عزم و اراده جدّی برای پذیرفتن تعهدات مندرج در کنوانسیون را دارد یا تنها قصد دارد تبلیغات استکبار علیه نظام را خنثی کند!!؟

آیا دولت قصد دارد اصل تساوی حقوق زن و مرد را در قانون اساسی بگنجاند؛ تعهدی که در بند «الف» ماده ۲ کنوانسیون، برعهده ‌دولت‌های‌ عضو نهاده شده است؟ چنان­که می­دانیم در اصل ۱۹ قانون اساسی ایران که تبعیض ‌بر اساس نژاد و قبیله و زبان نفی شده است؛ همچون دین، از جنسیت سخن به میان نیامده است و به رغم تمامی تأکیدات قانون اساسی بر کرامت، ارزش و منزلت زن و لزوم تأمین حقوق آنان، تبعیض ‌بر اساس ‌جنسیت نفی نشده است.

آیا جمهوری اسلامی ایران عزم جدی دارد که تبعیض­های حقوقی بین زن و مرد را در عرصه ­های مدنی، کیفری، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مانند آن از میان بردارد و اگر هم عزم دارد، آیا قانون اساسی چنین اجازه­ای را به دولت می­دهد؟ آیا مطابق اصل ۱۷۷ قانون اساسی، تغییر و اصلاح قانون اساسی در این عرصه ­ها امکان­ پذیر است؟

اگر اراده جدّی مبنی بر تغییر قوانین وجود ندارد، چگونه می ­تواند گزارش یکساله پس از الحاق و
لازم­الاجرا شدن کنوانسیون نسبت به او و گزارش‌های دوره­ای را دایر بر پیشرفت حاصله در راستای اجرای مفاد عهدنامه به کمیته رفع تبعیض علیه زنان ارائه دهد؟

آیا واقعاً در عصر ارتباطات، آن­قدر فرصت بیان حقایق و تبیین درست وضعیت حقوق زن در اسلام و ایران وجود ندارد که لازم است به عنوان متهم و در مقام پاسخ­گویی به اتهام نقض تعهدات، چنین تریبونی را به دست آوریم؟

آیا حقیقتاً شأن و منزلت یک دولت اسلامی متمدن و با فرهنگ را باید ‌به این میزان کاهش دهیم که تصور کنیم چون راه برای هر گونه اصلاح قانونی مسدود است، فشارهای بین ­المللی بهترین ابزار برای تغییر نظام حقوقی موجود ‌در مورد زنان است؟

چگونه است دولتی چون آمریکا که خود را داعیه­دار حقوق بشر می­داند، هنوز کنوانسیون­های مهمی چون میثاق بین ­المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و حقوق کودک را تصویب نکرده است و با آن که کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان را در سال ۱۹۸۰ امضاء نموده، هنوز به تصویب آن مبادرت نکرده است،^[۱۲۳] ولی دولت ایران تحت فشار داخلی و بین ­المللی، شتاب­زده به آن ملحق شود؟

دولتی چون آمریکا که خردمندانه به مصالح ملی خود می­اندیشد، در پیوستن به معاهداتی که منعکس کننده قواعد مسلم بین ­المللی هستند نیز، شتاب­زده عمل نمی­کند. این دولت، سی و پنج سال بعد از لازم­الاجرا شدن کنوانسیون ممنوعیت کشتار جمعی (Genocide) یعنی در سال ۱۹۸۶ ‌به این عهدنامه پیوست، با این­که ممنوعیت کشتار جمعی از بدیهی­ترین مسائل حقوق بشری است که
‌می‌توان آن را قاعده آمره بین ­المللی دانست.

۵-۲- محدودیت­های پژوهش

۵-۲-۱- محدودیت­های ذاتی:

۱٫ با توجه به وسعت موضوع رساله و ابعاد مختلف آن اظهار نظر صریح و روشن با محدودیتهای فرهنگی- اجتماعی متعددی مواجه بوده است.

۵-۲-۲- محدودیت­های عملیاتی:

۱٫ به دلیل فوق پژوهشگر از سنجش کمی درجه تناسب چارچوب ادراکی پیشنهادی اجتناب نموده و جهت تقویت جنبه کاربردی ادراکی به ارائه طرح جامعی در این خصوص پرداخته است تا در صورت لزوم مورد بحث و نقد قرار گیرد.

۲٫ علی­ رغم تلاش و موفقیت پژوهشگر در مرحله کتابخانه پژوهش در دستیابی به منابع؛ در مرحله می‌دانی با محدودیت حجم نمونه از جهت تمایل به ‌پاسخ‌گویی‌ و پراکندگی جغرافیایی مواجه بوده است.

۳٫ با توجه به موضوع رساله استفاده از روش توأم (Mixed) کمی و کیفی در مرحله تجزیه تحلیل داده ­ها اجتناب­ناپذیر و در ضمن پیچیده بوده است لذا علی رغم کوشش پژوهشگر برای ترکیب منطقی نتایج حاصل از مراحل مختلف پژوهش کاستی­هایی در ارائه کاملاً شفاف به چشم
می­خورد.

ضمائم

ضمائم

پیوست شماره۱- جداول چگونگی پیوستن کشورهای اسلامی به کنوانسیون

پیوست شماره ۲- عملکرد کمیته رفع تبعیض در مواجهه با برخی کشورهای عضو کنوانسیون

پیوست شماره ۱^[۱۲۴]

کشورهای شرط کننده

شرط عدم مغایر با شریعت اسلامی

کشورهای اعتراض­

کننده

نواع اعتراض

مراکش

تجزیه و تحلیل داده های تحقیق

نتیجه گیری، ارائه پیشنهادات

۳-۳- روش تحقیق

در پژوهش حاضر با توجه به موضوع، هدف، فرضیات و اطلاعات مربوط به آن روش تحقیق توصیفی از نوع همبستگی مورد استفاده قرار گرفته است. تحقیق توصیفی مجموعه روش هایی است که هدف آن ها توصیف کردن شرایط یا پدیده‌های مورد بررسی است. اجرای تحقیق توصیفی می‌تواند صرفا برای شناخت شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری باشد (بازرگان و دیگران ۱۳۸۳، ۳۳). تحقیق توصیفی برای تعیین ویژگی های متغیر های یک موقعیت صورت می‌گیرد و برای توصیف ویژگی های سازمان هایی که رویه های مشابهی دارند به کار می رود. تحقیق همبستگی زیر مجموعه تحقیقات توصیفی غیر آزمایشی می‌باشد و هدف تعیین همبستگی تغییرات دو متغییر از اهداف آن می‌باشد.

۳-۴- جامعه آماری

جامعه آماری این تحقیق عبارت است از کلیه کارکنان بیمارستان های شهرستان بندرعباس که متشکل از ۱۷۹۸ نفر در ۸ بیمارستان است.

(بیمارستان های شهید محمدی، شریعتی، صاحب الزمان، ام لیلا، خلیج فارس، کودکان، خاتم الانبیاء و ابن سینا)

۳-۵- حجم نمونه و روش نمونه گیری

به منظور تعیین نمونه مورد نیاز، از فرمول کوکران استفاده شده است:

Z= 1.96: صدک نهصد و هفتاد و پنج هزارم در توزیع نرمال استاندارد

P= 0.5 و q=1-p: نسبت واحدهای جامعه با یک ویژگی مورد نظر

α: خطای نوع اول

d=0.05: حداکثر خطای برآورد در نظر گرفته شده

N=1798: حجم جامعه

بر اساس این فرمول، حجم نمونه به دست آمده ۳۱۷ نفر می‌باشد که بایستی به صورت متناسب با حجم از کلیه بیمارستان های شهرستان بندرعباس نمونه گیری شود. بدین صورت که هر سازمان در نمونه آماری بایستی به همان اندازه سهیم باشد که در جامعه سهیم است. فرمول محاسبه نمونه هر سازمان از کل نمونه یعنی ۳۱۷ نفر به شرح زیر است.

جامعه آماری و حجم نمونه بیمارستان های شهرستان بندرعباس

ردیف

بیمارستان ها

حجم جامعه

حجم نمونه

۱

شهید محمدی

۶۱۱

۱۰۸

۲

دکتر شریعتی

۱۸۸

۳۳

۳

صاحب الزمان

۱۸۰

۳۲

۴

ام لیلا

۷۵

۱۳

۵

خلیج فارس

۳۷۵

۶۶

۶

کودکان

۱۹۵

۳۴

۷

خاتم الانبیاء

۶۹

۱۲

۸

ابن سینا

۱۰۵

۱۹

مجموع

۱۷۹۸

۳۱۷

۳-۶- ابزار جمع‌ آوری داده ها

در این تحقیق به منظور جمع‌ آوری داده های مورد نیاز از دو پرسشنامه استفاده گردید. پرسشنامه شماره یک برای هوش اجتماعی و شامل ۹ سوال می‌باشد، پرسشنامه دوم نیز کیفیت خدمات را می سنجد که شامل ۱۵ سوال می‌باشد. جدول زیر سوال های مربوط به ابعاد دو متغیر هوش اجتماعی و کیفیت خدمات را نشان می‌دهد:

ردیف

ابعاد هوش اجتماعی

شماره سوال ها

ردیف

ابعاد کیفیت خدمات

شماره سوال ها

۱

پردازش اطلاعات

۱-۲-۳

۱

ملموس بودن

۱-۲-۳

۲

آگاهی اجتماعی

۴-۵-۶

۲

قابل اعتماد بودن

۴-۵-۶

۳

مهارت های اجتماعی

۷-۸-۹

۳

قابلیت پاسخ گویی

۷-۸-۹

۴

اطمینان داشتن

۱۰-۱۱-۱۲

۵

همدلی

۱۳-۱۴-۱۵

۳-۷- نحوه نمره گذاری سوالات

گزینه

متغیر

کاملا موافقم

موافقم

نسبتا موافقم

مخالفم

کاملا مخالفم

هوش اجتماعی

۱

۲

۳

۴

۵

کیفیت خدمات

۱

۲

۳

۴

۵

الف) روایی: به منظور تعیین روایی پرسشنامه کیفیت خدمات از روش اعتبار محتوایی استفاده شده است، بدین معنی که از نظرات پنج نفر از اساتید و اعضاء هیئت علمی دانشگاه ها استفاده شد و با ارسال پرسشنامه برای اساتید محترم از آن ها درخواست گردید که نظرات خود را در رابطه با سوال های پرسشنامه و تناسب آن ها با فرضیات تحقیق با بهره گرفتن از گزینه های کاملا مناسب، مناسب، نسبتا مناسب، نا مناسب، کاملا نا مناسب که به ترتیب دارای ارزش عددی معادل ۱۰۰%، ۷۵%، ۵۰%، ۲۵%، ۰% می‌باشد، ارائه نمایند. ‌به این ترتیب روایی پرسشنامه هوش اجتماعی به میزان ۹۲ درصد و روایی پرسشنامه کیفیت خدمات به میزان ۷۸ درصد محاسبه گردید.

ب) پایایی یا اعتبار: به منظور تعیین پایایی، هر دو پرسشنامه مربوط به هوش اجتماعی و کیفیت خدمات، از روش بازیابی مجدد استفاده شد بدین ترتیب که ابتدا ده پرسشنامه بین ده نفر از جامعه آماری توزیع و پس از تکمیل دریافت شد. پس از گذشت ده روز مجددا پرسشنامه‌ها بین همان افراد توزیع و پس از جمع‌ آوری پرسشنامه های مرحله اول و دوم پایایی پرسشنامه هوش اجتماعی به میزان ۸۷ درصد و کیفیت خدمات به میزان ۸۶ درصد مورد تأیید قرار گرفت.

۳-۸- روش جمع‌ آوری داده ها

محقق به طور مستقیم به هر یک از بیمارستان های شهرستان بندرعباس مراجعه و تعداد پرسشنامه های در نظر گرفته شده را میان کارمندان و به همان اندازه میان دریافت کنندگان خدمات توزیع نمود و در همان روز پرسشنامه های تکمیل شده را جمع‌ آوری نمود.

۳-۹- روش تجزیه و تحلیل داده ها

در این پژوهش برای توصیف داده های جمع‌ آوری شده از شاخص های آماری از جمله فراوانی، درصد فراوانی، آمارهای توصیفی و انواع جداول و نمودارهای آماری استفاده گردیده است. همچنین جهت تعیین همبستگی متغیرهای هوش اجتماعی و کیفیت خدمات آزمون همبستگی اسپیرمن و پیرسون مورد استفاده قرار گرفت. داده های جمع‌ آوری شده از طریق نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

۳-۱۰- خلاصه

در این تحقیق برای توصیف متغیرهای تحقیق یعنی هوش اجتماعی و کیفیت خدمات از روش تحقیق توصیفی استفاده گردید و رابطه بین متغیرهای تحقیق با بهره گرفتن از روش همبستگی مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری تحقیق حاضر را بیمارستان های شهرستان بندرعباس تشکیل می‌دهند که متشکل از ۱۷۹۸ نفر در ۸ بیمارستان می‌باشند. و نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران ۳۱۷ نفر تعیین گردید، از بین آن ها انتخاب و اطلاعات مورد نظر از طریق پرسشنامه جمع‌ آوری گردید. همچنین اطلاعات پژوهش از طریق نرم افزرا spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند

فصل چهارم:

تجزیه و تحلیل­یافته های تحقیق

۴-۱- مقدمه

در این فصل با بهره گرفتن از جداول آماری به توصیف مؤلفه‌ های متغیر هوش اجتماعی شامل پردازش اطلاعات اجتماعی، آگاهی اجتماعی و مهارت های اجتماعی و همچنین مؤلفه‌ های متغیر کیفیت خدمات شامل ‌پاسخ‌گویی‌، همدلی، اطمینان داشتن، قابلیت اعتماد و ملموس بودن پرداخته و با تجزیه و تحلیل آماری به وسیله نرم افزار spss و استفاده از آزمون اسپیرمن و پیرسون، فرضیات تحقیق مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حاصله ارائه خواهد شد.

۴-۲ توصیف متغیرها

۴-۲-۱ توصیف متغیر هوش اجتماعی

هر خانواده ای شیوه های خاصی را در تربیت فردی – اجتماعی فرزندان خویش به کار می‌گیرد. این شیوه ها که شیوه های فرزندپروری نامیده می شود، متاثر از عوامل مختلف از جمله عوامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی می‌باشد(باربارا، ریچارد، جولیه و رابرت^[۱۶]، ۲۰۱۴).

اصطلاح فرزندپروری از ریشه پریو ^[۱۷] به معنی “زندگی بخش” گرفته شده است. منظور از شیوه های فرزند پروری، روش‌هایی است که والدین برای تربیت فرزندان خود به کار می‌گیرند و بیانگر نگرش‌هایی است که آن‌ ها نسبت به فرزندان خود دارند و همچنین شامل معیارها و قوانینی است که برای فرزندان خویش وضع می‌کنند. ولی باید پذیرفت که رفتارهای فرزند پروری به واسطه فرهنگ، نژاد و گروه‌های اقتصادی تغییر می‌کند(ماش و ‌بار کلی‌^[۱۸]، ۲۰۱۲).

شیوه های فرزند پروری به روش هایی اطلاق می شود که والدین در برخورد بافرزندان خود اعمال می‌کنند، که می‌تواند در رشد و تکامل فرد در دوران کودکی و خصایص بعدی شخصیت وی تاثیر فراوان و عمیقی داشته باشد(ماش و ‌بار کلی‌، ۲۰۱۲).

۲-۱-۲ نظریه ها و دیدگاه هایی درباره شیوه های فرزند پروری

۲-۱-۲-۱ نظریه بامریند^[۱۹]

در اوایل دهه ۱۹۶۰ بامریند پژوهشی را با بهره گرفتن از مشاهده طبیعی، مصاحبه با والدین وسایر شیوه های پژوهش بر بیش از ۱۰۰ کودک سن مدرسه اجرا کرد. یافته ها سه ویژگی را آشکار ساخت: پذیرش یا روابط نزدیک – کنترل – استقلال دادن که با ترکیب سه ویژگی، چهار سبک فرزندپروری به دست آمد که در هر یک از این ویژگی‌ها با هم تفاوت دارند.

۱- فرزندپروری مقتدرانه^[۲۰]

این روش موفق ترین روش فرزندپروری است، که پذیرش و روابط نزدیک، روش های کنترل سازگارانه و استقلال دادن مناسب را شامل می شود. والدین مقتدر، صمیمی و دلسوز و نسبت به نیازهای کودک حساس هستند. آن ها قاطع هستند اما دخالت گر و محدود کننده نیستند. شیوه های انضباطی آن ها به جای تنبیه بودن، حمایت کننده است. این والدین قوانین و رهنمودهایی را پی ریزی می‌کنند که فرزندان آن ها چنان بار می‌آیند که از آن ها پیروی کنند و اغلب برای مطیع‌ سازی از استدلال و منطق بهره می‌جویند و به منظور توافق با کودک با او گفت ‌وگو می‌کنند. از رفتارهای نامطلوب نمی‌ترسند و تاب مقاومت در برابر عصبانیت کودک را دارند و به تلاش‌های کودک در جهت جلب حمایت و توجه پاسخ می‌دهند و از تقویت‌های مثبت بیشتری استفاده می‌کنند. این والدین در بعد محبت نیز عملکرد خوبی دارند و در ابراز محبت و علاقه و مهربانی دریغ نمی‌ورزند. آن ها حقوق ویژه خود را به عنوان یک بزرگسال می‌شناسند و به علایق فردی و ویژگی‌های خاص کودک خود نیز آگاهی دارند. در کل این والدین در عین گرم و صمیمی بودن با فرزند خود، کنترل کننده و مقتدر هستند. این شیوه به فرزندان کمک می‌کند تا با هنجارهای اجتماعی بهتر سازگار شوند(بامریند، ۱۹۶۰؛ به نقل از آنگولد، کاستلو و ارکانلی^[۲۱]، ۲۰۱۳).

۲- فرزندپروری مستبدانه^[۲۲]

این روش از نظر پذیرش و روابط نزدیک پایین، از نظر کنترل اجباری بالا و از نظر استقلال دادن پایین است. والدین مستبد، سرد و طرد کننده هستند. نمایش قدرت والدین اولین عاملی است که این شیوه را از دیگر شیوه ها متمایز می‌سازد. در این سبک فرزندان چنین بار آورده می‌شوند که از قوانین سختگیرانه ای که به وسیله والدین به وجود می‌آید پیروی کنند. نتیجه شکست در پیروی از چنین قوانینی معمولاً تنبیه و اعمال زور است که برای کنترل کودکان خود از شیوه های ایجاد ترس استفاده می‌کنند. والدین مستبد معمولاً نمی توانند دلیلی که پشت این قوانین است را توضیح دهند. اگر از آن ها خواسته شود که علت را توضیح دهند ممکن است به سادگی پاسخ دهند “چونکه من اینچنین گفتم”. این والدین خواسته های زیادی دارند اما در قبال فرزندانشان پاسخ دهنده نیستند. این والدین انتظار دارند، فرمان های آن ها بدون چون و چرا اطاعت شود. والدین ‌در شیوه‌ استبدادی کمترین مهرورزی و محبت را از خود نشان می‌دهند(برت و کروگر^[۲۳]، ۲۰۱۱).

۳-فرزندپروری آسان گیرانه^[۲۴]

در این سبک، والدین مهرورز و پذیرا هستند ولی متوقع نیستند، کنترل کمی بر رفتار فرزندان خود اعمال می‌کنند و به آن ها اجازه می‌دهند در هر سنی که باشند، خودشان تصمیم گیری کنند، حتی وقتی که هنوز قادر به انجام آن نیستند. خانواده این والدین نسبتاً آشفته است. فعالیت خانواده، نامنظم و اعمال مقررات، اهمال کارانه است. والدین سهل انگار در عین آنکه به ظاهر نسبت به کودکان خود حساس هستند، اما توقع چندانی از آن ها ندارند. این والدین بسیار بندرت به فرزندان خود اطلاعات صحیح یا توضیحات دقیق ارائه می‌دهند. آن ها از روش‌های احساس گناه و انحراف استفاده می‌کنند. این والدین همچنین در بیشتر موارد در مواجهه با بهانه‌جویی و شکایت کودک، سر تسلیم فرود می‌آورند. این والدین به ندرت به فرزندان انضباط را یاد می‌دهند و به ندرت با فرزندان خود ارتباط برقرار می‌کنند، و معمولاً بجای یک والد جایگاه یک دوست را دارند(باردلی^[۲۵]، ۲۰۱۳).

۴- فرزندپروری بی اعتنا^[۲۶]

در این روش، پذیرش و روابط پایین، کنترل کم و بی تفاوتی کلی نسبت به استقلال دادن وجود دارد. این والدین اغلب از لحاظ هیجانی جدا و افسرده هستند و وقت و انرژی کمی برای فرزندان صرف می‌کنند. در حالی که این والدین نیازهای پایه ای فرزندان را برآورده می‌کنند، اما عموماً از زندگی فرزندانشان گسسته هستند. در موارد افراطی حتی ممکن است فرزندان خود را طرد یا در رفع نیازهای آن ها اهمال کند (هولسشن^[۲۷]، ۲۰۱۴).

۲-۱-۲-۲ الگوی شفر^[۲۸]

شفر با مطرح کردن ابعاد گرمی/ سردی و آزادی/ کنترل، یک الگوی فرضی ‌در مورد روابط والدین- کودک ارائه داد و آن را به چهار دسته تقسیم می‌کند:

۱- والدین با محبت و آزاد گذارنده

این والدین کسانی هستند که معمولاً به عنوان والدین نمونه شناخته می‌شوند. کودکان آن ها دارای استقلال بوده و رفتار اجتماعی مناسبی دارند. محبت و گرمی توام با آزادی موجب می شود به علت داشتن فضای مناسب برای برون ریزی هیجانی و عدم وجود پاسخهای نامناسب از سوی والدین، حالت‌های پرخاشگری در کودکان چنین خانواده هایی دیده نشود.

۲- والدین با محبت و محدود کننده

گاهی محبت والدین محدودیت‌هایی را به دنبال دارد. این والدین فرصت کسب تجربه و یادگیری را از کودکان سلب می‌کنند. آن ها با محبت افراطی، آزادی لازم را از کودکان خود سلب می‌کنند.

۳- والدین متخاصم و محدود کننده

رفتارهای خصومت آمیز این نوع والدین که بیشتر بر اصل تنبیه استوار است به همراه سخت گیری و محدودیت شدیدی که نسبت به فرزندانشان اعمال می‌کنند، موجب ایجاد احساس خصومت شدید در فرزندان آن ها می شود. از سویی عدم اجازه به کودک در ظاهر ساختن این احساس موجب عصبانیت در کودک می شود.

۴- والدین متخاصم و آزادگذارنده

تفاوت این کودکان با گروه قبلی در این است که همراه شدن عامل خصومت با عامل آزادی موجب ایجاد رفتارهای پرخاشگرانه به شدیدترین حالت در این کودکان می‌گردد. نتایج برخی مطالعات نشان داده است که والدین کودکان بزهکار این الگو را از خود نشان می‌دهند(کاگان، کانگر و ماسن^[۲۹]، ۲۰۱۳).

۲-۱-۲-۳ دیدگاه السون^[۳۰]

فرهنگ های که در آن ها برابری اجتماعی وجود دارد میانگین یا متوسط سطح سلامت ذهنی بسیار بالاتر است . سلامت ذهنی در فرهنگ های فردگرا بیشتر از فرهنگ های جمع گرا است ، ( کار^[۱۰۰] ، ترجمه : شریفی و همکاران ، ۱۳۸۵ ) .

داینر و همکاران (۱۹۹۹ به نقل از آرجیل ، ترجمه: انارکی و همکاران ،۱۳۸۲) در جوامع جمع گرا رضایت از زندگی با هنجارهای ارزش گذاری بر این متغییر همبستگی دارد (۳۵/۰) در صورتی که در فرهنگ های فردگرا این طور نیست ؟ (۱۶/۰) . به طور واضح برخی از تفاوت ها ی فرهنگی ‌در مورد احساس مانند رضایت می‌تواند در مفاهیمی از این هنجارهای فرهنگی تبیین شود .

لوتز^[۱۰۱] ( ۱۹۸۸ ؛ به نقل از آرجیل ، ترجمه : انارکی و همکاران ، ۱۳۸۲ ) می‌گوید مکان هایی وجود دارد که شادکامی کتمان می شود . در این فرهنگ ها شادمانی از لحاظ اجتماعی قابل پذیرش نیست زیرا این ها فکر می‌کنند که وقتی افراد با خودشان لذت می‌برند ممکن است خودنمایی به نظر برسد . دیگران عصبانی می‌شوند و شخصی که شاد بوده مضطرب می شود .

شادمانی نیز با جنبه‌های مهمی از نهادهای دولت ارتباط دارد . در دولت هایی که به رفاه عمومی توجه دارند ، در کشورهایی که نهاد های عمومی به نحو مؤثر عمل می‌کنند و در جاهایی که بین شهروندان و اعضای دیوان سالاری روابط ارضاکننده وجود دارد ، سلامت ذهنی بالاتر است ، ( وست ؛ ترجمه : شهیدی و شیر افکن ، ۱۳۸۷ ) .

محیط و شاد کامی :

پژوهش نشان داده‌اند بسیاری از عوامل زیست محیطی چون آب و هوا و موقعیت جغرافیایی در خلق انسان مؤثر است . عواملی چون محیط سبز ، پایین بودن رطوبت هوا ، باز بودن فضا وجود آب و به طور کلی وجود آب و هوای معتدل باعث افزایش احساسات مثبت در انسان می شود . همچنین امکانات رفاهی در منزل مثل متراژ بالای خانه ، وجود تسهیلات رفاهی و به طور کلی کیفیت خانه در افزایش خلق مثبت به خصوص شادی مؤثر است ، ( کار ، ۲۰۰۴ ؛ به نقل از شهیدی : ۱۳۸۹ ) .

پاریچ^[۱۰۲] و همکاران (۱۹۹۱) ‌معتقدند که داشتن احساسات مثبت قوی با زندگی در محیط طبیعی به جای محیط های مصنوعی همبسته است . ساکنان مکان های جغرافیایی که دارای فضای سبز ، آب و چشم انداز گسترده است ، احساس مثبت را گزارش می‌کنند ، ( کار ، ۲۰۰۴ ؛ به نقل از شهیدی : ۱۳۸۹ ) .

کانیگهم^[۱۰۳] ، ( ۱۹۷۹ ؛ به نقل از کار ، ترجمه : شریفی و همکاران ، ۱۳۸۵ ) ، می‌گوید آب و هوای خوب ، خلق مثبت را القا می‌کند . زمانی که آفتاب می درخشد ، هوا گرم است ولی نه زیاد گرم ، میزان رطوبت پایین است ، مردم خلق مثبت تری را گزارش می‌کنند و اما در هر حال مردم خود را با شرایط آب و هوایی نامطلوب سازگار می‌کنند و در تمام ملت ها بین شرایط اقلیمی و رتبه بندی های شادمانی ملی همبستگی وجود ندارد . اندروز ویتنی^[۱۰۴] ( ۱۹۷۶ ؛ کمیل و همکاران ، ۱۹۷۶ ؛ به نقل از کار ، ترجمه : شریفی و همکاران ، ۱۳۸۵ ) ، بین کیفیت مسکن و رضامندی از زندگی همبستگی متوسطی به دست آوردند . نماینگرهای کیفیت مسکن عبارتند از مکان جغرافیایی ، اتاق بر حسب اندازه افراد ، اندازه اتاق ، وجود گرمایش . با وجود این انسان ظاهراً ‌به این عوامل زیست محیطی نیز عادت می‌کند و هر چند تفاوتهایی میان مردم کشورهای مختلف مشاهده شده ولی هیچ یک از این خصوصیات تاثیر معنی داری بر شادی فراگیر افراد نداشته است ، (کار ، ترجمه : شریفی و همکاران ، ۱۳۸۵ ) .

وضیعت جسمانی و شادمانی :

ورزش و تمرین های بدنی به حالت های خلقی مثبت می‌ انجامد اما پیوند میان سلامت جسمانی و شادمانی بسیار پیچیده است دینرو و همکاران (۱۹۹۹) عنوان می‌کنند در حالی که رتبه بندی های ذهنی از سلامت شخصی با شادمانی همبستگی دارد ، رتبه بندی های سلامت عینی توسط پزشکان این همبستگی را نشان نمی دهد مگر در مواردی که افراد به شدت ناتوان باشند ، ( شهیدی ، ۱۳۸۹ ) .

ویزنبرگ^[۱۰۵] و همکاران ( ۱۹۹۸ ) ، معتقدند که رتبه بندی های ذهنی از سلامت شخصی از صفات شخصیتی مانند روان رنجورخویی و راهبردهای کنار آمدن انکار یا چارچوب بندی مجدد بیشتر از سلامت جسمانی عینی متاثر است ، در افرادی که سطح روان رنجوری بالا است ممکن است از ضعف سلامت خود به شدت شکوه داشته باشند ، اما پزشکان آن ها از لحاظ جسمانی سالم ر تبه بندی می‌کنند . برعکس ، شخصی که پزشک او را کاملاً بیمار می‌داند ممکن است گزارش کنند که احساس کاملاً خوبی دارد زیرا این افراد ضعف سلامت جسمانی شان را انکار یا چارچوب بندی مجدد می‌کنند . همچنین هیجان های مثبت به ما امکان می‌دهد تحمل خود را در برابر درد افزایش دهیم ، ( شهیدی ، ۱۳۸۹ ) .

به جز افرادی که به شدت ناتوانند ، بیشتر مردم با مشکلات سلامت خود نسبتا سریع سازگار می‌شوند و خود پنداره از سلامت خود را پرورش می‌دهند که با سطح شادمانی آن ها همسو است به هر حال مجموعه ای از شواهد فزاینده وجود دارد که نشان می‌دهد شادمانی می‌تواند از طریق تاثیر گذاری در سامانه ایمنی برسلامت مؤثر باشد . سامانه ایمنی افراد شاد موثرتر از افراد ناشاد کار می‌کند . وضعیت جسمانی و میزان سلامتی فردی که شامل فعالیت‌های سالم برای حفظ تندرستی چون تغذیه مناسب و فعالیت بدنی کافی و نیز وضعیت دلخواه ظاهری بدن و سلامت مزاجی در شادکامی فرد تاثیر دارد ، ( شهیدی ، ۱۳۸۹ ) .

سارافینو^[۱۰۶] (ترجمه : احمدی و همکاران ، ۱۳۸۴ ) ، معتقد است که ورزش در کوتاه مدت حالت‌های خلقی مثبت را القا می‌کند ورزش منظم بلند مدت به شادکامی منجر می شود. اثرهای کوتاه مدت ورزش از این واقعیت ناشی می شود که اندروفین ، مواد شیمیایی شبیه مورفین را در مغز تولید می شود را رها می‌سازد . شادکامی افزوده بلند مدت حاصل از ورزش ‌به این واقعیت بر می‌گردد که ورزش منظم افسردگی و اضطراب را کاهش و سرعت و دقت در کار را افزایش می‌دهد و سطح خودپنداره را بالا می‌برد ، ( کار ؛ ترجمه : شریفی و همکاران ، ۱۳۸۵ ) .

تفریح و شادکامی:

تفریح می‌تواند افراد را شاد کند و از آنجا که تفریح برخلاف ارتباطات ، شغل و شخصیت ما تحت کنترل ماست و به راحتی می‌تواند تغییر کند اهمیت زیادی دارد ، ( آرجیل ، ترجمه : انارکی و همکاران ، ۱۳۸۲ ) .

لو و آرجیل (۱۹۹۴) در یافتند که بزرگسالان انگلیسی که فعالیت های تفریحی جدی داشتند از افرادی که این فعالیت ها را نداشتند شادتر بودند . اگر چه آن ها این فعالیت ها را پر استرس و چالش بر انگیز یافتند ، ( آرجیل ، ترجمه : انارکی و همکاران ، ۱۳۸۲ ) .

مردم در ایام تعطیل خلق مثبت بیشتر و تحریک پذیری کمتری را گزارش می‌کنند. زمینه یابی ها نشان داده‌اند که عضویت در ‌گروه‌های تفریحی و ورزشی ، کارهای داوطلبانه در امور خیریه یا ورزش توام با سوخت و ساز همه جانبه ، سطح سلامت را افزایش می‌دهد . علت آن است که عضویت در چنین گروه هایی تعامل با دیگران ، اغلب در یک بافت فرهنگی کوچک را شامل می شود که آداب و رسوم ، ارزش ها ، فعالیت و روابط اجتماعی خاص خود را دارد ، ( کار ، ترجمه : شریفی و همکاران ، ۱۳۸۵ ) .

‌بر اساس تئوری نمایندگی، مالکان یا سهام‌داران که با هدف کسب حداکثر بازده در مقابل ریسک معقول در یک شرکت سرمایه‌گذاری کرده‌اند از طریق انتخاب فرد یا افرادی به عنوان مدیر یا مدیران شرکت اهداف خود را دنبال می‌کنند اما در موارد زیادی به دلیل جدا بودن مالکیت از مدیریت ممکن است اهداف دو گروه یاد شده در یک راستا قرار نداشته باشد. در نتیجه، تلاش‌های مدیران لزوماًً در راستای نیل به اهداف سهام‌داران به ‌کار گرفته نمی‌شود و ‌به این ترتیب نوعی تضاد منافع بین آن ها به وجود می‌آید. این معضل که از سال‌ها پیش مورد توجه سهام‌داران و کارشناسان حوزه مالی و سرمایه‌گذاری قرار گرفته است منجر این امر گردیده که برای حل مشکل از عوامل و ابزارهای انگیزشی استفاده شود. در نتیجه، هزینه هایی از ناحیه مغایرت نتایج عملکرد مدیران و انتظارات سهام‌داران، به‌کارگیری عوامل انگیزشی و استفاده از فرآیندها و سیاست‌های نظارتی برای سهام‌داران ایجاد شده است که از آن ها به عنوان هزینه های نمایندگی یاد می‌شود.

بدین ترتیب ‌می‌توان انتظار داشت که وجود تضاد منافع در شرکت‌های سهامی به طور معمول وجود داشته باشد، زیرا هیچگاه مدیران مالک کل سهام شرکت نیستند. حتی هنگامی که مدیران بخشی از سهام شرکت را در اختیار دارند با توجه به اینکه حاصل تلاش­ها و تدابیر آنان به طور ۱۰۰% نصیب خودشان نمی‌شود ممکن است از تمامی توان خود برای حداکثر کردن ثروت سهام‌داران بهره نگیرند. این وضعیت در شرکت‌های بزرگتر با شدت بیشتری نمود پیدا می‌کند که مدیران درصد کمی از سهام را در تملک خود دارند (شریعت پناهی ۱۳۸۲)

جنسن و مک لینگ (۱۹۸۶)هزینه­ های نمایندگی را به صورت زیر برشمر­ده­اند:

۱-هزینه­ های نطارت(کنترل) مدیر توسط مالک:

این هزینه­ ها شامل تلاش­هایی است، که از سوی مالکان در راستای کنترل رفتار نماینده و از طریق محدودیت در بوجه، طرح­های پاداش، استفاده از خدمات حسابرس مستقل، برنامه ­های اختیار خرید سهام، هزینه اخراج مدیران و…انجام ‌می‌گیرد.

۲-هزینه­ های التزام:

هزینه های مربوط به ساختار سازمانی و فرایند ایجاد محدودیت برای مدیران، از قبیل انتصاب افرادی خارج از شرکت در ترکیب هیئت مدیره

۳-زیان باقیمانده:

زیان باقیمانده تفاوت بین عملیات واقعی مدیر و عملیات مورد انتظار وی ‌می‌باشد که مربوط به دنبال کردن منافع شخصی است.

حال که ترکیب سهامداری و به ‌ویژ مالکیت مدیران در شرکت از موضوعات مهمی است که می‌تواند هزینه ها و یا فرصت‌هایی را در موقعیت‌های مختلف برای شرکت به وجود آورد باید دید چگونه می‌توان ساختار مالکیتی مناسبی را مورد توجه قرار داد که از یک سو تلاش‌های مدیریت در راستای تأمین اهداف سهام‌داران باشد و از سوی دیگر حتی‌الامکان هزینه های نمایندگی به حداقل ممکن برسد. در این زمینه پژوهشات و تجربیات متعددی پیش رو قرار دارد اما تنها بخشی از آن ها به بررسی تأثیر ترکیب مالکیت بر این موضوع پرداخته‌اند و مالکیت مدیران را مورد توجه قرار داده‌اند (عادل محمد، ۲۰۱۳)^[۱۰۴].

۲-۲-۳-۳-۲- ترکیب مالکیت و سهامداری مدیران

در میان سهام‌داران درونی آنچه مورد توجه کارشناسان و از نکات چالش برانگیز در مبحث حسابداری است عمدتاًً سهم مدیران از مالکیت شرکت است زیرا این گروه از یک سو به اطلاعات درونی و اخبار پنهانی شرکت دسترسی دارند و از سوی دیگر از قدرت تصمیم‌گیری برخوردارند. به همین دلیل حساسیت اصلی در رابطه با مالکیت افراد داخل سازمان، اغلب بیش از سایر کارکنان، معطوف مدیران رده‌های مختلف می‌باشد. اگرچه لااقل بخشی از کارکنان هر شرکت در زمره دارندگان اطلاعات نهانی قرار دارند و رفتارهای معاملاتی آن ها نیز باید به‌ دقت مورد توجه دست‌اندرکاران و فعالان بازار قرار­گیرد. در این رابطه مطالعه­ ای که در ژاپن صورت گرفته بیانگر این بوده است که در کل افزایش مالکیت سهام‌داران داخلی موجب کاهش تضاد منافع بین مدیران و سهام‌داران می­ شود و مالکیت اعضای هیئت مدیره بر عملکرد شرکت تأثیر مثبت دارد. به عبارت دیگر، برخلاف ایالات متحده، عملکرد شرکت‌های ژاپنی به موازات افزایش مالکیت مدیران افزایش می‌یابد (پاشنر، ۱۹۹۳)^[۱۰۵].

۲-۲-۳-۳-۳- ترکیب مالکیت و سهام‌داران نهادی و عمده

در خصوص رابطه سهام‌داران عمده و نهادی با بازده و ارزش شرکت مطالعات گوناگونی انجام شده و بر حسب شرایط مختلف اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به نتایج گوناگونی دست یافته‌اند. در برخی تحقیقات دولت از منظر یک سرمایه‌گذار عمده مورد توجه قرار گرفته و در برخی دیگر نقش مالکیتی دولت فراتر از صرفاً یک سهامدار مورد توجه قرار گرفته است. در گزارش حاضر رویه اول به کار گرفته شده و مالکیت دولتی در کنار مالکیت سایر نهادها و مالکان عمده مورد بررسی قرار گرفته است. سهام‌داران ﻧﻬﺎﺩﻱ ﻣﺤﺮﻙﻫـﺎﻳﻲ ﺑـﺮﺍﻱ ﺑﻬﺒـﻮﺩ ﻋﻤﻠﮑـﺮﺩ ‬ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻮﺍﻥ ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻣﺪﻳﺮﺍﻧﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻣﻨﺎﻓﻌﺸﺎﻥ ﺣﺮﮐﺖ ﻧﻤﻲﮐﻨﻨـﺪ ﺭﺍ نیز ﺩﺍﺭﺍ ‬ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. به طور کلی دو نگرش ‌در مورد سرمایه ­گذاران نهادی وجود دارد.‬ ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﮐﺎﺭﺁﻣﺪ^[۱۰۶]ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲﮐﻨـﺪ ﮐـﻪ ﺑـﺎ ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪﮔـﺬﺍﺭﻱ ﺑﻴـﺸﺘﺮ‬ ﺳـﻬﺎمداران ﻧﻬـﺎﺩﻱ، ﻧﻈـﺎﺭﺕ ﮐـﺎﺭﺍﺗﺮﻱ ﺗﻮﺳـﻂ ﺁﻧﻬـﺎ ﺍﻋﻤـﺎﻝ ﻣـﻲﺷـﻮﺩ ﻭ ﺍﺧﺘﻼﻓـﺎﺕ ﻋﻘﻴـﺪﻩ ﻭ‬‬‬ ﻣﺸﺎﺟﺮﺍﺕ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﻗﻮﻱ ﺑﺮ­ﻃﺮﻑ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ. ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑـﻞ، ﻓﺮﺿـﻴﻪ ﻫﻤﮕﺮﺍﻳـﻲ ﻣﻨـﺎﻓﻊ ﺑﻴـﺎﻥ‬ ‬‬ﻣﻲﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺳﻬﺎﻣﺪﺍﺭﺍﻥ ﻧﻬﺎﺩﻱ ﺑﺰﺭﮒ، ﺍﺗﺤﺎﺩ ﻭ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ

ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻳﮑﻲ ﺑﺎ ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ ﺩﺍﺭﻧـﺪ. ﺩﺭ ﺳـﻄﻮﺡ ﺑـﺎﻻﻱ ﻣﺎﻟﮑﻴـﺖ، ‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬﺍﺭﺍﻥ ﻧﻬﺎﺩﻱ حتی ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﻫیأﺕ

ﻣﺪﻳﺮﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﺧﺬ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎﺕ ﻏﻴﺮﺑﻬﻴﻨﻪ ﺗﺮﻏﻴـﺐ ﮐﻨﻨـﺪ ( حساس یگانه و دیگران ،۱۳۸۷ : ص۲۳).

سرمایه ­گذاران نهادی نسبت به سرمایه ­گذاران فردی، بیشتر قادر به شناسایی و تجزیه سریع اجزای تشکیل دهنده گزارش­های اطلاعات مالی برای ارزیابی مجدد درستی سود گزارش شده می­باشند. سرمایه ­گذاران نهادی به سایر منابع ارزشمند و به موقع اطلاعات خاص شرکت، دسترسی دارند، و از انگیزه، زمان و مهارت کافی برای تحت­نظر قرار دادن رفتارهای فرصت­طلبانه مدیران برخوردارند. در واقع این سرمایه ­گذاران حرفه­ای نسبت به سرمایه ­گذاران غیرحرفه­ای، بیشتر قادر به تشخیص کیفیت گزارش­های حسابرسی می­باشند (بلسم و همکاران ۲۰۰۲ )^[۱۰۷].

به عقیده برخی صاحب‌نظران، وجود سهام‌داران عمده در شرکت از یک سو زمینه‌ها و انگیزه های نظارت بر عملکرد مدیران را تقویت می­ کند و از سوی دیگر، گاهی به دلیل عدم انطباق منافع و اهداف سهام‌داران بزرگ با منافع و انتظارات سهام‌داران خرد، هزینه های کنترل و همسو کردن خواسته‌های سهام‌داران عمده با منافع سایر سهام‌داران افزایش می‌یابد (وانگ و ژئو ۲۰۰۶)^[۱۰۸].

۲-۲-۳-۳-۴- رابطه ساختار مالکیت با کارایی بازار سرمایه

۲-۲-۴- معامله بلوک

معامله ای است که تعداد سهام و حق تقدم قابل معامله در آن برای شرکت هایی که سرمایه پایه آن ها بیش از یک میلیارد عدد است بزرگتر یا مساوی نیم و کمتر از یک درصد سرمایه پایه و برای شرکت هایی که سرمایه پایه آن ها کمتر یا مساوی یک میلیارد است بزرگتر یا مساوی یک و کمتر از پنج درصد سرمایه پایه شرکت باشد( دستور العمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران مصوب ۰۷/۰۶/۱۳۸۸).

“معامله بلوک،” معاملاتی است که در آن قواعد مربوط به محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی رعایت نمی‌شود.( سازمان بورس و اوراق بهادار، آئین نامه معاملات در شرکت بورس اوراق بهادار تهران )

۲-۲-۵- قیمت سهام

اصلی ترین عاملی که در بازار سهام ( همانند هر بازاری ) دخالت دارد، مبادله اطلاعات ‌در مورد قیمت ها، مقادیر، کیفیت ها و سایر ویژگی‌های سهام است. این اوراق معمولا دارای قیمت اولیه یا اسمی هستند که توسط منتشر کننده آن( دولت، شرکت‌های دولتی و خصوصی) روی آن ها ثبت می شود.خریداران معمولا در ابتدا، در ازای به دست آوردن این اوراق همان بهای اسمی را می پردازند. لیکن این قیمت معمولا ثابت نمی ماند و در بازارهای مختلف بویژه بورس، بر اساس عرضه و تقاضا و تحت تاثیر همه عوامل اقتصادی که قیمت ها را دستخوش تغییر می‌سازند، قیمت آن تغییر می‌کند. در واقع، بورس به تبادل اطلاعاتی می پردازد که این اطلاعات ار توجیحات خریداران و نیز بهره وری و کارایی فروشندگان نشأت می‌گیرد. کلیه این اطلاعات با یک رقم خلاصه شده آماری که همان « قیمت سهام » است بیان می شود. ‌بنابرین‏، با تغییر اطلاعات، قیمت سهام نیز نوسان می‌یابد. نوسان و تغییر قیمت سهام به یک معنی مترادف با ارزش سهام بنگاه و ثروت سهام‌داران آن است و در حقیقت به مثابه یک نظام پاداش و جریمه عمل می‌کند. به همین دلیل، در ادامه پیرامون نوسان و تغییر قیمت سهام خواهیم پرداخت( کرمی قهی، ۱۳۷۱).

۲-۲-۵-۱- تغییر قیمت سهام

تغییر قیمت سهام به یک معنی همان تغییر ارزش سهام شرکت و نقدینگی سهامدران آن است. چنانچه قیمت سهام افزایش یابد در آنصورت بر سرمایه اولیه خریداران سهام افزوده شده و در نتیجه وی از عایدی سرمایه منتفع خواهد شد و با کاهش قیمت، خریدار سهام با زیان سرمایه روبرو می شود. عوامل متعددی موجب تغییر قیمت سهام می شود که مهمترین آن ها عبارت است از:

اول- روند آینده اقتصاد ( انتظارات ) : چنانچه سرمایه گذاران بر این اعتقاد باشند که اقتصاد کشور در حال شکوفایی و رو به رشد است، تقاضا برای سرمایه گذاری و در نتیجه قیمت سهام افزایش می‌یابد، در مقابل، شرایط نامناسب اقتصادی به تعداد فروشندگان سهام افزوده و قیمت سهام را کاهش می‌دهد. رشد تولید ناخالص ملی و اوضاع سیاسی – اقتصادی از جمله عواملی است که روند آتی اقتصادی را نشان می‌دهد. نبض بازار نیز عاملی است که بر تغییر قیمت سهام تاثیر می‌گذارد. نبض بازار پدیده انتظارات مفروض است که وقتی بازار در حالت رکود باشد ارزش ذاتی سهام را فوق العاده کمتر از قیمت واقعی آن تخمین می زند. لذا انتظارات بازار عاملی تعیین کننده در این زمینه بوده و تا حدودی وضعیت و موقعیت بنگاه منتشر کننده سهام را نیز مشخص می‌کند.

دوم – کیفیت ترکیب سهام‌داران : به طور کلی سهامدارن را میتوان به سه گروه تقسیم کرد:

الف- سرمایه گذارانی که در بازار سهام از تحرک کافی برخوردار نیستند و نسبت به تغییرات قیمت سهام از خود واکنش چندانی نشان نمی دهند. برخی از افراد، موجودی سهامشان را به ارث برده و برنامه جدی را برای فروش آن ها ندارند. برخی دیگر بیشتر از هر چیزی سرگرم کار و مشغله خود هستند تا اینکه نگران وقایع بازار سهام باشند. سهامی که توسط این گروه نگهداری می شود، بخشی از موجودی سرمایه گذاری است و از نوع عرضه شناور نیست.

ب- سرمایه گذارانی که از قیمت های سهام اطلاع کافی دارند و نسبت به تغییرات آن واکنش نشان می‌دهند. این گروه افرادی هستند که سهام را مانند یک فرد سرمایه گذار نگهداری می‌کنند. در عین حال از رابطه بین قیمت های بازار و ارزش واقعی سهام آگاهند. آن ها بخاطر داشتند چنین اطلاعاتی از بازار، هنگامی که قیمت سهام توسط بازار سهام در سطح بالایی ارزشیابی شده باشد، شروع به فروش سهام و برعکس زمانی که قیمتهای سهام کمتر از واقع ارزیابی می‌شوند، مبادرت به خرید سهام می‌کنند. چنین واکنشی نسبت به نوسانات بازار موجب می شود که بخشی از موجودی سرمایه گذاری به عرضه شناور تعدیل شود.

ج- سومین گروه، سفته بازان هستند که در شرایط انتظار افزایش قیمت ها، خریدار و در مواقع انتظار کاهش قیمت ها فروشنده سهام هستند. در واقع، سفته بازار ( که مالکان آنی عرضه شناور سهام هستند) رفتارشان نتیجه انتظارات آن ها نسبت به تغییرات قیمتهای سهام است. از آنجا که سفته بازان علاقه ای به اینکه مالک دائمی عرضه شناور باشند، ندارند، لذا فقط سهامی را می خرند که بتوانند با توجه به پیش‌بینی های خود، آن ها را هرچه زودتر به قیمت های بالاتر بفروشند.

بسته به اینکه غالب سرمایه گذاران در بازار سهام از چه گروهی باشند، تغییرات قیمت سهام متفاوت خواهد بود . در شرایطی که سفته بازان نقش غالب را در بازار ایفاء می‌کنند، قیمت سهام به مقدار قابل ملاحظه ای نوسان داشته و معرف ارزش واقعی آن ها در یک نقطه از زمان نیست.

سوم – بازدهی و کارایی بنگاه ها : نوسانات قیمتهای سهام در واقع می بایست متناسب با بازدهی و کارایی شرکت های تولیدی باشد. هر چقدر کارایی و بازدهی واحد های تولیدی بالاتر باشد، افزایش قیمتهای سهام نیز بیشتر خواهد بود. پس هرچه توانایی مدیریتی شرکتی بالاتر ارزیابی شود، ارزش و موقعیت شرکت و طبعاَ قیمت سهام بالاتر خواهد رفت. متقابلاَ قیمت بالاتر سهام خود انگیزه ای برای افزایش کارایی به جهت حفظ آن قیمت است. افزون بر این عوامل،تورم، چگونگی توزیع درآمد و قیمت گذاری سهام نیز در کیفیت نوسان قیمت های سهام مؤثر است.

‌بنابرین‏ بدون وجود رهبری اثربخش امکان ‌پاسخ‌گویی‌ مناسب به مقتضیات محیطی برای دانشگاه فراهم نمی شود و شاید بتوان گفت هر چه رهبری اثربخش تر باشد توان ‌پاسخ‌گویی‌ هم بالاتر می رود. ‌پاسخ‌گویی‌ یکی از چالش های مهمی است که امروزه، نه تنها نهاد آموزش عالی، بلکه تمام نهاد های عمومی با آن مواجه اند، هر نهاد عمومی اثربخش نیازمند یک نظام مؤثر ‌پاسخ‌گویی‌ است (پرداختچی، بازرگان، آراسته و همکاران ۱۳۹۱). سازمان‌ها جهت ایجاد، حفظ و استمرار بقای معنادار خود در چنین محیط پیچیده ای ناچار به سازواری و ‌پاسخ‌گویی‌ پویا به اقتضائات درونی و محیطی خود می‌باشند (ترک زاده، ۱۳۸۸). در ادبیات واژه های مسئولیت و ‌پاسخ‌گویی‌ اغلب به صورت مترادف به کار می رود و تعاریف ‌شان اختلافات کمی با هم دارد. ‌پاسخ‌گویی‌ تمایل دارد که به واسطه و نظارت بیرونی دلالت داشته باشد در حالی که مسئولیت تا حد زیاد تری به اخلاقیات و نظارت درونی دلالت دارد (محبوبی، طبیبی، قهرمانی و همکاران ۱۳۹۲). ‌پاسخ‌گویی‌ سازمان به محیط به وسیله ویژگی‌های سازمانی مثل ساختار مالکیت ( گودریک و سالانسیک^[۹]، ۱۹۹۶)، اعتماد و هویت ( کوستوا و راث^[۱۰]، ۲۰۰۲) تحت تاثیر قرار می‌گیرد. ویتی (۲۰۰۵) ‌پاسخ‌گویی‌ را تعهد سازمان به پاسخ به نیازهای ذینفعان و همچنین تعهد در قبال تصمیم گیریها و فعالیت هایشان تعریف می‌کند.

با توجه به تعاریف مختلف ‌پاسخ‌گویی‌ می توان ‌پاسخ‌گویی‌ به محیط را احساس مسئولیت سازمان در قبال برآوردن به موقع و مطلوب نیازهای محیط بیرونی خود تعریف کرد، که این ‌پاسخ‌گویی‌ به موقع زمینه ساز اعتماد و حمایت محیط بیرونی ، حفظ بقای معنادار سازمان در محیط و همچنین دریافت منابع مطلوب می‌باشد.

در واقع بقا و فنای هر سازمان به ارتباط و تعامل مناسب و مؤثر با محیط بیرونی وابسته است، اگر سازمان توان ‌پاسخ‌گویی‌ خود را به مقتضیات و چالش‌های محیط بیرونی بالا ببرد باعث می شود که اعتبار سازمان در محیط بالا رود و تصویر بیرونی^[۱۱] مطلوبی در محیط تعاملی از خود بر جای بگذارد. تصویر بیرونی هر سازمان نقش به سزایی در جلب حمایت محیطی دارد و هر چقدر سازمان در محیط متلاطم و پویاتری حضور داشته باشد اهمیت تصویر سازمانی بیشتر می شود (قلی پور، پورعزت و حضرتی، ۱۳۸۸).

از نظر پولات^[۱۲] (۲۰۱۱) اصطلاح تصویر سازمانی در یک مفهوم کلی نشان دهنده درک ضمنی اعضای سازمان و نحوه تفکر افراد خارج از سازمان درباره سازمان است. در محیط رقابتی خشک امروز سازمان‌ها می‌توانند یک وجه تمایزی با سایر سازمان‌ها داشته باشند تا بتوانند توجه بیشتری را جلب کنند ‌بنابرین‏ از داشتن تصویر مثبت به عنوان یکی از شرایط قابل اعتماد برای موفق شدن در محیط اجتماعی یاد می شود (دمیر^[۱۳]،۲۰۰۳ وکاکماک^[۱۴]، ۲۰۰۸). در عصر حاضر بسیاری از سازمان ها منابع ، زمان و تلاش بسیاری را صرف ایجاد تصویری تاثیر گذار از سازمان یا کسب و کار خود می‌کنند ( باقری، عرفانی فر، ۱۳۸۹). پس سازمان‌ها باید بتوانند با دیدی وسیع همه عوامل تاثیر گذار بر تصویر بیرونی خود را مورد شناسایی قرار دهند تا بتوانند با مدیریت صحیح این عوامل، تصویر مطلوبی در محیط تعاملی خود برجای بگذارند. در این راستا یکی از عواملی که نقش مهم و اصلی را در مدیریت و شناسایی عوامل تاثیر گذار در ایجاد تصویر مثبت و مؤثر ایفا می‌کند رهبران سازمان ها هستند. رهبران سازمان‌ها با انتخاب جهان بینی رهبری مناسب می‌توانند نقشی بسیار مهم در این مورد ایفا کنند چرا که رهبران از جمله مهمترین و تاثیر گذارترین نقش را در سازمان به عهده دارند، و می‌توانند با مدیریت صحیح عوامل محیط درونی و بیرونی سازمان تصویر بیرونی مطلوب را ایجاد کنند. در این بین یکی از تلاشهایی که رهبران بواسطه آن می‌توانند ‌به این مهم دست پیدا کنند ‌پاسخ‌گویی‌ به موقع و مطلوب به نیازهای محیط بیرونی می‌باشد تا بدین وسیله وجهه و اعتبار خود را در محیط بالا ببرند وتصویر مثبت را ایجاد کنند. بر اساس موارد مطرح شده تئوریهایی به عنوان زیربنای این پژوهش مورد نظر هستند که از این قرارند:

برای جهان بینی رهبری از تئوری جهان بینی رهبری وکسلر(۲۰۰۶) که رهبری را مشتمل بر چهار نوع جهان بینی کار آفرینی^[۱۵]، تنظیمی^[۱۶]، اجتماعی^[۱۷] و شبکه ای ^[۱۸]مطرح می‌سازد استفاده شده است ، برای توان ‌پاسخ‌گویی‌ دانشگاه به عنوان یک سیستم رفتاری که دارای سه بعد مفهومی^[۱۹]، ساختاری^[۲۰] و عملکردی^[۲۱] می‌باشد (ترک زاده و نکومند، ۲۰۱۵) و همچنین برای متغیر تصویر بیرونی ازنظر (آبات وتزیورک^[۲۲]، ۲۰۱۰) که اذعان دارند : تصویر کلی از یک سازمان از کیفیت عملکرد^[۲۳]، تصویر و ویژگی‌های کالبدی^[۲۴] و تصویر و برداشت عمومی^[۲۵] ازآن سازمان شکل می‌گیرد. بعد کیفیت عملکرد مجموعه های از کیفیت عملکرد و کیفیت ارائه کارکردهای سازمان است. بعد تصویر عمومی از حضور سازمان در موقعیتهای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی وسنتی نشأت می‌گیرد. و بعد تصویر ظاهری یا کالبدی از ارزیابی ظاهر و تجهیزات موجود و امکانات رفاهی و خدماتی سازمان شکل می‌گیرد استفاده شده است.

با توجه به مطالب بیان شده و اهمیتی که نقش جهان بینی رهبری مناسب در موفقیت مؤسسات آموزشی دارد. و به دنبال آن نقشی که رهبری می‌تواند در بالا بردن توان ‌پاسخ‌گویی‌ به مقتضیات محیطی و همچنین تقویت تصویر مطلوب سازمانی دارد این پژوهش به دنبال این است که به بررسی رابطه بین جهان بینی رهبری، توان ‌پاسخ‌گویی‌ و تصویر بیرونی در مؤسسه‌ آموزش عالی مهر اروند بپردازد.

۱-۳ ضرورت و اهمیت

رهبری به عنوان یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار بر سازمان‌ها مورد تحقیق گسترده ای قرار گرفته است میزان موفقیت سازمان در رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده، مقدار تلاش کارکنان جهت موفقیت سازمان و تاثیر گذار بودن رهبر بر کارکنان وابسته به رفتارها و سبک رهبری می‌باشد، و موفقیت یا شکست سازمان وابسته به اثربخشی رهبری در تمام سطوح می‌باشد (حقیقی فرد، یوسفی و میرزاده، ۱۳۸۹).

یکی از مهمترین سازمان‌هایی که نقش رهبری درآن بسیار مهم و پر رنگ است سازمان‌های آموزش عالی هستند. با عنایت به نقش‌ها و رسالتهای جدید نظام آموزش عالی در شرایط پیچیده امروز دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی بدون رهبری و مدیریت اثربخش قادر نخواهند بود پاسخگوی مسئولیت‌های فزاینده خویش باشند (ساعتچی و عزیزپورشوبی، ۱۳۸۴) زیرا که یکی از عوامل مهم بقای سازمان‌ها و از جمله مراکز آموزش عالی ‌پاسخ‌گویی‌ مناسب و به موقع به نیازهای محیط می‌باشد.

برخی نظریه­پردازان معتقدند که یکی از رازهای موفقیت انسان­ها برقراری ارتباط مؤثر با دیگران است به میزانی که انسان بتواند در تعاملات اجتماعی خود با دیگران، ارتباطی مؤثر و سازنده برقرار نماید، به همان میزان بر ضریب موفقیت خود افزوده است. شاید بتوان گفت یکی از راهکارهای اساسی و مهم برای رسیدن به خوشبختی را برقراری ارتباط مؤثر دانست. متخصصان علوم رفتاری دریافته­اند که یکی از نیازهای اساسی انسان نیاز به محبت، عاطفه، توجه و مهربانی است. بر همین مبنا انسان به طور غریزی جهت ارضای این نیاز طبیعی تمایل به ارتباط با دیگران دارد و دوستی و برقراری ارتباط با همنوعان حد اعلای آن ‌می‌باشد. برقراری ارتباط دوستانه با دیگران دارای کارکردهای مفیدی است (مختاری دوست، ۱۳۸۶).

تغییر، ثابت­ترین رکن جوامع انسانی است. امکانات و شرایط اجتماعی نیز متناسب با این تغییرات متحول می­شوند. هر تغییری در پی نیازی می ­آید و نیازها نیز در پی تغییرات متحول شده و انسان را در مقابل نیازهای دیگری قرار می­ دهند. این تغییر و تحولات روندی متعادل و متکامل را در پیش می­ گیرند به نحوی که انسان حاضر، متأثر از تغییر و تحولات اجتماعی، به انسانی بدل شده است که بدون شک نیازهای او، به ویژه نیازهای اجتماعی و به تبع آن پاره­ای از نیازهای فردی بسیار متفاوت از نیازهای انسان چند دهه گذشته است. یکی از معضلات امروز جامعه بشری، عدم تحرک کافی و ضعف روابط اجتماعی است که خلاف فطرت وجود هر انسانی است. فرایند اجتماعی شدن، از مهم­ترین مؤلفه‌ ­های رشد و یکی از زیربنایی­ترین محورهای رشد شخصیت است. بیشتر تلاش­ها و فعالیت­های روزمره انسان به منظور دستیابی به بهزیستی^[۱] و رشد و کمال خود و همنوعانش ‌می‌باشد. برای نیل ‌به این اهداف اولین قدم کسب مهارت ­ها و کفایت­هایی است که او را مستقل می­سازد و نیز ارائه رفتارهای مناسب در زمان و وضعیت معین و ایجاد روابط سالم و سازگاری با دیگران بستگی به مهارت ­ها و کفایت­های اجتماعی او دارد و به همین جهت، بررسی مهارت­ های ارتباطی و ارزیابی رشد اجتماعی و پذیرش اجتماعی امری ضروریست.

لذا پژوهش حاضر به بررسی و مقایسه ویژگی‌های شخصیتی و تعاملات اجتماعی کودکان ابتدایی معتاد به اینترنت و عادی در مدارس ابتدایی منطقه ۵ تهران می پردازد.

اهمیت و ضرورت پژوهش

در بررسی‌های صورت گرفته در مدارس و نظام آموزشی، آنچه کمتر مورد اهمیت واقع شده است ، توجه به تأثیر استفاده از اینترنت بر شیوه های مبتنی بر تعاملات اجتماعی و ویژگی های شخصیتی دانش آموزان است . به عنوان مثال تعامل اجتماعی میان اعضاء کلاس در ایجاد شرایطی است که موجب رویارویی دانش آموز با موقعیت‌های مختلف و مسئله های متفاوت و به تبع آن، یادگیری نحوه ی یافتن راه حل برای این مسائل می‌شود. و نیز از آنجا که اینترنت پدیده‌ای نو در جامعه ما محسوب می‌شود و هر پدیده‌ای بنا به ویژگی‌های خاص خود و شرایط زمانی کارکرد ها و کژ کارکرد های فراوانی دارد اما مطالعه دقیق در این زمینه یا نبوده و یا اگر هم بوده بسیار ناچیز بوده، و به اراده نظریات صاحب نظران امر و آمار و ارقام مربوط به گسترش استفاده از اینترنت اکتفا شده است . توجه به استفاده از اینترنت و رابطه‌ آن با ویژگی‌های شخصیتی و تعاملات اجتماعی کودکان موضوعی جدید بوده و کمتر به آن پرداخته شده است. از این رو محقق بر خود فرض دانست تا به بررسی و مقایسه ویژگی‌های شخصیتی و تعاملات اجتماعی کودکان معتاد به اینترنت و عادی بپردازد.

آمارها در ایران نشان می­دهد که تعداد کاربران اینترنت در کشور در سال ۱۳۸۹ بیش از ۶ میلیون نفر بوده است. به گزارش بخش خبر سایت اخبار فناوری اطلاعات در ایران (۱۳۹۳)، تعداد کاربران اینترنت در چهار سال اخیر ۵/۲ برابر شده است و این تعداد روز به روز در حال افزایش است. این در حالی است که تعداد مطالعات صورت گرفته در این زمینه از تعداد انگشتان دست هم تجاوز نمی­کند. ‌بنابرین‏، لزوم و اهمیت بررسی و پژوهش­های گسترده در این زمینه با مدنظر قرار دادن شیوع روزافزون این فناوری و مشکلات ناشی از آن کاملاً احساس می­ شود.

با توجه به صدمات و خسارات جبران­ناپذیری که پدیده اعتیاد به اینترنت به دنبال دارد و از آن جایی که اقدامات تغییر رفتار در سطح فردی و اجتماعی طولانی­مدت و پرهزینه است، به نظر می­رسد پیشگیری بهترین رویکرد برای کاهش این گونه رفتارهای تهدیدکننده سلامت در سطح جامعه باشد. از این رو برنامه­ ها و اهداف آموزشی و پیشگیرانه در رابطه با اعتیاد به اینترنت کودکان و نوجوانان مورد توجه بسیاری از پژوهشگران اجتماعی قرار گرفته است و بدین منظور بسیار حائز اهمیت است که بتوان آن­هایی که در معرض بیشترین خطر درگیری در این گونه رفتارها و یا اختلالات هستند را شناسایی نمود.

با وجود آن که نمی­ توان از نظر دور داشت که استفاده از اینترنت در دنیای امروز یک ضرورت است، اما این ابزار می ­تواند علاوه بر به کارگیری درست و بجا ، به صورت نادرست و نابجا مورد استفاده قرار گیرد و شرایطی را فراهم آورد که ترک آن مشکلاتی را برای کاربر به وجود آورد. چگونگی استفاده می ­تواند به ویژگی­های شناختی، عاطفی، هویتی و شخصیتی کاربر مرتبط باشد. مطالعات فراوانی در حوزه اعتیاد به اینترنت در سایر کشورهای جهان صورت گرفته و عوامل بسیاری را نیز در ظهور این اختلال شناسایی کرده ­اند اما به منظور برنامه­ ریزی مبتنی بر پژوهش در هر جامعه­ای، توجه به تفاوت­های فرهنگی و اجتماعی ضروری است. به عبارت دیگر با تکیه بر نتایج مطالعات خارجی نمی­ توان به کارآمدی مداخلات پیشگیرانه امیدوار بود، لذا پژوهش حاضر ‌به این مهم کمک خواهد کرد.

۱٫ عدم تطابق برنامه با توانایی برنامه‌ریز: یعنی انتظارات برنامه منطبق بر توانایی­ ها و امکانات فرد نباشد.

۲٫ عدم رعایت اصول و قواعد برنامه‌ریزی: فقط با خواستن، موفقیت برنامه تضمین نمی­ شود، بلکه آنچه موجب موفقیت برنامه می­ شود، علاوه بر اراده برنامه­ریز رعایت نکات فنی در چینش برنامه است.

۳٫ عدم پشتکار: برنامه­ ریزی به‌ خصوص در مراحل اولیه نیازمند اراده­ی قوی، پشتکار، جدیت و سماجت در پیگیری ‌می‌باشد. باید ‌به این واقعیت رسید که برای رسیدن به موفقیت باید زحمت کشید.

۴٫ انعطاف‌ناپذیری: بعضی­ها خود را گرفتار زندان برنامه‌ریزی ‌می‌کنند و کلیشه­ای رفتار ‌می‌کنند. درست است که رعایت نظم و برنامه­ ریزی و زمان‌بندی امور موجب موفقیت در برنامه است اما اگر اسیر زمان شویم و خود را در حصار بلند برنامه تصور کنیم آن برنامه لذتی برای ما ندارد و در نیمه­ی راه از حرکت بازمی‌ایستیم.

۵٫ احساس عدم نیاز به برنامه: بعضی­ها فکر ‌می‌کنند وقتی‌که می ­توانند بخوانند و نمره­ی خوب بگیرند دیگر چه نیازی به برنامه است. در حالی که اولاً برنامه­ ریزی مزایایی فراتر از گرفتن نمره­ی خوب دارد، مثلاً برنامه­ ریزی اضطراب را کم می­ کند و به زندگی و خود ما نظم می­دهد. ثانیاًً اهداف بلند مثل کنکور نیازمند برنامه­ ریزی است و هرگز نمی­ توان بدون برنامه­ ریزی در رقابت بزرگ پیروز شد.

۶٫ تغییر گریزی: بعضی از افراد غیرفعال و تغییر گریزند. آن‌ ها به روزمرگی عادت کرده ­اند و حاضر نیستند با تغییر شرایط به وضعیت ‌خود سر و سامانی بدهند. این عده تحمل مواجهه با واقعیت­های وجود خود را ندارند و حاضر نیستند با ضعف­ها و کاستی­های خود مواجه شوند و برای رفع آن­ها اقدام کنند. بدیهی است افرادی با این ویژگی فاقد خلاقیت و شجاعت و ریسک­پذیری بوده و به حداقل‌ها قانع‌اند و تحمل سختی را ندارند.

۷٫ ضعف اعتمادبه‌نفس: یکی دیگر از عوامل تهدیدکننده برنامه، ضعف اعتمادبه‌نفس برنامه­ریز است. کسانی که از این نظر با مشکل روبه‌رو هستند، به نتیجه­ برنامه امیدوار نیستند و دچار شک و تردید می­باشند، قدرت گفتن نه به درخواست‌های نابجا را ندارند، به توانایی‌های خود ایمان ندارند، معمولاً به دیگران وابسته هستند و به همین دلیل مسئولیت پذیر نمی­باشند. این افراد اراده­ی کافی برای طی کردن مسیر برنامه ندارند (مهدوی،۱۳۹۱).

دو علت مهم بی‌رغبتی به برنامه‌ریزی، الف. تصور منفی از برنامه‌ریزی ب. تجربه منفی از برنامه­ ریزی.

الف- تصور منفی از برنامه‌ریزی

این دانش ­آموزان فکر ‌می‌کنند که برنامه­ ریزی بدین معنا است که خودشان را اسیر برنامه­ ریزی کنند و مجبور به اجرای موبه‌موی آن باشند و یا برگه­ای در دست داشته باشند و مرتب به آن نگاه کنند؛ ‌در صورتیکه این‌طور نیست و کسی هم تاکنون چنین تعریفی برای برنامه­ ریزی ارائه نکرده است. واقعیت برنامه­ ریزی این است که هر کس باید برای انجام فعالیت­های خود طرحی کلی داشته باشد تا بتواند آن فعالیت­ها را درزمانی که در اختیار او است، تقسیم کند تا هیچ­کدام جا نماند؛ ضمن این­که در هر برنامه استثنا وجود دارد و انعطاف‌پذیری جزء اصول برنامه‌ریزی است که به‌محض مواجه‌شدن با هر مشکل به فراخور زمان و مکان و شرایط خاصی که به وجود می ­آید، به‌تناسب تغییر لازم در برنامه داده می­ شود.

ب – تجربه منفی از برنامه­ ریزی

دسته دیگر، دانش­آموزانی هستند که قبلاً برنامه­ ریزی داشته اند، اما بنا به دلایلی در اجرای برنامه خود موفق نبوده­اند و این عدم موفقیت باعث زدگی آن‌ ها شده است و درنهایت، از برنامه‌ریزی تجربه منفی دارند و همین تجربه آن‌ ها نیز مانع برنامه­ ریزی مجدد آن‌ ها می­ شود؛ اما آن­ها باید متوجه باشند که اولاً برنامه‌ریزی دارای اصولی است که ابتدا باید این اصول شناخته و سپس با افراد مطلع مشورت شود تا آن اصول بیشتر روشن شود. دوم؛ متوجه باشند که درروند اجرای هر برنامه ممکن است مشکلاتی به وجود آید و این موضوع طبیعی است.

۲- روش­های مطالعه

– روش مطالعه «پس ختام»

یکی از بهترین و مؤثرترین روش­های مطالعه روش PQ4R است که در زبان فارسی «پس ختام» نام‌گرفته است. هرکدام از حروف «پ»، «س»، «خ»، «ت»، «ا» و «م» در کلمه «پس ختام» گویای یکی از مراحل آن است.

۱٫ پیش‌خوانی: این مرحله به منظور آمادگی و آشنایی کلی با مطالب است و رئوس هر فصل خوانده می­ شود.

۲٫ سؤال کردن: درباره مطالبی که باید خواند، سؤال طرح می­ شود تا فرد در ضمن مطالعه به آن‌ ها پاسخ دهد.

۳٫ خواندن: مطالب به منظور به خاطر سپردن خوانده می­ شود و روی مطالب بااهمیت توجه بیشتری می­ شود.

۴٫ تفکر: روی مطالب فکر می­ شود و ارتباط مطالب قبل و بعد و مسائل پیرامون آن تجزیه‌و تحلیل می­گردد.

۵٫ از پرگویی: مطالبی یاد گرفته‌شده، از حفظ گفته می­ شود تا فرد در جریان میزان یادگیری خود قرار گیرد.

۶٫ مرور: مطالب یاد گرفته‌شده و به‌ویژه مطالب بااهمیتی که قبلاً علامت‌گذاری یا در گوشه کتاب ­یادداشت شده، مرور می­گردد (مهدوی،۱۳۹۱).

– روش مطالعه SQ3R

۱. مرور یا بررسی رئوس مطالب^[۱۱۳]: ابتدا عناوین کلی یا رئوس مطالب هر فصل خوانده می‌شود.

۲٫ پرسش^[۱۱۴]: به پرسش­های هر فصل پاسخ داده می­ شود و با توجه به رئوس مطالب سؤال­هایی مطرح می‌گردد.

۳٫ خواندن^[۱۱۵]: با توجه به جداول، نمودارها و تفاسیر آن، متن به‌دقت خوانده می­ شود. در این مرحله خواندن باید به منظور به خاطر سپردن باشد و به کلمات و عبارت‌های درشت­تر، رنگی و متفاوت، دقت بیشتری می‌شود.

۴٫ از حفظ یا از برکردن^[۱۱۶]: مطالب خوانده‌شده را از برکرده، برای خود و دوستان بازگو کرده تا تسلط شما بیشتر و از فراموشی جلوگیری شود.

۵٫ دوره یا تجدیدنظر کردن^[۱۱۷]: درس­های یاد گرفته‌شده مرور و یادآوری می­ شود. معمولاً در این مرحله مطالب مهم یادداشت و علامت‌گذاری شده، مرور می­گردد (سیف،۱۳۸۹).

روش یازده­گانه

۱٫ مشخص کردن هدف مطالعه: هر درسی باهدف خاصی خوانده می­شوند، به همین علت قبل از شروع باید هدف مطالعه مشخص گردد.

۲٫ طرح سؤال: طرح سؤال موجب می‌شود تا حس کنجکاوی شما تحریک شود؛ به‌طوری‌که وقتی بدانید در مطالعۀ خود به دنبال چه چیزی هستید، به صورت خلاق و فعال مطالب را می­خوانید.

۳٫ بررسی اجمالی: در این مرحله، مقدمه، پیش گفتار، فهرست مطالب، عنوان فصول، نمودارها، تصاویر و … به صورت اجمالی بررسی می­گردد. این مرحله نباید زیاد طول بکشد.

۴٫ بررسی کلی: در این مرحله مطالب به‌طورکلی بررسی می­ شود و معلوم می‌شود که مطلب چیست؟

مطابق این اصل، دولت‌ها در استفاده از منابع طبیعی شان در داخل سرزمین خود، آزاد هستند تا حدی که با حقوق مشابه ‌دولت‌های‌ دیگر در این زمینه تداخل پیدا نکند. از این رو، اصل حاکمیت دولت‌ها تضمین کننده حق بهره برداری مستقل از منابع طبیعی موجود خود و نیز حق عدم تعرض به سرزمین دیگران است. ‌بنابرین‏، اگر فعالیت دولتی منجر به خسارت محیط زیستی فرامرزی یا خطر ایجاد چنین خسارتی شود، دولت مذبور، مورد سوال واقع می شود. به منظور حل چنین مشکلی، مفاهیم چند در حقوق بین‌المللی توسعه یافته است که همه آن ها زمانی که بر مورد خاص اعمال می‌شوند، با مشکلات جدی مواجه شده و برای حل اختلافات کافی نیستند. در عمل نیز، احراز مسئولیت ناشی از عمل متخلفانه بین‌المللی ‌در مورد محیط زیست دشوار است. زیرا یا میزان خسارت قابل توجه نیست، یا اینکه قواعد مربوط به مسئولیت محض یا مسئولیت ناشی از خطا به درستی در سطح بین‌المللی محقق نشده است. این مسأله منجر به آن شده است که متخصصان حقوق بین‌المللی، متفقاٌ میان «اعتبار» قواعد حقوق بین الملل و «مؤثر بودن» آن قائل به تفکیک شوند. مطابق حقوق بین‌المللی سنتی، دولت‌ها معمولأ به طور مستقیم مسئول چنین اعمالی نیستند، مگر آنکه اثبات شده باشد که آن ها متعهد به کنترل فعالیت‌های خطرناک افراد در محدودۀ حاکمیتشان بوده اند، اما کوتاه کرده‌اند. اما با توجه به صنعتی شدن و افزایش خطرانات ناشی از خسارات زیست محیطی فرامرزی، نیاز فراینده ای به ایجاد قواعد ویژه ای وجود دارد که دقیقاَ قابل اعمال باشند و مؤثر بودن را نیز دربرگیرند [۳۹]. اکنون این سوال مطرح می شود که میزان مسئولیت حقوقی دولت‌ها در قبال آن دسته از فعالیت های آنان که به محیط زیست آسیب وارد می‌سازند چیست؟ برای پاسخ ‌به این سوال مفهوم و جایگاه خسارات زیست محیطی و نیز عمومی یا خصوصی بودن زیان زیست محیطی را مورد بررسی قرار می‌دهیم. همچنین عناصر تشکیل دهندۀ مسئولیت ناشی از خسارات زیست محیطی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و در ادامه مسئولیت محض برای خسارات زیست محیطی و سپس شیوه های جبران خسارات زیست محیطی را بررسی می‌کنیم.

۳-۲-۱-۱- مفهوم و جایگاه خسارات زیست محیطی

اصطلاح «محیط زیست»^[۸۱] از آغاز دهۀ ۱۹۶۰ کاربرد وسیعی پیدا ‌کرده‌است. اصطلاح بیوسفر^[۸۲] یا لایه حیاتی که یونسکو^[۸۳] خصوصاًَ آن را به کار می‌برد، با یکی از وسیع ترین تعاریف مطابقت دارد که عبارت است از محیط زندگی بشر یا آن بخش از جهان که بنا به دانش کنونی بشر همه حیات در آن استمرار دارد^[۸۴]. «بیوسفر» شامل زمین و هزاران متر بالا و عمق زمین و اقیانوس ها است [۴۰]. تعاریف گوناگون از محیط زیست، در متون حقوق داخلی و اسناد بین‌المللی ارائه شده است که از آن جمله، متن حقوقی مصوب شورای جامعۀ اقتصادی اروپا در تاریخ ۲۷ ژوئن ۱۹۶۷ می‌باشد که در تعریف محیط زیست چنین می‌گوید: «محیط زیست شامل آّب، هوا، خاک و عوامل درونی و بیرونی مربوط به حیات هر موجود زنده می‌گردد.» تعریف دیگری با جامعیت بیشتر دربارۀ محیط زیست در کنوانسیون مسئولیت مدنی خسارات ناشی از اعمال خطرناک در محیط زیست، مورد استفاده قرار گرفته است که طرح پیشنهادی آن را شورای اروپا در تاریخ ۲۱ ژوئن ۱۹۹۳ در لوگانو^[۸۵] به تصویب رسانده است. ‌بر اساس مادۀ ۲ کنوانسیون مذکور، محیط زیست شامل بخش های زیر می شود که باید در برابر خرابی حراست شوند [۴۰]:

• • منابع طبیعی اعم از تجدیدپذیر و غیر قابل تجدید مانند؛ هوا، آب، خاک و کلیه جانوران و گیاهان و تأثیر متقابل این عوامل بر یکدیگر؛

• • اموال و داراییهایی که جزو میراث فرهنگی می‌باشند؛

• و مناظر و چشم اندازهای ویژه

همچنین در تعریف زیان های زیست محیطی آمده است: خساراتی که بر اشخاص یا اشیاء از طریق محیط زیستی وارد می شود، که در آن زندگی می‌کنند. در این جا محیط زیست، منبع خسارات است، نه زیان دیده. برخی دیگر براین باورند که این خسارات، ناشی از آلودگی است و مرتبط با همه خساراتی است که در کاهش عناصر طبیعی (آّب، هوا، صدا) دخیل است. نتایج زیانبار آسیب های زیست محیطی برگشت ناپذیر است؛ آلودگی اثر مشترک و جمعی دارد، آلودگی افزوده می شود و با سایر علل جمع شده و در مدت طولانی وارد زنجیره غذایی می شود و فاجعه به بار می آورد؛ خسارات زیست محیطی آثاری فراتر از زیان به همسایگان دارد؛ ممکن است به صورت جمعی وارد شده و اسباب متعددی داشته باشد و یا اینکه آثار جمعی داشته باشد؛ و رابطۀ سببیت در خسارات زیست محیطی بسیار دشوار است [۲۱].

آلودگی آب، نمونۀ بارزی از مشکلات محیط زیست بین‌المللی است. رودها و آبگیرهای مهم مشترک که اغلب به عنوان منابع طبیعی تقسیم شده بین دو یا چند کشور می‌باشند و مسائل مربوط به کیفیت آب های مشترک و کمیت آن ها، می‌تواند برخوردهایی را در روابط بین‌المللی ایجاد کند. نه فقط آب آشامیدنی، بلکه اقیانوس ها، هوا و به طور کلی محیط زیست اموری فرامرزی محسوب می‌شوند [۴۰]. از نظر مقررات قانونی، در اصول قانون اساسی ایران صریحاَ حق بر محیط زیست، به رسمیت شناخته شده است؛ چنان که اصل پنجاهم این قانون اعلام می‌کند: «در جمهوری اسلامی، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، وظیفۀ عمومی تلقی می‌گردد. از این رو فعالیت های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیر قابل جبران آن ملازمه پیدا کند، ممنوع است». معاهده اتحادیه اروپا نیز که در سال ۱۹۹۳ در شهر ماستریخت امضاء شد، مقرر می‌کند: سیاست زیست محیطی اروپا «بر پایه اصل احتیاط و اصل ضروری بودن اتخاذ اقدام پیشگیرانه است، که خسارات زیست محیطی به عنوان یک اولویت بایستی مد نظر قرار گیرد.» به سفارش اتحادیه اروپا، کشورها بایستی چهار شرط را در اجرای سیاست های زیست محیطی مدنظر داشته باشند : ۱- اطلاعات علمی موجود؛ ۲- شرایط محلی؛ ۳- منافع و هزینه های بالقوه؛ ۴- توسعه اقتصادی و اجتماعی [۲۱]. بنابرین، یک سری متون حقوقی اعم از داخلی و بین‌المللی ضروریت مبرم حفاظت از محیط زیست را از پایان دهه ۱۹۶۰ به رسمیت شناختند. از میان متون بین‌المللی که اغلب مبنای حقوق داخلی، در جهت حفاظت محیط زیست شدند، اعلامیۀ ۱۹۷۲ استکهلم است که نقش اصلی را در این خصوص بازی ‌کرده‌است. در این اعلامیه آمده است: حمایت از محیط زیست انسان و بهبود آن، موضوع مهمی است که بر رفاه افراد بشر و توسعۀ اقتصادی در سراسر جهان، اثر می‌گذارند^[۸۶] . انسان از یک طرف، قابلیت ذاتی تغییر شکل دادن و همچنین امکان بالا بردن کیفیت زندگی خود و دیگران را دارد و از طرف دیگر، می‌تواند خاطیانه و غیر مسئولانه با عملکرد خود، ضرر غیر قابل جبرانی را به افراد و محیط زیست وارد کند [۴۰].

۳-۲-۱-۲- عمومی یا خصوصی بودن زیان زیست محیطی

فشار روانی صرفاَ یک امر بیرونی نیست و تا اندازه ای بستگی به نوع نگرش ودید ما نسبت به خود ، دیگران و محیط اطرافمان دارد به عبارت دیگر بستگی ‌به این دارد که آیا ما رویداد به وجود آمده را فشار روانی تلقی می‌کنیم و آن را تهدیدی علیه خود می‌دانیم یا خیر. مثلاَ عدم موفقیت در یک درس یا کلاس می‌تواند برای دانش آموزی فشار روانی زیادی ایجاد کند در حالی که دانش آموزی دیگر به آن اهمیت چندانی نمی دهد . ( فراهانی ،۱۳۸۳)

مطالعات نشان می‌دهد هرچه قدر توانایی ما برای کنترل عوامل تهدید ساز بیشتر شود، فشار روانی کمتری را تجربه کرده وسازگاری بهتری با محیط خود خواهیم داشت اکنون باید ‌به این سؤال پاسخ داده شود که علت اینکه استرس را تجربه می‌کنیم چیست؟ دو منشأ مهم برای فشار روانی یا استرس یکی ناکامی و دیگری تعارض است .

۲-۲-۶-۲- ناکامی

هنگامی که راه دستیابی به یک هدف خواستنی می شود یا دستیابی به آن تأخیر می افتد ناکامی روی می‌دهد ما در طول زندگی خود با موانعی روبرو می‌شویم که باعث می شود نتوانیم به اهداف خود برسیم . ناکامی ها به دو دسته تقسیم می شود: ناکامی های بیرونی وناکامی های شخصی یا ناشی از ناتوانی خود

ناکامی بیرونی برپایه شرایط بیرونی و محیط فرد است که مانع دسترسی او به هدف می‌شود . ناکامی بیرونی باعث تأخیر در ارضاء ، شکست ، طرد ، از دست دادن و سد شدن انگیزه فرد می شود. این ناکامی ها می‌توانند اجتماعی یا غیر اجتماعی باشند . ولی انسان‌ها بیشتر به ناکامی های اجتماعی حساس بوده و نسبت به آن ها واکنش شدید نشان می‌دهیم . معمولاَ هر چقدر هدف قوی تر ، فوری تر و با اهمیت تر باشد میزان ناکامی در اثر عدم دستیابی به آن افزایش می‌یابد .به طور مثال دونده مسابقه دو اگر در لحظات پایان مسابقه ناگهان به زمین بخورد احساس ناکامی بیشتری را تجربه خواهد کرد . (فراهانی ، ۱۳۸۳)

ناکامی شخصی یا ناکامی ناشی از توانایی‌های فردی ‌بر اساس خصوصیات فرد است به طور مثال : اگر قد کوتاه داشته باشد و بخواهد بسکتبالیست شود یقیناَ ناکام خواهد شد ولی همین خصوصیت می‌تواند او را در رسیدن به هدف دیگری کمک کند.

۲-۲-۶-۳- واکنش در برابر ناکامی (پرخاشگری)

واکنش معمول در برابر ناکامی پرخاشگری است «به عمل آگاهانه جهت آسیب رسانیدن به دیگران واشیا پرخاشگری گفته می شود. » مثلاَ کودکی که قادر نیست سه چرخه خود را هدایت کند و به زمین می‌خورد با لگد به سه چرخه خود می زند و یا کودکی که قادر نیست دریک بازی از دوست خود برنده شود نسبت به او پرخاشگری می‌کند . (فراهانی ،۱۳۸۳)

۲-۲-۶-۴- تعارض

تعارض از دو عمل ، تمایل یا هدفی که به طور همزمان مخالف یکدیگر ناشی می شود .آن ها از این جهت متضاد هستند که رفتار یا باز خورد های ضروری برای انجام یکی ، مغایر با انجام دیگری خواهد بود تعارض می‌تواند بین انتخاب نیازها ، آرزوها ، انگیزه ها ، خواسته ها و در خواست بیرونی که با یکدیگر متضاد باشند، روی دهد . (فراهانی ،۱۳۸۳)

– انواع تعارض

وقتی احساس خشم و عصبانیت می کنید در عین حال در معده خود احساس ترشی کرده یا سرتان درد می‌گیرد. این واکنش‌ها پاسخ‌های فیزیولوژیک به استرس است .در این شرایط اگر راننده ای ناگهان در مسیر شما ظاهر شود شما ممکن است به او توهین یا پرخاش کنید این واکنش پاسخ رفتاری به استرس است . ‌بنابرین‏ واکنش نسبت به استرس در سه سطح صورت می‌گیرد : (فراهانی،۱۳۸۳ )

۱- پاسخ هیجانی ۲- پاسخ فیزیولوژی ۳- پاسخ رفتاری

* پاسخ هیجانی به استرس برسه نوع است:

۱٫ آزردگی ـ خشم و عصبانیت : استرس احساساتی از آزوردگی و خشم ملایم تا عصبانیت خارج از کنترل در فرد ایجاد می‌کند .

۲٫ اضطراب و ترس : استرس بیشترین اضطراب وترس را در مقایسه با هیجانهای دیگر به وجود می آورد.

۳٫ غمگین و افسردگی : بعضی اوقات استرس خود را در حد غمگینی و افسردگی فرو می‌برد.(فراهانی ، ۱۳۸۳)

* پاسخ فیزیولوژیک استرس

همان‌ طور که اشاره شد استرس غالباَ پاسخ های هیجان قوی را ایجاد می‌کند و پاسخ های هیجانی قوی نیز به نوبه خود ایجاد کننده ی تغییرات فیزیولوژیک گسترده است حتی در فشار روانی متوسط احساس می‌کنید که قلب شماسریع تر می زندو تنفس شما توأم با دشواری و سختی صورت می‌گیرد احساس می‌کنید که حالتان عادی نیست.

در هنگام استرس سیستم فیزیولوژیک بدن دو گونه واکنش نشان می‌دهد: واکنش حمله و واکنش فرار حمله یا فرار در سیستم عصبی خودکار برنامه ریزی می شود.سیستم عصبی خودکار از اعصابی تشکیل شده است که با قلب رگهای خونی ماهیچه های صاف و غدد درون ریز مرتبط است این سیستم به صورت خودکار یعنی بدون دخالت و اختیار ما عمل می‌کند.

شاخه پاراسمپاتیک سیستم عصبی خودکار حفظ و نگهداری ذخایر بدنی را به عهده دارد . ( فراهانی ، ۱۳۸۳)

* پاسخ رفتاری استرس

اگر چه پاسخ ما به استرس در چند سطح صورت می‌گیرد ولی پاسخ رفتاری مهمترین آن ها است پاسخ هیجانی و فیزیولوژیک نسبت به فشارهای روانی که غالبا ناخواستنی هستند تا اندازه ای به صورت خودکار عمل می‌کنند بیشتر پاسخ های رفتاری ما در مقابل فشار روانی به صورت مقابه ای است در واقع شامل تمام رفتار های سازگاری ،کاهش دادن استرس فشار روانی ویا تحمل فشار روانی است نوع پاسخ تعیین می‌کند که آیا کوشش ما منجر به رفتار سازگار وسلامت روانی می شود ویا اینکه درجهت حرکت به سمت ناسازگاری وبیماری روانی است. که در ادامه به آن اشاره می شود.(فراهانی،۱۳۸۳)

۲-۲-۷- استرس شغلی

بر انگیختگی هیجانی افراد در جریان اجرای کاری که بر عهده دارند استرس شغلی گفته می‌شوند. آدمی برای آنکه به طرز بهنجاری به کار و کوشش بپردازد بایستی کمی استرس احساس کند. برانگیختگی هیجانی ملایم آدمها را در جریان اجرای کاری که برعهده دارند هوشیار نگه می‌دارد. آدمی هنگام روبرو شدن با استرس به آن دسته از الگوهای رفتاری روی می آورد که پیش از آن برایش کارایی نداشته است.

به ‌عنوان مثال ، یک آدم محتاط ممکن است محتاط تر هم بشود و سرانجام به کلی کناره بگیرد . یک آدم پرخاشگر ممکن است کنترل خود را از دست بدهد و بی محابا همه چیز را در هم بکوبد.

اعتقاد بر این است که بیماریهایی مانند حساسیتها، سر دردهای میگرنی ، فشار خون ، ناراحتیهای قلبی ، زخم های گوارشی بی اشتهایی یا اشتهای زیاد،بی خوابی یا خواب بیش از اندازه ، دردهای مداوم ، خلأ ذهنی ‌و احساسی ،استرس در محیط کار ، درگیری با کارفرما ، ترس از شکست ، برنامه های کاری فشرده ، نبودن امکانات کافی با فشار هیجانی ارتباط دارند ، عموم مردم بیشتر وقت مفید خود را در محیط کار می‌گذراندند به همین دلیل شرایط محیط کار اهمیت بسیاری در تأمین سلامت جسمانی و روانی آن ها دارد.

داده های مالی از صورت‌های مالی حسابرسی شده مندرج در سایت «مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس اوراق بهادار» و نرم افزار تدبیرپرداز و ره‌آورد نوین و اسناد موجود در کتابخانه سازمان بورس و اوراق بهادار تهران استخراج می‌گردد. داده های جمع‌ آوری شده با بهره گرفتن از نرم افزار اکسل محاسبه و با نرم افزار اس پی اس اس مورد تجزیه وتحلیل قرار می‌گیرد. این پژوهش در حوزه تحقیقات تجربی حسابداری قرار دارد و از نظر هدف از نوع کاربردی می‌باشد زیرا نتایج ان را می توان در عمل بکارگرفت. این پژوهش به دلیل ماهیت موضوع از نوع توصیفی – همبستگی بوده وبدین دلیل توصیفی است که به بیان دخل و تصرف تا بررسی و تشریح وضع موجود می پردازد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از رگرسیون چند متغیره استفاده شده است با بهره گرفتن از رگرسیون چند متغیره ارتباط بین متغیرهای مستقل و وابسته پژوهش برای شرکت‌های پذیرفته بورسی اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار می‌گیرد.

۱-۸- روش تجزیه و تحلیل داده ها

تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از تحقیق حاضر شامل دو بخش به شرح زیر می‌باشد:

الف. آمار توصیفی:

به منظور توصیف یافته ها، از جداول فراوانی و همچنین نمودارهای میله‏ای و دایره‏ای استفاده گردید. ضمن این که به منظور توصیف بهتر داده ها از شاخص‏های مرکزی و شاخص‏های پراکندگی بهره گرفته شد.

ب. آمار استنباطی:

در این تحقیق از رگرسیون چند متغیره برای محاسبه ضرایب و آزمون فرضیه‌ها استفاده می شود. این نوع رگرسیون در گستره‌ای وسیع برای بررسی ارتباط بین متغیرهای مستقل ومتغیرهای وابسته، در مطالعات پیشین به کار رفته است. علاوه بر این، از ماتریس همبستگی نیز در راستای تحلیل داده ها استفاده می شود.

۱-۹- مدل مفهومی تحقیق

برای انجام تحقیقات علمی و نظام مند، چارچوبی علمی و نظری مورد نیاز است که اصطلاحاً مدل مفهومی نامیده می شود. با توجه به مفاهیم ارائه شده مدل مفهومی پژوهش این پژوهش در زیر آمده است.

استقلال هیات مدیره

اندازه هیات مدیره

استقلال هیات مدیره

استقلال کمیته حسابرسی

جلسات کمیته حسابرسی

در صد مالکیت سرمایه گزاران نهادی

در صد مالکیت مدیریتی

سهام شناور

قابلیت پیش‌بینی سود

نمودار ۱-۱٫ مدل مفهومی

جدول ۱-۱- تعریف متغیرها و اصطلاحات فنی و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی)

علامت

متغیر

تعریف

قابلیت پیش‌بینی سود

جریان نقدی عملیاتی تقسیم بر جمع دارایی اول دوره

سود خالص قبل از اقلام غیر مترقبه تقسیم بر جمع دارایی اول دوره

استقلال هیات مدیره

نسبت مدیران مستقل به کل مدیران هیات مدیره

اندازه هیات مدیره

کل مدیران هیات مدیره

استقلال کمیته حسابرسی

نسبت مدیران مستقل به کل مدیران در کمیته حسابرسی

جلسات کمیته حسابرسی

تعداد جلسات کمیته حسابرسی در سال

در صد مالکیت سرمایه گزاران نهادی

مجموع درصد سهام شرکت که متعلق به بانک‌ها، بیمه ها‌، نهادهای مالی، صندوق‌های مشترک، شرکت‌های هلدینگ، سازمان و نهادها و شرکت‌های دولتی می‌باشد.

در صد مالکیت مدیریتی

درصدسهام مستقیم مدیران اجرایی بر عداد کل سهام صادر شده

سهام شناور شرکت

مجموع سهام آزاد شناور شرکت

۱-۱۰- ساختار تحقیق

پژوهش حاضر در پنج فصل اصلی ارائه شده است. فصل اول به کلیات تحقیق و فصل دوم به بررسی مبانی نظری و پژوهش‌های داخلی و خارجی اختصاص دارد. در فصل سوم به روش‌شناسی تحقیق پرداخته و فصل چهارم به تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده اختصاص دارد و در فصل پنجم یافته های تحقیق ارائه شده و ‌بر اساس آن‌ ها پیشنهادهای کاربردی و پژوهشی تحقیق بیان می‌شود.

فصل سوم

روش‌شناسی تحقیق

فصل اول

کلیات تحقیق

فصل دوم

مبانی نظری و پیشینه تحقیق

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده ها

فصل پنجم

نتیجه‌گیری و پیشنهاد‌ها

نمودار ۱-۲٫ ساختار تحقیق

۲-۱- مقدمه

مهمترین ویژگی شرکت های سهامی تفکیک مالکیت از مدیریت آن ها‌ است. در سی سال گذشته موارد بسیاری از تضاد منافع بین گروه ها و چگونگی مواجهه شرکت ها با این گونه تضادها از سوی اقتصاد دانان مطرح شده است. این موارد به طور کلی زیر عنوان “تئوری نمایندگی^[۱] ” در حسابداری مدیریت بیان می شود. طبق تعریف جنس ومک لینگ^[۲] رابطه نمایندگی قراردادی است که بر اساس آن صاحبکار یا مالک، نماینده یا فرد دیگری را از جانب خود منصوب و اختیار تصمیم گیری را به او تفویض می‌کند. در تئوری نمایندگی هدف مالکان حداکثر سازی ثروت است، ‌بنابرین‏، به منظور دستیابی ‌به این هدف بر کار نماینده نظارت و عملکرد او را ارزیابی می‌کنند. سود خالص نیز یکی از اقلام مندرج در صورت های مالی است که در تصمیم‌گیری استفاده‌ کنندگان صورت‌های مالی تأثیر بسزایی دارد و توجه زیادی را معطوف خود ساخته است. یکی از ‌گروه‌های اصلی استفاده کنندگان از صورت های مالی سهام‌داران هستند. از این رو عموما این گونه تصور می شود که ساختار مالکیت شرکت ها ممکن است به تغییر رفتار شرکت ها منجر شود. این امر از فعالیت‌های نظارتی که سرمایه گذاران مختلف در این ساختار انجام می‌دهند، نشأت می‌گیرد(ولوری و جنکینس،۲۰۰۶). از حیث تئوری، نهادها ممکن است انگیزه هایی برای نظارت فعال بر مدیریت داشته باشند(اشلیفر و ویشنی،۱۹۸۶).

۲-۲-راهبری(حاکمیت) شرکتی

1. 1. توالی و تعاملات کارویژه‌های سازمان (سطح صفر- چهارچوب مفهومی کارویژه‌های سازمان)

   

1. 1. توالی و تعاملات فرآیندها (سطح ۱ – نقشه‌های کلان فرآیندها)

1. 1. فعالیت‌ها (مراحل کلیدی) یا رخ داده های درون یک فرایند موجود (سطح دوم- نقشه جزئیات فرایند)

1. تعریف جزئیات یک فرایند و نقاط کنترل (سطح سوم- نقشه جزئیات فرایند)

این بازنمایی چند سطحی، فرایند تحلیل عملیات از بالاترین سطح سازمان را تا سطح فعالیت‌ها و رویه‌های خاص را ممکن و آموزش و درک کار را تسهیل می‌کند. نقشه چند سطحی فرایند، یک سلسله مراتب از فلو ‌چارت‌ها و فهرست‌های مورد استفاده از طریق تعریف فرآیندها تا سطح فعالیت‌ها و وظایف و دستورالعمل‌ها می‌باشد. در ادامه هر یک از سطوح به صورت اختصار تشریح می‌گردد.

سطح صفر:

چهارچوب مفهومی از کارویژه‌های سازمانی است.

سطح (۱): نقشه‌های کلان فرایند

دیدگاه کلی در بازنمایی فرایند با یک نگرش کلان، که اجزاء اصلی سیستم سازمان است، شروع می‌شود. در این نوع از نقشه‌ها توالی و تعاملات فرآیندهای سازمان را نشان می‌دهد. (شکل ۲-۳)

شکل شماره۲-۳٫ فرایندهای اصلی کارویژه

سطح (۲): نقشه‌ خرد فرایند

این نوع نقشه توالی مراحل کلیدی یا فعالیت‌ها را در فرایند برای تبدیل داده ها به ستاده‌ها توصیف می‌کنند. به عبارت دیگر مراحل کلیدی یک فرایند را شناسایی کرده و در چارت مراحل کلیدی و مسئول انجام فرایند را مشخص می‌کند.

سطح (۳) : نقشه جزئی‌تر فرایند

این نوع نقشه مراحل انجام هر فعالیت و نقاط کنترل را در یک فرایند توصیف می‌کند.

۲-۱-۸- مراحل(چرخه) ایجاد مهندسی مجدد فرایندها

با توجه به اینکه، چرخه ایجاد مهندسی مجدد فرایندها نه تنها درک ما را از فرایندها افزایش می‌دهد بلکه در درک نیازمندی های آن ها به ما کمک می‌کند. ‌بنابرین‏ برای شناخت و درک عمیق مهندسی مجدد فرایندها مراحل (چرخه) ایجاد مهندسی مجدد فرایندها را بررسی می‌کنیم.

مراحل پیاده سازی مهندسی مجدد فرایندها را در یک سازمان می توان به ۶ مرحله تقسیم کرد (Jung, Chio, Song 2007) که عبارتند از:

مرحله اول: ایجاد یا طراحی فرایند^[۵]

مرحله دوم: مدلسازی فرایند^[۶]

مرحله سوم: تحلیل اولیه فرایند^[۷] (تحلیل قبل از اجرای فرایند)

مرحله چهارم: تصویب و اجرای فرایند^[۸]

مرحله پنجم: تحلیل ثانویه فرایند^[۹] (تحلیل بعد از اجرای فرایند)

مرحله ششم: رشد و تکامل فرایند^[۱۰]

در ابتدا، چارچوب اولیه فرایند به وسیله طراحان و متخصصان فرایند طراحی و ایجاد می شود که دانش کافی در باره انجام و نحوه ی اجرای فرایند دارند. به عبارت دیگر خبرگان و آگاهان با توجه به هدف مورد نظر چارچوب فرایندی را طراحی می‌کنند. خبرگان و طراحان فرایند کسانی هستند که دانش کافی ‌در مورد فرایند و چگونگی اجرای آن دارند. هنگام طراحی فرایند باید به کسانی که به نوعی با فرایند سروکار دارند توجه شود مانند کارگران (کسانی که فعالیت های فرایند را انجام می‌دهند)، مشتریان (کسانی از خروجی های فرایند بهره می‌برند) و شرکای. به عبارت دیگر طراحان نیازها و ایده های گوناگون را تحلیل و ترکیب می‌کنند. به عبارت دیگر در طراحی فرایند باید یک نگاه به فرایند و یک نگاه به دینفعان باشد. چون در این مرحله مؤلفه‌ های گوناگونی در نظر گرفته می شود این مرحله را مدلسازی فرایند می‌گویند. یعنی باید چارچوب فرایندی طراحی شده را با متغیرهای ذینفعان مدلسازی کرد.فرایند طراحی شده به زبان مدلسازی فرایند، قالب فرایند ((process template نامیده می شود. (۱۹۹۸،Davenport) در مرحله سوم یا مرحله تحلیل قبل از اجرای فرایند با به کار بردن متدهای تحلیلی گوناگون مانند متد تحلیل ساختار،PERT/CPM و تکنیک های شبیه سازی مانند perti-net قالب ساختار ایجاد شده اصلاح و بهینه می شود. منظور از مرحله تحلیل فرایند این است که قبل از اجرای فرایند باید از امکان پذیر بودن آن اطمینان حاصل نمود. در طول مرحله تصویب و اجرای فرایند نمونه آزمایشی از قالب های فرایندی ایجاد شده اجرا و بازیابی می‌شوند. در این مرحله فرایند طراحی شده به صورت آزمایشی اجرا می شود تا نقایص و کاستی های آن شناسایی و برطرف گردد. طراحان بعد از اجرای آزمایشی با توجه به کاستی های شناسایی شده در مرحله قبل تحلیل های مناسب را انجام می‌دهند و بر طبق نتایج این تحلیل ها قالب فرایندی مناسب برای نمونه فرایند طراحی شده را استنتاج می‌کنند. این مرحله تحلیل ثانویه یا تحلیل بعد از اجرا نام دارد به عبارت دیگر فرایند ایجاد شده به طور آزمایشی اجرا می شود تا اصلاحات مناسب روی آن انجام شود و بعد از این مرحله فرایند نهایی می شود ((Jung, Chio, Song 2007.

به طور کلی، آگاهان فرایندی را طراحی نموده و با توجه به ذینفعان گوناگون آن را مدلسازی می نمایند و بعد از تحلیل مقدماتی برای شناسایی کامل نقاط ضعف آن و نهایی کردن فرایند آن را به صورت آزمایشی اجرا می‌کنند.

در فرایند مهندسی مجدد این مراحل به صورت یک حلقه در نظر گرفته می شود و ابتدا و انتهای آن مشخص نیست. به طور پیوسته و مداوم باید اجرا گردد تا فرایند بهنگامی خود را حفظ کند.

۲-۲- مدیریت دانش

۲-۲-۱- مفاهیم و سلسله مراتب دانش

در شکل زیر سلسله مراتب دانش مشخص شده است.

شکل ۲-۲ سلسله مراتب دانش

خرد

دانش

اطلاعات

داده‌

اغتشاش

شکل شماره۲-۴٫ سلسله مراتب دانش

اغتشاش^[۱۱] – ۱

المانها و یا نمادهایی که به خودی خود دارای هیج مفهومی نیستند.

۲- داده^[۱۲]

داده ها، رشته واقعیت‌هایی عینی و مجرد ‌در مورد رویدادها هستند. (افرازه،۱۳۸۴).

در تعریفی دیگر، داده ها شامل یک سلسله تراکنش‌های ثبت شده می‌باشند. به عنوان مثال وقتی که یک شخص به فروشگاهی می‌رود و خرید می‌کند و بابت آن پول پرداخت می‌کند در واقع داده هایی را تولید می‌کند. این داده ها شامل زمان رفتن به فروشگاه، اسامی کالاهای خریداری شده، نام فروشگاه و یا مقدار پولی باشد که می‌پردازد. در واقع داده ها، خود حقیقت‌ها نیستند اما حقایق را بازنمایی می‌کنند. جورج ون کراگ و دیگران (۲۰۰۰،Von Keogh)

تعاریف مختلفی که برای داده وجود دارد به صورت زیر است:

۱- داده ها، سمبل‌هایی (نشانه هایی) از چگونگی و کمیت واقعیت‌اند.

۲- داده ها، وقایع، تصاویر یا صداها (تفسیر+ معنی) را شامل می‌شوند.

۳- داده ها، موضوع یا متن، واقعه، رمز، تصویر و صدا (ارزش وصفی+ معنی+ ساختار) را در بر می‌گیرند. (افرازه، ۱۳۸۴).

۳- اطلاعات^[۱۳]

اطلاعات در واقع، یک بسته پیام می‌باشد که این پیام می‌تواند مکتوب، شنیداری و یا دیداری باشد.

سلامت اجتماعی یا سلامت روانی- اجتماعی

نکته مهم این است که ما نباید «سلامت اجتماعی» را با «اجتماع سالم» یا «جامعه سالم» اشتباه بگیریم، چرا که «سلامت اجتماعی» همان طور که گفته شد در کنار سلامت جسمانی و سلامت روان، به عنوان جزء لاینفک سلامت افراد تعریف شده است نه سلامت گروه‌ها و اشخاص. اینجا است که مقداری در تعریف «سلامت اجتماعی» اشکالات و ابهامات رخ می‌کند. برای مثال سلامت جسمانی و سلامت روانی در افراد هم قابل تشخیص هم قابل تعریف و هم قابل اندازه‌گیری است، اما اصولا سلامت اجتماعی یک فرد چیست؟ کجاست؟ و چگونه باید آن را تشخیص داد و اندازه‌گیری کرد؟ لذا این بعد سلامت بسیار مبهم و غیرملموس است، ‌بنابرین‏ برخی از محققان و پژوهشگران برای حل این مشکل به جای عبارت «سلامت اجتماعی» واژه «سلامت روانی- اجتماعی» را پیشنهاد کرده‌اند و در توصیف این واژه گفته‌اند که آن نوعی تطابق و سازگاری فرد با محیط پیرامون خود است و در واقع با این توصیف می‌توان گفت بخش اجتماعی سلامت یک فرد هم یک مؤلفه‌ داخلی است.

سلامت اجتماعی از دیدگاه محققان و پژوهشگرانی که در آمریکا فعال هستند مقداری متفاوت است. آنان واژه «سلامت روانی- اجتماعی» را بر این واژه ترجیح داده‌اند و دلیل آن را هم قابل اندازه‌گیری شدن آن ذکر می‌کنند، اما محققان اروپایی کماکان بر همان واژه «سلامت اجتماعی» تأکید دارند. بهترین تعریفی که اروپاییان از این مفهوم ارائه داده‌اند عبارت است از «مبنای اصلی سلامت اجتماعی همان حمایت اجتماعی».

۲-۴-۵- حمایت اجتماعی

از آنجا که از منظر صاحب نظران سلامت اجتماعی حمایت اجتماعی جزء مهمی از سلامت اجتماعی است، در اینجا به توضیح آن می‌پردازیم. از این دید، حمایت اجتماعی عبارت است از یک نوع معرفت و شناختی که فرد باور بکند که او مورد محبت و احترام هست و به شبکه‌ای از ارتباط متعهدانه و متقابل تعلق دارد. در تعریف دیگر کوهن و سایم در سال ۱۹۸۵ «حمایت اجتماعی را به عنوان منابعی که توسط دیگران برای افراد فراهم می‌شود»، تعریف کرده‌اند.

انواع حمایت اجتماعی

حمایت اجتماعی دارای انواع مختلفی است، اما به طور کلی حمایت اجتماعی به سه گروه تقسیم می‌شود. حمایت عاطفی، حمایت کاربردی و ابزاری و حمایت اطلاعاتی.

حمایت عاطفی: به مواردی اشاره دارد که باعث می‌شود افراد احساس کنند مورد حمایت هستند. چنین حمایتی غالبا به شکل انواع غیرملموس است و کمک می‌کند که حس ارزش در افراد تقویت شود.

حمایت عملی: نوعی از پشتیبانی است که به انواع مختلف از کمک‌های ملموس که ممکن است توسط دیگران فراهم شود اشاره دارد (مانند کمک در نگهداری بچه ها یا پرداخت کمک هزینه نقدی و …).

پشتیبانی اطلاعاتی: پشتیبانی اطلاعاتی نشان‌دهنده نوع سوم حمایت اجتماعی (که گاهی اوقات در رده‌بندی شامل پشتیبانی عملی و گاهی درون دسته حمایت عاطفی) است و اشاره به کمکی دارد که دیگران ممکن است از طریق ارائه اطلاعات ارائه دهند.

سلامت اجتماعی را می‌توان در دو قالب زیر اندازه‌گیری کرد:

سنجه‌های شبکه های اجتماعی: تعداد مخاطبان، فراوانی تماس با آن ها، تراکم شبکه های اجتماعی(این سنجه تخمین می‌زند که چه‌قدر هر یک از اعضا در تماس با دیگر اعضای شبکه است).

سنجه‌های حمایت اجتماعی: حمایت عاطفی، حمایت عملی، تعاملات منفی (شواهد متقن نشان می‌دهد که جنبه‌های منفی از ارتباطات نزدیک می‌تواند تاثیر بسیار سویی بر سلامت افراد وارد آورد) (منتظری، ۱۳۸۹، ۲-۱).

۲-۵- پیشینه پژوهش:

نریمانی و همکاران (۱۳۸۵) نشان دادند که بین سه گروه از دانش آموزان ورزشکار (گروهی – انفرادی) و غیر ورزشکار از لحاظ متغیرهای سرسختی روان شناختی، سبک­های تفکر، مهارت­ های اجتماعی و پیشرفت تحصیلی تفاوت وجود دارد. به عبارت دیگر این متغیرها در دانش آموزان ورزشکار گروهی بالاتر از دو گروه دیگر بود. همچنین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ورزشکار انفرادی بهتر از دو گروه دیگر بود.

گل پرور و همکار (۱۳۸۸) نشان دادند که تعامل پرخاشگری دانش‌آموزان در مقابل معلمان و باور به دنیای عادلانه برای رضایت شغلی، رضایت از زندگی و عاطفه مثبت دارای توان پیش‌بین معنادار نیست. در مقابل برای عاطفه منفی تعامل رفتار پرخاشگرانه دانش‌آموزان در مقابل معلمان با باور به دنیای عادلانه دارای توان پیش‌بین معنادار بود. تحلیل رگرسیون پسین نشان داد که فقط در افراد دارای باور به دنیای عادلانه پایین، رفتار پرخاشگرانه دانش‌آموزان در مقابل معلمان قادر به پیش‌بینی عاطفه منفی است.

حرمتی (۱۳۸۹) نشان داد بین مهارت‌های اجتماعی و ورزش های گروهی در ورزشکاران دختر رابطه معنی داری وجود دارد.

امینی رارانی و همکاران (۱۳۹۰) نشان دادند بین سرمایه اجتماعی و متغیرهای فقر، رشد طبیعی جمعیت، خشونت، میزان باسوادی، میزان بیکاری و پوشش بیمه به عنوان بیان گرهای سلامت اجتماعی رابطه آماری معنی داری وجود دارد. همچنین جهت رابطه ‌در مورد متغیرهای فقر، رشد جمعیت و میزان بیکاری مثبت است. در مجموع پس از انجام تحلیل عاملی اکتشافی و محاسبه نمره سلامت اجتماعی کل، رابطه بین سرمایه اجتماعی و سلامت اجتماعی کل در ایران، با مقدار همبستگی تأیید شد و با توجه به ضریب تعیین ۳۰ درصد، می توان اذعان داشت ۳۰/۰ تغییرات سلامت اجتماعی با تغییرات سرمایه اجتماعی قابل توضیح است. رابطه مستقیم سرمایه اجتماعی با فقر، رشد جمعیت و بیکاری را چنین می توان توضیح داد که نوع غالب سرمایه اجتماعی در استان های کم تر توسعه یافته کشور، سرمایه اجتماعی قدیم (سنتی) است که مبتنی بر روابط درون گروهی توام با اعتماد محدود و خاص می‌باشد و این نوع سرمایه اجتماعی در استان های توسعه یافته کشور دچار فرسایش شده و سرمایه اجتماعی جدید (مدرن) شکل نگرفته است و در این استان ها با نوعی توسعه نامتوازن مواجه هستیم. ‌بنابرین‏ توجه به انواع سرمایه اجتماعی و به خصوص نوع جدید آن در سیاست گذاری های سلامت باعث ارتقا و بهبود سلامت اجتماعی جامعه ایران خواهد شد.

زاهد و همکار (۱۳۹۰) نشان دادند که بین سرسختی و امید با خودکارآمدی رابطه معناداری وجود دارد. افزون بر آن، نتایج رگرسیون چند متغیری نشان داد سرسختی و امید توان پیش‌بینی معنی دار خودکار آمدی را دارند . همچنین نتایجنشان داد که امید به عنوان بهترین پیش بین خودکارآمدی ورزشکاران می‌باشد.

افشاری و همکاران (۱۳۹۱) نشان دادند مهارت های روانی با سرسختی ذهنی زنان و مردان دوچرخه سوار ارتباط دارد.

بهادری خسروشاهی، جعفر؛ هشامی نصرت آباد، تورج (۱۳۹۱) در پژوهشی با عنوان رابطه امیدواری و تاب آوری با بهزیستی روان شناختی ‌به این نتیجه رسیدند که بین اضطراب اجتماعی و بهزیستی روان شناختی رابطه منفی معناداری وجود دارد ولی بین خوش­بینی و بهزیستی روان­شناختی و همچنین بین خودکارآمدی و بهزیستی روان شناختی رابطه مثبت معناداری وجود دارد.

همان‌ طور که در مباحث قبل اشاره شد اصلاح ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی در تاریخ ۸/۱۰/۱۳۶۱ و استفاده از قاعده «نفی عسر و حرج» در طلاق، مبنای فقهی دارد. «ریشه این ماده را بایستی فتوای مرحوم سید کاظم یزدی، یکی از بزرگان فقه در قرن اخیر، دانست. این دانشمند که از نظر توجه به عرف و رعایت انصاف، در میان همه فقیهان بی‌مانند است، در ملحقات عروهالوثقی (ج۲، ص۶۸) و هنگام طرح مسأله طلاق زن ‌در مورد غیبت طولانی و بی‌خبر شوهر، قاعده نفی ضرر و حرج را، در جایی که دسترسی به حاکم نباشد و مسلمانان بایستی به جای او در این امر حسبی دخالت کنند، مورد استناد قرار می‌دهد (مسأله ۱۳). همچنین، در فرضی که رعایت شرایط مربوط به طلاق فراهم نباشد، مانند اینکه نفقه زن غایب داده شود یا حیات غایب معلوم باشد، و ‌در مورد زندانی شدن شوهر به گونه‌ای که امکان آمدن او هیچ‌گاه نرود، و شوهر تنگدستی که توانایی انفاق به زن خود را ندارد و در تمام موارد مشابه با این امور، امکان طلاق زن به وسیله حاکم را بعید نمی‌داند (مسأله ۳۳). مرحوم سید، با اعتراف ‌به این نکته که فقیهان پیش از او طلاق را در چنین مواردی مجاز نشمرده و به حدیث «الطلاق بید من اخذ بالساق» استناد کرده‌اند، در برابر این شهرت عظیم به قاعده نفی حرج و ضرر متوسل می‌شود و در تأیید نظر خود به اخباری از معصوم نیز اشاره می‌کند. فقیه روشن‌بین، به ویژه در موردی که زن جوان است و بایستی مام عمر را در مشقت شدید صبر کند، امکان طلاق را به وسیله حاکم مورد تأکید قرار می‌دهد (ص۷۵) و سرانجام، از مفاد اخبار چنین نتیجه می‌گیرد که هر جا خودداری از طلاق و باقی گذاشتن رابطه زناشویی موجب قرار گرفتن اختیاری یا قهری زن در معصیت و ارتکاب فعل حرام می‌شود، لازم است که برای حفظ او و احتراز از گناه حکم به طلاق داده شود (ص۷۶)»^[۸۳].

سایر علمای اسلام نیز بر اجرای قاعده «نفی عسر و حرج» به عنوان مجوز اجرای طلاق صحه گذارده‌اند.

چنانچه در جریان اصلاح ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، فقهای شورای نگهبان پس از اختلاف نظر پیرامون مصوبه مصوبه مجلس در زمینه ماده ۱۱۳۰، تصمیم به استفسار نظر امام خمینی «ره» گرفتند. امام خمینی «ره» نیز در پاسخ به نامه شورای نگهبان بیان داشتند: «طریق احتیاط آن است که زوج را نصیحت و اِلا الزام و وادار به طلاق نمایند در صورت میسر نشدن، به اذن حاکم شرع طلاق داده شود»^[۸۴].

ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی مصوب ۱۳۶۱ خالی از اشکال نبود از جمله:

۱- جواز رجوع زوجه به محکمه مقید به اثبات عسر و حرج در محکمه شده است. در صدر ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی مصوب ۱۳۶۱ مقرر شده است: «‌در مورد زیر زن می‌تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق نماید.»

«معلوم نیست منظور از صورت زیر کدام است؟ بدیهی است صورتی که برای محکمه ثابت شود، منظور نیست زیرا هیچ‌گاه جواز رجوع، معلق بر اثبات در محکمه نمی‌گردد.

این ایراد که ناشی از نقص ادبی ماده است، جنبه شکلی دارد»^[۸۵].

۲- تغییر ماده ‌به این صورت، یک نتیجه مثبت و یک نتیجه منفی ‌در برداشت. «از یک سو با عمومیت بخشیدن به بندهای سه‌گانه مندرج در ماده ۱۱۳۰ سابق، حق مراجعه زوجه به دادگاه را در تمامی حالاتی که ادامه زندگی زناشویی برای وی موجب عسر و حرج است قرار داد، اما از سوی دیگر زوجه را از درخواست طلاق در مواردی که صرفاً نشوز زوج بوده صرف نظر از اینکه موجد عسر و حرج زوجه شده است یا خیر، محروم نموده است»^[۸۶].

به سبب همین اشکالات قانون‌گذار به لحاظ آزمایشی بودن ماده مذکور، در تاریخ ۱۴/۸/۱۳۷۰ ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی را تغییر داد.

بند دوم- اصلاح مجدد ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی در تاریخ ۱۴/۸/۱۳۷۰

قانون‌گذار پس از اصلاح مقدماتی ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی در تاریخ ۸/۱۰/۱۳۶۱، مجدداً نیز در تاریخ ۱۴/۸/۷۰ به اصلاح ماده مذکور پرداخت.

ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی مصوب ۱۳۷۰ چنین مقرر می‌داشت: «در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی می‌تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند، چنانچه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه می‌تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می‌شود.»

در اصلاحیه سال ۱۳۷۰، قانون‌گذار جمله صدر ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی مصوب ۱۳۶۱ «‌در مورد زیر . . .» را حذف کرد و به جای آن حکم کلی «در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج باشد . . .» استفاده نمود. ‌بنابرین‏ اصلاحیه مذبور با وضع یک قاعده کلی، حکم جزئی ماده ۱۱۳۰ را توسعه و تعمیم داد.

همچنین عبارت «. . . می‌تواند برای جلوگیری از ضرر . . .» حذف گردید و از اطلاق ماده به جای آن استفاده شد.

«گر چه اصولاً این مرد است که می‌تواند هر وقت بخواهد زن خود را طلاق دهد ولی این منافاتی با حکم ماده فوق ندارد چون نهایتاًً صیغه طلاق را مرد جاری می‌کند و در صورت استنکاف، حاکم از جانب او اقدام می‌کند»^[۸۷].

از لحاظ ادله اثباتی، تفاوتی میان دعوای عسر و حرج و سایر دعاوی وجود ندارد و اثبات عسر و حرج با ادله اثباتی حاکم بر سایر دعاوی صورت می‌گیرد. لیکن به علت حصری نبودن مصادیق عسر و حرج در ماده ۱۱۳۰ در خصوص دلایل اثباتی عسر و حرج ابهام ایجاد شده بود.

«اثبات عسر و حرج زوجه به عنوان یک امر وجودی بر عهده زوجه است چرا که «البینه علی المدعی»: دلیل اثباتی بر عهده مدعی است. اما در امور عدمی و در مواردی که عدم آن حاکی از عسر و حرج زوجه است دلیل بر عهده زوجه است یا زوج؟ در امور عدمی به طور معمول آن کسی که مدعی انجام وظایف است، باید دلیل بر رد عسر و حرج را به دادگاه ارائه دهد و در این مورد بار اثبات با زوج است»^[۸۸].

تهیه نمودار جریان و فرمول‌نویسی متغیرها

اجرای مدل و سناریوسازی

تأیید نهایی توسط خبره

شکل ۱-۱ مراحل انجام تحقیق

۱-۸- شرح واژه ها و اصطلاحات

برند: تعریف برند را در علم بازاریابی”شناسهٴ محصول یا خدمات عرضه شده” آورده‌اند. برند در واقع یک فاکتور جهانی یا حداقل منطقه‌ای است که دارای اعتبار بوده، مقبولیت مناسبی دارد و قادر است ارتباطی قوی بین کالا و خدمات با مخاطب یا مشتری برقرار سازد(بهجت،۱۳۹۰).

شکل‌گیری برند:شکل‌گیری برند به فرایندی اشاره دارد که یک سازمان را معرفی کرده و نشان دهنده میراث، ارزش‌ها، فرهنگ، مردم و استراتژی برند آن سازمان است. برندسازی باید در هماهنگی کامل با تمام فعالیت‌های بازاریابی باشد، ارتباط مستقیم با بازار داشته، دارای ثبات رفتار بوده و نسبت به مشتریان وفادار باشد(صفار ‌و خیری،۱۳۹۱).

دلفی فازی: “روشی برای ساختاردهی به یک فرایند ارتباط گروهی، به گونه ای که فرایند به اعضای گروه- به عنوان یک مجموعه- اجازه چالش با مسأله را می‌دهد. برای اجرای این ارتباط ساختار یافته نیاز به بازخور ‌در مورد نقش افراد، ارزیابی قضاوت گروه، فرصت اصلاح دیدگاه‌ها و سطحی از ناشناس ماندن می‌باشد”.روش دلفی جایگزین رویکردهای تحقیق سنتی با بهره گرفتن از روش‌های آماری شده است(اوکلی وپاولوسکی^[۸]،۲۰۰۴). در تکنیک دلفی فازی معمولا خبرگان نظریات خود را در قالب متغیرهای کلامی ارائه می‌دهند، سپس میانگین نظر خبرگان و میزان اختلاف نظر هر فرد خبره از میانگین محاسبه و آنگاه این اطلاعات برای اخذ نظریات جدید به خبرگان ارسال می شود(آذر وفرجی،۱۳۹۰).

پویایی سیستم^[۹]: پویایی‌های سیستم در اواسط قرن بیست و توسط فورستر^[۱۰] توسعه داده شد به درک رفتار سیستم‌ها بر اساس تئوری کنترل بازخورد منجر شد( هائو ژانگ^[۱۱]، ۲۰۱۳). پویایی سیستم می‌تواند به درک و فهم محیط‌های پیچیده کمک کند(اسپکتور^[۱۲] ،۲۰۰۱). تکنیک پویایی سیستم فرض می‌کند که اجزا در یک الگوی پیچیده با یکدیگر مرتبط می‌باشند و جهان از نرخ‌ها، سطوح و حلقه‌های بازخورد تشکیل شده است و جریان اطلاعات از جریان فیزیکی مهم‌تر می‌باشد و غیرخطی بودن و تأخیر از اجزای مهم هر سیستمی است (لان^[۱۳]، ۲۰۰۰). در واقع رویکرد پویایی سیستم بر این اصل استوار است که بررسی سیستم‌ها به صورت ایستا، به تنهایی تمامی جوانب پدیده‌ها در نظر نمی‌گیرد، در این روش تمامی متغیرها از جوانب مختلف بررسی می‌شوند(شی‌تی^[۱۴]، ۲۰۰۵). پویایی نظام نه تنها کمک به درک ساختار سیستم‌های پیچیده می‌کند، بلکه یک روش مدل‌سازی دقیق برای ساخت شبیه‌سازی سیستم‌های پیچیده طراحی سیاست‌های مؤثر سازمان می‌باشد(کیبیرا^[۱۵] ،۲۰۰۹).

فصل دوم

ادبیات تحقیق

۲-۱- مقدمه

در دنیای پر رقابت فعلی که محصولات مختلف با به کارگیری روش‌های صحیح، امکان موفقیت در بازار را دارند، برای موفقیت باید به دارایی‌های نامشهود شرکت بیش از پیش توجه کرده تا در این عرصه رقابت باقی بمانیم. یکی از مهمترین دارایی‌های نامشهود، برند و جایگاه آن در ذهن مصرف‌کننده می‌باشد (فلور^[۱۶]،۲۰۰۶). برند به عنوان محرک اصلی ارزش شرکت‌ها در قرن بیست و یکم بشمار رفته و از فواید و اهمیت بسیاری برای شرکت و مشتریان برخوردار می‌باشد. برند می‌تواند به عنوان ابزار دفاعی بازاریابی به کار رود که مشتریان کنونی را‍ حفظ می‌کند و همینطور به ‌عنوان یک ابزار تهاجمی بازاریابی به کار رود که مشتریان جدیدی را به دست آورد(سوینی و سوایت، ۲۰۰۸).. برند یک الزام استراتژیک است که سازمان‌ها را در جهت خلق ارزش بیشتر برای مشتریان و همچنین ایجاد مزیت‌های رقابتی پایدار کمک می‌کند(کلر^[۱۷]،۱۹۹۳).‌ مدیران و پژوهشگران، دنیای آینده بازاریابی را جهان مدیریت برند و فعالیت‌های پیرامون برندسازی نام نهاده‌اند. شاید هیچ سرمایه ای بیش از یک نام قدرتمند، معتبر و ارزش آفرین برای سازمان‌ها کارآمد نباشد(رحیم نیا و فاطمی،۱۳۹۱).

۲-۲- برند

ابتدا به بیان تاریخچه خلق برند و تعریف واژه برند می‌پردازیم.

۲-۲-۱-تاریخچه خلق برند

برند قدمتی بسیار طولانی دارد. ‌به طوری که برخی آن را به دوره مصر باستان و حتی ادوان کهن‌تر نسبت داده‌اند(کاتلر^[۱۸]،۲۰۰۱). فلسفه غرب در دوران‌ یونان باستان، پایه گذاری شد و همزمان با آن، فلسفه شکل‌گیری برند پا به عرصه وجود نهاد .به عبارت دیگر، بسیاری از مفاهیمی که امروزه در قالب مدیریت برند به کار می‌بریم، توسط اندیشمندان بزرگ دنیای کهن، پایه‌‌گذاری گردیده است. فیلسوفان پیش از سقراط، پایه های اولیه فلسفه برند را بنا نهادند. یکی از برجسته‌ترین این فیلسوفان، هراکلیتوس بود .با این حال، سقراط، در دنیای فلسفه، نام خود را به عنوان آغازگر و پایه گذار فلسفه برند به جهانیان شناساند و پس از وی، افلاطون و ارسطو، مسیری را که او آغاز کرده بود ادامه دادند و تفکرات فلسفی خود را برای تمام متفکران ۲۰۰۰ سال بعد از خود، پایه گذاری نمودند و ‌به این ترتیب برای اولین بار در تاریخ ” فلسفه خلق برند” شکل گرفت و رفته رفته تکامل یافت .هراکلیتوس معتقد بود» که ارتباط پنهان، همیشه مستحکم‌تر و قوی‌تر از ارتباط آشکار است .«ایجاد برند، در زمره ارتباط‌های پنهان و در عین حال مستحکم و جدایی‌ناپذیر است. هراکلیتوس ما را در مسیر شناسایی و از ابهام درآوردن برخی از اجزاء و مبانی تفکر فلسفی مرتبط با بحث برند قرار می‌دهد. شاید بتوان گفت که بزر گ‌ترین تفکری که هراکلیتوس پایه‌گذاری نمود این بود که جهان به طور مستمر در حال تغییر و تحول است و همه چیز در مسیر جریان تحولات است. هیچ چیز ثابت نیست و همه چیز دائما در حال تغییر و تحول است. زمانی که کمی عمیق‌تر به اعتقادات هراکلیتوس بیاندیشیم، می‌بینیم این مطلب، تمامی مفاهیمی را که در مباحث بازاریابی و پایه‌گذاری برندها مطرح شده است، در بر می‌گیرد. باورهای هراکلیتوس ‌به این معنا هستند که مدیران بازاریابی و برند، باید سنگ بنای فعالیت‌های خود را بر این فلسفه قرار دهند،که همه چیز در هر زمان در حال تغییر و دگرگونی است.

هر نوع تشابه یا تظاهر به ثبات صرفاً سراب و خیال‌پردازی است. برند به هیچ وجه از نظر ماهیت از سایر موجودیت‌های جهان، مستثنی نیستند .برعکس، برند ثبات بسیار کمتر ی نسبت به موجودیت‌های دیگر دارند چون آن ها فقط در ذهن مصرف‌کنندگان فعلی و بالقوه، وجود دارند .زمانی که هراکلیتوس این اندیشه‌های فلسفی را بیان کرد اصول اولیه بازرگانان هم عصر خود را (۵۰۰سال قبل از میلاد مسیح) به چالش کشاند .آن ها براین باور بودند که مدیریت برند به مفهوم خلق، توسعه و حفظ آن است. ‌به عبارت دیگر فرضیه اصلی ذهن آن ها این بود که برند مانند اجزاء معماری یک ساختمان هستند و باید آن ها را یکی یکی در کنار هم چید تا نهایتاًً این ساختمان، شکل گیرد و زمانی که شکل گرفت تا پایان عمر خود به همان حالت باقی می‌ماند. برخی از بازاریابان و مدیران کسب و کارها، امروزه نیز نسبت به برند چنین دیدگاهی دارند. آن ها ساده لوحانه بر این باورند که برند در دنیای دگرگون کسب و کار امروز مانند نقاط ثابت و بدون تغییری هستند، اما چنین بنیان فکری برای مدیر بازاریابی که دردنیای امروز فعالیت می‌کند، مهلک و کشنده است.در دنیای برند، هیچ چیز ثابت نیست. همه چیز درهر لحظه در حال تغییر است. ادراک مصرف کنندگان از برند و موقعیت شما در صحنه رقابت، هر روز متفاوت از روز دیگر است(بطحایی،۱۳۸۵).

۲-۲-۲- تعریف واژه برند

سیستم بازداری رفتاری به محرک‌های شرطی تنبیه و فقدان پاداش ‌و محرک‌های ترس آور ذاتی پاسخ می‌دهد و فعالیت زیاد آن موجب فراخوانی حالت اضطراب، افزایش آمادگی برای عمل، بازداری رفتار جاری، افزایش توجه و برپایی می‌گردد و دو مؤلفه رفتاری آن اجتناب فعل پذیر^[۶۹] و خاموشی^[۷۰] است (آمودیو و دیگران، ۲۰۰۷).

سیستم بازداری رفتاری موجب بازداری یا اختلال در رفتار جاری فرد می شود و در مواجهه با اهداف متعارض(گرایشی- اجتنابی) فعال و منجر به بروز رفتارهای اجتنابی و پاسخهای رفتاری، شناختی و زیستی اضطراب می‌گردد (گری و مکناوتون^[۷۱]، ۲۰۰۰).

سیستم بازداری رفتاری به محرک‌های شرطی تنبیه و فقدان پاداش ‌و محرک‌های ترس آور ذاتی پاسخ می‌دهد و فعالیت زیاد آن موجب فراخوانی حالت اضطراب، افزایش آمادگی برای عمل، افزایش توجه و برپایی می‌گردد (آمودیو و دیگران، ۲۰۰۷) این سیستم نقش تصمیم گیرنده را در شرایطی که عموما با اهداف متعارض رو به رو هستیم، برعهده دارد (بین سیستم فعالساز گرایشی و جنگ و گریز اجتنابی) (بک و دیگران، ۲۰۰۹)

با توجه به تعاریفی که گفته شد و وهمچنین نتایج پژوهش (کوچونگ^[۷۲] و همکاران، ۲۰۱۴) نشان داد که گرفتن نمره سیستم فعالساز رفتاری با خطر ابتلا به اعتیاد به اینترنت همبستگی داشت و همچنین مطالعه (عبدی همکاران ،۱۳۹۰) ،که نتایج پژوهش در این رابطه نشانگر بالا بودن سطح فعالیت سیستم فعالساز رفتاری پیرو آن برافراشتگی بالاتر در بعد شخصیتی سایق درافراد سیگاری نسبت به افراد سالم بود در قسمت پیشینه پژوهشی به بیان پیشینه‌های داخلی و خارجی در این رابطه می‌پردازیم:

ب )پیشینه پژوهشی

پژوهش‌های داخل کشور

با توجه به هدف پژوهش که در رابطه با ابرازگری هیجانی، کنترل هیجانی و سیستم­های مغزی/ رفتاری با نشانگان اعتیاد به اینترنت می‌باشد به بررسی پیشینه پژوهش‌های که در داخل کشور در این رابطه انجام شده است می‌پردازیم.

در مطالعه دادی پور و ‌همکاران (۱۳۹۳ )که در بررسی اینترنت و عوامل مؤثر بر آن در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان انجام شده بود حاکی از آن بود که دلایل استفاده از اینترنت توسط کاربران به ترتیب دانلود عکس و فیلم های روز دنیا، دسترسی به مقالات و پژوهش، چک کردن صندوق پستی شخصی )ایمیل( ، چت کردن و دریافت آخرین اخبار علمی، سیاسی، و اقتصادی جهان بود. هم چنین بیشترین استفاده از اینترنت در کاربران عادی بحث های علمی و در کاربران معتاد به اینترنت چت کردن و چک کردن پست الکترونیک و دیدن عکس و فیلم های روز دنیا بود به نظر می‌رسد هر چه از کاربر عادی به کاربر معتاد پیش می رویم از استفاده های علمی کاسته و بر میزان استفاده از اینترنت در بحث و گفتگو و دانلود عکس و فیلم افزوده می شود.

خواجه موگهی وعلاسوند (۱۳۸۹ )، در پژوهشی با عنوان بررسی متغیرهای شخصیتی پیش‌بینی کننده اعتیاد به اینترنت در میان کاربران اینترنت حاضر به همکاری کافی نتهای شهر اهواز و مراکز آموزش کامپیوتر ، دریافتند که ۸۶ درصد از کاربران مورد مطالعه، اعتیاد به اینترنت دارند، در کل، به نظر می‌آید صفتهای شخصیتی افراد، پیش‌بینی کننده آسیب پذیری در برابر اعتیاد به اینترنت می‌باشد.

بسیاری از مطالعات به تاثیر هیجانات ‌و سبک‌های ابراز هیجان در اعتیاد گزارش داده‌اند از جمله( جدیدی و بهاری،۱۳۸۷)گزارش دادند که افراد وابسته به مواد روانگردان و وابسته به ‌اینترنت اغلب دارای مشکلات و تعارضات هیجانی و درونی ، ناتوانی در کنترل هیجانات گوناگون (به ویژه هیجانات منفی ) تکانه‌های برون ریزی، مشکل در ابراز وجود، عزت نفس پایین، احساس بی کفایتی، ضعف روانی واخلاقی و خود محوری، مهارت‌های مقابله‌ای پایین جهت چالش وحل مشکلات، عدم انطباق با موقعیت‌های زندگی و غفلت از موضوعات عملی وارتباط با مردم، استفاده از تخیل در کارها و منزوی و کناره گیر هستند (جدیدی و بهاری، ۱۳۸۷)

همچنین نتایج حاصل از پژوهش تمنایی فر و همکاران (۱۳۹۱) نشان داد که بین روان رنجورخویی و اعتیاد به اینترنت و همچنین بین برونگرایی با اعتیاد به اینترنت رابطه معناداری وجود دارد. این یافته ها با یافته ­های پژوهش‌های هاردی وییتی (۲۰۰۷)، گامبور و اس (۲۰۰۸) همخوانی دارد.

بر اساس یافته های پژوهش خدایی و همکاران (۱۳۹۰) ، در بررسی نمره کل هوش هیجانی نتایج حاکی از آن بود که افرادی که در رفتارهای مصرف مواد درگیر شده اند، هوش هیجانی پایین تری دارند، ‌به این معنی که این افراد در توجه به اطلاعات هیجانی، ادراک صحیح آن ها،پردازش درست و مدیریت مطلوب هیجان‌ها در بطن روابط بین فردی با دشواریهایی مواجه هستند. این دشواری‌ها باعث می شود که فرد در رویارویی با موقعیتهای تنیدگی زای زندگی، توانایی تحلیل، تصمیم گیری و انتخاب رفتار صحیح را از دست داده و به سوی رفتارهای سازش نایافته کشیده شود. در این مفهوم میتوان سوء مصرف مواد را به عنوان یک مکانیزم دفاعی ناپخته قلمداد نمود که افراد با هوش هیجانی پایین در مواجهه با موقعیتهای مشکل به آن ها متوسل می‌شوند.

بنظر می‌رسد که افراد دارای هیجان خواهی بالا، از طریق رفتار بی بند و بارانه سهل انگارانه) که شامل فعالیت های خطرناک ، شیوه غیرمتعارف زندگی ) ، و عدم پذیرش یکنواختی می‌باشند،و بر روی نیاز برای تجارب جدید و متنوع تمرکز می‌کنند. بازداری زدائی میل به ‌رها کردن خود از قید و بندهای اجتماعی به خاطر لذت جویی است و استفاده مداوم از جهان مجازی امکان فرار از حدود اجتماعی را بدون سرزنش اطرافیان و یا تنبیه قانون فراهم می‌سازد.(خانجانی و اکبری ،۱۳۹۱)

از آنجا که یکی از اهداف این پژوهش بررسی رابطه کنترل هیجانی و نشانگان اینترنت می‌باشد و از آنجا که ملاک‌های اعتیاد به اینترنت همپوشی بسیاری با اعتیاد دارد به پژوهشی مبنی بر این ارتباط اشاره می شود: حیدری و همکاران (۱۳۹۲) دریافتند که مؤلفه های کنترل هیجانی از جمله بازداری هیجانی، کنترل پرخاشگری و نشخوار ذهنی با تابآوری در برابر مصرف مواد مخدر رابطه معنادار دارد. ‌به این معنی که بازداری هیجانی، کنترل پرخاشگری و نشخوار ذهنی بالاتر در دانش آموزان پسر دبیرستانی با تابآوری پایینتر در برابر مصرف مواد مخدر همراه است. در پژوهش دیگری در این همین ‌مورد به تاثیر کنترل خود به دلیل اینکه به کودکان و نوجوانان اجازه می‌دهد تا رفتارشان را در غیاب حمایت و نظارت بزرگسالان اداره کنند، بسیار مؤثر است و به آن ها می‌آموزد تا نسبت به رفتارشان احساس مسئولیت کنند و در نتیجه این حس مسئولیت سبب می‌شود تا از لحاظ روانی نیز بهبود یابند، اشاره شده است (نریمانی، ۱۳۹۱).

پژوهشگران(شیخی، ۲۰۱۴) دریافتند که استفاده افراطی از اینترنت باعث ایجاد اختلال تحلیل خاکستری مغز خواهد شد اختلالی که روز به روز در حال افزایش است و باعث کاهش توانایی کاربران در جلوگیری از بروز احساسات و همچنین ناهنجاری‌های رفتاری می شود(شادور و پاشا، ۱۳۹۴) که همان‌ طور که مشاهده می شود می‌تواند در کنترل هیجانات تاثیر گذار باشد.

همچنین در پژوهش غفاری و احدی (۱۳۸۶) نتایج نشان داد که با افزایش خودآگاهی هیجانی و مهار تکانه، و به تبع آن هوش هیجانی کلی، میزان کاربری اجباری اینترنت و کناره گیری اجتماعی در کاربرانی که مور آموزش قرار گرفته بودند، به طور معناداری کاهش پیدا کرد.

۱٫ تحویل سوخته تریاک به دولت (ماده ۱۰) خود نوعی تشویق به اعتیاد بود.

۲٫ طبق ماده ۱۲ این قانون مسافران حامل تریاک که به سر حدات وارد می شدند اگر بیش از یک مثقال را گزارش نمی دادند، حکم قاچاق به آن تعلق می گرفت و به نظر می‌رسد هدف از این مقرره چیزی جز دریافت حق گمرک نبوده است.

۳٫ طبق ماده ۱۵ دولت مکلف شد با کسر یک دهم از مصرف داخلی در هر سال، در مدت ۱۰ سال استعمال تریاک را در تمام مملکت متروک کند ولی همین تجویز استعمال ۱۰ ساله خود حرکتی بود به سوی مسأله اعتیاد.

۴٫ تبصره ماده ۱۵ مقرر می کرد «موءسسه انحصار برای ورود تریاک از خارجه هیچ اجازه نخواهد داد مگر آن که اطمینان حاصل نماید که به مصرف داخلی نخواهد رسید» و این نوعی تشویق به ترانزیت مواد مخدر بود.

می توان گفت «در این دوران. . . چون تریاک یک منبع درآمد ملی محسوب می شد و صادرات قانونی و غیر قانون آن سهیم در تأمین ارز خارجی برای کشور بوده، هیچ یک از قوانین مصوب کوچک‌ترین اثر در اجرای هدف ننمود و دولت وظیفه ای در درمان معتادان به عهده نگرفت».(نوری،۱۴۰۸: ۱۳۵).

قدم بعدی در قانون گذاری، تصویب «قانون مجازات مرتکبین قاچاق تریاک» در ۱۶ مرداد۱۳۰۷ بود که با هدف مبارزه با صادرات و واردات تریاک بدون اذن دولت، به تصویب کمیسیون عدلیه مجلس شورا رسید. این قانون نیز گر چه به ظاهر قدمی به جلو برای مبارزه با اعتیاد بود، اما به دلایل زیر توانست این هدف را برآورده سازد:

۱٫ طبق ماده ۶، حمل و نگه داری سوخته تریاک تا ۱۶ مثقال مجاز بود و برای بیش از این مقدار جریمه مالی در نظر گرفته شده بود. علاوه بر این که تجویز کمتر از ۱۶ مثقال تریاک، خود نادیده گرفتن استعمال تریاک برای تهیه سوخته بود و می‌توانست یک سهل انگاری قانونی و دولتی ، برای ترویج اعتیاد به شمار آید.

۲٫ طبق ماده ۶ داشتن بیش از ۱۶ مثقال تریاک، در هر مثقال یک قران جزای نقدی در نظر گرفته شده بود ولی در خود تریاک این جریمه عبارت بود از دو قران و پانصد دینار (ماده ۲) این در حالی است که سوخته تریاک خطری بیش از خود تریاک به همراه دارد و همین سیاست موجب شد قاچاق سوخته تریاک رواج یابد.

۳٫ به دلیل پیش‌بینی مجازات نقدی و ضبط شیره و آلات و ادوات، و نه مجازات دیگر، دامنه شیره کشی وسعت یافت و شیره خانه های متعددی در سطح کشور تأسیس شد.

از قوانین و مصوبات دیگر در این دوران می توان از قانون تخفیف باندرول تریاک (مصوب۱۴/۲/۱۳۰۲)، قانون طرز جلوگیری از قاچاق تریاک (مصوب ۳/۹/۱۳۰۸)، قانون اصلاح قانون انحصار دولتی تریاک (مصوب۴/۵/۱۳۱۱)، قانون مجازات مرتکبین قاچاق (مصوب۲۹/۱۲/۱۳۱۲)، نظامنامه هیئت وزیران (مصوب ۲۵/۴/۱۳۱۳)، قانون اصلاح بعضی از مواد قانون مرتکبین قاچاق (مصوب ۱۴/۳/۱۳۱۹) و تصویب نامه های هیئت وزیران (مصوب ۱۸/۶/۱۳۲۵ و ۲/۹/۱۳۲۶) در رابطه با مواد مخدر نام برد که هر یک سعی در ساماندهی تولید و توزیع تریاک داشتند و چنان که اشاره شده به دلیل سود دهی فراوان تجارت مواد مخدر و داشتن درآمد مالی، هدفی جز سود فراوان دولت در میان نبود و تمام این حرکت های ظاهری می‌توانست بر میزان معتادان بیفزاید.

ب) از سال ۱۳۳۴ تا انقلاب (سیاست تولید و توزیع دولتی)

چنان که اشاره شد تا قبل از سال ۱۳۳۴ به دلیل قانونی بودن تولید، توزیع و ترانزیت مواد مخدر هر چند به صورت محدود و تحت نظارت دولت، شمار معتادان به دلیل دسترسی به مواد اعتیاد آور رو به فزونی بود و در واقع مصوبه های آن دوران حرکتی بود برای تأمین منابع درآمد ملی، تا این که در ۷ آبان ۱۳۳۴ با تصویب قانون منع کشت خشخاش و استعمال تریاک قدمی اساسی در مبارزه با اعتیاد بر داشته شد^[۲۴].

این حرکت در نخستین گامها به قدری حرکت جدی به شمار می‌آمد که ایران در تبصره واحده «قانون الحاق دولت ایران به پروتکل تحدید و تنظیم کشت خشخاش و تولید و تجارت بین‌المللی و تجارت عمده مصرف تریاک» (مصوب ۱۴/۸/۱۳۳۶) بر این امر تأکید کرد که: «الحاق ایران ‌به این پروتکل به هیچ وجه تأثیری در قانون منع کشت خشخاش مصوب هفتم آبان ماه ۱۳۳۴ نخواهد داشت».

متعاقباً آیین نامه این قانون در ۱۹/۱۰/۱۳۳۴ به تصویب رسید و در سال ۱۳۳۸ قانون اصلاح قانون منع کشت خشخاش برای رفع کاستی های قانون مورد تصویب قرار گرفت که تعریف و تعیین مواد مخدر را می توان از جمله اقدامت قانون گذار در این مقطع دانست. در این مدت «اصل عدم دسترسی به مواد مخدر و توسعه در درمان» مورد توجه بود ولی متأسفانه در این حرکت، تجارت غیر قانونی و قاچاق تریاک از خارج به ایران به منظور ارضای تقاضای شدید معتادین به تریاک افزایش یافت. تا جایی که قانون گذار ناچار شد در ۱۳/۱۲/۱۳۴۷ قانون اجازه کشت محدود خشخاش و صدور تریاک» را به تصویب برساند^[۲۵].

ماده ۱ این قانون مقرر می کرد: «از تاریخ تصویب این قانون تا زمانی که کشت خشخاش در کشورهای همسایه ایران ادامه داشته باشد، وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی مجاز خواهد بود در مناطق و به مساحتی که هر ساله با تصویب هیئت وزیران تعیین می شود به کشت خشخاش مبادرت کند. دولت مکلف است در صورت اطمینان از اینکه کشت خشخاش در کشورهای همسایه موقوف شده، کشت آن را در ایران متوقف کند».

در مواد بعدی قانون هم مکرر به ترک تریاک و در نظر گرفتن ضمانت اجرای اخراج در مشاغل مهم در نظر گرفته شده و بر آن تأکید شده بود و به نظر می‌رسد در آن زمان چنین تصمیمی شایسته بود با این حال، می توان این حرکت را یک قدم به عقب و برگشت به اعتیاد و معتاد پروری دانست. خصوصاًً با توجه به عنوان قانون (اجازه کشت محدود خشخاش و صدور تریاک) که هم مواد مخدر را برای معتادان داخلی فراهم می کرد و هم صدور آن می‌توانست سلامتی کشورهای دیگر را هم به خطر اندازد. همچنین منوط کردن دست برداشتن دولت از این اقدام نا به جا به موقوف شدن منع کشت خشخاش در کشورهای همسایه، خود حرکتی بود در ترویج اعتیاد و به هر حال تولید حجیم مواد مخدر چه در داخل و چه در خارج و همچنین مجاز دانستن تولید آن برای صدور، می‌توانست قدم بزرگی در افزایش حجم مواد باشد و از آن جا که در نهایت این مواد به مصرف می رسید، معتادان بیشتری را هم در دامان جامعه یا حتی کشورهای دیگر بر جای گذاشت. در عمل با قانونی شدن کشت تریاک و تأکید صوری بر محدود سازی آن، مسابقه تولید تریاک میان کشورهای منطقه شروع و به ازدیاد معتادان منجر شد(نوری،۱۴۰۸: ۱۲۵)

در ۳۱/۳/۱۳۴۸ قانون تشدید مجازات مرتکبین اصلی جرایم مندرج در قانون کشت خشخاش به تصویب رسید که ضمن تأیید مجدد قانون کشت خشخاش، برای اولین بار در بند «ه» مجازات اعدام را در جرایم مواد مخدر مقرر کرد و در بند «و» رسیدگی ‌به این جرایم را به دادگاه نظامی واگذار نمود.

از طرفی جهان در طول یک قرن گذشته و بخصوص پس از تأسيس ملل متحد از یک جامعه عهد وستفالیای دولت محور به تدریج فاصله گرفته و به سوی جامعه مردم سالار در حال حرکت و پیشروی است. ظهور بازیگران جدید در عرصه های مختلف بین‌المللی، ظهور پدیده اداره فدرالیستی در بخش های مهمی از جهان، پیدایش و شکل گیری قواعدی در سطح عالی تحت عنوان «نظم عمومی بین‌المللی»، موجب شده تا همواره ضرورت بازنگری و افزودن مقررات جدید در اساسنامه دیوان شدیداًً احساس شود.^[۴۴۰]

ضمن اینکه تاکنون امکان جرح و تغییر منشور به منظور انجام اصلاحات گسترده در ساختار ملل متحد وجود نداشته است (تنها در سه مقطع ۱۹۶۳ و ۱۹۶۵ و ۱۹۷۱ اصلاحاتی ‌در مورد افزایش تعداد اعضای شورای امنیت و شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان صورت گرفته است). به نظر می‌رسد که به دلیل فرایند پیچیده و دشوار آیین اصلاح اساسنامه (همانند منشور) فرصت موجود موقعیت مناسبی خواهد بود که با طرح برخی از موانع و مشکلات و محدودیت های بر سر راه فعالیت مؤثر قضایی دیوان، مقررات مربوط نیز اصلاح گردند.^[۴۴۱]

لذا در سه محور به اصلاحات مورد نیاز خواهیم پرداخت: اصلاحات در تشکیلات و ساختار دیوان، اصلاحات سازمانی و گسترش حوزه صلاحیتی دیوان، که شرح داده خواهد شد.

مبحث اول) اصلاحات در تشکیلات و ساختار دیوان

این اصلاحات را می توان به دو قسمت تقسیم نمود؛ دسته اول) مربوط به قضات دیوان خواهد بود که اساس دیوان بر آنان استوار است و با تغییر در آن می توان کارایی دیوان را افزایش داد؛ دسته دوم) بودجه و امکانات دیوان است که با تقویت آن می توان انجام امور را تسهیل و تسریع نمود.

گفتار اول: تغییر در تعداد و نحوه انتخاب قضات

نقش و جایگاه قضات در دیوان بسیار مهم و تاثیر گذار می‌باشد به همین علت اساسنامه فصل اول را به شرایط و نحوه تشکیل، تعداد، نحوه انتخاب و ترکیب قضات اختصاص داده است.^[۴۴۲]

بموجب اساسنامه دیوان دائمی، دارای ۱۵ قاضی (۱۱ قاضی اصلی و ۴ قاضی علی البدل) بود که توسط دورکن مجمع عمومی و شورای جامعه ملل با اکثریت آرای برای مدت ۹ سال انتخاب می شدند. در اساسنامه دیوان بین‌المللی دادگستری نیز طبق مواد ۲ و ۳ اساسنامه، دیوان مذکور عبارت است از یک هیات قاضی مرکب از ۱۵ قاضی و یا حقوقدان مستقل می‌باشد که از طرف مجمع عمومی و شورای امنیت انتخاب می‌گردند.^[۴۴۳] در نتیجه مشاهده می‌گردد که در تعداد قضاوت و نحوه انتخاب هیچگونه تغییری در طول حدود یک قرن صورت نگرفته است.

بند ۱- لزوم افزایش تعداد قضات

همان‌ طور که ذکر گردید تعداد قضات دیوان دائمی در سال ۱۹۲۰ و همچنین دیوان فعلی که در سال ۱۹۴۵ جایگزین آن گردید، ۱۵ قاضی در نظر گرفته شده است. با نگاهی به تعداد کشورها در زمان دیوان دائمی که حداکثر در آغاز جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹)، ۵۹ کشور عضو اساسنامه دیوان بودند^[۴۴۴] و یا در سال ۱۹۴۵ که اساسنامه به امضای نمایندگان ۵۱ دولت شرکت کننده در کنفرانس سانفرانسیکو رسید، مشاهده می شود که این تناسب معیار مناسبی برای تعداد قضات در مقابل تعداد اعضاء، در آن زمان به شمار می‌آمد.^[۴۴۵]

اما با توجه به تحولات جامعه جهانی که با ایجاد تعداد زیادی از دولت ها به ویژه در آسیا و آفریقا پس از دهه ۱۹۵۰ همراه بوده و در حال حاضر تعداد آن ها به ۱۹۳ کشور افزایش یافته است.^[۴۴۶] یعنی چیزی بیش از سه برابر اعضا در زمان تهیه و تصویب اساسنامه دیوان، ‌بنابرین‏ شایسته است با لحاظ تناسب تعداد کشورها، تعداد قضات، نیز افزایش یابد. همان گونه که تعداد اعضای شورای اقتصادی و اجتماعی در سال ۱۹۴۵ در منشور ۱۸ عضو در نظر گرفته شده بود که در ۱۷ دسامبر ۱۹۶۳ به دلیل افزایش تعداد کشورها از ۵۱ به ۱۱۴ کشور، ماده ۶۱ منشور اصلاح و تعداد اعضای این شورا به ۲۷ عضو افزایش یافت، ضمن اینکه اصلاح بعدی که در ۲۰ دسامبر ۱۹۷۱ توسط مجمع عمومی به تصویب رسید که تعداد اعضای این شورا را مجداً از ۲۷ عضو به ۵۴ عضو افزایش داد.^[۴۴۷]

در نتیجه این امر بیانگر این واقعیت است که شورای اقتصادی و اجتماعی نیز به موازات افزایش تعداد کشورها از سال ۱۹۴۵ تاکنون، تعداد اعضای این شورا نیز از ۱۸ عضو به ۵۴ عضو (۳ برابر) افزایش پیدا ‌کرده‌است.

از طرفی محاکمی که اکنون شاهد تأسیس آن هستیم هیچ کدام ۱۵ قاضی ندارند، حتی دیوان یوگسلاوی سابق عده ای را به عنوان کمک قاضی انتخاب کردند تا بتوانند هر چه زودتر پرونده های موجود را رسیدگی نمایند.^[۴۴۸]

به همین منظور، در ارتباط با افزایش تعداد قضات پیشنهاداتی نیز مطرح شده است. ولی آیا باید تابع افزایش تعداد اعضای شورای امنیت باشد؟ برخی پیشنهادات وجود دارد، به همان تعدادی که اعضای شورای امنیت در آینده گسترش پیدا می‌کند، قضات دیوان نیز افزایش یابد.^[۴۴۹]

بند ۲- تلاش برای حضور قضات سایر کشورها در ترکیب دیوان

بموجب اساسنامه، دیوان متشکل از ۱۵ قاضی مستقل است که صرف نظر از تابعیت آن ها از میان افراد واجد صفات اخلاقی عالی که در کشورهای متبوع خویش از ویژگی های لازم جهت تصدی پست های قضایی عالی رتبه برخوردار بوده و یا در زمره مشاوران حقوقی برجسته در زمینه مسائل حقوق بین الملل باشند، انتخاب می‌گردند. لذا نامزدها باید مستقل بوده و دارای صفات اخلاقی عالی باشند.

بعلاوه به هنگام انتخاب قضات دیوان باید افراد به گونه ای انتخاب گردند که «به طور کلی نمایندگی تمدن های مهم و نظام های حقوقی اصلی جهان تضمین شود». در ارتباط با اعمال ماده ۹ عملاً مورد پذیرش قرار گرفته که اتباع پنج عضو دائم شورای امنیت همواره باید در ترکیب دیوان حضور داشته باشند که این عضویت با متن و روح مواد ۲ و ۹ اساسنامه منطبق نیست.^[۴۵۰]

اگرچه تاکنون همواره هر پنج عضو دائمی شورای امنیت دارای یک قاضی در دیوان بوده اند، اما ‌بر اساس بند ۲ ماده ۱۰ اساسنامه دیوان، تفاوتی بین اعضای دائم و غیر دائم در خصوص انتخاب قضات دیوان وجود ندارد؛ و در نتیجه امکان استفاده از حق وتو منتفی بوده و تضمینی برای عضویت حتمی یکی از اتباع اعضای دائم به عنوان قاضی دیوان متصور نیست.^[۴۵۱] ضمن اینکه تقسیم بندی کرسی ها با لحاظ اعضای شورای امنیت بدین ترتیب است: آسیا ۳ کرسی؛ آفریقا ۳ کرسی؛ آمریکا ۳ کرسی؛ اروپای ۶ کرسی.

حال این سوال مطرح است که حضور ۶ قاضی اروپایی در ترکیب دیوان با ماده ۹ اساسنامه در تعارض نمی باشد؟ همچنین توزیع عادلانه مستلزم نوعی چرخش در انتخاب قضات است، حال اینکه در عمل نیز این موضوع رعایت نشده است، برخی کشورها مثل لهستان ۴۷ سال یا ژاپن ۳۶ سال در دیوان قاضی داشته اند در حالی که کشورهایی مانند ایران تاکنون نماینده ای در دیوان نداشته است.^[۴۵۲]

ضمن اینکه حضور قضات زن و توجه به ترکیب جنسیتی قضات دیوان نیز از نکات پر اهمیت است که با انتخاب خانم روزالین هیگنز به ریاست دیوان، تحولی در این زمینه به وجود آمده است.^[۴۵۳]

آگونتین قدیس می‌گوید: زن حیوانی است که نه استوار است و نه ثابت قدم بلکه کینه‌توز است و زیانکار و…منبع همه مجادلات و نزاع‌ها و بی‌عدالتی‌ها و حق‌کشی‌ها. ^[۲۷]

کلیسای کاتولیک اعتقاد داشت به استثنای حضرت مریم روح زنان حالتی بین انسان ‌و حیوان دارد‌ هانری هشتم پادشاه انگلستان هم در حکمی ‌اعلام کردکه زنان و دزدان ازخواندن کتاب مقدس محروم هستندحتی‌اندیشمندان قرن ۱۷و۱۸بعد ازنهضت‌های علمی ‌و خلقی اجتماعی و طرح مسائل حقوق بشر امداد آزادی‌خواهانه خود را مخصوص مردان می‌دانستند نه زنان چنانچه نگاه این نویسندگان به ران جنس مونث در درجه دوم بود. ژانژاک روسو درکتاب «امیل» از تفاوت‌های دو جنس دفاع می‌کند و براین عقیده پای می‌فشارد که زنان به طور طبیعی وابسته به مردان‌اند. در نگاه روسو زنان فاقد ویژگی‌های شهروندی‌اند‌یعنی خصوصیاتی مانند عقل، نیرو، خرد، خودمختاری، طبیعتاً مردانه‌اند.

همچنین مونتسکیو نویسنده شهیر فرانسوی در کتاب «روح القوانین» زنان را موجوداتی با روح‌های کوچک و دارای ضعف دماغی متکبر و خودخواه معرفی می‌کند.^[۲۸]

قابل انکار نیست که چنین افکار انحرافی وجاهلانه نسبت به زن در مشرق زمین ‌و میان مسلمانان نیز وجود داشته است.استاد مطهری درباره سبقت غربی‌ها چنین می‌گوید:

«ناقص‌الخلقه بودن زن پیش از آنکه در میان مردم مشرق زمین مطرح باشد، درغرب مطرح بوده است. غربیان در طعن به زن و ناقص خواندن وی بیداد کرده‌اند.گاهی از زبان مذهب وکلیسا گفته‌اند «زن آخرین موجود وحشی است که مرد اورا اهلی ‌کرده‌است»،«زن برزخ میان حیوان وانسان است»و…».^[۲۹]

فقیهان نیز گفته های بسیار در این باب دارند. درشمار ابلهان وکودکان قرار دادن زنان غالب دانستن فسق برآنان، آنان را ناقص درعقل و کمالات معنوی دانستن و…از این قبیل است.در میان مسلمانان نیز عقیده‌های متفاوتی درباره زنان رایج است.امام غزالی در«نصیحه‌الملوک» گفته است:چون حوا در بهشت نافرمانی کرد واز ان درخت گندم خورد، حق تعالی زنان راهشت ده چیز عقوبت فرمود کرد: بدان که جملگی خوی زنان برده‌گونه است وخوی هریک به صفت چیزی از حیوانات ماننده است‌یکی چون خوک، دوم چون بوزینه سه دیگر چون سگ، چهارم چون مار، پنجم چون اشتر، ششم چون کژدم، هفتم چون موش، هشتم چون کبوتر، نهم چون روباه، دهم چون گوسفندو…وزنی که خوی گوسفند دارد مبارک بود همچون گوسفند که‌اندر همه چیزهای وی منفعت‌ی ابی، زن نیک همچنین با منفعت بود.^[۳۰]

در بررسی تاریخ بشر، زندگی وموقعیت زنان در همه ادوار و نزد تمامی‌ملل، ازاقوام، جوامع وفرهنگ‌های مختلف و نیز در ادیان تحریف شده، این واقعیت تلخ و انکار‌ناپذیر پیش رو قرار ‌می‌گیرد که همواره سعی در به حاشیه راندن زنان، وحقیروپست جلوه دادن آنان بوده وبا انکار نقش محوری زنان در خانواده وجامعه، و ارزیابی نادرست از قابلیت‌ها، توانایی‌ها و استعدادهای آن ها و نیز با تقسیم کاری ناعادلانه ‌و ساختاری، عملاً زنان به سمت و سویی سوق داده شده‌اند که بنا به اعتراف «مرات تالاوی»، رئیس کمیته رفع تبعیض علیه زنان، زنان با اینکه نیمی‌ از بشریت هستند اما هنوز بهره‌مند از حقوق اساسی بشر مندرج در اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاقین بین‌المللی و…نمی‌باشند. زنان شاهد نقض روزمره‌ حقوق خود می‌باشند.

باوجود اینکه همه انسان‌ها ـ اعم از زن ومرد ـ به‌یک‌اندازه ومیزان از شایستگی بهره‌مندی از حقوق انسانی‌یکسان برخوردار می‌باشند اما متاسفانه گاهی تنزل مغرضانه‌ی مقام آنان به موجوداتی با بهره‌مندی‌های نازل‌تر از حقوق‌یک انسان کامل، موجب شده است که همواره از نظر قوانین و نیز در عمل، زنان و دختران از لحاظ انسانی به طور کامل وحقیقی در نظرگرفته نشوند واین امر به نوبه خود، سهم بسزایی در رونق و رواج انواع مختلف تبعیضات، خشونت‌ها، اجحاف‌ها و نابرابری‌ها و بی‌عدالتی‌ها در زندگی زنان و دختران سراسر جهان داشته است.بطورکلی،‌اندیشه پست‌نگری، سنت‌ها وعرف‌های جوامع، الگوهای رفتاری، تعصبات وپیشداوری‌ها نیز منافع اقتصادی، سیاسی واجتماعی از دیرباز موجب شده‌اندکه زنان از دایره تعریف‌ها ‌و تفسیرهای رایج در زمینه برخورداری ازحقوق اساسی انسان‌ها بیرون نهاده شوند.^[۳۱]

این واقعیت است که مظالم بیشماری بر طبقه زن در دنیا اعمال گردیده واین شرمندگی مرد در قبال ظلم‌ها وستم‌هایی که به زن نموده در دل تاریخ ثبت است وحتی صرف نظر از بینش غلطی که درباره زن وجود داشت او را از رده انسان‌ها نیز به دور ساخته بودند واز این موجودی که خالق کائنات او را مایه آرامش مرد قرار داده بود به صورت کالائی در جهت مطامع ومنافع ستمگران تاریخ استفاده شده و همواره در زیر ضربات روحی و جسمی‌که بر روان وپیکره آنان وارد می‌گشت خرد شده بودند و هر نوع حق استقلال از آنان سلب شده وگاه متاسفانه بعد از مرگ شوهرانشان آنان را به آتش می‌کشیدند و اصولا قائل به پلیدی روح زن بودند و حتی به وضوح در متن تورات تحریف شده فعلی که مورد تأیید اهل کتاب (یهودی، نصاری)است که می‌بینیم عامل اصلی انحراف آدم زنش معرفی شده.^[۳۲]تمام این بینش‌ها درطول تاریخ نشان از‌یک حقیقت است و آن عبارت است‌یک نوع تضاد و تعارض میان دیدگاه‌ها و نگرش‌ها نسبت به وجود زن ‌و میان‌یک میل ‌و غریزه طبیعی که این تضاد و تعارض در نهایت باعث بروز افسار گسیختگی اخلاقی ‌و انحطاط روحی زن دراعصار آینده شده است، که ممکن است از نتایج همان اعمال ودیدگاه‌ها در گذشته زن در جهان امروز دیده می‌شود چه بسا واکنش ان همه فشارها و بی‌اعتنایی‌ها در قرون اولیه وسطی، سبب افراطی‌گریها شده است وخصوصیات فطری و طبیعی زن را تحت‌الشعاع قرار داده است که در ادامه وبحث بعدی ‌به این موضوع پرداخته می‌شود.^[۳۳]

دیدگاه دوم:دیدگاه افراط‌گونه

زن در جهان‌بینی و فلسفه غرب، چه در افکار مذهبی وچه در افکارغیر‌مذهبی همواره مظلوم‌تر و محروم‌تر از

مردان بوده است. غربیان که امروزه فریادشان در دفاع از حقوق زنان گوش فلک را کر ‌کرده‌است، در طعنه به زن و ناقص خواندن او گوی سبقت را از دیگران ربودند و آنان گاهی از زبان مذهب و کلیسا گفته‌اند:

«زن باید از این که زن است شرمسار باشد»

و گاهی گفته‌اند:

«زن همانند موجودی است که گیسوان بلند دارد و عقل کوتاه »

و‌یا:

«زن، آخرین موجود وحشی است که که مرد او را اهلی ‌کرده‌است»

به منظور اجتناب از این مسائل و با گسترش و تحول مدل پنچ عاملی در دهه­های اخیر، محققان رو به تدوین مقیاس­های کوتاه همچون پنج عاملی نئو^[۳۱] NEO-FFI))، پرسشنامه پنج عاملی ۴۴ سوالی^[۳۲] (BFI)، پرسشنامه ۱۰۰ توصیفگر صفات^[۳۳](TDA) و نسخه­ کوتاه ۴۰ سوالی آن، آوردند. این مقیاس­ها برای مطالعات شخصیت به سرعت محبوب شدند چرا که در بسیاری از موقعیت­ها نظیر مطالعات غربال­گری و زمینه یابی و نیز آزمایش­های مربوط به اندازه گیری های مکرر اختصار در ابزارها دارای اولویت بود(هافمنزو همکاران، ۲۰۰۸؛ ریمرو و همکاران،۲۰۱۳). با وجود تحول ابزارهایی با فرم کوتاه، هرچند مدت زمان تکمیل این ابزارها در مقایسه با NEO-PI-R به طور قابل ملاحظه­ای کمتر شده است، اما زمان و سایر محدودیت ها، لزوم تحول ابزارهایی با فرم کوتاه تر و مختصرتر را پر رنگ نمود(وودز^[۳۴]و هامپسون^[۳۵]، ۲۰۰۵؛ فلیسون^[۳۶]،۲۰۰۷).

این تجدید نظر در فرم­های ارزیابی و تحول فرم­های کوتاه­تر ضروری بود چرا که در بعضی از موارد به علت فقدان ابزارهای دارای فرم کوتاه، بعضی از مولفان برای ارزیابی به سایر روش های وارسی نظیر مصاحبه های کوتاه بسنده کردند(گاسلینگ و همکاران^[۳۷] ، ۲۰۰۳). بهرحال تلاش برای استفاده از ابزارهای دارای فرم کوتاه­تر در مطالعات بسیاری ادامه یافت به عنوان مثال در یک مطالعه اینترنتی جهت درجه­بندی اعتماد به نفس شرکت­ کنندگان از یک مقیاس تک آیتمی^[۳۸] استفاده کردند؛ زیرا بعید بود داوطلبان برای تکمیل پرسشنامه­ چند آیتمی^[۳۹] زمانی طولانی را صرف کنند(روبینز^[۴۰] و همکاران، a2001). همچنین در مطالعاتی که نیاز به شرکت کنندگانی داشت که می بایستی در زمان­های متوالی خود و دیگران را درجه بندی نمایند، استفاده از مقیاس­های کوتاه­تر موثرتر بود. پالهاس^[۴۱]و بروس^[۴۲] نیز برای بررسی ادراک بین فردی در یک مطالعه طولی، که در آن شرکت کنندگان می بایستی اعضا گروه را در چندین صفت و در زمان­های مختلف بر روی مقیاس درجه بندی، ارزیابی می نمودند، به دلیل بلند بودن مقیاس ها و خستگی احتمالی شرکت کنندگان از مقیاس­های فرم کوتاه استفاده کردند(پالهاس و بروس،۱۹۹۲).

یکی از تلاش‌های اخیر برای پاسخ دادن ‌به این نیاز یعنی تدوین و تحول ابزارهای فرم کوتاه­تر در گستره ارزیابی پنج عامل بزرگ شخصیت؛ توسط گاسلینگ و همکاران(۲۰۰۳) انجام یافته است. وی و همکارانش اقدام به طراحی و ساخت یک پرسشنامه­ بسیار ­کوتاه پنج عاملی^[۴۳]با عنوان پرسشنامه ده­سوالی شخصیت^[۴۴](TIPI)کردند. در این پرسشنامه، برای هر عامل،۲ آیتم وجود دارد. هر آیتم دارای دو توصیف­گر می­باشند که این توصیف­گر­ها ‌بر اساس پرسشنامه­­های معتبر پنج عاملی چون
NEO-PI-R ، BFI و TDA جمع‌ آوری شده است.

TIPI توجه محققان زیادی را به سمت خودش جلب کرده و در زمینه‌های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته است­(ارهارت ^[۴۵] و همکاران، ۲۰۰۹).گاسلینگ و همکاران با بهره گرفتن از روش های روانسنجی متعددی این ابزار ۱۰ سوالی را بر روی نمونه ای ۱۸۰۰ نفری اجرا نمودند. نتایج نمایانگر اعتبار همگرا و واگرا و اعتبار سازه مناسب این پرسشنامه در مقایسه با فرم های دیگر (BFI، NEO-PI-R) بود(گاسلینگ و همکاران، ۲۰۰۳). همچنین ارهارت و همکاران(۲۰۰۹) ساختار عاملی را مورد بررسی قرار دادند و نتایج توانست ۵ عامل شخصیت را از یکدیگر متمایز گرداند و به علاوهTIPI همبستگی مناسبی را با خزانه بین ­المللی آیتم شخصیت^[۴۶](IPIP) ‌بر اساس تحلیل هم زمان نشان داده است(ارهارت و همکاران، ۲۰۰۹). پژوهش دیگری در آمریکا اعتباره سازه TIPI را بر اساس رابطه­ این پرسشنامه با مقیاس­های عزت نفس و اجتماعی-­ جنسی^[۴۷] تأیید ‌کرده‌است(جانسون^[۴۸] و همکاران،۲۰۱۱). ریمرو و همکاران ویژگی های روانسنجی TIPIرا درکشور اسپانیا بررسی نموده و نشان دادند TIPIپایایی متوسط و اعتبار قابل قبولی، ‌بر اساس همگرایی باNEO-PI-R و همچنین با مقیاس های بهزیستی روانی و ریسک پذیری، دارد(ریمرو و همکاران،۲۰۱۳). بهرحال به نظر می‌رسد که استفاده از این ابزار در ارزیابی شخصیت به عنوان یک نیاز اجتناب ناپذیر در عرصه ابزار­های فرم کوتاه از جانب مولفان پذیرفته گردیده است.

با اینکه قابلیت TIPI در بسیاری از جمعیت ها و حیطه ها بررسی شده است اما اکثریت این پژوهش­ها به نمونه های سالم و حیطه شخصیت نرمال محدود شده است. از آنجایی که در روانشناسی بالینی، محققان آسیب شناسی توجه ویژه­ای به مدل پنج عاملی شخصیت دارند و بخصوص بیشتر پژوهش­ها در این حیطه بر رابطه بین عوامل شخصیت و انواع اختلالات بالینی و مطرح شدن این مسئله که احتمالاً در جمعیت بالینی نیز می توان به عوامل مشابهی با جمعیت بهنجار دست یافت، وارسی ارزش TIPI نیز دارای اهمیت ویژه­ای می‌باشد(دایس^[۴۹]،۱۹۹۷؛ جانق^[۵۰] و همکاران،۱۹۹۹؛روتمن^[۵۱] و همکاران،۲۰۰۹). گر­چه تحقیقات ‌در مورد TIPI در نمونه های بالینی انجام نگرفته است اما ویژگی­های روانسنجی NEO-FFI در طیف وسیعی از اختلالات اضطرابی، افسردگی و شخصیت بررسی شده است. در مطالعه­ اشمیتز^[۵۲] و همکاران (۲۰۰۰) ویژگی های روانسنجی NEO-FFI را در نمونه ­های بالینی(اختلال نوروتیک ^[۵۳] ، اختلال شبه جسمانی ^[۵۴] و مرتبط با استرس^[۵۵]، اختلالات خلقی^[۵۶]، اختلالات شخصیت^[۵۷]) بررسی کردند. نتایج این پژوهش نشان داد که NEO-FFI از همسانی درونی بالایی برخوردار است و اعتبار همزمان قابل قبولی با فرم کوتاه «سیاهه نشانگان تجدید نظر شده ۹۰ ماده­ای»(SCL-90-R) و پرسشنامه مشکلات بین فردی^[۵۸](IIP) به دست آورد. اما تحلیل عاملی اکتشافی نتوانست به عامل های اصلی دست یابد(اشمیتز^[۵۹] و همکاران،۲۰۰۰). در پژوهش دیگر ساختار عاملی این مقیاس در نمونه های که شامل اختلال وحشتزدگی^[۶۰](PD)، اختلال اضطراب فراگیر^[۶۱](GAD)، اختلال وسواس فکری جبری^[۶۲](OCD)، اختلال اضطراب اجتماعی^[۶۳](SAD)، اختلال افسردگی اساسی^[۶۴](MDD) بود، مورد بررسی قرار گرفته است که عامل های مشابهی با نمونه غیر بالینی به دست آوردند. همچنین عامل روان آزرده­گرایی با همه اختلال­ها رابطه مثبتی داشته در حالی که عامل برون­گرایی رابطه معکوسی با SAD و MDD، و عامل مسئولیت پذیری رابطه معکوسی با MDD و ارتباط مثبتی با GAD نشان داده است(روزلینی و بران^[۶۵]، ۲۰۱۱). با توجه به وجود همبستگی بین مقیاس های TIPI و NEO-FFI این این سوال مطرح است که آیا می توان در نمونه بالینی با بهره گرفتن از پرسشنامه TIPI به نتایج مشابه با آنچه که ‌در مورد NEO-FFI مشاهده گردیده است، دست یافت ؟

« ایجاد زمینه برای رونق دینداری و انجام فرائض الهی توسط مردم، از وظایف دولت اسلامی است.در فرهنگ اسلام، برخلاف برخی از ادیان دیگر، وظایف عبادی صرفاً جنبه فردی و شخصی ندارد، بلکه در عین نیاز به قصد قربت، با ابعاد گوناگون اجتماعی، سیاسی و اقتصادی پیوندی وثیق دارد و بدین وسیله، با جامعه و حکومت ارتباط پیدا می‌کند. بر مبنای این ویژگی است که دانشمندان اسلامی، درصدد کشف نظر اسلام درباره مسائل روز بر آمده و به سراغ منابع اسلامی می‌روند، تا آنجا که هیچ موضوعی را به عنوان اینکه بلاتکلیف است، تلقی نمی‌کنند.^[۷۸]»

از سوی دیگر، مقررات اسلامی بر این مبنای اصیل استوار است که انسان در جامعه، زندگی می‌کند و با دیگران پیوندهای اجتماعی دارد. استاد مطهری در این‌باره می‌گوید:«مقررات اسلامی، ماهیت اجتماعی دارد؛ حتی در فردی‌ترین مقررات، از قبیل نماز و روزه، چاشنی اجتماعی در کنار آن ها زده شده است. مقررات فراوان اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، حقوقی و جزایی اسلام، ناشی از این خصلت است؛ همچنان که مقرراتی از قبیل جهاد و امر به معروف و نهی از منکر، از مسئولیت اجتماعی اسلام ناشی می‌شود.^[۷۹]»

ویژگی دیگر مقررات اسلامی، رابطه تنگاتنگ و استوار آن با نظام سیاسیِ حاکم بر جامعه است؛ بدین معنا که در زمینه مسائل سیاسی، اقتصادی، حقوقی، اجتماعی و حتی عبادی، قوانین و مقررات به گونه‌ای ارائه شده است که تنها با روی کارآمدن دولتی دینی، امکان اجرای صحیح، کامل و مطلوب آن ها وجود دارد و خلأ چنین دولتی به بروز پراکندگی در قوانین اسلامی و به هم خوردن انسجام آن ها، تعطیل بخش‌هایی از این قوانین، امکان سوء استفاده از قوانین اسلامی، ضعف اجرا، به علت فقدان حمایت قانونی و…، می‌ انجامد.در اسلام، نظام عبادی، هم سازنده عناصر ‌حکومت و نظام سیاسی است و هم ارتباط فرد با خدا و انسان‌های دیگر را سامان می‌بخشد. در این مکتب، تنظیم ارتباط و تعامل انسان‌ها، در گرو تنظیم ارتباط آن ها با خداوند است.

تأمین مصالح مادی و معنوی مردم از دیگر وظایف دولت اسلامی در عرصه ی فرهنگ است.در نظام اسلامی، حاکم کسی است که در مرتبه نخست، حافظ عقاید و اخلاق دینی مردم و حافظ احکام فقهی آنان و سپس نگهبان سرزمین و منابع طبیعی آنان و برطرف کننده نیازهای اجتماعی شهروندان باشد.«یکی از نکاتی که حکومت اسلامی را از غیر حکومت اسلامی متمایز می‌سازد این است که در نگاه اسلام، تأمین مصالح معنوی و ایجاد زمینه برای رشد اخلاق و معنویت به عهده حکومت است، ولی شعار اصلی حکومت‌های لائیک این است که وظیفه حکومت، تنها تأمین امنیت و آزادی‌هاست و هیچ مسئولیتی نسبت به مسائل دینی، الهی و اخلاقی ندارد؛در صورتی که دیدگاه انبیا، بخصوص پیامبر بزرگ اسلامˆ، این است که وظیفه حکومت، علاوه بر تأمین مصالح و نیازمندی‌های مادی، مصالح معنوی نیز هست؛ حتی تأمین مصالح معنوی، اهم، ارجح و مقدم بر تأمین مصالح مادی است؛ یعنی حکومت باید قانونی را اجرا کند که هدف نهایی‌اش تأمین مصالح معنوی، روحی، اخلاقی و انسانی باشد. همان مسائلی که دین، آن ها را هدف نهایی بشر می‌داند و کمال انسانی را وابسته به آن ها ،می‌داند. دین، آفرینش انسان در این جهان و مجهزشدن او به نیروی آزادی و انتخاب را برای این می‌داند که این هدف عالی را بشناسد و دنبال کند، که محور آن مسائل، قرب به خدوند متعال است.

دولت نمی‌تواند ‌به این اکتفا کند که من نان شما را فراهم می‌سازم و امنیت جانی شما را حفظ می‌کنم، اگر چه این اولین وظیفه دولت‌ها است. در اغلب جوامع اسلامی یا غیر اسلامی، دولتی که تشکیل می‌شود وظیفه دارد، امنیت جان و مال مردم را تأمین کند، اما از دیدگاه اسلام، دولت اسلامی نمی‌تواند وظیفه خودش را منحصر ‌به این بداند، بلکه باید در درجه اول، وظیفه خود را ،رشد فضائل انسانی، معنوی و الهی انسان‌ها بداند و طبعاً برای اینکه چنین زمینه‌ای فراهم شود، امنیت جان و مال را نیز باید حفظ کند؛ این در واقع مقدمه است، نه هدف اصلی.به بیان دیگر، امنیت مادی و تأمین معاش، وسیله‌ای است برای رسیدن به یک هدف عالی‌تر و آن، فراهم شدن رشد معنوی است. ‌بنابرین‏، قوانینی که در جامعه اسلامی رسمیت پیدا می‌کند، نه تنها نباید با دین ضدّیت داشته باشد، بلکه باید کاملاً منطبق بر مبانی دینی و در راستای رشد معنوی و الهی باشد؛ یعنی دولت اسلامی، نه تنها باید رفتارش ضد‌ دین نباشد، بلکه باید با بی‌دینی و ضدیت با دین مبارزه کند و باید اهداف دینی را تحقق ببخشد.

از دیدگاه اسلام، هدف قوه مجریه یا حکومت به معنای خاص آن، تنها تأمین امنیت مالی و جانی نیست، بلکه مهم‌تر از آن، توجه به مسائل معنوی است. جامعیت اسلام و تفکیک ‌ناپذیر‌ بودن دین و دنیا، دنیا و آخرت و مسائل مادی و معنوی، حاکم اسلامی را متعهد می‌سازد در کنار هر برنامه و تصمیمی که برای تأمین رفاه و آسایش مردم گرفته می‌شود، مصالح معنوی آن ها را نیز در نظر بگیرد؛ زیرا از منظر اسلام، دنیا کشتزار آخرت است و دنیا پلی است که باید برای دستیابی به حیات معقول و انسانی، از آن عبور کرد.^[۸۰]»

تشویق و هدایت جامعه به خوبی‌ها، و بازداشتن آن ها از بدی‌ها و کژی‌ها (امر به معروف و نهی از منکر) ، از دیگر وظایف دولت اسلامی در باب فرهنگ است.فقها برای امر به معروف و نهی از منکر، چهار شرط ذکر کرده‌اند:۱٫ علم به معروف و منکر؛۲٫ اثر بخش بودن؛۳٫ نبودن ضرر مشابه جانبی؛۴٫ اصرار فرد به انجام کار و تکرار آن.اگر این چهار شرط را از منظر وظایف حکومت اسلامی، مورد بررسی قرار دهیم و حکومت اسلامی را مجری امر به معروف و نهی از منکر بدانیم، یا دست کم در این زمینه او را به عنوان تبلور قدرت اجتماعی، مسئول بدانیم، در این صورت حکومت اسلامی موظف است:

اولاً‌، با سرمایه‌گذاری همه‌جانبه، سطح دانش و بینش مردم را نسبت به معروف و منکر افزایش دهد؛ چون اگر مردم مرزهای حلال و حرام خداوند را تشخیص ندهند و آگاهی کامل و همه جانبه نسبت به احکام الهی نداشته باشند، قادر نخواهند بود امر و نهی کنند.ثانیاًً‌، ‌حکومت اسلامی باید تلاش کند روش‌های اثر‌بخش را پیدا کند و از ابزار و شیوه هایی استفاده کند، تا امر و نهی تأثیر داشته باشد. اگر در شرایط امر به معروف و نهی از منکر، «احتمال مؤثر بودن» تأکید می‌شود، ‌به این معنا نیست که اگر مؤثر نبود، تکلیف ساقط است، بلکه در این شرایط، مکلف موظف است شرایطی را ایجاد کند و امکانات و روش‌های اثربخش را انتخاب کند.ثالثاً، اجرای امر به معروف و نهی از منکر نباید منجر به ضررهای جانبی برای حیثیت نظام و افراد باشد، که در این صورت، ضرر آن بیش از نفع آن می‌شود؛ از این‌رو، حکومت اسلامی موظف است، سطح آگاهی و بینش مردم را به شیوه های بهینه و مفید امر و نهی، افزایش دهد و در برنامه‌ریزی‌های کلان فرهنگی ‌به این امر توجه کند.رابعاً‌، شرط علم و آگاهی و اصرار و تکرار فرد خطاکار، گویای این مسئله می‌باشد که امر ‌به ‌معروف و نهی از منکر، یک مسئله عمومی است و مربوط به فرهنگ جامعه می‌شود؛ چون اصرار به انجام گناه و یا ترک معروف و یا تکرار آن، معمولاً موضوع را از جنبه شخصی و فردی‌بودن خارج می‌کند و فرد خطاکار با انجام گناه، جامعه را با ناهنجاری مواجه می‌سازد و با ترک معروف‌ها، روح عبادت و گرایش‌های دینی مردم را تضعیف می‌کند. در این صورت، حکومت اسلامی موظف است با تصویب قوانین و اجرای برنامه های خاص، وضعیت را کنترل کند و با بهره گرفتن از مراحل سه‌گانه (اول، مواجهه قلبی و درونی؛ دوم، مواجهه گفتاری و زبانی؛ سوم، برخورد فیزیکی) اقدام به امر ‌و ‌نهی کند.

محرومیت های یاد شده در طول قرون گذشته حتی در قرون معاصر به ویژه در اروپا و غرب نسبت به زن با شعار جنبش انسان گرایی و نیز گسترش تکنولوژی و تأسیس کارخانه‌های بزرگ و نیاز به دسترسی به نیروی کار ارزان، از جمله عمده عواملی بود که موجب شکل‌گیری نهضت زن مدارانه در جهت‌گذاری و تساوی زنان نسبت به مردان شد. نهضتی که در اروپا برای حق پایمال شده زن صورت گرفت، به دلیل اینکه دیر ‌به این فکر افتاده‌اند، با عجله زیادی انجام گرفت. احساسات مهلت نداد که علم به عنوان راهنما نظر خود را بگوید و از این رو تر و خشک با یکدیگر سوخت. این نهضت یک سلسله بدبختی‌ها و بیچارگی‌های دیگری برای خود زن و برای جامعه بشریت به وجود آورد. انگلستان که قدیمی‌ترین کشور دموکراسی به شمار می‌آمد تازه در اوایل قرن بیستم برای زن و مرد حق مساوی قائل شد. ایالات متحده امریکا با آنکه در قرن ۱۸ ضمن استقلال به حقوق بشر اعتراف کرد، در سال ۱۹۲۰ میلادی قانون تساوی زن و مرد را در حقوق سیاسی تصویب کرد (مطهری، ۱۳۷۲: ۱۶۳ و ۲۱۶).

این نهضت اگرچه با شعار آزادی خواهی و دفاع از حقوق زن به میدان آمد اما بیش از آنکه زن را از اسارت مرد و جامعه برهاند او را از قید و بند اخلاق جدا نمود، به گونه‌ای که بنیاد خانواده را متزلزل و در معرض نابودی قرار داد. گرایش به تساوی حقوق زن و مرد موجب شد تا سازمان ملل در سال ۱۹۷۹ کنوانسیون محو همه اشکال تبعیض علیه زنان را صادر نماید. در حالی که در اکثر تمدن‌ها و فرهنگ‌های گذشته حقوق زن یا نادیده گرفته شده و یا تمدن معاصر به نام آزادی ‌اسارت‌های بیشتری را بر زن تحمیل می‌کردند، در نظام حقوقی اسلام از همان آغاز به دور از افراط و تفریط و با نگرش واقع گرایانه نسبت به حقوق زن، حقوق آنان را تأسیس نمود.

به همین منظور در این پژوهش، حقوق زن در خانواده بر مبنای قواعد و اصول حقوق اسلامی و ریاست شوهر بر خانواده مورد بررسی قرار گرفته است. همان طوری که اشاره شد، یکی از مباحث مهم و اساسی حقوقی دنیای معاصر، حقوق زن در جامعه است، مکاتب حقوقی هر یک با توجه به منابع و فرهنگ ناشی از آن، دیدگاه خاصی ‌در مورد حقوق زنان در جامعه اراده ‌کرده‌است. در این پژوهش تلاش می‌شود که حقوق زن در خانواده از دیدگاه نظام حقوقی اسلام مورد بررسی قرار گیرد. در نظام حقوقی اسلام به بهترین وجه حقوق زوجه در خانواده تأمین شده است و تا حدی که این نهاد مقدس متزلزل نگردد، زن مستقلاً می‌تواند حقوق خود را استیفاء نماید، که در ادامه به بعضی از آن ها اشاره می‌شود.

بر همین اساس این فصل نیز مشتمل بر دو مبحث خواهد بود، که در فصل اول به معرفی حقوق مدنی که زن در جامعه دارد پرداخته خواهد شد و در مبحث دوم برخی از مهمترین تزاحماتی که ممکن است بین ریاست مرد و حقوق مدنی زوجه باشد، شناسایی خواهد شد.

مبحث اول: حقوق مدنی زوجه

شک نیست که افراد بشر به دلیل انسان بودن دارای حقوق و آزادی هایی هستند که برخورداری از این حقوق و آزادی ها به جنس، نژاد، رنگ، عقیده و … ارتباطی ندارد. زیرا همه انسان‌ها در انسانیت مساوی هستند و تفاوتی با یکدیگر ندارند. حق حیات، آزادی، امنیت، حق کار و برخورداری از موقعیت های اجتماعی، حق مالکیت، دخالت در امور اجتماعی و سیاسی جامعه و حقوق دیگری از این قبیل را حقوق بشر یا حقوق انسانی نام نهاده اند. این ها حقوق اساسی و اولیه هر انسان می‌باشند که توسط همه ادیان الهی مورد شناسایی قرار گرفته است. دین مبین اسلام نیز از این قاعده مستثنا نبوده و به جرات می توان گفت در این زمینه نسبت به دیگر ادیان الهی قواعد کامل تری دارد.

در نظام حقوقی اسلام با توجه به اشتراکات و تفاوت‌های زن ومرد تلاش شده است تا حدی که ممکن است ضمن حفظ نهاد خانواده از حقوق زنان دفاع شود و در این راه کوشیده است تا بین دو اصل ثبات خانواده و وابستگی زوجین به هم و اصل استقلال و حفظ شخصیت و حقوق زن ارتباط برقرار کند. لذا در این نظام در مواردی که استقلال زوجین آسیبی به ثبات خانواده وارد نکند به آنان استقلال داده شده است و هر یک می‌توانند مستقلا حقوق خود را استیفا نمایند. حق مالکیت، حق انتخاب همسر، و حق فعالیت‌های سیاسی و یا حقوق سیاسی از جمله حقوقی است که زوجه مستقلا می‌تواند آن را استیفا نماید، ولی در اموری مانند اداره خانواده زن را تابع مرد قرار داده است.

این امر در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به خوبی تبلور یافته، همان‌جا که تامین حقوق همه جانبه افراد از زن و مرد و تساوی عموم در برابر قانون را از اهداف خود معرفی می‌کند. (شماره ۱۴، اصل سوم از فانون اساسی جمهوری اسلامی ایران)

در این میان هر چه ذی نفعان و صاحبان حقوق آگاه تر باشند در استیفای حقوق خود تواناتر بوده و در مقابل موارد نقض حقوق خود و تعدی به آن قد علم خواهند کرد که در نهایت منجر به احقاق حقوق آن ها می‌گردد. به عبارت دیگر در صورتی که افراد از حقوق و تکالیف خود در روابط اجتماعی آگاهی داشته باشتد با تلاش برای حفظ حقوق خود نسبت به رعایت حقوق دیگران و انجام تکالیفی که جامعه بر عهده آن ها قرار داده، احساس مسولیت می‌کنند، ‌به این ترتیب جامعه مسولیت پذیر می شود. عدم آگاهی افراد جامعه از حقوق فردی و اجتماعی از عوامل عقب ماندگی جامعه و زمینه ساز قرار گرفتن افراد جامعه در چرخه جهل و خشونت می‌باشد. فلذا برای نیل ‌به این هدف در این مبحث طی دو گفتار حقوق مدنی زوجه به تفکیک حقوق فردی و حقوق اجتماعی مورد بررسی خواهد گرفت.

گفتار اول: حقوق فردی

حقوق فردی به منظور ایجاد توازن در شـخـصـیت، آسایش خـاطـر و جلوگیری از مورد سوء استفاده قرار گرفتن و نادیده گرفته شدن فرد توسط دیگران، بسیار حیاتی می بـاشد. حـقوق فردی انتخابها، رفتار، ارزش‌ها و نیـازهـای مـشـروع و به حـق شـخص را بـعنوان یک فرد منحصر به فرد، ارزشمند و مـحترم روشن می گرداند. هیچ اهمیتی ندارد که شخص در چه سن و سال و موقعیتی باشد، مرد باشد یا زن، هـمه افراد منحصر بفرد و ارزشمند و قابل احترام می باشـند. آگاهی یافتن از حقوق فردی کمک می‌کند تـا ما از عـقایـد کهـنه و بازدارنده و غیر سـازنـده پـیشینـیـان رهـایی یافـتـه و زنـدگی را پـر بـارتـر، منطقی تر و هدفمندتر به پیش بریم. آگـاهـی یافتن از این حقوق سبب می‌گردد تـا تـحــول عظیمی در زندگی شخص به وجود آید. در این گفتار سعی می شود با مبنا قرار دادن آنچه در فصل قبل در خصوص حقوق فردی آمد، حقوق زوجه در این زمینه مورد بررسی قرار گیرد.

الف) آزادی در انتخاب شغل

از جمله آزادی های عمومی که اسلام به بشریت بخشیده، آزادی کار است. این آزادی هیچ گونه قید و بندی ندارد، مگر آنکه با کرامت و شرافت انسان و شریعت اسلام ناسازگار باشد. زن نیز مانند مرد این حق را دارد که شغل مورد علاقه خود را انتخاب نماید. برای رسیدن ‌به این حق باید زمینه اشتغال برای زنان فراهم آید، تا با توجه به قابلیت ها و استعداد و علاقه، زنان بتوانند شغل مورد نظر خود را انتخاب نمایند.

به نظر کوهن جوانان ارزش ها و نگرش های سنتی موجود در خانواده و عرضه شده توسط والدین را نمی پذیرند و این نگرش آن ها را به طرف دیگر می کشاند . همین مقوله باعث اشاعه خرده فرهنگ های خاص در جامعه می شود . خرده فرهنگ به راحتی می‌تواند ایده ها ، نگرش ها فلسفه زندگی ، الگوهای رفتاری ، محرک ها و ‌کشش‌های درونی فرد را هدایت نماید .

عضویت در گروه همسالان برای نخستین بار کودکان را در فرایندی قرار می‌دهد که بیشترین میزان جامعه‌پذیری به صورتی ناخودآگاه و بدون هر گونه طرح سنجیده‌ای در آن ها انجام می‌پذیرد. در نهایت، کودکان می‌توانند معاشران و دوستان خود را انتخاب نموده و بر مبنایی برابر با سایرین به کنش متقابل بپردازند. گروه همسالان بر خلاف خانواده و مدرسه کاملاً حول محور منافع و علایق اعضا قرار دارد. اعضای این گروه می‌توانند به جستجوی روابط و موضوعاتی بپردازند که در خانواده و مدرسه با تحریم مواجه است، و ‌به این ترتیب سعی می‌کنند از نفوذ این دو نهاد مهم بر خود جلوگیری نمایند و نقش‌ها و هویت‌های متمایزی (و غالباً غیر مجاز) را مستقر سازند.^[۱۱۵]

تأثیر گروه همسالان در دوره بلوغ به اوج می‌رسد، یعنی دوره‌ای که این گروه سنی طبق سلیقه ها، نحوۀ پوشش، اصطلاحات، نهادها، ارزش‌ها و قهرمانان خود آماده شکل بخشیدن به یک خرده فرهنگ متمایز می‌باشد، گروه همسالان از طریق اعطای پاداش یا انتقاد و تحریم، در قبال همنوایی یا ناهمنوایی اعضا با هنجارهای گروه تأثیر بسیار نیرومندی را بر رفتار و شخصیت اجتماعی آنان اعمال می کند^[۱۱۶].

وقتی که شخص در دو نهاد خانواده و مدرسه نتواند توجیه برای گرایش به انحرافات اجتماعی چون بد حجابی بیابد در این موقع است که عضویت در گروه همسالان منحرف را مامنی برای رفتارهای انحرافی خود می‌یابد و با تاسی از خرده فرهنگ های انحرافی آنان رفتارهای انحرافی شان را در خود نهادینه کرده واز حمایت وجهت گیری های آنان در پیشبرد رفتار انحرافی خود سود می جوید.

با توجه به از هم گسیختگی خانواده (جدایی یا فوت والدین)، و کاهش انسجام و یکپارچگی آن و افزایش سوء رفتارهای والدین (اعم از والدین یا ناپدری و نامادری)، که منجر فرار فرزندان از خانه می شود، از ‌یک‌طرف میزان مشکلات (نیازهای ارضا نشده) فرزندان را می‌افزاید و از طرف دیگر میزان احساس امیدواری ایشان را در حل مشکلات (حتی در آینده دور) می‌کاهد، از اینرو با کوتاه شدن دستش از مشارکت و مشورت مردم و کاهش اهمیت و احترام اجتماعی نزد خانواده ومربیان مدرسه، دست نیاز بسوی دوستان و همسالان (‌معاشرت‌های ترجیحی) برداشته، تا از اینطریق احساس احترام و انتظار پذیرش نزد دوستان را کسب نماید. لیکن وقتی در برخورد با دوستان ناباب به بزهکاری و انواع انحرافات اجتماعی دست می‌یازد، ‌به‌تدریج‌ هاله‌ای از احساس عدم تعلق اجتماعی پیرامون خود متصور می شود و هر چند که در محیط های مرجع ‌و بازسازی مانندمدرسه سعی وجود دارد اخلاق و رفتار خود را بهتر نماید و این بهتر شدن اخلاق و رفتار خود را به رخ جامعه نیز بکشاند، معهذا با کمرنگ بودن رفتارهای مثبت مددکاران، و عدم رضایت از محیط مرجع، و از همه مهمتر بر چسب مجرم و این داغ باطله زدن، بر یاس و ناامیدی وی افزوده شده که گاها” در بحث‌های گروهی، نوع انحراف آنقدر نزد فرد عجیب جلوه داده می شود که بنوعی در تکرار جرم و یا وسعت بخشیدن آن (به صورت باند بزهکاران) تمایل نشان می‌دهد. ‌بنابرین‏ اگر خانواده، مدرسه، و مردم اهل محل نتوانند بر رفتار و انتظارات نوجوانان نظارت کافی داشته باشند و ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی را در کانال طبیعی آن به آن ها بیاموزند و به آن ها بقبولانند که از برخی از نیازها که مورد قبول جامعه نیستند، اجبارا” یا کاملا” چشم‌پوشی کنند، و یا گاه با برخی از نیازهای جامعه پسند تعویض و یا شکل و روش ارضای آن ها را با هنجارهای اجتماعی تطبیق دهند، و یا نیازهای کاذب برای آنان تولید ننمایند، دیگر نمیتوان از محیط‌های مرجع و بازسازی توقع داشت وظایف ناکرده خویش را بهمان طریق فوق‌الذکر کانالیزه کرده و به توفیق کاملا” بایسته و شایسته نایل آیند.

همان‌ طور که گذشت گروه همسالان یکی از ‌گروه‌های مرجع به خصوص دختران جوان می‌باشد که با توجه به روحیات خاص دوران جوانی ،جوانان به نظرات و افکار دوستان اهمیت زیادی داده و برای آنکه در جمع دوستان پذیرفته شوند، حتی اعمالی برخلاف میل باطنی انجام می‌دهند که بحث پوشش نیز یکی از این مسائل است . در حالی که بیشتر دختران متوجه پیامدهای رفتاری و پیام های خاص پوششی که انتخاب می‌کنند، نیستند. از نظر روانشناختی ، نوع پوشش و لباس به رفتار انسان شکل می‌دهد. در واقع نوع پوشش هر فردی طرز رفتارش را مشخص می‌سازد. بسیاری از دختران به تقلید از دیگر دوستان خود، پوشش خاصی را انتخاب اما پس از مدتی این پوشش پیامدهای خود را در فرد ایجاد کرده و رفتارهای خاصی در فرد شکل می‌گیرد.رفتاری که شاید در بدو امر فرد هیچ تمایلی به انجام آن نداشت.پس بایستی باتقویت نهادهای خانواده ‌و مدرسه درفرایند جامعه پذیر کردن افراد و شناخت صحیح به جوانان ونوجوانان در انتخاب وعضوی شدن در گروه همسالان راه ورود ‌و نهادینه شدن رفتارهای انحرافی همچون گرایش به عدم رعایت شئونات شرعی را در این افراد بست.

بندسوم: خود تنظیمی

سومین عامل در یادگیری اجتماعی در واقع جزء دیگر نظریه باندورا است.، مفهوم «خود تنظیمی» که باندورا آن را به عنوان یکی از مراحل ومراجع یادگیری اجتماعی از آن یاد می‌کند عبارت است از اینکه: امور توسط خود فرد تنظیم می‏ شود. افراد باورهای مختلفی ‌در مورد توانایی خود دارند که در طول زمان به واسطه افعال آن ها تغییر می ‏کند. این باورها به نوبه خود ‌به این واقعیت که افراد چه نوع رفتاری را نشان دهند و چه رفتاری را در آینده می ‏توانند انجام دهند، تأثیر دارد^[۱۱۷]. فردی که اعمال عدم رعایت شئونات شرعی واخلاقی را افتخار می‏داند، بدیهی است برای کسب رضایت خویش،‌به این اعمال دست می یازد .زنانی که نتوانند در جامعه به انتظارات خویش دست یابند معمولاً با توسل به رفتارهای انحرافی همچون بدحجابی توانایی خود را نمایش می ‏دهند یا دختران که از طریق مشروع قادر به کسب منزلت اجتماعی نیستند، عدم رعایت حجاب وعفاف پیشه می‏ کنند.

گفتار سوم: پاداشها و تنبیهات مؤثر درعدم رعایت حجاب شرعی ؛

بایستى اذعان داشت که مشاهده ى هر نوع واکنش مثبت در برابر عدم رعایت حجاب و یا واکنشى که ‌به‌معنای نفى آن نباشد توان اثرگذارى عناصرى را که مى توانند بیننده را از انجام آن بازدارند ،کاهش مى دهد این نشان دهنده ى نوعى از یادگیرى اجتماعى است.

صاحب‌نظران نظریه های یادگیری ‌از نقش «تقویت»و«تقویت کننده»یا در تعبیرهای عرفی ما،تشویق وتنبیه در تغییر باورها ونگرش های افراد ایفا می‌کنند سخن گفته اند.

مهارت‌های مقابله ای ومدیریت فردی: این مهارت‌ها کنترل درونی را غنی می‌سازند و ‌به این ترتیب فرد می آموزد که می‌تواند بر اطرافیان و محیط پیرامون خویش اثر بگذارد و تغییری ایجاد کند. عزت نفس، خود آگاهی مهارت‌ها ی ارزشیابی خویشتن و توانایی تعیین اهداف نیز بخشی از مجموعه مهارت‌های مدیریت خویشتن هستند. خشم، سوگ و اضطراب همگی باید مدیریت شده و فرد یاد بگیرد که چگونه با سوگ، فقدان یا ضربه های روحی مقابله نماید. مانند مدیریت استرس، مدیریت زمان و آرام سازی خود. (فینچام^[۵۸]،۱۹۹۹٫ ترجمه، قرچه داغی، ۱۳۸۰)

۲-۱۶ مهارت همدلی

همدلی که ترجمه ای در زبان انگلیسی، از واژه آلمانی Einfuhling گرفته شده است و به معنی “با دیگران حس کردن” است. همدلی توانایی یک فرد است که به گونه ای تجربی دریابد، فرد دیگر چه تجربه ای در یک لحظه و در یک چهار چوب مشخص و با توجه به نظر خویش دارد. همدلی را اولین شرط خود شناسی می خوانند که فرد خود را به جای دیگری ببیند و احساسات وی را تجربه کند. (بولتون^[۵۹]،۱۹۹۵٫ترجمه .سهرابی،۱۳۸۸).

۲-۱۷ اهمیت همدلی در روابط زوجین

تحقیقات نشان می‌دهد زوجینی از مصاحبت با یکدیگر لذت می‌برند که در ارتباطشان ،‌درک یکدیگر و همدلی با هم وجود داشته باشد. اگر یکی از طرفین صحبتی بکند و طرف مقابل به جای درک دیدگاه او، سعی در انتقاد ،‌سرزنش و یا راهنمایی او داشته باشد، وی احساس خوبی از این مصاحبت نخواهد داشت. زوجین در حین صحبت با یکدیگر باید بپذیرند که دیدگاه متفاوت فرد دیگری را درک کرده و برای آن ارزش قائل باشند .(بولتون،۱۹۹۵٫ترجمه .سهرابی،۱۳۸۸).

۲-۱۸ اجزاء همدلی

کمبل^[۶۰] (۱۹۸۸)، عوامل زیر را اجزاء تشکیل دهنده همدلی نامیده است :

۱ – شناخت و تشخیص احساس و توانایی استفاده از اطلاعات مربوطه برای نامگذاری و تشخیص عواطف .

۲ – درک وجود تفاوت میان دید و برداشت خود از موقعیت ها با دید و برداشت دیگران، توانایی به تصور آوردن و تجربه افکار دیگری.

۳ – تأثیر پذیری عاطفی و توانایی به تجربه بردن و آگاه شدن از عواطف خود، در رابطه با اجزاء یا مؤلفه های مهارت همدلی به موارد زیر اشاره نموده است:

– علاقه داشتن به دیگری

– تحمل افراد مختلف

– احترام قائل شدن برای دیگری

– رفتار بین فردی، همراه با پرخاشگری کمتر.(بولتون،۱۹۹۵٫ترجمه .سهرابی،۱۳۸۸).

بولتون ، معتقد است همدلی دارای ۳ جزء است: نخست اینکه فرد همدل در عین حال که درک دقیق و حساسی از احساسات فرد دیگری دارد، جدایی خاص خود از شخص مورد نظر را نیز حفظ می‌کند. دوم اینکه همدلی یعنی درک موقعیتی که به پدیدار شدن آن احساسات، کمک ‌کرده‌است و یا موجب برانگیختگی آن ها شده است. و در آخر اینکه فرد همدل به شکلی با طرف مقابل ارتباط برقرار می‌کند که او احساس کند پذیرفته و درک شده است (.(بولتون،۱۹۹۵٫ترجمه .سهرابی،۱۳۸۳) .

۲-۱۹ راه های رسیدن به همدلی

درک چهارچوب ذهنی دیگران: درک هریک از ما با دیگری از یک موقعیت خاص کاملاً متفاوت است، زیرا هریک از ما برحسب تجربیات خودموضوعی را تفسیر می‌کنیم. هرگاه بتوانیم چهارچوب ذهنی دیگران را بشناسیم و بدانیم چه چیزی برایشان اهمیت دارد با برآوردن انتظارتشان به سهولت می‌توانیم با آن ها رابطه ای گرم و صمیمی ایجاد کرده و در آن ها نفوذ کنیم .

کنترل احساسات و هیجانات :برای برقرای روابط همدلانه باید احساسات خود را شناخته کنترل آن را در دست گرفته و بر خود تسلط داشته باشیم. افرادی که به خویشتن داری دست یافته اند احساسات دیگران را بهتر می شناسند.(بولتون،۱۹۹۵٫ترجمه .سهرابی،۱۳۸۵ )‌.

هماهنگی: هماهنگی به معنای انعکاس رفتارهای طرف مقابل است، به نحوی که وی بتواند در اعمال و گفته های ما ،‌اعمال و گفته های خود را بیابد. از راه های مختلف می توان هماهنگی با دیگران را افزایش داد. زبان اندام، نحوه سخن گفتن، احساسات و خلقیات .

گوش کردن فعال: واکنش های ما هنگام گوش کردن، سوالاتی که مطرح می‌کنیم، حالات و حرکات ما همگی در دقیق شنیدن مؤثر است. با انتقال استنباط و احساسات خود به گوینده نشان می‌دهیم که به عمق مطلب وی پی برده و از نقطه نظر او آگاهیم، دقیق شنیدن عامل مهمی در درک دیگران است و در عین حال موانع و سدهای ارتباطی را از بین می‌برد( سازمان بهداشت جهانی ،۱۹۸۸٫ترجمه. فتحی و همکاران ،‌۱۳۸۶).

۲-۲۰ مهارت برقراری ارتباط مؤثر

ارتباط از مؤلفه های اصلی زندگی اجتماعی است. مهارت برقرای ارتباط مؤثر یکی از مهمترین پیش‌بینی کننده های سلامت روابط بین فردی است .

۲-۲۰-۱ اهمیت ارتباط مؤثر در روابط زوجین

روابط زناشویی می‌تواند دستمایه شادی و در غیر این صورت منبع بزرگ رنج و تالم باشد. کسانی که در روابط صمیمانه خود موفق می‌شوند با مهارت‌های میان فردی مانند گوش دادن، ارتباط روشن ،‌مذاکره، برخورد مناسب با خشم و … آشنایی دارند. ارتباط معیوب یکی از علل عمده از هم پاشیدگی ازدواج هاست. ازدواج، بدون ارتباط اثر بخش نمی تواند شکوفا باشد. زندگی اغلب زوجهایی که امیدوارند ازدواجی بارور داشته باشند به دلیل فقدان مهارت‌های ارتباطی لازم به یک رابطه موازی بدون صمیمیت می‌ انجامد (بولتون،۱۹۹۵٫ترجمه .سهرابی،۱۳۸۵ )‌.

۲-۲۰-۲ عناصر اصلی ارتباط

ارتباط متضمن دو عنصر اصلی است، این دو عنصر عبارتند از: عناصر کلامی^[۶۱] و عناصر غیر کلامی^[۶۲]

عناصر کلامی ارتباط شامل آن وجهی از ارتباط هستند که اختصاصاً به محتوای کلامی و فرایند بیان کلامی مربوط می شود و زمانی که نگرش‌ها، افکار و احساسات توسط کلمات گفته و یا نوشته می‌شوند از ارتباط کلامی استفاده شده است و ارتباط غیرکلامی شامل انتقال افکار،نگرش‌ها و احساسات بدون استفادهااز کلمات است.

۲-۲۱ مهارت مدیریت خشم

هیجانات و عواطف در تمام تصمیم گیری ها و رفتارها نقش دارند. چهار نوع هیجان اصلی وجود دارد:

ترس، غم، شادی و خشم. احساسات دیگر ترکیبی از این چهار نوع هستند. خشم یک حالت هیجانی ذهنی است و با وجود تضاد شناختی و برانگیختگی روانی مشخص می شود و هیجانی بهنجار با جنبه‌های انطباقی بسیار است. با وجود این وقتی که تکرار، شدت و مدت آن افزونتر از جنبه‌های انطباقی باشد، ناکارآمد می‌گردد.(بوالهری ،۱۳۸۵).

۲-۲۲ اهمیت کنترل خشم در روابط زوجین

افسردگی در دوران بارداری می‌تواند منجر به عدم توجه به خود و در نتیجه تغذیه ناکافی ، مصرف سیگار، مصرف دارو و عدم مراقبت کافی دوران بارداری شود و خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش می‌دهد و در موارد نادری خودکشی را به دنبال داشته باشد (زوکرمن ، ۱۹۹۱).

از عوامل مهمی که در ایجاد خلق و خو افسردگی نقش اساسی دارد، طرحواره ها^[۱] هستند. عوامل شناختی در اختلالات روانی به خصوص افسردگی نقش محوری را بر عهده دارند، یکی از این عوامل شناختی طرحواره ها می‌باشند، که نقش مهم آن ها در شکل گیری و تداوم اختلالات روانی همواره مورد توجه پژوهشگران است و به نقش این باورهای منفی عمیق، در اختلالات روانی چون وسواس فکری- عملی، اختلال شخصیت خود شیفته، اختلال دوقطبی، افسردگی، اختلال خوردن، اختلالات جنسی اشاره شده است. به طور کلی طرحواره ها توانایی پیش‌بینی نشانه های سلامت عمومی را دارند(شهامت،۲۰۱۰).

طرحواره ها الگو ها یا درون مایه های عمیق و فراگیری هستند که از خاطرات، هیجان ها ، شناخت ها و احساسات بدنی تشکیل شده اند، در دوران کودکی یا نوجوانی شکل گرفته اند، در سیر زندگی تداوم دارند، درباره ی خود و رابطه با دیگران هستند و به شدت ناکارامدند. درکل طرحواره های ناسازگار، الگوهای هیجانی و شناختی خود آسیب رسانی هستند که در ابتدای رشد و تحول در ذهن شکل گرفته اند و در سیر زندگی تکرار می‌شوند چون طرحواره ها در ابتدای زندگی رشد می‌یابند، پس عادی و مسلم یعنی بی چون و چرا فرض می‌شوند و خودپنداره و دیدگاه های ما را نسبت به جهان و روابط مان را با مردم تعریف می‌کنند. طرحواره بازنمایی معتبر از تجارب آسیب زای دوران کودکی به شمار می‌آیند. مشکل این است که در گذر زمان الگوهای عمیقا ریشه دار از تفکر تحریف شده و رفتار ناکارامد می‌شوند. حتی وقتی شواهدی ارائه می شود که طرحواره را باطل اعلام می‌کند باز هم بسیاری از افراد برای ثبات اعتبار طرحواره شان اطلاعات را تحریف می‌کنند(یانگ، ۱۹۹۴).

زمانی که نیازها ارضا نشوند ممکن است طرحواره های ناسازگار خاصی ایجاد شوند که بر روابط صمیمانه اثر بگذارد. یانگ و همکاران در پژوهشی ‌به این نتیجه رسیدند که داشتن طرحواره ناسازگار پیش‌بینی کننده ناسازگاری بین فردی است، از طرفی، زوج درمانگران از زمان‌های گذشته بر اهمیت عوامل شناختی از جمله انتظارات و تفسیرها در شکل گیری، تداوم و تسکین روابط ناکارامد وقوف داشته اند. باورها و طرحواره های مربوط به روابط بین فردی در بزرگسالی در همسرگزینی و روابط زناشویی نمود می‌یابند و بر آن تاثیر زیان بار می‌گذارند(کوپر^[۲]،۲۰۰۱).

هم چنین طرحواره ها به واسطه ارتباط و تاثیری که بر سبک دلبستگی ، اختلال های شخصیت و اختلال های خلق می‌گذارند و می‌توانند تاثیر غیر مستقیم نیز بر روابط زناشویی داشته باشند طرحواره های ناسازگار به عنوان زیر ساخت های شناختی منجر به تشکیل باورهای غیر منطقی می‌شوند. طرحواره ها دارای مؤلفه‌ های شناختی، عاطفی و رفتاری هستند. هنگامی که طرحواره های ناسازگار اولیه فعال می‌شوند سطوحی از هیجان منتشر می شود و مستقیم یا غیرمستقیم منجر به اشکال مختلفی از آشفتگی های روان شناختی نظیر افسردگی، اضطراب، عدم توانایی شغلی، تعارضات بین فردی و مانند آن می شود. طرحواره های ناسازگار مستقیما منجر به اختلال شخصیتی خاصی نمی شوند اما آسیب پذیری فرد را برای این اختلالات افزایش می‌دهند(حسنی و همکاران،۲۰۱۲).

یانگ (۱۹۹۹) بیان می‌کند که طرحواره های ناسازگار بیشتر از آنکه نتیجه وقایع تکان دهنده مجزا باشند، بیشتر احتمالا به وسیله الگوی مداوم و تجارب روزمره با اعضا و خانواده و همتایان ایجاد می‌شوند که به نحو فزاینده ای طرحواره ها را تقویت می‌کنند. از سوی دیگر اختلالات شخصیت نشانگان طولانی مدتی هستند که اندیشیده می‌شوند ‌بر اساس سبب شناسی در شناخت، تعاملات آسیب شناسی کودک با والدین، همتایان و دوستان و اشخاص مهم دیگر داشته باشند(یانگ،۱۹۹۹).

منز و همکاران در بررسی خود نشان دادند که طرحواره های ناسازگار می‌تواند نشانگان آسیب شناسی روانی را تبیین کند، آن ها نشان دادند که رابطه بین اضطراب دلبستگی و آسیب شناسی روانی به گونه ی کامل به وسیله ی شناخت ها، بویژه طرد و بریدگی و خود جهت دهی مورد واسطه گری قرار می‌گیرد(منز^[۳] و همکاران،۲۰۱۰).

فریمن (۱۹۹۹) نیز نشان داد که طرحواره ها در سازکارهای بین فردی و ایجاد وضعیت زناشویی نقش مهم و اساسی دارد به گونه ای که زوجینی که رضایت کمتری را در زندگی کسب کردند، از طرحواره های ناسازگار بیشتری نیز استفاده کردند.

در کل وجود طرحواره های ناکارآمد موجب تشدید معیارهای آرمانی انعطاف ناپذیر و تقویت غیر واقع بینانه ی فرد را همواره در معرض ناکامی و نارضایتی قرار می‌دهد. از دیگر متغیر های در حوزه ی افسردگی سبک های دلبستگی^[۴] است، نقش های سبک های دلبستگی در ایجاد بسیاری از اختلات روشن شده است.

سبک های دلبستگی روش های مواجهه فرد با موقعیت های استرس زا را متاثر می‌سازد. افراد ایمن ضمن تصدیق موقعیت به سادگی از دیگران کمک می گیرند، دنیز^[۵] بیان می‌کند، واکنش افراد در شرایط مختلف متاثر از الگوهای درون کاری ناشی از سبک های دلبستگی می‌باشند و سبک های دلبستگی با اثر بر افکار، احساسات و رفتار افراد در چگونگی تصمیم گیری در موقعیت مختلف نقش دارند.

رابرتز^[۶]، گاتلیب^[۷] و کسل^[۸](۱۹۹۶) در توجیه رابط سبک های دلبستگی و سلامت روان بیان می‌کنند که پیامد روان شناختی سبک های دلبستگی ناایمن در شرایط تنش زا ، اضطراب و افسردگی است و پیامد روان شناختی سبک دلبستگی ایمن در چنین شرایطی آرامش روانی است . دلبستگی نقش مهمی را در پیوندهای بزرگسالان (روابط زناشویی) باز می‌کند.

هازن و شیور^[۹](۱۹۸۸-۱۹۸۷) استدلال کرده انده که روابط زناشویی را می توان به ‌عنوان یک فرایند دلبستگی مفهوم سازی کرد، مطابق با این دیدگاه، روابط ایجاد شده بین همسران، همان رابطه ی دلبستگی با همان خصوصیت که بالبی ۱۹۷۹ تشریح ‌کرده‌است، می‌باشد. یعنی این روابط ، پیوندهای مداومی هستند که با پویایی های هیجانی پیچیده مشخص می‌شوند.

هازن و شیور در سال( ۱۹۸۷)، تئوری دلبستگی^[۱۰] را به عنوان پایه ساختاردرک عشق بزرگسالی به کار بردند. آن ها رابطه دو نفره را به ‌عنوان فرایند دلبستگی تعریف کرده‌اند، که از همان تفاوت های فردی در دلبستگی نوزاد و والد پیروی می‌کند.

در همین رابطه بیفولکو و همکاران(۲۰۰۲) نشان دادند که وجود سبک دلبستگی ناایمن با افسردگی ارتباط دارد. همچنین نشان دادند که سبک های ناایمن با عوامل آسیب پذیری افسردگی از جمله روابط صمیمی و اطمینان بخش و عزت نفس در چارچوب یک مدل از افسردگی ارتباط متقابل دارند.

زیبایی دوستی: فرد خلاق به اسانی مجذوب زیبایی می شود و نسبت به آن توجه و دقت زیادی می‌کند و به فعالیت‌های هنری علاقه مند است .

تردید: اغلب بسیاری از قوانین رایج جامعه برای او جای سؤال باقی می‌گذارند. این مشکوک بودن و عدم اعتماد فرد خلاق معمولا ناشی از علاقه درونی او به تغییر – اصلاح امور عادی و خلق ایده های بهتر است.

« استیز » علاوه بر ویژگی‌های فوق موارد زیر را نیز بر این ویژگی‌ها می افزاید:

سلامت روانی و ادراکی – توانایی ایجاد تعداد زیادی ایده به طور سریع – دلگرمی و امید به آینده – علاقه به سادگی و بی تکلفی در نوع لباس و جنبه‌های گوناگون زندگی – روحیه انتقادی – آرامش و آسودگی خیال – توانایی برقراری ارتباط عمیق و صمیمانه – شهامت – قدرت – جلب حس اعتماد و اطمینان دیگران – مسئولیت پذیری و توانایی سازمان دادن به فعالیت‌های گوناگون و حساسیت به مسائل و مشکلات اجتماعی رضائیان می‌گوید: افراد خلاق، نوعا مخاطره پذیر و دارای شخصیت مصر، بسیار با انگیزه ، پذیرای فکرهای نو، قادر به تحمل ابهام و تحمل تنهایی و مستقل اند، این افراد از اعتماد به نفس زیادی برخور دارند، اغلب شوخ طبعند و معمولا همراهی با آنان دشوار است. افراد خلاق بر خلاف افراد گوشه گیر، درون گرا نیستند و تمایل به تبادل افکار با همکاران خود دارند ( خانیان، ۱۳۸۱: ۵۵).

۲-۳-۹ ویژگی‌های مدیران خلاق

۱ – تمرکز بر یک موضوع و یک کار: با توجه به اینکه اثربخشی خلاقیت بسته به سادگی و تمرکز دارد افراد خلاق عمدتاًً بر یک کار متمرکز می‌شوند. افراد خلاق خلاقیت‌های اثربخشی خود را از جاهای کوچک شـــروع می‌کنند. خلاقیت به دانش و مهارت و تمرکز نیاز دارد. این واضح است که افرادی استعداد بیشتری برای خلاقیت دارند. اما این استعدادها در یک زمینه محدود و مشخص است. درحقیقت نوآوران به ندرت در بیش از یک زمینه فعالیت دارند و این در تمام موفقیت‌های نوآورانه آن صدق می‌کند.

خلاقیت نیز مانند کوشش‌های دیگر نیاز به استعداد، دانش و مهارت دارد. اما وقتی این موارد تامین شد، نیاز به کار سخت، متمرکز و هدفمند دارد. وقتی تلاش، پشتکار و تعهد نباشد، استعداد، دانش و مهارت بی فایده است.

افراد خلاق از طریق تمرکز به یک موضوع از سطحی نگری به ژرف نگری رسیده و مسائل و موضوعها را به طور عمیق و همه جانبه مورد بررســـی قرار می‌دهند و به خلاقیت دست می‌یابند. به طور کلی مشخصات مدیران خلاق در بعد تمرکز به طور فهرست وار عباتند از:

تمرکز فکری را به راحتی به وجود می آورند؛

روی کار خاص و موردنظر تمرکز کرده و به راحتی آن را رها نمی کند؛

روی موضوعهای علمی موردنظر تمرکز پیدا می‌کند؛

دارای ژرف نگری در مسائل و پدیده ها و موضوعها هستند؛ رشد حرفه ای را به عنوان معیار موفقیت باور می‌کنند؛

توانایی تمام کردن، کامل کردن و یکی کردن افکار گوناگون در آنان بالا است.

۲ – دارای روحیه علمی و پژوهشی هستتد: مدیران خلاق با مسائل و امور مربوط به سازمان و حتی زندگی شخصی برخورد اصولی و علمی داشته و تحقیق و پژوهش را برای حل مشکلات کارساز می دانند و این به خاطر این است که استفاده از راه حلهای جدید موجب صرفه جویی شده و زودتر می توان به نتیجه رسید.

به کارگیری روش های تحقیق علمی و روش حل مسئله برای مدیران خلاق و نوآور امری طبیعی و روزمره است. ‌بنابرین‏، آن ها در انجام کارهای ریز و درشت و سخت و آسان مراحل زیر را به کار می گیرند.

الف – شناسایی مشکل: در این مرحله مشکل از ابعاد مختلف مورد شناسایی قرار گرفته و تبیین می‌گردد؛

ب – بررسی عـلل مشکل: در این مرحله منشـا به وجود آمدن مشکل بررسی می شود تا بهتر بتوانند راه حلها را شناسایی کنند؛

ج – تعیین و بررسی راه حلهای ممکن: در این مرحله با توجه به نوع و مــــاهیت مشکلات راه حلهای زیادی مورد بررسی و شناسایی قرار می‌گیرد؛

د – تعیین معیارها برای سنجش راه حلها: در این مرحله معیارهای مختلف اقتصادی، سیاسی، فــــــرهنگی، اجتماعی، اخلاقی و… تعیین می‌گردد؛

ه – تعیین نتایج حاصل از مقایسه راه حل با معیارها؛

و – انتخاب راه حل مناسب؛

ز – اجرا و ارزیابی در این مرحله راه حل به کار گرفته شده به صورت تکوینی ارزیابی شده و اصلاحات لازم صورت گرفته و بدین طریق از مدل حل مسئله برای ایجاد خلاقیت و نوآوری استفاده می‌گردد.

۳ – حد بالایی از قابلیت خطرکردن دارند: خلاقیت خصیصه آدمهایی است که جرات خطرکردن دارند. برای مثال در علوم پژوهش‌های خلاق کم و بیش همیشه مستلزم قمارکردنهای حساب شده است ولی کارهای عادی را می توان بدون چندان خطرکردن انجام داد. فرد حرفه ای در هیچ عرصه ای علم یا بازار بورس به دنبال «بحث موفقیت پنجاه پنجاه» نیست. به عکس، جویای موقعیتی است که در آن بتواند کاری کند تا دانش برتر به بار نشیند. گاه این دانش برتر حاصل پشتکار در کسب «قطعه هایی» بیش از اکثر افراد دیگر است. گاه تصادفی حاصل می شود. اما هر گونه که حاصل شود، بعید است که عنصر خطر را به کلی حذف کند.

عملکرد خلاق مستلزم دست زدن به خطرهای حساب شده هم هست، که در آن ها هم دقت محاسبات بر دانش برتر استوار شده است. قبول خطر همیشه با شناخت یا خطرات و تجزیه و تحلیل آن ها به مبنای میزان اثرگذاری بر سازمان شروع می شود و (مدیران خلاق) ‌بر مبنای‌ اطلاعات جمع‌ آوری شده و آگاهی، به ارزیابی ریسک از طریق انجام فرایند اصلی زیر می پردازند:

الف – برآورد میزان ریسک (اندازه گیری ریسک)؛

ب – سنجش ریسک، چقدر این ریسک نسبت به ریسک های دیگر بزرگتر است؛

ج – تصمیم گیری ‌در مورد ریسک (آیا این ریسک با درنظر گرفتن معیارهای متداول روز قابل قبول است)؛

د – اقدام لازم ‌در مورد ریسک.

۴ – دارای روحیه نقادی بالایی هستند: از جمله خصایص مدیران خلاق این است که خود از جمله افراد انتقادکننده بوده و انتقادپذیر هستند و روحیه نقادی را از طریق ارائه اطلاعات به کارکنان، توجه و پذیرش نظرات کارکنان، ایجاد انگیزه نقد و ارائه راه حل، انجام نظرسنجی از کارکنان، استقرار سیستم پیشنهادات در سازمان اشاعه می‌دهند. وقتی روحیه نقادی در تک تک کارکنان ایجاد شد. این امر به عنوان باورهای مشترک درآمده و در سازمان نهادینه می‌گردد. نقد را می تـوان نـــرم افزاری برای توسعه فکر و ظرفیت ذهنی و علمی بشر دانست. در نقادی افکار، و مباحث علمی و سازمانی مختلفی مورد بحث قرار گرفتـــه و از دل آن ها اندیشه‌های نو پرورش می‌یابد و به عنوان راهکارهای عملی مشکلات سازمان را حل می‌کند و در نهایت در دل نقادی خلاقیت‌های فردی شکل می‌گیرد و افراد خلاق سازمان را تبدیل به یک سازمان خلاق می‌کنند (سلطانی ، ۱۳۸۴: ۲۸).

۲-۳-۱۰ تکنیک‌های توسعه خلاقیت

۲-۳-۱۰-۱ یورش فکری یا کنکاش مغزی^[۷۲]

کنکاش مغزی به گفته دوبرین^[۷۳] مشهورترین روش برای بهبود خلاقیت است، چون به افراد فرصت می‌دهد تا در جو آرام اندیشه نمایند و با مدنظر قرار دادن ابعاد مختلف موضوع، ایده خود را آزادانه و به دور از هر گونه محدودیت مطرح سازند.

جایگاه یابی برند: جایگاه‌یابی به مفهوم گشودن راهی برای ورود و نقش بستن در ذهن مصرف کننده است. در جایگاه‌یابی شرکت تلاش می‌کند تا نام تجاری خود را از رقبا به صورت واضح و روشن متمایز کرده و شکاف میان نیاز مصرف کننده و محصولات و خدمات ارائه شده توسط رقبا را پر کند (میلر و دیگران^[۲]، ۱۳۸۵).

تجربه مشتری: تجربه مشتری ریشه در مجموعه ای از تعاملات بین مشتری و یک محصول، یک شرکت، یک بخش از سازمان، یک مغازه، فروشنده و غیره دارد، به طوری که موجب ایجاد پاسخ از طرف مقابل می شود. این تجربه کاملا شخصی بوده و اشاره به درگیر شدن مشتری در سطوح مختلف عقلانی، احساسی، عاطفی، فیزیکی و روحی دارد (جنتیل،نیکولا و جنتیلانو^[۳]، ۲۰۰۰).

اولویت برند در ذهن مشتری: یکی از مهمترین اهداف پس از اولین تجربه مشتری از برند، اولویت آن برند در ذهن مشتری است . هر زمان پس از اولین مراجعه مشتری به برند و تجربه آن حاضر به معرفی آن به دیگران شود و برای بار دوم ذهنش به سمت برند ما بیاید، یعنی برند ما در ذهن وی اولویت یافته است.( وودساید، ۲۰۰۷)

۱-۹- خلاصه

در فصل حاضر ضمن بیان مسئله و ضرورت انجام تحقیق، سعی بر آن شد تا چارچوبی کلی از پژوهش مورد نظر آورده شود. فصل دوم به مبانی نظری اختصاص دارد که اطلاعات نظری را جمع‌ آوری کرده و مورد تحلیل قرار می‌دهد تا پایه نظری تحقیق به طور مناسب مشخص شود. فصل سوم به روش تحقیق اختصاص یافته است و یافته های می‌دانی در فصل چهارم پرسشنامه گنجانده شده است. در این فصل بر اساس اطلاعات جمع‌ آوری شده از طریق پرسشنامه، تجزیه و تحلیل به عمل آمده و با بهره گرفتن از تکنیک های آماری مورد سنجش قرار می گیرند. در فصل پنجم از تجزیه و تحلیل صورت گرفته نتیجه گیری خواهد شد و بر اساس آن توصیه ها و پیشنهادهای لازم ارائه خواهد شد.

فصل دوم

مروری بر ادبیات تحقیق

۲-۱- مقدمه

به منظور بررسی عوامل مؤثر بر ساخت برند در سطح خرده فروشی پوشاک لازم است مروری تئوریک در این رابطه صورت گیرد. لذا در این فصل ابتدا به بررسی برند و اهمیت آن پرداخته و سپس به خرده فروشی و اهمیت آن در ساخت برند در ذهن مشتری و یا به عبارتی دیگر اهمیت خرده فروشی ها در ساخت برند برتر در ذهن مشتری می پردازیم .در ادامه نیز به طور خلاصه صنعت پوشاک و مشکلات آن علی الخصوص در حوزه برندسازی در ایران را مورد مطالعه خود قرار می‌دهیم.

در انتهای فصل نیز به مروری جامع در حوزه ساخت برند در سطح خرده فروشی می پردازیم و تحقیقات صورت گرفته در این حوزه را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

۲-۲- نام تجاری^[۴]

برای دهه ها، ارزش یک شرکت بر حسب املاک، سپس دارایی های ملموس، کارخانه ها و تجهیزاتش اندازه گیری می شد. اما امروزه، سرمایه اصلی بسیاری از کسب و کارها، نام های تجاری آن ها‌ است. اخیراًً ‌به این نتیجه رسیده اند که ارزش واقعی یک شرکت، جایی بیرون از آن، یعنی در اذهان خریداران بالقوه قرار دارد.

امروزه نام های تجاری روند فروش و جذب مشتری را متحول کرده و مزایای فراوانی برای شرکت‌ها و مشتریان در بر دارد. نام های تجاری در بازارهای رقابتی امروز که محصولات بیش از پیش به هم شبیه هستند ، در تصمیم گیری خرید مشتری اهمیت پیدا می‌کنند، زیرا چیزی ماوراء ویژگی‌های ظاهری محصول می‌باشند.

الوود^[۵](۲۰۰۱)، محصول و نام تجاری را به یک توپ گلف و غشاء بالون تشبیه ‌کرده‌است. ‌به این صورت که محصول یا خدمت به منزله توپ گلف است و نام تجاری به منزله یک بالون مملو از گاز در اطراف آن قرار دارد. توپ گلف غیرقابل انعطاف و تغییر ناپذیر است ، درست مانند محصولاتی که از لحاظ کیفیت یکسان هستند، اما غشاء بالون انعطاف پذیر است و به اشکال مختلف تغییر می‌یابد، درست مانند نامهای تجاری که تصاویر مشابهی در اذهان مصرف کنندگان ندارند.

۲-۲-۱- تعریف نام تجاری

تاکنون تعاریف مختلفی از نام تجاری ارائه شده است و شاید به تعداد مولفان مقالات مرتبط با موضوع، تعریف از نام تجاری وجود داشته باشد. انجمن بازاریابی آمریکا^[۶] در سال ۱۹۶۰، نام و نشان تجاری را یک نام، عبارت، اصطلاح، علامت، نشانه، نماد، طرح یا ترکیبی از این ها به منظور شناساندن محصولات و خدمات فروشندگان یا گروهی از فروشندگان و متمایز ساختن آن ها از محصولات و شرکت‌های رقیب تعریف می‌کند. ‌بنابرین‏ نام و نشان تجاری معرف سازنده یا فروشنده هر محصول یا خدمت است. چه اینکه نام و نشان تجاری به صورت یک نام، علامت تجاری، نماد یا شکل دیگری باشد، همواره بیانگر تعهدی است مبنی بر اینکه شرکت فروشنده مجموعه خاصی از ویژگی‌ها، منافع و خدماتی را به صورت مستمر به خریداران ارائه می‌کند.(کاتلر، ۳۷۶ ،۱۳۸۴)

یک نام تجاری در واقع تصویری است در ذهن مصرف کنندگان که منعکس کننده چیزی است که آنان درباره یک محصول می اندیشند یا احساس می‌کنند.(ولز، ۱۳۸۴)

آکر^[۷] (۲۰۰۴) نام و نشان تجاری را سمبلی می‌داند که « با تعداد زیادی دارایی و تعهد ذهنی پیوند خورده و هدف آن شناسایی و تمایز محصول است». (ص ۸۳)

کاپفرر^[۸](۱۹۹۷) بیان می‌کند: « یک کلمه یا یک نماد، ایده و جمله و فهرست طویلی از مشخصه ها، ارزش‌ها و اصول اخلاقی یک محصول یا خدمت را خلاصه می‌کند. یک نام تجاری، چکیده ای است از هویت، اصالت، ویژگی و تفاوت.» (ص ۶۱).

۲-۲-۲- مروری بر تحولات نام تجاری در ایران

ماده یک قانون ثبت نام تجاری و اختراعات نام تجاری را به شرح زیر تعریف می کند:

« نام تجاری عبارت از هر قسم علامتی است اعم از نقش، تصویر، رقم، حرف، عبارت، مهر، لفل و غیر آن که برای امتیاز و تشخیص محصول صنعتی، تجاری یا فلاحتی اختیار می شود. ممکن است یک نام تجاری برای تشخیص محصول جماعتی از زارعین یا ارباب صنعت یا تجار و یا محصول یک شهر یا یک ناحیه از مملکت اختیار شود.»

‌در مورد تاریخچه نام تجاری برخی از محققین سابقه تاریخی برای آن قائلند و معتقدند که در زمان قدیم علایمی روی اشیا می گذاشتند یا گوسفندان را داغ می‌کردند، صنعتگران بر روی اشیایی که می ساختند علایمی می زدند تا معلوم شود که چه کسی آن را ساخته است و این موضوع را دلیل بر وجود نام تجاری در قدیم الایام می دانند، به مرور زمان، اصناف گوناگون که امتیازاتی کسب کردند برای آنکه اجناس خود را مشخص سازند علامت مخصوصی انتخاب کردند تا اجناس خود را از اجناس دیگران متمایز سازند.

توسعه و ترقی صنعت و تجارت و تولید اجناس متحدالشکل و افزایش فروش کارخانه‌ها و گسترش روابط بین‌المللی اهمیت زیادی به علامت تجاری داده و کلیه کشورها مجبور برای حفظ و حمایت تولیدکنندگان و جلوگیری از فریب مصرف کنندگان، قوانین و مقرراتی برای نام تجاری وضع کنند.

– امام جمعه (۱۳۸۴) در تحقیق خود به مطالعه تطبیقی فاوا در برنامه درسی آموزش عمومی آموزش و پرورش کشور های سنگاپور، فنلاند، انگلستان و ایران پرداخته است تا الگوی مناسبی برای ایران ارائه دهد. مراحل الگوی پیشنهادی او عبارتند از : ۱- چشم انداز برنامه درسی با رویکرد تلفیق فاوا ۲-تدوین ارزش ها و اصول یادگیری بر اساس رویکرد تلفیق فاوا در برنامه درسی ۳- تدوین راهبرد های تلفیق فاوا در برنامه درسی .

-مهر محمدی و نفیسی (۱۳۸۳) در مطالعه ای با عنوان «تدوین سیاست‌های راهبردی فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش » توجه به نکات زیر را لازم می‌داند. ۱- لزوم ‌پاسخ‌گویی‌ آموزش و پرورش به نیاز های عصر اطلاعات از توانایی‌های نوین فاوا. ۲- بومی سازی تولید فناوری آموزشی و استفاده از فرصت‌ها ۳- ایجاد تحول در زمینه ضرورت‌های به کارگیری فاوا در آموزش و پرورش.

۱۴-۲- جمع بندی و نتیجه گیری

با توجه به جمیع جهات و نظر اکثر متخصصین امر آموزش و با توجه به پیشرفت های انجام شده در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات نمی توان آموزش را جدای از فناوری های جدید تصور نمود، و نمی توان در حالی که دنیادر حال پیشرفت است، آموزش را به روش سنتی آن ادامه داد. نتایج تحقیقات مرور شده نشان داد که تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر تمامی جهات آموزش از قبیل :فرایند یاد دهی- یادگیری، برنامه ریزی درسی، روش های تدریس و … انکار ناپذیر است.اما علی‌رغم این نتایج ‌و تاکید اکثر متخصصان بر استفاد از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات در امر آموزش به دلیل بعضی مشکلات سخت افزاری و نرم افزاری از این امر استقبال چندانی درکشور ایران نشده است. مشکل دوم کمبود نرم افزار های آموزشی به صورت اختصاصی در حد دوره های مختلف دبیرستانی ا ست که کمتر به آن توجه شده است.

فصل سوم :

طرح تحقیق

آنچه مسلم است دستیابی به ‌هدف‌های‌ علم یا شناخت علمی میسر نخواهد بود، مگر زمانی که با روش شناسی درست صورت پذیرد در این راستا در این فصل نوع و روش تحقیق، جامعه آماری، روش نمونه گیری و تعیین حجم نمونه، ابزار تحقیق، روش جمع‌ آوری داده ها، روایی و پایایی ابزار تحقیق، متغیرهای تحقیق و روش های آماری مورد استفاده تشریح می‌گردد.

۱-۳- روش تحقیق

هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید چه شیوه یا روشی را اتخاذ نماید تا او را هر چه دقیقتر، آسانتر و سریعتر در دستیابی به پاسخ کمک کند.

این تحقیق در نظر دارد تادر یک مقایسه بین آموزش از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات در یک مدرسه هوشمند و آموزش معمول در مدارس عادی تاثیر تدریس با کاربرد فاوا را بر میزان یادآوری ،سیالیت ذهن ،پیشرفت تحصیلی و انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مورد ارزیابی قرار دهد.

لذا تحقیق حاضر به دنبال بررسی ﺗﺄثیر یک متغیر (کاربرد فاوا) بر مجموعه ایی از داده های وابسته است و نیز با توجه به اینکه اثر متغیر مستقل قبلا اعمال شده و محقق در دستکاری آن نقشی ندارد، از نوع تحقیقات علی-مقایسه ایی یا پس رویدادی محسوب می شود. در طرحهای پس رویدادی امکان انتخاب تصادفی آزمودنی‌ها در گروه کنترل وجود ندارد. به همین دلیل این گروه را گروه مقایسه یا مقابله می‌گویند. طرح مورد استفاده در این پژوهش در ادامه به صورت مختصر معرفی می شود.

با توجه به اینکه امکان انتساب آزمودنی‌ها به دو گروه آزمایش و مقایسه به صورت تصادفی وجود نداشته، لذا این طرح” طرح دو گروه نا همسان^[۵۲] با پس آزمون” نامیده می شود.ریچارد^[۵۳] و مارک^[۵۴] (۲۰۰۴) دیاگرام این طرح را به صورت زیر نشان داده‌اند(به نقل از فیجانی،۶۸:۱۳۹۱).

X o

……….

o

همان‌ طور که در طرح بالا دیده می شود گروه آزمایش از قبل تحت ﺗﺄثیر متغیر مستقل (فاوا) قرار گرفته، در حالی که گروه مقایسه هیچ نوع کاربندی دریافت نکرده و به روش سابق خود ادامه داده است و از هر دو گروه اطلاعات جمع‌ آوری و با هم مقایسه می‌شوند. از آنجا که در این طرح آزمودنی‌ها به صورت تصادفی به گروه ها گماشته نمی شوند، بنابرین باید اطمینان حاصل شود که گروه ها قبل از اجرای آزمایش معادل باشند(دلاور، ۱۳۷۴). به همین خاطر گروه مقایسه از مدرسه همسان یا معادل با مدرسه مشمول طرح انتخاب شد.

۲-۳ -جامعه ی آماری و روش نمونه گیری

جامعه تحقیق عبارت است از مجموعه ای از افراد یا اشیاء که دارای ویژگی های همگون و قابل اندازه گیری باشند(نادری و سیف نراقی، ۱۳۷۸).

هر گروه کوچکی که مورد مطالعه قرار می‌گیرد یک نمونه خوانده می شود .

در این پژوهش به منظور سنجش تاثیر فاوا برسیالیت ،یادآوری ، انگیزه و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ازطرح دو گروهی با پس آزمون استفاده شده است ؛ جهت انتخاب دو گروه همتا دو کلاس درس از دو مدرسه بادانش آموزان هم سطح در زمینه ی علمی و در یک محدوده ی جغرافیایی استفاده شد ؛یک کلاس از دبیرستان شاهد(هوشمند) و کلاسی دیگراز دبیرستان فرهنگ (غیرهوشمند). برای گروه مطالعه از روش تدریس مبتنی بر فناوری اطلاعات و امکانات مدرسه هوشمند در درس فیزیک استفاده شده است و در مدت مشابه برای گروه مقایسه از تدریس به روش توضیحی استفاده گردید ه است.تدریس درس فیزیک هر دو گروه توسط معلمان آن گروه که از دبیران فیزیک هم سابقه و هم رتبه بوده و قبولی سال گذشته آن ها در درس فیزیک مشابه بود؛ انجام شد. مدت زمان اجرای این تحقیق ۹ ماه هر هفته شامل ۲ جلسه ۵/۱ ساعته می باشدکه برای هر دو گروه مطالعه و مقایسه به طور یکسان و همزمان در نظر گرفته شده و اجرا گردید ه است.

۳-۳ -ابزارهای اندازه گیری و گرد آوری داده ها

‌در مورد ارزیابی گروه ها از آزمون خلاقیت عابدی برای سنجش میزان سیالیت(خلاقیت) و آزمون انگیزه پیشرفت تحصیلی هرمنس برای سنجش انگیزه پیشرفت تحصیلی بهره گرفته شد و در پایان سال تحصیلی جهت ارزیابی پیشرفت تحصیلی و میزان یادآوری دانش آموزان یک آزمون متناسب با اهداف دوره آموزشی انجام شد تا میزان تاثیر کاربردفاوا را بر عوامل فوق مورد برسی قرار دهد.

۱)آزمون سنجش پیشرفت تحصیلی:

این آزمون شامل ۲۰ سوال بود که به صورت سؤال‌‌های تشریحی کوتاه پاسخ و بلند پاسخ تنظیم و در راستای تحقق اهداف آموزشی دوره و محتوای تدریس، طراحی و اجرا گردید حداکثر نمره در این آزمون بیست و حداقل صفربود.

این آزمون با نظروهمکاری چندتن ‌از دبیران فیزیک طراحی شد و توسط تعدادی از دبیران با سابقه ی فیزیک مورد بازبینی قرار گرفته و روایی آن تأیید شد.

بندورا (۲۰۰۱) درباره رابطه بین خودنظم بخشی^[۱۹۳] و خودکنترلی، معتقد است اشخاصی که خودنظم دهی و خودکارآمدی پایینی دارند کمتر می کوشند، بیشتر شکست می خورند، و پشتکار کمتری ازخود نشان می‌دهند و ترس بیشتری را تجربه می‌کنند (به نقل از بیرامی، ۱۳۹۲). برای مثال بسیاری از دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری به‌علت ناکامی ناشی از دشواری های یادگیری خود اعمالی از هم گسیخته دارند و در آن ها نوعی احساس خود ارزشمندی منفی ایجاد می‌شود. دانش آموزان مبتلا به ناتوانی­ های یادگیری در مقایسه با همسالان خود، خودکارآمدی کمتری را احساس می‌کنند (رایت- استرادرمن و واتسون^[۱۹۴]، ۱۹۹۲).

پیشینه پژوهش

پیشینه پژوهش های خارجی

نتایج مطالعات مختلف نشان می‌دهد که یادگیرندگان در مواجهه با عوامل استرس زا, واکنش‌های متفاوتی در ابعاد رفتاری، شناختی، هیجانی و فیزیولوژیک نشان می‌دهند (هیروکاوا و همکاران، ۲۰۰۲الف، هیروکاوا و همکاران، ۲۰۰۲ب). به بیان دیگر, وقتی که یادگیرندگان با یک موقعیت استرس زای مشابه مواجه می‌شوند، برخی در مقایسه با دیگران پاسخهای استرس بیشتری نشان می‌دهند. با توجه به الگوی تعاملی اضطراب، استرس و شیوه های مقابله ای (اندلر و پارکر، ۱۹۹۰), تفاوت‌های افراد به فرایندهای ارزیابی شناختی و سبک‌های مقابله ای آن ها وابسته است. پاسخ فرد بر حسب آنکه یک موقعیت ویژه به صورت استرس زا ادراک شود یا خیر، تغییر می‌کند. بر این اساس, نتایج برخی از مطالعات نشان داده‌اند که تجربه استرس تحصیلی در موقعیتهای آموزشگاهی به کمک متغیر درون فردی سبک‌های مقابله ای قابل تبیین است (استراترز^[۱۹۵] و همکاران، ۲۰۰۰؛ دینر^[۱۹۶] و همکاران، ۱۹۹۵؛ کاراتزیاس^[۱۹۷] و همکاران، ۲۰۰۲؛ بکر^[۱۹۸] و همکاران، ۲۰۰۳؛ سارید^[۱۹۹] و همکاران, ۲۰۰۴؛ آیسان^[۲۰۰] و همکاران, ۲۰۰۱). در یکی از روندهای پژوهشی غالب در قلمرو مطالعاتی استرس، به جای تمرکز بر اندازه گیری عینی عوامل استرس زا، بر ارزیابی ذهنی استرس زندگی تأکید می شود (هویت، فلت و ماشر^[۲۰۱]، ۱۹۹۲). در این روند تأکید می شود که اثر عوامل استرس زای زندگی بر افراد مختلف بر اساس ادراک آن ها از عوامل استرس زا متفاوت می‌باشد (هویت و همکاران، ۱۹۹۲). استرس ادراک شده به ارزیابی فرد از ویژگی های غیرقابل پیش‌بینی بودن و غیرقابل کنترل بودن عوامل استرس زا اشاره می‌کند (هویت و همکاران، ۱۹۹۲).

فورد، کلارک و استنسفیلد^[۲۰۲] (۲۰۱۱) در پژوهشی که به بررسی تأثیر تجارب منفی و احساس های حقارت حل نشده دوران کودکی بر روابط اجتماعی و سلامت روانی بیش از ۹۳۷۷ آزمودنی پرداختند نتایج نشان داد که بین تجارب منفی و احساس های حقارت حل نشده آن دوران با روابط اجتماعی کوچکتر در دوران میانی زندگی رابطه وجود دارد و همچنین حتی روابط نزدیک موجود این افراد نسبت به سایر افراد جنبه‌های منفی زیادتری دارند. همچنین این افراد دارای اختلالات اضطرابی و خلقی بیشتری نیز نسبت به افراد عادی هستند.

مالکوک^[۲۰۳] (۲۰۱۱) در تحقیقی که روی ۲۵۱ دانشجوی لیسانس ‌در مورد تاثیر پنج عامل بزرگ شخصیت و راهبردهای مقابله ای بر بهزیستی ذهنی نشان داد که راهبرد مقابله ای اعتماد به نفس باعث افزایش بهزیستی ذهنی و درماندگی باعث کاهش بهزیستی ذهنی می شود. نتایج این تحقیق همسو با یافته های لازاروس (۱۹۹۹) می‌باشد.

مالکوک (۲۰۱۰) نشان داد که راهبرد مقابله ای اعتماد به خود به عنوان پیش‌بینی برای بهزیستی ذهنی عمل می‌کند در حالی که مقابله درماندگی به طور منفی با بهزیستی در ارتباط است وکه همسو با تحقیق کلمنت و نیلسون^[۲۰۴] (۲۰۰۲) اعتماد به نفس باعث افزایش سطح بهزیستی ذهنی می شود است.

در پژوهش تازه­ای که گوپتا^[۲۰۵] (۲۰۱۰) به بررسی استرس و حمایت اجتماعی به کار رفته توسط درمانگران آنتاریو (کانادا) پرداخته است، نتایج تحقیق نشان داد که بیشترین استرس را در خرده مقیاس عاطفی داشتند و از طرفی حمایت اجتماعی به­کار رفته توسط کارمندان قدرت پیش‌بینی مناسبی برای خرده مقیاس عاطفی دارا بودند. در مطالعه دیگری پاروتی^[۲۰۶] (۲۰۰۹) به بررسی استرس در کارمندان بانک فرانسه، برتیش کلمبیا و کانادا پرداخته است، در این پژوهش پاروتی استرس کارمندان بانک را در ۱۵ بانک جداگانه و طی سه فاز انجام داد که اهداف اصلی این مطالعه بررسی نشانه­ های افسردگی، حمایت اجتماعی و فرسودگی در کارمندان بانک بود. در تحلیل نتایج این پژوهش مشخص شد؛ در این تعداد کارمندان بانک که استرس را در خود داشته اند، بین نشانه­ های افسردگی و فقدان حمایت اجتماعی آنان رابطه مثبت معناداری وجود داشته است.

بتورت^[۲۰۷] و آرتیگا^[۲۰۸] (۲۰۱۰) در پژوهشی با عنوان” موانع موجود در محل کار کارمندان بانک، حمایت اجتماعی، خودکارآمدی و استرس” که در یک نمونه ۷۲۴ نفری از کارمندان بانک ابتدایی و راهنمایی به مطالعه پرداختند؛ نتایج تحقیق حاکی از آن داشت: ۱- حمایت اجتماعی به کار برده شده توسط کارمندان بانک نقش تعدیل کنندگی در موانع آموزشی و خرده مقیاس­های استرس کارمندان بانک ایفا می­ کند. ۲- بین ابعاد استرس و موانع موجود در محل کار رابطه مثبت معناداری وجود دارد. ۳- همچنین بین خودکارآمدی و حمایت اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد.

بن-زور^[۲۰۹] (۲۰۰۹) گزارش داده است که راهبردهای مقابله ای به طور معناداری با مؤلفه‌ شناختی بهزیستی ذهنی ارتباط دارد. علاوه بر این نشان داد که راهبرد مقابله ای مسئله مدار با افزایش عاطفه مثبت و کاهش عاطفه منفی در ارتباط است.

وینستین، براون و ریان^[۲۱۰] (۲۰۰۹) در یک سری تحقیقات آزمایشی و طولی نشان دادند که راهبردهای مقابله ای با بهزیستی ذهنی ارتباط دارد و همسو با این یافته ها آریی، لوک، لونگ و لو^[۲۱۱] (۱۹۹۹) دریافتند که مقابله هیجان مدار بر کیفیت رضایت از زندگی مؤثر است.

در پژوهشی که بارلو و همکاران^[۲۱۲] (۲۰۰۹) با عنوان علاقه اجتماعی و روان شناسی مثبت نگر بر روی ۴۳ دانشجوی دوره لیسانس انجام دادند نتایج نشان داد که بین علاقه اجتماعی رویکرد آدلر و میزان امیدواری و خوش بینی در افراد رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و خوش بینی پیش بین بهتری از امیدواری برای علاقه اجتماعی است.

فلورانس گودیناف ۵ در سال۱۹۲۶ کتاب خود را درباره اندازه ­گیری هوش به وسیله نقاشی بود انتشار داد. این اثر، همراه با تجدید نظر بعدی وبسط آن توسط هاریس (۱۹۶۳)، منجر به شکل‌گیری نوعی سنت طولانی ارزیابی تکامل فکری از طریق نقاشی شد.دستاوردعمد این اثر، آزمون «کشیدن یک انسان »است. که در آن نقاشی کودک از چهره انسانی با اختصاص نمره به هر یک از اجزاء موجود در چهره ارزیابی می­ شود و ماحصل کار تحت عنوان بهره هوشی گودیناف شناخته می شود (مخبر ۱۳۷۰، ۱۷۹).

۲-۷-۱۳ نظری بالینی- فرافکنانه

نظریه غالب در شالوده نگرش­های بالینی- فرافکنانه به نقاشی کودکان، نظریه روانکاوی است. در این نظریه ‌می‌توان به مفهوم ذهن ناخودآگاه به عنوان سرچشمه سائق­های مکمل برای ارضای (شهوانی جنسی) و پرخاشگرانه ویرانگرای اشاره کرد (فروید ۱۹۷۶، ۱۷۹).

‌در مورد، نقاشی، نظریه­ های فروید حکایت از آن دارندکه کار هنری کودک، قویاً از آرزوها و ترس­های ناآگاهانه­اش تاثیر خواهند پذیرفت.

این اندیشه روانکاوانه می­گوید نقاشی ممکن است تخلیه هیجان های سرکوب شده را فراهم سازد. غالب پژهشگران گفته اندکه تجسم بازوان دراز ودست های بزرگ بیان کننده قدرت و اراده است (مکوور ۱۹۴۹، ۱۹۶؛ دی لئو ۱۹۷۰، ۲۰۲؛ شیلد کروت و همکارا ۱۹۷۲، ۲۱۳) برعکس حذف بازوان یا دست­ها از نقاشی نیز بازتابی از احساس درماندگی و بی­کفایتی تلقی می­ شود. نقاشی­های انجام شده از پیکره انسان که در آن ها دو دست در جیب­ها قرار می­ گیرند یا به پشت کشیده می­شوند، نشانه­ای از گناه و اضطراب در مهار کردن هوس­های «ممنوع» تفسیر می­ شود. سونس (۱۹۶۸) می­گوید ‌بر اساس مدارک بسیاری ‌می‌توان نشان دادکه کودکان دارای سازگاری بهتر غالباًنقاشی هایی با کیفیت برتر می‌سازند و جزییاتی که احتمالاً در نقاشی‌های با کیفیت برترمشاهده می‌شوند از جمله جزییاتی هستند که به اعتقاد مکور تضادهای درونی فرد را بیان می‌کنند (فرمرازی ۱۳۸۶، ۱۳۲).

فصل سوم:

روش شناسی پژوهش

۳-۱- پیش‌درآمد

در این فصل ابتدا طرح تحقیق با توجه به موضوع تحقیق شرح داده می‌شود آنگاه جامعه آماری و نمونه مورد مطالعه همراه با نحوه نمونه‌گیری مورد بحث قرار خواهند گرفت. سپس ابزارهای اندازه‌گیری به همراه اعتبار^[۱۰۹] و قابلیت اعتماد^[۱۱۰] آن ها توضیح داده خواهد شد و نیز نحوه گردآوری داده ها و چگونگی اجرای آزمون‌ها ‌و پرسش‌ها تشریح می‌شود و در انتها روش آمار مورد بحث قرار خواهد گرفت.

۳-۲- طرح تحقیق

بر طبق نظر کرلینگر (بی‌تا، ترجمه شریفی و زند، ۱۳۷۷) طرح پژوهش نقشه و ساختار پژوهش برای دستیابی به پاسخ پرسش‌های پژوهش است که با توجه به هدف‌ها و ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی، طرح پژوهش مناسب انتخاب می‌گردد. در این پژوهش با توجه به موضوع پژوهش مناسب‌ترین شیوه برای آزمون فرضیه پژوهش و بررسی تأثیر متغیر مستقل یعنی نقاشی درمانی بر متغیر وابسته یعنی میزان پرخاشگری دانش‌آموزان از طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل و انتخاب طبقه ای استفاده شده است. این طرح شبه آزمایشی است.

سرمد و همکاران (۱۳۷۸) طرح آزمایشی با گروه گواه و انتخاب طبقه ای را بدین‌گونه شرح داده از: «برای بررسی اثر یک متغیر مستقل بر متغیر وابسته می‌توان از این طرح استفاده کرد. در این طرح آزمودنی‌ها با انتخاب طبقه ای میان گروه آزمایشی و گروه گواه تقسیم می‌شوند پس از آن عمل آزمایشی به اجرا در می‌آید. این طرح با حالت پیش آزمون و پس آزمون است. چنانچه در اینجا از نمادهای R برای انتخاب طبقه ای و O₁ و O₂ به ترتیب برای نمایش مشاهده پس آزمون دو گروه آزمایشی و گواه مورد استفاده قرار گیرد و و به ترتیب برای نمایش پیش آزمون دو گروه آزمایش و گواه و علامت x^* برای نمایش مواقع عمل آزمایش و x برای نمایش عمل انجام شده در گروه کنترل به کار رود، طرح تحقیق شبه آزمایشی را به صورت ذیل می توان نمایش داد.

و پرسشنامه SCl90-R توسط اولیاء دانش آموزان تکمیل گردید.

۳-۳- جامعه آماری

جامعه آماری مورد مطالعه پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان پسر پایه ششم ابتدایی می‌باشند که در سال تحصیلی ۹۲-۹۱ در مدارس شهر گچساران مشغول به تحصیل بوده و دارای رفتارهای پرخاشگرانه هستند.

که تعداد آن ها ۱۵۱۷ نفر است.

۳-۴- حجم نمونه مورد مطالعه

در این پژوهش ۵۰ نفر دانش‌آموز پسر که رفتارهای پرخاشگرانه دارند نمونه مورد مطالعه را تشکیل می‌دهند که از چهار مدرسه در مناطق شهر گچساران انتخاب شده‌اند.

1. 1. . Lowenfeid&Brittain ↑

1. 1. . Williams&Wood ↑

1. 1. . Kreaplin ↑

1. 1. . Bleuler ↑

1. 1. . Naumburg ↑

1. 1. . Leviek ↑

1. 1. . Parker&Ashe ↑

1. 1. . Crick ↑

1. 1. Marnat ↑

1. 1. Kaplan & Sadouk ↑

1. 1. Alexis Karel ↑

1. 1. Compulsions ↑

1. 1. . Reserpine ↑

1. 1. . Spocificphobia ↑

1. 1. . Blood-Injection-Injuryphobia ↑

1. 1. Folieadeux ↑

1. 1. . Parke&Slaby ↑

1. 1. . Vasta.Haith.Miller.Wiley ↑

1. 1. . Shaffer ↑

1. 1. . Hart&Nelson ↑

1. 1. . King&Hoebbl،Smith ↑

1. 1. . Volavka.Pollock&Mednick ↑

1. 1. . Woretzky ↑

1. 1. . Gladue ↑

1. 1. . Myers ↑

1. 1. . Wilson&Herrnstein ↑

1. 1. . Lzar ↑

1. 1. . Leober&Hay ↑

1. 1. . Coie&Dody ↑

1. 1. . Carins: Berkvist ↑

1. 1. . Darvil&Cheyne ↑

1. 1. . Arria ↑

1. 1. . Derosierkupersmit&Patterson ↑

1. 1. . Wentzeltasher ↑

1. 1. . Coie ↑

1. 1. . Rubin ↑

1. 1. . Leary ↑

1. 1. . Moffitt ↑

1. 1. . Baron&Lawren ↑

1. 1. . Oliver ↑

1. 1. . Patterson ↑

1. 1. . Graig&Kermis ↑

1. 1. . Patterso.Littman&Bricker ↑

1. 1. . Greenfield.Rotter&Bowman ↑

1. 1. . Scott ↑

1. 1. . Surgeon ↑

1. 1. . Thechicagocirclestudy ↑

1. 1. . Segal&Abrams ↑

1. 1. . Chittenden ↑

1. 1. . Brown&Elliot ↑

1. 1. . Gesell ↑

1. 1. . Alschuler&Hatwick ↑

1. 1. . Morris ↑

1. 1. . Arenhaym ↑

1. 1. Copits ↑

1. 1. Schiller ↑

1. 1. – Morris ↑

1. 1. Youchim ↑

1. 1. Fraise ↑

1. 1. Kandinsky ↑

1. 1. . Kracplin ↑

1. 1. . Bleuler ↑

1. 1. . Levis ↑

1. 1. . Stern ↑

1. 1. . Zaumburg ↑

1. 1. . Walden ↑

۳-۱-۴٫صلاحیت قضایی بین‌المللی دادگاه های ایران

در نظام حقوقی ایران نیز، اصول راجع به صلاحیت بین‌المللی دادگاه ها متاسفانه به جهت نبود قواعد خاص ‌در مورد صلاحیت قضایی بین‌المللی، اجباراً از اطلاق مواد راجع به صلاحیت قضایی داخلی بهره می‌برد و از همان قواعد داخلی صلاحیت مذکور در قانون آئین دادرسی مدنی و سایر قوانین مربوطه تبعیت می‌کند، این قواعد نه تنها با ضرورت‌های بین‌المللی همگام نیست، بلکه حتی تنها مجوزِ فانونیِ شرطِ صلاحیتِ مندرج در قانون سال ۱۳۱۸، در قانون جدید آئین دادرسی مدنی جایی ندارد^[۶۵]؛ لذا اگر مبتنی بر قواعد اصول فقه به تفسیر این قوانین بپردازیم حسب اطلاق و عموم مواد آن، باید قائل به پذیرش صلاحیت قضایی بین‌المللی برای دادگاه های ایران باشیم اما اگر از تفسیر منطبق با اراده و نیت قانون گذار استفاده نماییم بعید است چنین نتیجه ای حاصل شود و باید گفت: با تدقیق در قانون آیین دادرسی نمی توان به صلاحیت قضایی بین‌المللی پی برد، البته رسیدگی به قضیه ای که خوانده در خارج اقامت دارد و نقض در ایران واقع شده است و موضوع دعوا داخلی است، منصرف از گفته فوق است و چنین فرضی در ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی مدنی پذیرفته شده است.

طبق ماده ۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی، اصولاً نمی تون به دعاوی راجع به اموال غیر منقولِ واقعِ در کشور دیگر پرداخت.به جرات می توان گفت مصداق اموال غیر منقول در حقوق مالکیت فکری، حقوق مالکیت صنعتی است که به ثبت نیازمند است و بدون آن اعتباری ندارد. آیا این قیاس درست است و می توان حقوق اختراعات و…. را به مانند اموال غیر منقول دانست و در صورتی که در ایران ثبت نشده باشد، دعاوی مربوط به آن را خارج از صلاحیت دادگاه های داخلی دانست ؟ ظاهراًً جواب مثبت است.اختراع ثبت شده در یک کشور اروپایی اگر درایران نقض شود، با توجه به عدم ثبت در ایران، نقض محسوب نمی شود و در فرض صالح دانستن دادگاه هم دعوی به جایی نمی رسد.

در رابطه صلاحیت قضایی دادگاه های ایران، نباید یک نکته را از یاد برد و آن این است که بر اساس ماده ۲۷ قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که دادگاه خود را صالح نداند باید پرونده را به دادگاه صالح بفرستد؛ به عبارت اخری دادگاه ایرانی نه می‌تواند قضیه مرجوعٌ الیه را فی البداهه رد نماید، چرا که در این صورت برابر ماده ۳ مستنکف از احقاق حق شناخته شده و مجازات می شود، و نه می‌تواند در صورتی که خود را صالح ندانست از ارسال پرونده به دادگاه دیگر داخلی امتناع ورزد !اگر چه دادگاه خارجی را صالح بداند!لذا به نظر می‌رسد در این موراد اصولا قرار رد دادخواست صادر می شود یا اینکه دادخواست باطل می‌گردد.

۳-۱-۵٫تاثیر صلاحیت قضایی در دادرسی

صلاحیت قضایی یکی از مهم ترین عناصر تعارض قوانین و مقدمه ی عقلی لازم برای آن است. صلاحیّت قضایی جزء اموری است که جهت استقلال قضات باید به وسیله خودشان حل و فصل گردد.قضات درتصمیم گیری ‌در مورد صلاحیت قضایی خود، بسته به تجربه و دانش و عدم تعصب بر نظام حقوقی خودشان، قادرند موارد زیادی را لحاظ نمایند که علاوه بر سیستم حقوقیِ داخلی که الزام آور است، می‌توانند با توجه به قضیه و موضوع آن و تفاسیری که همیشه می‌توانند از قوانین داخلی ارائه دهند، نسب به تعمیم و یا تحدید صلاحیت قضایی بین‌المللی خود اقدام ورزند. صلاحیت قضایی ازین جهت که قاضی تعیین کننده مسلّماً در رأی‌ خود از ذهنیت و آموزه ها و سیستم حقوقی خاصِّ کشورش بهره می‌برد، قطعاً بنا به دلایل ذیل مهم ترین و تاثیر گذارترین مرحله تعارض قوانین است :

۱- توصیف رابطه حقوقی و قراردادن آن در دسته ارتباطِ مربوطه، مرحله ای بسیار مهم در تعارض قوانین (تعیین قانون حاکم) می‌باشد که قانون حاکم بر قضیه، به وسیله آن شناسایی می شود و نقش قاضی و آموخته های حقوقی وی، و سیستم حقوقی که از آن متاثر است، نقش کلیدیی را در این زمینه ایفا می‌کند؛ چرا که اصولاً قاضی بر اساس قانون داخلی است که رابطه حقوقی را توصیف می کند و چه بسا که اختلاف سیستم های حقوقی آنان، موجب توصیف های مختلف و مآلاً اعمال قوانین مختلف گردد.امور فوق که به احتمال زیاد موجب اختلاف در آرای نهایی می شود، تماماً بسته به دادگاه و قاضی ذی صلاح دارد که آن هم خود وابسته به مرحله تعیین صلاحیت است که چه دادگاه و قاضی ای انتخاب شود.

۲- قضات غالباً با توجه به آشنایی زیادی با قانون داخلی و سهولت بیشتری که برای دسترسی به تفاسیر و رویه قضایی ناظر بر آن دارند، خواسته یا ناخواسته سعی در اعمال قانون داخلی می نمایند که در نهایت می‌تواند به صدور آرای مختلف و بعضاً متعارض در عرصه جهانی منجر شود؛ لذا تعیین دادگاه ذی صلاح در تعیین قانون حاکم تاثیر غیر قابل انکاری دارد.اهمیت این قضیه موقعی محسوس تر می‌گردد که در آینده ای نه چندان دور، ممکن است قاعده فراغت از امر دادرسی شده، در عرصه جهانی همه گیر شود و نتوان د رمورد آرایی که احیاناً اشتباه صادر شده است، اقدامی صورت داد.

۳-تفاوت در قوانین آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا در هر کشور می‌تواند منجر به تفاوت احکام نهایی صادره هم گردد و این یعنی تاثیر دادگاه در روند دادرسی که بر مبنای صلاحیت قضایی تعیین می شود؛ لهذا خواهان باید قبل از اقامه دعوا نسبت به نتیجه احتمالیِ حاصل بر اساس نظام حقوقی آن کشور اطلاعات لازم را کسب نماید. عواملی که بسته به نوع دادگاه ذی صلاح می‌تواند متفاوت باشد می توان به قرار ذیل دانست :قواعد راجع به صلاحیت رسیدگی، کیفیت دادرسی و هزینه آن، زمان معمول برای دادرسی، بررسی سابقه رسیدگی به آن قضیه در آن دادگاه به هر شکل، زبان دادرسی و ادلّه قابل قبول برای اثبات دعوا^[۶۶].

۳-۱-۶٫تاثیر اصل سرزمینی بودن در صلاحیت قضایی

صلاحیت قضایی بین‌المللی، همچنان که قبلاً بیان شد به معنای اقتدار یک دولت برای رسیدگی به یک پرونده قضایی است؛ لذا صلاحیت قضایی کاملاً با امور حاکمیتی کشورها مرتبط است و نفی صلاحیت از یک کشور، به معنای نفی اقتدار از آن است؛ لذا صلاحیت قضایی به خودی خود با اصل سرزمینی بودن در هم آمیخته است. کشورها نمی توانند زمانی که دادگاه های خودشان حاضر است، به صلاحیت دادگاه دیگری حکم دهند و این یعنی سرزمینی بودن صلاحیت قضایی دادگاه های هر کشور اما این ظاهر قضیه است و اگر بخواهیم ‌به این شکل تفسیر کنیم اصل سرزمینی بودن جایی را برای حقوق بین الملل خصوصی باقی نخواهد گذاشت.